1. Ocena pracy psychologa w RODK – wyrok NSA
Pierwsze orzeczenie jest wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który okazał się właściwy ze względu na błąd popełniony przez naczelny organ administracji państwowej - Ministra Sprawiedliwości. Z mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich i rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. Nr 34, poz. 317) nauczyciel w takiej placówce również podlega ocenie w rozumieniu Karty Nauczyciela. W konkretnej sprawie chodziło o ocenianego, który sprawował funkcję psychologa w placówce w Rodzinnym Ośrodku Diagnostyczno-Konsultacyjnym.
Przebieg postępowania
Jadwiga M. psycholog w RODK została 20 października 2004 r. powiadomiona na piśmie przez kierownika tej jednostki o zamiarze przeprowadzenia jej oceny. Po przeprowadzeniu czynności kierownik RODK powiadomił zainteresowaną o możliwości wniesienia uwag i zastrzeżeń do projektu oceny. Była to ocena negatywna.
Rozpatrzenie uwag i zastrzeżeń nie spowodowało zmiany stanowiska kierownika Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego i w dniu 13 stycznia 2005 r. wydał on ostatecznie ocenę negatywną. Jednak za tą oceną nie postąpiły żadne konsekwencje o charakterze pracowniczym. Oceniana psycholog skorzystała z możliwości odwołania się od oceny. Odwołanie to prawidłowo skierowała do Ministra Sprawiedliwości. Minister powołał, w zgodzie z cytowanym rozporządzeniem z 11 lutego 2002 r. zespół oceniający. Orzeczeniem z dnia 23 marca 2005 r. zespół oceniający podtrzymał negatywną ocenę Kierownika ROD-K. Do tej pory procedura przebiegała zgodnie z postanowieniami Karty i rozporządzenia wykonawczego.
Dnia 4 kwietnia 2005 r. Minister Sprawiedliwości wydał decyzję, która w całości podtrzymywała meritum oceny dokonanej przez zespół oceniający, a jako uzasadnienie przytoczył ustalenia zespołu. Od tej decyzji zainteresowana Jadwiga M. wniosła skargę a WSA w Warszawie. Minister w odpowiedzi zażądał oddalenia skargi.
Wyrok WSA
W wyniku rozpoznania sprawy WSA w Warszawie wydał wyrok z dnia 7 grudnia 2005 r. (sygn. akt: II SA/Wa 1535/05), w którym czytamy:
W uzasadnieniu WSA stwierdza przede wszystkim, że z mocy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie jest związany zarzutami i wnioskami złożonymi przez skarżącego. Sąd dąży do całościowej kontroli decyzji administracyjnej, niezależnie od tego, czy skarżący jest w stanie prawidłowo wykazać błędy konkretnego orzeczenia. Sąd stwierdził, że nadzór nad ROD-K i podobnymi placówkami sprawuje Minister Sprawiedliwości i, że z mocy stosownych postanowień Karty Nauczyciela ustawa ta jest stosowana do części osób zatrudnionych w tych placówkach. Następstwem tego stanu jest fakt, że stosuje się przepisy art. 6a Karty i rozporządzenia z dnia 11 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakładów poprawczych[...] (Dz. U. Nr 34, poz. 317). Wedle § 7 tego rozporządzenia zespół oceniający może podtrzymać zaskarżoną ocenę albo ustalić nową. Od tego orzeczenia środek odwoławczy nie przysługuje.
W konkretnej sytuacji błąd ministra polegał na wydaniu decyzji. W uzasadnieniu czytamy bowiem: "ocena pracy nauczyciela nie jest dokonywana w ramach postępowania administracyjnego i nie przybiera procesowej formy decyzji [...]. Czynności dokonywane przez kierownika rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego w ramach procedury oceniania pracy psychologa, należy traktować jako działania pracodawcy w stosunku do pracownika w ramach przyznanych mu uprawnień. Znana prawu pracy czynność oceniania ma zatem charakter wewnętrznego postępowania pracodawcy [...] i może podlegać ocenie sądu pracy, który uprawniony jest do merytorycznego badania takiej oceny w postępowaniu w sprawie zgodności z prawem rozwiązania stosunku pracy."
W sentencji WSA w Warszawie stwierdził nieważność decyzji ministra wobec braku podstawy do jej wydania.
2. Ocena nauczyciela mianowanego
Przebieg postępowania
Procedura sądowa w sprawie, która zakończyła się wyrokiem Sądu Najwyższego opierała się na następującym stanie faktycznym. Stronami sporu byli: wnoszący powództwo o przywrócenie do pracy nauczyciel mianowany. Pozwaną była szkoła, w której powód przez trzy lata pełnił funkcję dyrektora, ale następnie podjął aktywność polityczną w organach samorządu terytorialnego. W okresie poprzedzającym ocenę i rozwiązanie stosunku pracy nauczyciel korzystał ze zwolnienia lekarskiego i urlopu dla podratowania zdrowia. Spowodowało to, że przez znaczny okres czasu pozostawał bez oceny. Dyrektor pozwanej szkoły wystąpił do nauczyciela, aby ten zwrócił się o opinię do właściwego doradcy merytorycznego. Wobec milczenia nauczyciela dyrektor wystąpił do Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego o opinię na temat zainteresowanego. Na podstawie opinii ośrodka i samorządu dyrektor opracował projekt oceny. Cała procedura związana ze zgłaszaniem uwag i zastrzeżeń została wyczerpana, a negatywna ocena wręczona nauczycielowi. Nauczyciel skorzystał z możliwości odwołania się, jednak zespół powołany przez kuratora oświaty podtrzymał ocenę sporządzoną przez dyrektora szkoły. Następstwem utrzymania w mocy oceny było rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem.
Zwolniony nauczyciel Waldemar. K. wniósł odwołanie do Sądu Rejonowego - Sądu Pracy. Sąd Pracy oddalając powództwo o przywrócenie do pracy stanął na stanowisku, że ustalenia oceny są prawidłowe i nie podlegają kontroli przez ten sąd. Od takiego wyroku apelację wniósł powód. Nie godził się on z drobnymi nieścisłościami dokonanej przez obecne kierownictwo pozwanej szkoły oceny, a także z faktem całkowitego zignorowania wcześniejszych ocen jego pracy. Zarzuty apelacji nie zostały podzielone przez sąd II instancji, który uznał, że skoro procedura oceny kończy się ostatecznie na zespole oceniającym przy kuratorze, to kontrola tej procedury nie jest rolą sądu.
Od prawomocnego orzeczenia wniesiona została skarga kasacyjna oparta o zarzuty naruszenia art. 6a i 23 ust. 1 pkt 5 Karty, obowiązującego wówczas rozporządzenia wykonawczego określającego zasady i tryb oceny nauczycieli oraz przepisów proceduralnych z Kpc.
Pierwsze orzeczenie jest wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który okazał się właściwy ze względu na błąd popełniony przez naczelny organ administracji państwowej - Ministra Sprawiedliwości. Z mocy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich i rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, trybu postępowania odwoławczego oraz składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego (Dz. U. Nr 34, poz. 317) nauczyciel w takiej placówce również podlega ocenie w rozumieniu Karty Nauczyciela. W konkretnej sprawie chodziło o ocenianego, który sprawował funkcję psychologa w placówce w Rodzinnym Ośrodku Diagnostyczno-Konsultacyjnym.
Przebieg postępowania
Jadwiga M. psycholog w RODK została 20 października 2004 r. powiadomiona na piśmie przez kierownika tej jednostki o zamiarze przeprowadzenia jej oceny. Po przeprowadzeniu czynności kierownik RODK powiadomił zainteresowaną o możliwości wniesienia uwag i zastrzeżeń do projektu oceny. Była to ocena negatywna.
Rozpatrzenie uwag i zastrzeżeń nie spowodowało zmiany stanowiska kierownika Rodzinnego Ośrodka Diagnostyczno-Konsultacyjnego i w dniu 13 stycznia 2005 r. wydał on ostatecznie ocenę negatywną. Jednak za tą oceną nie postąpiły żadne konsekwencje o charakterze pracowniczym. Oceniana psycholog skorzystała z możliwości odwołania się od oceny. Odwołanie to prawidłowo skierowała do Ministra Sprawiedliwości. Minister powołał, w zgodzie z cytowanym rozporządzeniem z 11 lutego 2002 r. zespół oceniający. Orzeczeniem z dnia 23 marca 2005 r. zespół oceniający podtrzymał negatywną ocenę Kierownika ROD-K. Do tej pory procedura przebiegała zgodnie z postanowieniami Karty i rozporządzenia wykonawczego.
Dnia 4 kwietnia 2005 r. Minister Sprawiedliwości wydał decyzję, która w całości podtrzymywała meritum oceny dokonanej przez zespół oceniający, a jako uzasadnienie przytoczył ustalenia zespołu. Od tej decyzji zainteresowana Jadwiga M. wniosła skargę a WSA w Warszawie. Minister w odpowiedzi zażądał oddalenia skargi.
Wyrok WSA
W wyniku rozpoznania sprawy WSA w Warszawie wydał wyrok z dnia 7 grudnia 2005 r. (sygn. akt: II SA/Wa 1535/05), w którym czytamy:
„Ocena pracy nauczyciela nie jest dokonywana w ramach postępowania administracyjnego i nie przybiera procesowej formy decyzji.
Czynności dokonywane przez kierownika rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego w ramach procedury oceniania pracy psychologa, należy traktować jako działania pracodawcy w stosunku do pracownika w ramach przyznanych mu uprawnień. Znana prawu pracy czynność oceniania ma zatem charakter wewnętrznego postępowania pracodawcy”.
