Kierowcy i kandydaci podlegają jak wszyscy pracujący badaniom wstępnym i okresowym. Badania lekarskie tych osób obejmują:
- badania ogólne stanu zdrowia, badania specjalistyczne (przede wszystkim narządu wzroku, słuchu i równowagi),
- badania psychologiczne,
- inne badania, które lekarz uzna za niezbędne, np.: poziom glukozy we krwi, EKG u osób powyżej 50 roku życia.
Na podstawie przeprowadzonego badania uprawniony lekarz wydaje orzeczenie lekarskie. „Lekarz uprawniony” oznacza, że badania i wydanie orzeczenia może przeprowadzić jedynie lekarz specjalista medycyny transportu lub chorób wewnętrznych, który posiada dodatkowe kwalifikacje z zakresu przeprowadzania badań lekarskich osób kierujących pojazdami. Uprawnienia do przeprowadzania badań lekarskich kandydatów i kierowców potwierdza wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lekarza przez wydanie odpowiedniego zaświadczenia.
Badania psychologiczne kandydatów i kierowców regulowane są rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 1 kwietnia 2005 r. w sprawie badań psychologicznych kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia kierowania pojazdami oraz wykonujących prace na stanowisku kierowcy (Dz. U. Nr 69, poz. 622 z późn. zm.) – dalej r.b.p.k.
Badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu orzeczenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem podlega:
1.osoba ubiegająca się o świadectwo kwalifikacji;
2.kandydat na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami;
3.kierujący pojazdem silnikowym skierowany, w drodze decyzji, przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli:
a.kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu,
b.przekroczył liczbę 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust.1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.) – pr.r.d.;
4.kierujący będący sprawcą wypadku drogowego, w którym jest zabity lub ranny;
5.kierujący skierowany przez lekarza, jeżeli w wypadku badania lekarskiego stwierdzona zostanie konieczność przeprowadzenia badania psychologicznego;
6.osoba skierowana przez kierownika właściwej jednostki organizacyjnej Sił Zbrojnych, jeżeli jest ona przewidziana do szkolenia na kierowcę na potrzeby wojska;
7.osoba ubiegająca się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym, cofniętego ze względu na istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami.
Przepisy r.b.p.k. określają:
1.szczegółowe warunki i tryb kierowania osób na badania psychologiczne oraz odwoływania się od orzeczeń psychologicznych,
2.szczegółowy tryb uzyskiwania i cofania uprawnień w zakresie przeprowadzania badań psychologicznych i orzekania w zakresie zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych,
3.warunki, zakres i sposób przeprowadzania badań psychologicznych,
4.sposób postępowania z dokumentacją związaną z przeprowadzonymi badaniami psychologicznymi oraz wzory stosowanych dokumentów,
5.wzór wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących pracownię psychologiczną,
6.wzór zaświadczenia potwierdzającego wpis do rejestru,
7.szczegółowe warunki, jakie musi spełniać pracownia psychologiczna,
8.maksymalne stawki opłat za badania psychologiczne.
Osoby ubiegające się o świadectwo kwalifikacji oraz osoby ubiegające się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym, cofniętego ze względu na istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami, zgłaszają się na badanie bez skierowania. Skierowanie na badanie psychologiczne wydaje komendant powiatowy (miejski, rejonowy) Policji:
1.kandydatowi na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami,
2.kierującemu pojazdem silnikowym skierowanemu, w drodze decyzji, przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu, albo przekroczył liczbę 10 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 pr.r.d.
Komendant powiatowy (miejski, rejonowy) Policji kopię decyzji o skierowaniu na badanie przesyła niezwłocznie właściwemu staroście.
Kierowca transportu drogowego, przedsiębiorca osobiście wykonujący transport drogowy, osoba wykonująca osobiście przewóz na rzecz przedsiębiorcy, przedsiębiorca wykonujący osobiście przewóz na potrzeby własne lub kierowca przez niego zatrudniony podlegają badaniom psychologicznym:
1.w wieku do 55 lat – co 5 lat,
2.w wieku od 56 do 65 lat – co 2 lata
3.powyżej 65 roku życia – corocznie.
Lekarz wydaje skierowanie na badania osobie, u której w wyniku badania lekarskiego stwierdzona zostanie konieczność przeprowadzenia badania psychologicznego. Osobie przewidzianej do szkolenia na kierowcę na potrzeby wojska skierowanie wydaje kierownik właściwej jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskie. Formularze skierowań na badania są określone w załącznikach r.b.p.k. Badanie przeprowadza się po sprawdzeniu tożsamości osoby badanej. Badanie obejmuje w szczególności ocenę:
1.cech osobowości,
2.sprawności intelektualnej,
3.sprawności psychofizycznej.
