Urząd Zamówień Publicznych zwrócił się do Komisji Europejskiej z prośbą o przedstawienie opinii w sprawie wyłączenia spod procedur zamówień publicznych usług badawczo-rozwojowych, w oparciu o art. 16 lit. f) dyrektywy 2004/18/WE z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na roboty budowlane, dostawy i usługi.

Art. 16 lit. f) powyższego aktu stanowi, że dyrektywa nie ma zastosowania do zamówień publicznych na usługi badawcze i rozwojowe inne niż te, z których korzyści przypadają wyłącznie instytucji zamawiającej, dla potrzeb jej własnej działalności, pod warunkiem, że całość wynagrodzenia za świadczoną usługę wypłaca instytucja zamawiająca, a zatem przesądza o wyłączeniu określonej kategorii usług badawczo-rozwojowych z zakresu unijnego prawa zamówień publicznych. Ponieważ mamy w tym przypadku do czynienia z wyjątkiem od ogólnej zasady obowiązku stosowania przepisów unijnego prawa zamówień publicznych, Komisja podkreśla, że należy go interpretować w sposób zawężający, zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości UE.

Wyłączenie przewidziane w Art. 16 lit. f) dyrektywy dotyczy współfinansowania projektów naukowo-badawczych przez branżę przemysłową. Wyłączenie to odnosi się do zamówień przedkomercyjnych, których cechą charakterystyczną jest współpraca instytucji publicznych z branżą przemysłową oraz podział ryzyka związanego z tą współpracą pomiędzy tymi podmiotami.

Zdaniem Komisji, dla spełnienia tej przesłanki decydujące znaczenie ma fakt wypłaty całości wynagrodzenia za świadczoną usługę przez instytucję zamawiającą, niezależnie od tego czy źródłem finansowania zamówienia są środki własne tej instytucji, środki pochodzące z zaciągniętych kredytów, granty lub dotacje pochodzące z budżetu państwa, czy też środki z budżetu Unii Europejskiej przyznane w ramach finansowania programów badawczo-rozwojowych z funduszy europejskich. Granty i dotacje z budżetów państw stanowią jedną z podstawowych form finansowania programów badawczo-rozwojowych w wielu państwach UE, co nie może decydować o realizacji takich projektów z pominięciem przepisów o zamówieniach publicznych. Gdyby sam fakt dofinansowania programów badawczo-rozwojowych z budżetów państw w formie grantów i dotacji decydował o możliwości realizacji takich programów z pominięciem przepisów o zamówieniach publicznych, to większość programów badawczo-rozwojowych nie podlegałaby przepisom o zamówieniach. Taki rezultat byłby, w opinii Komisji, niezgodny z koniecznością dokonywania zawężającej wykładni art. 16 lit. f) dyrektywy. Współwykonawcy naukowi projektów, na które zostały przyznane granty, jeżeli nie są zatrudnieni w jednostce naukowej będącej instytucją zamawiającą realizującą projekt, powinni być wyłaniani w drodze konkurencyjnej procedury przetargowej, chyba że zachodzą przesłanki udzielenia zamówienia z wolnej ręki.

Ponadto, opisywaną przesłankę należy interpretować przez pryzmat celu art. 16 lit. f) dyrektywy. Przepis ten służy wyłączeniu z zakresu unijnego prawa zamówień publicznych usług badawczo-rozwojowych, które realizują szerszy interes niż interes samej instytucji zamawiającej. Celem tego przepisu jest stymulowanie rozwoju badawczego i technologicznego, z którego korzyści przypadają społeczeństwu. Aby skorzystać z wyłączenia przewidzianego w art. 16 lit. f) dyrektywy, instytucja zamawiająca nie może zatem zastrzec wyników badań i rozwoju wyłącznie do użytku własnego. Instytucja powinna dzielić się tymi wynikami z innymi instytucjami publicznymi i przemysłowymi poprzez publikację i standaryzację, a także poprzez ich komercjalizację.

Źródło: www.uzp.gov.pl,