Resort pracy, w ramach realizacji zapowiedzi rządu o wydłużeniu urlopów macierzyńskich, proponuje wprowadzenie nowego rodzaju urlopu – urlopu rodzicielskiego. Rodzic korzystając kolejno z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego będzie mógł aż przez 52 tygodnie zająć się opieką nad nowo narodzonym dzieckiem.
Resort pracy przygotował projekt z dnia 8 listopada 2012 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zgodnie z tym projektem, matka, jak również ojciec dziecka, będą mogli sprawować opiekę nad małym dzieckiem w okresie pierwszego roku jego życia poprzez skorzystanie, tak jak dotychczas, z urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz z nowej instytucji urlopu rodzicielskiego. Łączny wymiar tych urlopów wyniesie 52 tygodnie, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, natomiast w przypadku porodów mnogich wymiar ten wyniesie od 65 do 71 tygodni, w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie.
Regulacja ta ma sprzyjać częstszemu podejmowaniu obowiązków związanych z opieką nad małym dzieckiem przez ojca dziecka, zgodnie z decyzją obojga rodziców, podejmowaną z uwzględnieniem ich sytuacji rodzinnej, a także zawodowej.
Rodzice będą mogli skorzystać z nowego urlopu rodzicielskiego w wymiarze 26 tygodni niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie (zróżnicowanie w zależności liczby dzieci urodzonej przy jednym porodzie zostanie utrzymane w ramach urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego).
Korzystanie z urlopu rodzicielskiego będzie możliwe tylko bezpośrednio po wykorzystaniu pełnego wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego (pełnego wymiaru dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego). Z urlopu rodzicielskiego mogliby korzystać pracownica-matka dziecka, a także pracownik-ojciec dziecka (albo przyszli rodzice adopcyjni) - na równych prawach.
Projekt zakłada możliwość korzystania z urlopu rodzicielskiego jednorazowo albo w częściach, nie więcej niż trzech, z których każda nie mogłaby być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej. Możliwe będzie korzystanie z urlopu rodzicielskiego w częściach przez jednego z rodziców dziecka, jak i podzielenie się tym uprawnieniem, także w pełnym lub w niepełnym wymiarze między rodzicami dziecka.
Urlop rodzicielski ma być udzielany na pisemny wniosek pracownika składany pracodawcy z co najmniej 14 dniowym wyprzedzeniem. Pracodawca byłby obowiązany do uwzględnienia wniosku pracownika.
Projekt przewiduje ponadto prawo pracownicy do zadeklarowania jeszcze przed porodem, że zamierza korzystać, bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie, z urlopu rodzicielskiego, także w pełnym wymiarze. Wówczas, na podstawie jednego wniosku, udzielany będzie urlop na łączny okres obejmujący urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski.
Zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego będzie wynosił:
a) 60% podstawy wymiaru zasiłku, przy zasiłku macierzyńskim w okresie urlopu macierzyńskiego i urlopu dodatkowego na poziomie 100 % podstawy wymiaru, albo
b) 80% podstawy wymiaru zasiłku w przypadku ubezpieczonej, która we wniosku złożonym przed przewidywaną datą porodu wystąpi o udzielenie jej bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim, dodatkowego zasiłku macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim zasiłku - zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu macierzyńskiego w wyżej opisanym przypadku - będzie wynosił 80% podstawy wymiaru,
c) w przypadku, gdy ubezpieczona, która we wniosku złożonym przed przewidywaną datą porodu wystąpiła o udzielenie jej bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim, dodatkowego zasiłku macierzyńskiego za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim zasiłku, zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, zrezygnuje z zasiłku za okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze lub z zasiłku za okres urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze i nie skorzysta z prawa do tych zasiłków ubezpieczony - ojciec dziecka, wówczas proponuje się wyrównanie wypłaconej kwoty zasiłków macierzyńskich w wysokości 80% podstawy wymiaru do 100% podstawy wymiaru za wykorzystany okres pobierania zasiłków, w formie jednorazowej wypłaty.
Zgodnie z projektem, ustawa ma wejść w życie 1 września 2013 r.
Projekt został przekazany do konsultacji społecznych.
Opracowanie: Weronika Adamczyk
Źródło: www.rcl.gov.pl, stan z dnia 12 listopada 2012 r.