Uprawniony psycholog odmawia przeprowadzenia badania, jeżeli osoba badana poinformuje o złym stanie swego zdrowia lub o złym samopoczuciu albo w innych przypadkach losowych – psycholog wyznacza nowy termin badania, nieprzekraczający 7 dni od daty poprzedniego terminu. Jeżeli zaś stan osoby badanej wskazuje, że może się ona znajdować w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie jak alkohol, psycholog wyznacza nowy termin badania, nieprzekraczający 30 dni od daty poprzedniego terminu. Na podstawie wyników badania uprawniony psycholog wydaje orzeczenie psychologiczne, stwierdzające istnienie lub brak przeciwwskazań psychologicznych do:
1.kierowania pojazdem,
2.wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
Orzeczenie uprawniony psycholog wystawia z kopią. Oryginał orzeczenia otrzymuje osoba badana, a kopię dołącza się do dokumentacji badania. Dokumentacja badań psychologicznych regulowana jest rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2010 r. w sprawie dokumentacji badań i orzeczeń psychologicznych, sposobu jej przechowywania, udostępniania oraz wzorów stosowanych dokumentacji (Dz. U. Nr 131, poz. 888).
Dnia 28 kwietnia 2011 r. opublikowano rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 kwietnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 88, poz. 503), celem wdrożenia niektórych postanowień dyrektywy Komisji nr 2009/112/WE z dnia 25 sierpnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę Rady nr 91/439/EWG w sprawie praw jazdy (Dz. Urz. UE L 223 z 26.08.2009, s. 26) oraz dyrektywy Komisji nr 2009/113/WE z dnia 25 sierpnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę nr 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw jazdy (Dz. Urz. UE L 223 z 26.08.2009, s. 31). Przepisy obu dyrektyw wprowadzają minimalne wymagania zdrowotne dla osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i osób posiadających te uprawnienia. Określono też czynniki medyczne wpływające na zdolność do kierowania pojazdami, wśród których wskazano m.in. stan narządu wzroku, cukrzycę i padaczkę.
W § 4 w ust. 4 r.b.l.k. wprowadzono dodatkowy pkt 5 nakładający na osoby posiadające prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T, które oprócz czynności wykonywanych w ramach podstawowej umowy o pracę, okresowo lub sporadycznie (w ramach obowiązków służbowych, kierują pojazdami obowiązek poddawania się badaniu okulistycznemu oceniającemu widzenie zmierzchowe i zjawisko olśnienia.
Wprowadzane zmiany łagodzą przepisy dotyczące sposobu i kryteriów oceny narządu wzroku, słuchu i równowagi. określono wymagania zdrowotne dla osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i osób posiadających te uprawnienia, chorych na cukrzycę lub padaczkę (§ 8a i 8b r.b.l.k.). Ocenę stanu zdrowia osoby chorej na cukrzycę lub padaczkę w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami precyzują odpowiednio dodane do r.b.l.k. załączniki nr 4a i 4b.
Przepis § 12 ust. 3 pkt 3 r.b.l.k. otrzymał brzmienie „Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej, a § 14 ust. 4 pkt 3 Gdański Uniwersytet Medyczny – Międzywydziałowy Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej.
W załącznikach od 1 do 4 r.b.l.k. dokonano zmian i uściśleń w postępowaniu i badaniach specjalistycznych (ich rodzaju i częstotliwości) wynikających z oceny zdrowia osób badanych.
Załącznik nr 1 r.b.l.k. określa sposób oceny narządu wzroku w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.
Załącznik nr 2 r.b.l.k. określa sposób oceny stanu narządu słuchu i równowagi w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.
Załącznik nr 3 r.b.l.k. określa sposób oceny stanu zdrowia osoby chorej na cukrzycę w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami..
Załącznik nr 4 r.b.l.k. określa sposób oceny stanu zdrowia osoby chorej na padaczkę w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.
Ocenia się, że postanowienia r.b.l.k. będą miały pozytywny wpływ na zdrowie kierowców i wszystkich osób mających uprawnienia do kierowania pojazdami. Jednocześnie większa częstotliwość badań osób chorych na cukrzycę lub padaczkę przyczyni się do podniesienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym.
