Pracownik ma obowiązek dbać nie tylko o swoje zdrowie, ale także
o zdrowie innych osób, na które mają wpływ jego działania. Pracownik ma obowiązek ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się
w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie (art. 211 pkt 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm., dalej k.p.).
Zgodnie z art. 210 § 1 k.p. z prawa powstrzymania się od pracy niebezpiecznej może skorzystać każdy pracownik, którego praca stwarza bezpośrednie zagrożenie dla innych osób. Ustawodawca wymaga tutaj aby praca wykonywana przez pracownika stanowiła zagrożenie dla innych osób (współpracowników, osób trzecich). Powstrzymanie się od wykonywania pracy niebezpiecznej w celu ochrony życia i zdrowia innych osób objęte jest gwarancją wynagrodzenia za czas powstrzymania się od pracy.
Jeżeli powstrzymanie się od pracy nie usuwa zagrożenia pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego (art. 210 § 2 k.p.). Oddalenie się z miejsca pracy nie jest jednoznaczne z opuszczeniem. Pracownik nadal pozostaje w dyspozycji pracodawcy, a niepodjęcie lub przerwanie wykonywania pracy jest skutkiem bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub jego życia, bądź innych osób. Może on oddalić się do takiego miejsca, w którym zagrożenie nie występuje lub przynajmniej nie jest bezpośrednie. Ponadto gdy istnieje możliwość wyboru miejsca, do którego pracownik udaje się w celu uniknięcia zagrożenia, powinien (aby nie narazić się na ewentualny zarzut nadużycia prawa) wybrać takie, które jak przypuszcza, mogłoby być miejscem wykonywania pracy np. przejściowo powierzonej zgodnie z art. 42 § 4 k.p.
Pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy niebezpiecznej, gdy jej warunki stwarzały bezpośrednie zagrożenie dla życia
lub zdrowia. Powstrzymując się od wykonywania pracy niebezpiecznej, potencjalnie podejmuje działania zmierzające do uniknięcia niebezpieczeństwa dla zdrowia
lub życia swojego lub innych osób. Powstrzymanie się od wykonywania pracy niebezpiecznej może trwać tak długo, jak długo utrzymuje się w przekonaniu pracownika stan potencjalnego zagrożenia. Pracownik podejmując czynności zmierzające do ratowania życia swojego lub innych osób, znajduje się w sytuacji wyjątkowej i trudno wymagać, aby pamiętał i kontrolował ciążące na nim obowiązki.
I tak w 2008 r. ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. Nr 223, poz. 1460) wprowadzony został do art. 210 przepis § 21, zgodnie z którym pracownik nie może ponieść jakichkolwiek niekorzystnych
dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się
z miejsca zagrożenia, o których mowa w § 1 i 2.
Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się
z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia zgodnie z art. 210 § 3 k.p.

Opracowanie: Agnieszka Walczak , RPE WKP