Jak rozliczyć dyżur nocny w aptece od godz. 22.00 do 08.00, przy zamkniętej aptece i obsługiwaniu pacjenta na wezwanie?
W opisanym przypadku, jeśli rzeczywiście mamy do czynienia z typowym dyżurem pracowniczym, o którym mowa w art. 1515 Kodeks pracy - k.p. to za każdą godzinę przypadającą podczas dyżuru, w czasie której pracownica nie wykonywała pracy będzie się jej należał czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jej osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. Z kolei za czas, w którym pracownica wykonywała pracę należy się jej rekompensata za pracę w godzinach nadliczbowych, a więc czas wolny lub wynagrodzenie wraz z odpowiednim dodatkiem – tu 100% za pracę w nocy lub z tytułu przekroczenia normy tygodniowej.
Dyżur, o którym mowa w art. 1515 k.p. jest dodatkowym świadczeniem osobistym pracownika będącym realizacją jego obowiązków wobec pracodawcy po normalnych godzinach pracy. Stanowi zaplanowany element organizacji pracy, ustalany w celu zabezpieczenia ewentualnych potrzeb pracodawcy, np. w razie wystąpienia awarii systemu informatycznego. W czasie dyżuru pracownik przejawia gotowość do wykonywania pracy a konieczność wykonywania pracy nie jest z góry założona i stanowi okoliczność niepewną. Dyżur stanowi dodatkowe zadanie robocze po normalnych godzinach pracy, bez względu na to, czy zadanie to mieściło się w ramach uzgodnionego rodzaju pracy, czy też wykraczało poza ten rodzaj (wyrok SN z dnia 31 stycznia 1978 r., I PRN 147/77, OSNCP 1978, nr 7, poz. 126). Dyżur może być pełniony w zakładzie pracy, a także w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę lub osobę działającą w jego imieniu, w tym w domu pracownika. Czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku dobowego, co najmniej 11-godzinnego oraz tygodniowego, co najmniej 35-godzinnego. Czasu dyżuru pełnionego przez pracownika poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie pracy lub innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy (art. 1515 § 2 k.p.). Godziny efektywnej pracy podczas dyżuru, jako przekraczające normy czasu pracy ustalone dla pracownika należy traktować jako godziny nadliczbowe (wyrok SN z dnia 31 stycznia 1978 r., I PRN 147/77, OSNCP z 1978 r., nr 7, poz. 126). Również czas efektywnego wykonywania pracy podczas dyżuru pełnionego w domu powinien być traktowany jak czas pracy w godzinach nadliczbowych. Za czas dyżuru pracownikowi w pierwszej kolejności przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru. Jeśli układ zbiorowy pracy lub regulamin pracy nie regulują tej kwestii, to termin wykorzystania czasu wolnego ustala pracodawca. Nie powinien on być jednak zbyt odległy i pracodawca powinien starać się uzgodnić go z pracownikiem. W przypadku braku możliwości udzielenia czasu wolnego, o czym decyduje sam pracodawca, pracownikowi należy się wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składni wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. Pracownikowi zarządzającemu w imieniu pracodawcy nie należy się żadna rekompensata za czas dyżuru, jeśli pracownik nie wykonywał w jego trakcie pracy (art. 1515 § 4 k.p.). Pracownik zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy może też odbywać dyżur bez przerwy na odpoczynek dobowy i tygodniowy.