Na etapie konsultacji publicznych znajduje się projekt ustawy o zmianie ustawy o czasie pracy kierowców oraz o zmianie ustawy o transporcie drogowym, opracowana w następstwie uchwały Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z dnia 12 czerwca 2014 r. (II PZP 1/14). Ma ona sprecyzować zasady dotyczące noclegów kierowców w kabinach pojazdów wyposażonych w miejsce do spania w czasie podróży służbowej oraz rozwiązać problem roszczeń finansowych kierowców w stosunku do pracodawców za noclegi w takich kabinach w okresie minionych trzech lat.

Zgodnie z ww. uchwałą SN, zapewnienie pracownikowi – kierowcy samochodu ciężarowego odpowiedniego miejsca do spania w kabinie tego pojazdu podczas wykonywania przewozów w transporcie międzynarodowym nie stanowi zapewnienia przez pracodawcę bezpłatnego noclegu w rozumieniu § 9 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, co powoduje, że pracownikowi przysługuje zwrot kosztów noclegu na warunkach i w wysokości określonych w § 9 ust. 1-3 tego rozporządzenia albo na korzystniejszych warunkach i wysokości, określonych w umowie o pracę, układzie zbiorowym pracy lub innych przepisach prawa pracy. Ponadto SN analizując art. 77(5) k.p. orzekł, że „przepisy wykonawcze (rozporządzenia MPiPS) ustalają minimalny standard wszystkich świadczeń z tytułu podróży służbowych (diet oraz zwrotu kosztów przejazdów, noclegów i innych wydatków), które w układzie zbiorowym pracy, regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę mogą być uregulowane korzystniej dla pracownika (art. 9 § 2 i art. 18 § 2 k.p.). W razie braku takich regulacji lub uregulowania mniej korzystnego dla pracownika, zastosowanie będą miały przepisy wykonawcze”.

W nowelizacji proponuje się ustalenie w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy stałego ryczałtu na pokrycie kosztów podróży służbowej. Rozporządzenie powinno w szczególności określać wysokość należności na pokrycie kosztów podróży służbowej, z uwzględnieniem czasu trwania podróży, limit za nocleg, a także warunki zwrotu kosztów przejazdów, noclegów i innych wydatków. W projekcie sprecyzowano, że jeżeli kabina pojazdu spełnia warunki, o których mowa w rozporządzeniu wykonawczym, wówczas odbieranie odpoczynku przez kierowcę w takiej kabinie jest zapewnieniem mu przez pracodawcę bezpłatnego noclegu.

Wejście w życie projektowanych zmian powinno nastąpić po upływie 6 miesięcy od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw. Termin ten obejmuje wykonanie ekspertyzy dotyczącej miejsca do spania w kabinie oraz procedurę notyfikacji tych przepisów Komisji Europejskiej.

W nowelizacji przewidziano także zmianę przepisów, które wdrożyły do polskiego prawa art. 2 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2002/15/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 marca 2002 r. w sprawie organizacji czasu pracy osób wykonujących czynności w trasie w zakresie transportu drogowego w celu wyłączenia z obowiązków stosowania przepisów o czasie pracy kierowców samozatrudnionych osób wykonujących czynności w trasie i niepodlegających dyrektywie. Przyjęcie definicji przewozu drogowego rozumianego zgodnie z art. 4 pkt 6a ustawy o transporcie drogowym (każda podróż odbywana w całości lub części po drogach publicznych przez pojazd, z ładunkiem lub bez, używanym do przewozu osób lub rzeczy) w odniesieniu do przewozów wykonywanych przez samozatrudnionych kierowców powoduje, że przepisami o czasie pracy kierowców zostali objęci wszyscy samozatrudnieni kierowcy wykonujący przewóz drogowy, niezależnie od dopuszczalnej masy pojazdu i liczby przewożonych osób, np. taksówkarze. Takie podejście wykracza poza zakres dyrektywy, która dotyczy kierowców wykonujących przewóz drogowy rzeczy pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz wykonujących przewóz drogowy osób pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą, a intencją ustawodawcy nie jest rozszerzanie przepisów na inne grupy kierowców niż te określone w dyrektywie. Dlatego też proponuje się doprecyzowanie ustawy o czasie pracy kierowców w taki sposób, żeby wynikało z niej, że w odniesieniu do samozatrudnionych osób dotyczy tylko tych kierowców, którzy wykonują przewozy drogowe, do których ma zastosowanie rozporządzenie (WE) nr 561/2006 albo umowa AETR.

Opracowanie: Agnieszka Zatyka-Szlachcic, RPE WK

Źródło: www.rcl.gov.pl, stan z dnia 7 grudnia 2015 r.