- badania ogólne stanu zdrowia, badania specjalistyczne (przede wszystkim narządu wzroku, słuchu i równowagi),
- badania psychologiczne,
- inne badania, które lekarz uzna za niezbędne, np.: poziom glukozy we krwi, EKG u osób powyżej 50 roku życia.
Na podstawie przeprowadzonego badania uprawniony lekarz wydaje orzeczenie lekarskie. „Lekarz uprawniony” oznacza, że badania i wydanie orzeczenia może przeprowadzić jedynie lekarz specjalista medycyny transportu lub chorób wewnętrznych, który posiada dodatkowe kwalifikacje z zakresu przeprowadzania badań lekarskich osób kierujących pojazdami. Uprawnienia do przeprowadzania badań lekarskich kandydatów i kierowców potwierdza wojewoda właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lekarza przez wydanie odpowiedniego zaświadczenia.
Badania psychologiczne kandydatów i kierowców regulowane są rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 1 kwietnia 2005 r. w sprawie badań psychologicznych kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia kierowania pojazdami oraz wykonujących prace na stanowisku kierowcy (Dz. U. Nr 69, poz. 622 z późn. zm.) – dalej r.b.p.k.
Badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu orzeczenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdem podlega:
1.osoba ubiegająca się o świadectwo kwalifikacji;
2.kandydat na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami;
3.kierujący pojazdem silnikowym skierowany, w drodze decyzji, przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli:
a.kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu,
b.przekroczył liczbę 24 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust.1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 z późn. zm.) – pr.r.d.;
4.kierujący będący sprawcą wypadku drogowego, w którym jest zabity lub ranny;
5.kierujący skierowany przez lekarza, jeżeli w wypadku badania lekarskiego stwierdzona zostanie konieczność przeprowadzenia badania psychologicznego;
6.osoba skierowana przez kierownika właściwej jednostki organizacyjnej Sił Zbrojnych, jeżeli jest ona przewidziana do szkolenia na kierowcę na potrzeby wojska;
7.osoba ubiegająca się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym, cofniętego ze względu na istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami.
Przepisy r.b.p.k. określają:
1.szczegółowe warunki i tryb kierowania osób na badania psychologiczne oraz odwoływania się od orzeczeń psychologicznych,
2.szczegółowy tryb uzyskiwania i cofania uprawnień w zakresie przeprowadzania badań psychologicznych i orzekania w zakresie zdolności do prowadzenia pojazdów mechanicznych,
3.warunki, zakres i sposób przeprowadzania badań psychologicznych,
4.sposób postępowania z dokumentacją związaną z przeprowadzonymi badaniami psychologicznymi oraz wzory stosowanych dokumentów,
5.wzór wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących pracownię psychologiczną,
6.wzór zaświadczenia potwierdzającego wpis do rejestru,
7.szczegółowe warunki, jakie musi spełniać pracownia psychologiczna,
8.maksymalne stawki opłat za badania psychologiczne.
Osoby ubiegające się o świadectwo kwalifikacji oraz osoby ubiegające się o przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym, cofniętego ze względu na istnienie przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami, zgłaszają się na badanie bez skierowania. Skierowanie na badanie psychologiczne wydaje komendant powiatowy (miejski, rejonowy) Policji:
1.kandydatowi na instruktora lub egzaminatora osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami,
2.kierującemu pojazdem silnikowym skierowanemu, w drodze decyzji, przez organ kontroli ruchu drogowego, jeżeli kierował pojazdem w stanie nietrzeźwości lub po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu, albo przekroczył liczbę 10 punktów otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1 pr.r.d.
Komendant powiatowy (miejski, rejonowy) Policji kopię decyzji o skierowaniu na badanie przesyła niezwłocznie właściwemu staroście.
Kierowca transportu drogowego, przedsiębiorca osobiście wykonujący transport drogowy, osoba wykonująca osobiście przewóz na rzecz przedsiębiorcy, przedsiębiorca wykonujący osobiście przewóz na potrzeby własne lub kierowca przez niego zatrudniony podlegają badaniom psychologicznym:
1.w wieku do 55 lat – co 5 lat,
2.w wieku od 56 do 65 lat – co 2 lata
3.powyżej 65 roku życia – corocznie.
Lekarz wydaje skierowanie na badania osobie, u której w wyniku badania lekarskiego stwierdzona zostanie konieczność przeprowadzenia badania psychologicznego. Osobie przewidzianej do szkolenia na kierowcę na potrzeby wojska skierowanie wydaje kierownik właściwej jednostki Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskie. Formularze skierowań na badania są określone w załącznikach r.b.p.k. Badanie przeprowadza się po sprawdzeniu tożsamości osoby badanej. Badanie obejmuje w szczególności ocenę:
1.cech osobowości,
2.sprawności intelektualnej,
3.sprawności psychofizycznej.
