Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Pracownik wyszedł z domu do pracy. Po jakimś czasie został znaleziony na przystanku autobusowym. Zasłabł, upadł i stracił przytomność. Po przyjeździe karetki pogotowia, po przeprowadzonej reanimacji lekarz stwierdził „zgon nagły z nieznanej przyczyny”. Rodzina zmarłego nie wystąpiła o przeprowadzenie sekcji zwłok.

Czy można uznać zdarzenie jako wypadek w drodze do pracy?

Odpowiedź:

Opisane zdarzenie spełnia dwa warunki wypadku w drodze z domu do pracy. Zdarzenie miało miejsce podczas drogi z domu do pracy (prawdopodobnie droga ta nie została przerwana), miało też charakter nagły (pracownik zasłabł, upadł i stracił przytomność).

Uzasadnienie:

Pozostaje pytanie, czy do zasłabnięcia doprowadziła przyczyna zewnętrzna czy też samoistne schorzenie organizmu? Prawdopodobnie tego nie da się już ustalić. Dziwne jest stwierdzenie lekarza pogotowia, iż śmierć nastąpiła „z nieznanej przyczyny”. W wyjaśnieniu przyczyny zdarzenia (omdlenia) pracodawca może posiłkować się posiadanymi orzeczeniami wydanymi przez lekarza podczas badań okresowych (pracownik miał przeciwwskazania, nie miał przeciwwskazań, co mogłoby sugerować o istniejącym schorzeniu), wystąpić do lekarza pogotowia o udostępnienie szczegółowych zapisów z badania i prowadzonej akcji reanimacyjnej, do Policji (jeśli była na miejscu zdarzenia) o udostępnienie informacji dotyczącej ustaleń związanych z tym zdarzeniem. Może są jacyś świadkowie zdarzenia, np. współpracownicy, sąsiedzi, rodzina? Czy pracownik wychodząc z domu czuł się źle, skarżył się na coś?

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.) w art. 57b określa pojęcie wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Jednakże uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza. Za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca: 1) innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego; 2) zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych; 3) zwykłego spożywania posiłków; 4) odbywania nauki lub studiów.

Wyrok SN z dnia 14 września 1977 r., III PRN 30/77, Sł. Prac. 1978, nr 2, s. 34: w sytuacji, gdy nie stwierdzono u poszkodowanego w wypadku pracownika takiego schorzenia lub właściwości organizmu, które same przez się nie mogły zamanifestować się zemdleniem powodującym upadek, należy przyjąć istnienie przyczyny zewnętrznej w drodze domniemania faktycznego.

Wyrok SN z dnia 24 października 1978 r., III URN 26/78, OSNC 1979, nr 6, poz. 128: w razie stwierdzenia, że wypadek wywołany był wyłącznie przyczyną wewnętrzną mającą swe źródło w stanie chorobowym poszkodowanego, zdarzenie pozbawione jest cech wypadku w drodze do pracy. Natomiast w razie ewentualnego wystąpienia dodatkowej i współistniejącej przyczyny pochodzącej z zewnątrz zdarzeniu nie można by odmówić znamion wypadku w drodze.

Informacja dodatkowa, która może być przydatna w podejściu pracodawcy do wypadku w drodze ze skutkiem śmiertelnym. Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 159) w art. 4 ust. 3 stanowi, iż od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje (m.in.): jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. Z kolei ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) w art. 92 § 1 pkt 2 stanowi, iż za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek (m.in.) wypadku w drodze do pracy lub z pracy pracownik zachowuje prawo do 100% wynagrodzenia. Brak jest podstaw do świadczeń odszkodowawczych z tytułu wypadku w drodze, np. w przypadku śmierci pracownika.

Kazimierz Kościukiewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono 1 grudnia 2014 r.