W październiku 2010 r. pracodawca zawarł umowę zlecenia na okres 3 lat z osobą, która jak oświadczyła, miała uprzednio zawartą umowę zlecenia, od której odprowadzane były składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. W związku z powyższym, zleceniobiorca został zgłoszony tylko do ubezpieczenia zdrowotnego. Od 1 sierpnia 2011 r. zleceniobiorca rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej i utracił poprzedni tytuł do ubezpieczeń (o tym fakcie poinformował dopiero w październiku). Z wykonywanej działalności opłaca składki w ograniczonej wysokości, ponieważ jest to jego pierwsza działalność gospodarcza. Miesięczny przychód z tytułu umowy zlecenia wynosi 3000 zł. Zakres czynności z umowy zlecenia nie pokrywa się z przedmiotem prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Czy wobec powyższych danych, należy zgłaszać zleceniobiorcę do ubezpieczeń zdrowotnych? Jakiej treści oświadczenie powinien nam złożyć zleceniobiorca?


Zleceniobiorca prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu tej działalności, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia jest niższa od obowiązującej tego zleceniobiorcy najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Jeżeli zaś podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest co najmniej równa najniższej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, zasadniczo ubezpieczenia społeczne są obowiązkowe z tego tytułu, który powstał jako pierwszy, ale zainteresowany ma prawo zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.


Stosownie do art. 9 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) – dalej u.s.u.s., zleceniobiorca prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność (tj. 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego albo 30% minimalnego wynagrodzenia). Jeżeli zaś podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, jest wyższa od obowiązującej zleceniobiorcę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, stosuje się art. 9 ust. 2 u.s.u.s. Oznacza to, że w takim przypadku, zleceniobiorca prowadzący jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą zasadniczo podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu, który powstał jako pierwszy, ale ma również prawo zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.

Jeżeli więc od 1 sierpnia 2011 r. zleceniobiorca prowadzi działalność gospodarczą, z tytułu której zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, a jego miesięczny przychód z tytułu zawartej w październiku 2010 r. umowy zlecenia wynosi 3000 zł, z tytułu przedmiotowej umowy podlega obowiązkowo tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. Należy jednak pamiętać, że taki zleceniobiorca ma prawo zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Dla celów dowodowych, zleceniodawca może odebrać od zleceniobiorcy oświadczenie, w którym ten stwierdzi, że wykonuje pozarolniczą działalność gospodarczą i z jej tytułu zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, określając jednocześnie, ile wynosi właściwa dla niego najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu tej działalności.