Uprawniony psycholog odmawia przeprowadzenia badania, jeżeli osoba badana poinformuje o złym stanie swego zdrowia lub o złym samopoczuciu albo w innych przypadkach losowych – psycholog wyznacza nowy termin badania, nieprzekraczający 7 dni od daty poprzedniego terminu. Jeżeli zaś stan osoby badanej wskazuje, że może się ona znajdować w stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie jak alkohol, psycholog wyznacza nowy termin badania, nieprzekraczający 30 dni od daty poprzedniego terminu. Na podstawie wyników badania uprawniony psycholog wydaje orzeczenie psychologiczne, stwierdzające istnienie lub brak przeciwwskazań psychologicznych do:
1.kierowania pojazdem,
2.wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
Orzeczenie uprawniony psycholog wystawia z kopią. Oryginał orzeczenia otrzymuje osoba badana, a kopię dołącza się do dokumentacji badania. Dokumentacja badań psychologicznych regulowana jest rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2010 r. w sprawie dokumentacji badań i orzeczeń psychologicznych, sposobu jej przechowywania, udostępniania oraz wzorów stosowanych dokumentacji (Dz. U. Nr 131, poz. 888).
Dnia 28 kwietnia 2011 r. opublikowano rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 kwietnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. Nr 88, poz. 503), celem wdrożenia niektórych postanowień dyrektywy Komisji nr 2009/112/WE z dnia 25 sierpnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę Rady nr 91/439/EWG w sprawie praw jazdy (Dz. Urz. UE L 223 z 26.08.2009, s. 26) oraz dyrektywy Komisji nr 2009/113/WE z dnia 25 sierpnia 2009 r. zmieniającej dyrektywę nr 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw jazdy (Dz. Urz. UE L 223 z 26.08.2009, s. 31). Przepisy obu dyrektyw wprowadzają minimalne wymagania zdrowotne dla osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i osób posiadających te uprawnienia. Określono też czynniki medyczne wpływające na zdolność do kierowania pojazdami, wśród których wskazano m.in. stan narządu wzroku, cukrzycę i padaczkę.
W § 4 w ust. 4 r.b.l.k. wprowadzono dodatkowy pkt 5 nakładający na osoby posiadające prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T, które oprócz czynności wykonywanych w ramach podstawowej umowy o pracę, okresowo lub sporadycznie (w ramach obowiązków służbowych, kierują pojazdami obowiązek poddawania się badaniu okulistycznemu oceniającemu widzenie zmierzchowe i zjawisko olśnienia.
Wprowadzane zmiany łagodzą przepisy dotyczące sposobu i kryteriów oceny narządu wzroku, słuchu i równowagi. określono wymagania zdrowotne dla osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i osób posiadających te uprawnienia, chorych na cukrzycę lub padaczkę (§ 8a i 8b r.b.l.k.). Ocenę stanu zdrowia osoby chorej na cukrzycę lub padaczkę w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami precyzują odpowiednio dodane do r.b.l.k. załączniki nr 4a i 4b.
Przepis § 12 ust. 3 pkt 3 r.b.l.k. otrzymał brzmienie „Centrum Medycyny Morskiej i Tropikalnej, a § 14 ust. 4 pkt 3 Gdański Uniwersytet Medyczny – Międzywydziałowy Instytut Medycyny Morskiej i Tropikalnej.
W załącznikach od 1 do 4 r.b.l.k. dokonano zmian i uściśleń w postępowaniu i badaniach specjalistycznych (ich rodzaju i częstotliwości) wynikających z oceny zdrowia osób badanych.
Załącznik nr 1 r.b.l.k. określa sposób oceny narządu wzroku w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.
Załącznik nr 2 r.b.l.k. określa sposób oceny stanu narządu słuchu i równowagi w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.
Załącznik nr 3 r.b.l.k. określa sposób oceny stanu zdrowia osoby chorej na cukrzycę w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami..
Załącznik nr 4 r.b.l.k. określa sposób oceny stanu zdrowia osoby chorej na padaczkę w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami.
Ocenia się, że postanowienia r.b.l.k. będą miały pozytywny wpływ na zdrowie kierowców i wszystkich osób mających uprawnienia do kierowania pojazdami. Jednocześnie większa częstotliwość badań osób chorych na cukrzycę lub padaczkę przyczyni się do podniesienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym.