O idei Mistrzostw Kadry BHP z Markiem Maszewskim, ekspertem Koalicji Bezpieczni w Pracy, dyrektorem działu nadzoru SEKA S.A. rozmawia Jarosław Zasada, redaktor Serwisu BHP.

Jaka idea przyświecała organizacji Mistrzostw Kadry BHP?

Już podczas powołania Koalicji Bezpieczni w Pracy podstawowym założeniem było stworzenie platformy edukacyjnej dla specjalistów bhp, we współpracy z organizacjami zrzeszającymi ekspertów z tej dziedziny. W nasze działania zaangażowały się najważniejsze instytucje w kraju, które są odpowiedzialne za bezpieczeństwo pracy, takie jak CIOP, Konfederacja Lewiatan, Pracodawcy RP, OSPS BHP, Urząd Dozoru Technicznego i ZUS. Korzystając z dostępności i wiedzy ekspertów postanowiliśmy zorganizować pierwsze w Polsce Mistrzostwa Kadry BHP. Chcemy motywować do poszerzania wiedzy oraz wyróżniać najlepszych specjalistów w kraju.

Do kogo konkurs jest adresowany?

Mistrzostwa skierowane są do wszystkich osób związanych z branżą bhp - zarówno praktyków, jak i przedstawicieli środowiska akademickiego oraz studentów. Nie chcielibyśmy jednak tego grona zawężać, dlatego w zasadzie każdy, kto jest zainteresowany tematem bezpieczeństwa i higieny pracy, może wziąć udział w konkursie i sprawdzić swój poziom wiedzy.

Jakie było zainteresowanie udziałem w I etapie konkursu?

Bardzo duże, ponieważ uczestniczyło w nim ponad 430 osób. Uważamy to za ogromny sukces Koalicji Bezpieczni w Pracy, tym bardziej, że była to pierwsza edycja Mistrzostw. Do testu przystąpili zarówno specjaliści, którzy od lat zawodowo są związani z branżą, jak również osoby, które po prostu chciały sprawdzić swój poziom wiedzy w tym bardzo wymagającym i odpowiedzialnym obszarze, jakim jest bhp, wpływające przecież na życie i zdrowie wszystkich osób wykonujących pracę. Zaangażowanie uczestników pokazuje, jak bardzo potrzebne są takie inicjatywy.

Jaki był poziom uczestników I etapu konkursu?

Finaliści konkursu wykazali się ogromną wiedzą. Jak pokazuje ranking 30 uczestników z najwyższymi wynikami, dostępny na stronie bezpieczniwpracy.pl, byli wśród nich tacy, którzy nie odpowiedzieli prawidłowo tylko na jedno lub dwa pytania (z 80). Natomiast biorąc pod uwagę wszystkie wypełnione ankiety można stwierdzić, że poziom był zróżnicowany. Najtrudniejsze okazały się pytania dotyczące zadań i organizacji społecznej inspekcji pracy oraz zasad bhp w pracach spawalniczych. Na przykład odnotowaliśmy tylko 20 procent poprawnych odpowiedzi na pytanie: „Kto wybiera społecznego inspektora pracy w zakładach pracy liczących powyżej 300 pracowników?”. Prawidłowa odpowiedź to: zebranie grupowych społecznych inspektorów pracy. Z drugiej strony to zrozumiałe – jest to wiedza dosyć niszowa – nie każdy specjalista ma możliwość współpracy ze związkami zawodowymi w nadzorowanym zakładzie.

BHP to rozległa dziedzina. Czy Mistrzostwa szczególnie koncentrują się na którymś zagadnieniu?

Nie do końca. Chcieliśmy sprawdzić wszechstronną wiedzę uczestników. W drugim etapie oprócz testu, składającego się z 20 pytań jednokrotnego wyboru, do rozwiązania będzie również studium przypadku. Na podstawie opisanego zdarzenia uczestnicy będą musieli opisać właściwy sposób postępowania powypadkowego, a więc wykazać się umiejętnością analitycznego myślenia oraz doboru odpowiednich narzędzi. Jak wykazuje praktyka sporządzane protokoły powypadkowe niejednokrotnie zawierają błędy, z których najistotniejsze dotyczą identyfikacji przyczyn wypadku, co zmniejsza wartość profilaktyczną postępowania. Poprawnie sporządzony protokół powypadkowy wymaga wszechstronnej znajomości przepisów bhp i doświadczenia. Stąd też wiedza specjalistów skupia się tutaj, jak promienie światła w soczewce.

Czy organizatorzy Mistrzostw zauważają, a jeśli tak - jak tłumaczą, wzrost zainteresowania problematyką bhp?

