Przepisy Karty Nauczyciela (głównie art. 42 ust. 3) przewidują dla poszczególnych kategorii nauczycieli określony wymiar zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych z uczniami lub wychowankami (tzw. pensum dydaktyczne). Jednak w przypadku czterech kategorii pracowników szkół: pedagogów, psychologów, logopedów i doradców zawodowych, Karta Nauczyciela w art. 42 ust. 7 pkt 3 dopuściła możliwość ustalania pensum przez organy prowadzące szkoły – czyli w praktyce wymiar pensum miały ustalać samorządy. O ile w przypadku pracowników niebędących nauczycielami (dotyczyło to zazwyczaj psychologów i doradców zawodowych) zasada ta nie była kwestionowana, to w przypadku nauczycieli zatrudnionych na powyższych czterech kategoriach stanowisk (zazwyczaj pedagogów szkolnych i logopedów) pojawił się problem, jakie przepisy zastosować – czy ogólne pensum z tabeli wskazanej w art. 42 ust. 3 k.n., czy też dać możliwość samodzielnego ustalania pensum przez organy prowadzące szkoły – najczęściej gminy i miasta.

Problem ten podniósł I Prezes SN, który skierował do Izby Pracy SN pytanie prawne dotyczące zasad ustalania pensum dla wspomnianych wyżej kategorii nauczycielskich.
Sąd Najwyższy obradując w składzie 7-osobowym dopuścił możliwość samodzielnego określania pensum przez organy prowadzące szkoły – a więc odpowiednie organy samorządowe. Zdaniem SN, wnioski płynące z literalnej wykładni powyższego przepisu nie są jednoznaczne. Zatem istotne znaczenie mają racje ustawodawcy wprowadzającego odrębną regulację dla tych 4 zawodów szkolnych. Zdaniem SN zróżnicowanie sytuacji nauczycieli-dydaktyków zajmujących się nauczaniem i zatrudnionych na stanowiskach pedagogów, psychologów, logopedów, doradców zawodowych ma uzasadnienie w odmiennym charakterze pracy tych ostatnich. Inne jest ich obciążenie pracą, inne jest też zapotrzebowanie na pracę. Dlatego gminy i miasta powinny mieć pewną swobodę w ustalaniu wymiaru obowiązkowych zajęć z uczniami i wychowankami w stosunku do tych czterech kategorii nauczycieli. Takie rozróżnienie jest logiczne – stwierdził SN w konkluzji orzeczenia.
 
Uchwała składu 7 sędziów Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego z 21 marca 2012 r. (sygn. akt III PZP 2/12)
 
Michał Culepa