W uzasadnieniu WSA stwierdza przede wszystkim, że z mocy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi nie jest związany zarzutami i wnioskami złożonymi przez skarżącego. Sąd dąży do całościowej kontroli decyzji administracyjnej, niezależnie od tego, czy skarżący jest w stanie prawidłowo wykazać błędy konkretnego orzeczenia. Sąd stwierdził, że nadzór nad ROD-K i podobnymi placówkami sprawuje Minister Sprawiedliwości i, że z mocy stosownych postanowień Karty Nauczyciela ustawa ta jest stosowana do części osób zatrudnionych w tych placówkach. Następstwem tego stanu jest fakt, że stosuje się przepisy art. 6a Karty i rozporządzenia z dnia 11 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakładów poprawczych[...] (Dz. U. Nr 34, poz. 317). Wedle § 7 tego rozporządzenia zespół oceniający może podtrzymać zaskarżoną ocenę albo ustalić nową. Od tego orzeczenia środek odwoławczy nie przysługuje.
W konkretnej sytuacji błąd ministra polegał na wydaniu decyzji. W uzasadnieniu czytamy bowiem: "ocena pracy nauczyciela nie jest dokonywana w ramach postępowania administracyjnego i nie przybiera procesowej formy decyzji [...]. Czynności dokonywane przez kierownika rodzinnego ośrodka diagnostyczno-konsultacyjnego w ramach procedury oceniania pracy psychologa, należy traktować jako działania pracodawcy w stosunku do pracownika w ramach przyznanych mu uprawnień. Znana prawu pracy czynność oceniania ma zatem charakter wewnętrznego postępowania pracodawcy [...] i może podlegać ocenie sądu pracy, który uprawniony jest do merytorycznego badania takiej oceny w postępowaniu w sprawie zgodności z prawem rozwiązania stosunku pracy."
W sentencji WSA w Warszawie stwierdził nieważność decyzji ministra wobec braku podstawy do jej wydania.
2. Ocena nauczyciela mianowanego
Przytoczony wyżej cytat z uzasadnienia wyroku Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Warszawie wskazuje na to, co będzie przedmiotem drugiego z komentowanych orzeczeń. Zapadło ono w stanie prawnym, w którym ocenie podlegali wyłącznie nauczyciele mianowani, z którymi stosunek pracy można było rozwiązać na zasadzie art. 23 ust. 1 pkt 5 Karty Nauczyciela wyłącznie na podstawie ostatecznej oceny negatywnej pracy nauczyciela.
Przebieg postępowania
Procedura sądowa w sprawie, która zakończyła się wyrokiem Sądu Najwyższego opierała się na następującym stanie faktycznym. Stronami sporu byli: wnoszący powództwo o przywrócenie do pracy nauczyciel mianowany. Pozwaną była szkoła, w której powód przez trzy lata pełnił funkcję dyrektora, ale następnie podjął aktywność polityczną w organach samorządu terytorialnego. W okresie poprzedzającym ocenę i rozwiązanie stosunku pracy nauczyciel korzystał ze zwolnienia lekarskiego i urlopu dla podratowania zdrowia. Spowodowało to, że przez znaczny okres czasu pozostawał bez oceny. Dyrektor pozwanej szkoły wystąpił do nauczyciela, aby ten zwrócił się o opinię do właściwego doradcy merytorycznego. Wobec milczenia nauczyciela dyrektor wystąpił do Wojewódzkiego Ośrodka Metodycznego o opinię na temat zainteresowanego. Na podstawie opinii ośrodka i samorządu dyrektor opracował projekt oceny. Cała procedura związana ze zgłaszaniem uwag i zastrzeżeń została wyczerpana, a negatywna ocena wręczona nauczycielowi. Nauczyciel skorzystał z możliwości odwołania się, jednak zespół powołany przez kuratora oświaty podtrzymał ocenę sporządzoną przez dyrektora szkoły. Następstwem utrzymania w mocy oceny było rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem.
Zwolniony nauczyciel Waldemar. K. wniósł odwołanie do Sądu Rejonowego - Sądu Pracy. Sąd Pracy oddalając powództwo o przywrócenie do pracy stanął na stanowisku, że ustalenia oceny są prawidłowe i nie podlegają kontroli przez ten sąd. Od takiego wyroku apelację wniósł powód. Nie godził się on z drobnymi nieścisłościami dokonanej przez obecne kierownictwo pozwanej szkoły oceny, a także z faktem całkowitego zignorowania wcześniejszych ocen jego pracy. Zarzuty apelacji nie zostały podzielone przez sąd II instancji, który uznał, że skoro procedura oceny kończy się ostatecznie na zespole oceniającym przy kuratorze, to kontrola tej procedury nie jest rolą sądu.
Od prawomocnego orzeczenia wniesiona została skarga kasacyjna oparta o zarzuty naruszenia art. 6a i 23 ust. 1 pkt 5 Karty, obowiązującego wówczas rozporządzenia wykonawczego określającego zasady i tryb oceny nauczycieli oraz przepisów proceduralnych z Kpc.