Tematyka bezpieczeństwa i higieny pracy jest dostrzegana przez pracowników, już od pierwszego dnia pracy, kiedy odbywają szkolenie wstępne z tego zakresu. Odnoszę wrażenie, że wzrasta również jej waga dla pracodawców, którzy ponoszą odpowiedzialność, coraz częściej również materialną, za stan warunków pracy.

Czy organizatorzy planują kolejną edycję konkursu?

Patrząc na duże zainteresowanie Mistrzostwami Kadry BHP i zaangażowanie tych, którzy wzięli udział w pierwszej edycji, myślimy o tym, aby konkurs przyjął formę corocznego testu wiedzy. Chcielibyśmy, żeby stał się on obowiązkowym punktem w kalendarzach osób związanych z bhp.

Jak Mistrzostwa Kadry BHP włączają się w kampanię na rzecz promocji bhp?

Liczba uczestników tego przedsięwzięcia świadczy o jego dużej popularności. Osiągane przez uczestników wyniki oraz ich publikacja w branżowych wydawnictwach mogą przekładać się na promocję kultury bezpieczeństwa i higieny pracy. Zarazem pytania konkursowe, stworzone na podstawie przypadków „z życia”, pozwalają podnosić wiedzę specjalistów, która przełoży się na ograniczenie zagrożeń na stanowiskach pracy.

W jaki sposób Mistrzostwa Kadry BHP przyczynią się do lepszej integracji środowiska specjalistów bhp?

Przede wszystkim samo powołanie Koalicji Bezpieczni w Pracy, której członkiem od niedawna jest SEKA S.A., sprzyja integracji środowiska. Inicjatywa ta była odpowiedzią na potrzeby edukacyjne osób bezpośrednio zajmujących się bezpieczeństwem pracy w różnych firmach i instytucjach. Integracja przez wymianę doświadczeń, w tym zaangażowanie praktyków w tworzenie pytań, daje szanse dostrzeżenia różnych aspektów poruszanych problemów i jednolitych interpretacji obowiązujących przepisów.

Jak organizatorzy Mistrzostw oceniają poziom kształcenia inspektorów ds. bhp?

Poziom kształcenia kadr bhp jest różnorodny. Przeprowadzane przez naszą firmę rekrutacje lub objęcie w nadzór przez SEKA S.A. zakładów po innych behapowcach wykazują, że dobry fachowiec potrzebuje lat pracy, wykonując zadania w przedsiębiorstwach ze zróżnicowanymi zagrożeniami zawodowymi, by móc dobrze wykorzystać nabytą wiedzę teoretyczną. Warto pamiętać, że proces szkolenia jest ciągły – zmiany przepisów i postęp techniczny wymuszają stałe uzupełnianie kwalifikacji. Specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie kierunkowe oraz co najmniej roczny staż pracy w służbie bhp. Bez stażu lub po ukończeniu szkoły średniej o specjalizacji bhp można zajmować stanowisko inspektora (potem starszego) ds. bhp. Specjalista ds. bhp może prowadzić działalność gospodarczą polegającą na wykonywaniu zadań służby bhp zamiast pracowników etatowych, co jest często praktykowane. Samo wykształcenie teoretyczne to zbyt mało, by samodzielnie odpowiedzialnie wykonywać obowiązki z tego zakresu. Ze względu na wymogi prawne, większość firm współpracuje z jednym specjalistą bhp, co stwarza poważne problemy dla absolwentów – mają mało możliwości praktykowania pod nadzorem doświadczonych fachowców. Niewątpliwe wskazane byłoby bardziej precyzyjne ustalenie wymogów odnośnie programu studiów bhp, z nadaniem dużej wagi zajęciom praktycznym.

Jak organizatorzy Mistrzostw oceniają poziom wiedzy specjalistów z zakresu BHP?

Jak wspomniałem powyżej, doświadczenie pokazuje, że również poziom wiedzy specjalistów, których definicję przepisową wskazałem powyżej, może być zróżnicowany. Jednocześnie mam przyjemność być jednym z członków Komisji Konkursowej i myślę, że trochę więcej na ten temat będę mógł powiedzieć po zakończeniu II etapu konkursu.

Czy organizuje się inne konkursy, podobne do Mistrzostw Kadry BHP?

Obecnie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej ogłosiło 43. edycję Ogólnopolskiego Konkursu Poprawy Warunków Pracy, przy którym współpracuje również nasz Partner Merytoryczny - Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy.

Dziękuję za rozmowę.

Jarosław Zasada

Redakcja Publikacji Elektronicznych WK