W Ministerstwie Sprawiedliwości przygotowano projekt założeń do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. Dzisiaj projekt założeń poparła Rada Ministrów.
Nowelizacja Kodeksu postępowania w sprawach nieletnich wprowadzi regułę, że protokół będzie sporządzany dwutorowo – w postaci pisemnej oraz elektronicznej, przy czym protokół pisemny ma być sporządzany na dotychczasowych zasadach tylko w wypadku, gdy ze względów technicznych utrwalenie przebiegu czynności za pomocą protokołu elektronicznego nie będzie możliwe. Protokół elektroniczny oraz spisywany w tradycyjnej formie będą równoważne pod względem skutków prawnych. Protokół elektroniczny ma być sporządzany przez protokolanta za pomocą urządzeń i środków technicznych rejestrujących dźwięk albo obraz i dźwięk.
Protokół także na piśmie
Sporządzanie z przebiegu rozprawy albo posiedzenia protokołu elektronicznego nie będzie jednakże zupełnie wyłączało pisemnej formy utrwalania czynności. Protokolant będzie bowiem opracowywał skrócony zapis pisemny przebiegu rozprawy, ograniczony do oznaczenia sądu, miejsca i daty wprowadzenia, nazwisk sędziów, protokolanta, prokuratora, stron, jak również obecnych na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz oznaczenia sprawy, wzmianki co do jawności, a także treści rozstrzygnięcia, jeżeli sporządzenie odrębnego orzeczenia nie jest wymagane.
Możliwa transkrypcja nagrań
Ponadto, skrócony protokół pisemny ma zawierać wymienienie wydanych zarządzeń i orzeczeń oraz stwierdzenie, czy zostały ogłoszone, a także czynności stron wpływające na rozstrzygnięcie sądu i takie, które według przepisów szczególnych powinny być wciągnięte, wpisane, przyjęte, złożone, zgłoszone lub wniesione do protokołu. Projektowana ustawa umożliwi w szczególnych wypadkach dokonanie transkrypcji (pisemnego przekładu) protokołu elektronicznego. Konsekwencją proponowanych zmian jest konieczność modyfikacji art. 74 i 75 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, prowadzącej do formalnego zrównania odczytanych – w warunkach wskazanych w tych unormowaniach – pisemnych protokołów zawierających wyjaśnienia i zeznania z odtworzeniem odpowiednich fragmentów protokołu elektronicznego, odnoszących się do wyjaśnień i zeznań tychże uczestników.
Uzasadnienie wyroku w formie ustnej
Ponadto, z uwagi na fakt nagrywania w ramach sporządzania protokołu elektronicznego również czynności sądu następujących bezpośrednio po ogłoszeniu wyroku, postuluje się w tych wypadkach uzasadnienie wyroków w formie ustnej i tym samym zwolnienie sędziów od sporządzania pisemnych motywów wyroków. Rozwiązanie to, przy zachowaniu koniecznych gwarancji procesowych stron, spowoduje dalsze istotne przyspieszenie biegu postępowań w sprawach o wykroczenia (w postępowaniu międzyinstancyjnym i odwoławczym). Jeżeli natomiast będzie to celowe z uwagi na zawiłość sprawy, sędzia będzie mógł odstąpić od wygłoszenia ustnego uzasadnienia wyroku i poprzestać jedynie na podaniu najważniejszych jego powodów, z późniejszym spisaniem uzasadnienia na wniosek strony.
Zalety elektronicznej formy
Sporządzanie w postępowaniu sądowym protokołu w postaci elektronicznej odznacza się szeregiem zalet:
- technologie cyfrowe rejestrujące dźwięk lub dźwięk i obraz pozwalają na dokładne i wierne utrwalenie przebiegu czynności procesowej, w tym własnych sformułowań uczestników postępowania, niewystylizowanych przez inną osobę, co umożliwia gruntowną ocenę tych czynności i spontanicznych wypowiedzi oraz zapobiega zniekształceniom i przekłamaniom zapisu typowym dla wersji pisemnej;
- sporządzanie tradycyjnego protokołu trwa zdecydowanie dłużej, gdyż wymaga możliwie dokładnego spisania wszystkich przeprowadzanych czynności, co łączy się z reguły z koniecznością dyktowania przez przewodniczącego treści protokołu, przedłuża postępowanie i faktycznie wstrzymuje bieg czynności, natomiast protokół elektroniczny sporządzany jest w czasie rzeczywistym przebiegu danej czynności procesowej;
- sporządzanie protokołu elektronicznego – w przeciwieństwie do tradycyjnej metody – nie jest absorbujące dla sędziego i pozwala mu skupić się na kwestiach merytorycznych, a nie na dyktowaniu protokolantowi treści protokołu lub czuwaniu nad zgodnością prowadzonego zapisu z rzeczywistym przebiegiem czynności;
- wprowadzenie protokołu elektronicznego znacznie odciąży protokolantów w zakresie wykonywanych przez nich czynności i umożliwi ich dłuższą wydajną pracę na sali.
Źródło: MS