W latach 2021–2024, w ramach stałego monitoringu jakości oceniania, 10 proc. arkuszy egzaminacyjnych było ponownie sprawdzanych przez egzaminatorów jeszcze w trakcie procesu oceniania. Jeśli wykryto błąd, wynik egzaminu był korygowany. Choć mechanizm ten pozwalał wykryć i poprawić wiele nieprawidłowości jeszcze przed ogłoszeniem wyników, nie przełożyło się to na ograniczenie ogólnej liczby błędnych ocen, które nadal były ujawniane dopiero po wnioskach maturzystów o weryfikację.

 

Weryfikacja 10 proc. prac

Aby zmniejszyć liczbę pomyłek w ocenianiu, w każdej grupie egzaminatorów wyznaczano osobę pełniącą funkcję weryfikatora. Jej zadaniem było ponowne sprawdzanie wybranych prac wcześniej ocenionych przez innych członków zespołu, wskazanych przez przewodniczącego. Zgodnie z procedurami w latach 2021–2024 weryfikacji przez egzaminatora-weryfikatora podlegało nie więcej niż 10 proc. wszystkich ocenionych prac. Jednocześnie wprowadzono dodatkowe środki, które – mimo zachowania tego limitu – umożliwiały rozszerzenie zakresu kontroli. Należały do nich trzy poziomy weryfikacji (wstępna, bieżąca i techniczna), możliwość sprawdzania całych prac lub tylko wybranych zadań, a także dodatkowa kontrola liczby punktów przez ekspertów Okręgowych Komisji Egzaminacyjnych przed wydaniem świadectw.

 

Choć taki system pozwalał na wykrycie i poprawienie przynajmniej części błędów przed ogłoszeniem wyników, nie doprowadził do istotnego ograniczenia skali błędnych ocen. W Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Poznaniu w wyniku kontroli 10 proc. prac ocenionych przez egzaminatorów stwierdzono konieczność zmiany wyniku egzaminu z biologii aż w 54 proc. przypadków, z geografii w 27 proc., a z chemii w 26 proc.

 

W Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Poznaniu liczba egzaminatorów, którzy popełnili błędy techniczne skutkujące nieprawidłową oceną prac w latach 2021-2024 wynosiła: 411, 391, 630 i 322, co stanowiło od 10 proc. do 18 proc. wszystkich egzaminatorów oceniających prace. Błędy zostały ujawnione i wyjaśnione podczas procesu skanowania kart (czyli po zakończeniu prac zespołu egzaminatorów, a przed ogłoszeniem wyników egzaminów) i polegały na niekompletności zaznaczeń liczby punktów za rozwiązanie poszczególnych zadań na karcie odpowiedzi. Niestety, nie wszystkie błędy techniczne popełnione przez egzaminatorów były identyfikowane na tym etapie. W przypadku gdy egzaminator zaznaczył na karcie odpowiedzi liczbę punktów za rozwiązanie zadania niezgodną z liczbą punktów w arkuszu, błędy ujawniano dopiero w wyniku weryfikacji na wniosek zdającego. Skutkowało to koniecznością zmiany wyniku egzaminu i wymianą świadectwa.

Najwięcej ujawnionych błędów, powodujących podwyższenie wyniku o ponad 20 punktów dotyczyła 52 prac, w większości z języka polskiego (30 prac). Oznaczało to zmianę wyniku egzaminu na świadectwie dojrzałości nawet o 50 punktów procentowych. Spośród dokonanych zmian sumy punktów najwięcej dotyczyło egzaminu z biologii (758, 656, 913 i 781 prac), chemii (372, 462, 676, 651) i języka polskiego (514, 660, 986, 807).

 

Maturzyści poszkodowani przy rekrutacji

Rosnąca liczba wniosków o wgląd, przy zastosowaniu dotychczasowych procedur, mogła zakłócać proces rekrutacji kandydatów na studia. Przykładowo, w latach 2021-2024 w Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie łącznie 960 osób ubiegało się o przyjęcie na studia po podwyższeniu wyniku egzaminu maturalnego w związku z ujawnieniem błędu w ocenie, a w Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu było to 780 osób. Z kolei w Gdańskim Uniwersytecie Medycznym na kierunku lekarskim udział kandydatów ze zmienioną punktacją w stosunku do wszystkich aplikujących wynosił od 2,6 proc. do 3,3 proc.

 

Rekrutacja uzupełniająca dla osób, których wynik egzaminu maturalnego został podwyższony po weryfikacji sumy punktów lub odwołaniu – czyli przyjęte w ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce rozwiązanie – w praktyce nie zabezpieczało zdających w pełni przed negatywnymi skutkami błędów popełnianych przez egzaminatorów. Wynikało to z faktu, że uczelnie wprawdzie uwzględniały w swoich procedurach mechanizmy umożliwiające wzięcie udziału w rekrutacji kandydatom, którzy uzyskali w wyniku weryfikacji lub odwołania poprawione wyniki egzaminów maturalnych, jednak w wielu przypadkach były to rozwiązania obciążone tak istotnymi ograniczeniami, że w praktyce pozycja tych kandydatów była znacząco mniej korzystna niż pozostałych osób biorących udział w rekrutacji. Na przykład rekrutacja uzupełniająca organizowana była pod warunkiem, że w rekrutacji podstawowej limit miejsc na danym kierunku nie został wypełniony.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.