a także mając na uwadze, co następuje:(1) Relacje między Unią Europejską (zwaną dalej "Unią") a Republiką Mołdawii w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS) i Partnerstwa Wschodniego stale się rozwijają. Republika Mołdawii przystąpiła do Partnerstwa Wschodniego w 2009 r., po czym rozpoczęto negocjacje w sprawie układu o stowarzyszeniu między Unią a Republiką Mołdawii. Układ ten 2 (zwany dalej "układem o stowarzyszeniu"), obejmujący stopniowe wdrażanie pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu (DCFTA), został podpisany w dniu 27 czerwca 2014 r. i wszedł w życie w dniu 1 lipca 2016 r.
(2) Gospodarka Republiki Mołdawii wyraźnie ucierpiała wskutek braku stabilności politycznej w okresie pomiędzy wyborami z listopada 2014 r. a styczniem 2016 r., a także w wyniku skandalu związanego z oszustwami bankowymi, słabej koniunktury w regionie i zakazów importu nakładanych przez Rosję. Sytuacja ta przyczyniła się do wystąpienia recesji, rosnącego deficytu handlowego i znaczącego spadku rezerw walutowych w zeszłym roku.
(3) Po wyborze nowego rządu na początku 2016 r. i mianowaniu nowego prezesa Narodowego Banku Mołdawii władze mołdawskie ponownie wykazały zaangażowanie na rzecz kontynuowania koniecznych reform politycznych i sprostania wyzwaniom związanym z rządzeniem sektorem finansowym i z zarządzaniem finansami publicznymi.
(4) W ramach wspierania nowej ścieżki reform Unia i Republika Mołdawii uzgodniły plan działania dotyczący priorytetowych reform w następstwie konkluzji Rady do Spraw Zagranicznych z dnia 15 lutego 2016 r. Republika Mołdawii osiągnęła wyraźne postępy w realizacji tego planu działania.
(5) W obliczu przemian politycznych i problemów gospodarczych władze Republiki Mołdawii i Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) osiągnęły w lipcu 2016 r. porozumienie bazujące na trzyletnim Rozszerzonym Mechanizmie Kredytowym i instrumencie rozszerzonego wsparcia finansowego (ECF/EFF) w kwocie 178,7 mln USD. Porozumienie to zostało zatwierdzone przez Radę MFW w dniu 7 listopada 2016 r. Oczekuje się, że w ramach tego programu MFW władze Republiki Mołdawii sprawnie dokonają ulepszeń w rządzeniu sektorem finansowym oraz w nadzorze nad nim, wzmocnią politykę zapewniającą stabilność makroekonomiczną i finansową oraz będą wspierać trwały wzrost gospodarczy sprzyjający włączeniu społecznemu.
(6) W związku z pogarszającą się sytuacją gospodarczą i prognozami gospodarczymi Republika Mołdawii wystąpiła o dodatkową pomoc makrofinansową z Unii w sierpniu 2015 r. i ponowiła swój wniosek w marcu 2016 r.
(7) Indykatywna alokacja środków Unii na rzecz Republiki Mołdawii w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa (ENI) wynosi 610-746 mln EUR i obejmuje wsparcie budżetowe oraz pomoc techniczną. Wypłaty w ramach wsparcia budżetowego z Unii zostały jednak zawieszone na początku 2015 r., a ich wznowienie uzależniono od zatwierdzenia nowego programu MFW oraz spełnienia wszystkich warunków wsparcia budżetowego.
(8) Biorąc pod uwagę, że Republika Mołdawii jest objęta europejską polityką sąsiedztwa, należy ją uznać za państwo kwalifikujące się do otrzymania pomocy makrofinansowej z Unii.
(9) Pomoc makrofinansowa Unii powinna stanowić instrument finansowy stosowany w sytuacjach wyjątkowych, mający formę niewiązanego i nieukierunkowanego wsparcia bilansu płatniczego, służący zaspokojeniu pilnych potrzeb beneficjenta w zakresie finansowania zewnętrznego; pomoc ta powinna także stanowić podstawę realizacji programu dotyczącego polityki obejmującego solidne środki dostosowawcze i środki w zakresie reformy strukturalnej, które mają poprawić pozycję bilansu płatniczego w perspektywie krótkoterminowej.
(10) Biorąc pod uwagę fakt, że w bilansie płatniczym Republiki Mołdawii utrzymuje się znaczna pozostająca do pokrycia luka w finansowaniu zewnętrznym, przekraczająca zasoby udostępnione przez MFW i inne instytucje wielostronne, unijną pomoc makrofinansową, która ma zostać przyznana Republice Mołdawii, w obecnych nadzwyczajnych okolicznościach uznaje się za właściwą odpowiedź na wniosek tego państwa o wsparcie stabilizacji gospodarczej, w powiązaniu z programem MFW. Unijna pomoc makrofinansowa stanowiłaby wsparcie dla stabilizacji gospodarczej oraz programu reform strukturalnych Republiki Mołdawii, uzupełniając środki udostępnione w ramach porozumienia finansowego z MFW.
(11) Celem unijnej pomocy makrofinansowej powinno być wspieranie przywrócenia w Republice Mołdawii trwałego finansowania zewnętrznego, a tym samym przyczynienie się do większej stabilności politycznej i makroekonomicznej kraju oraz wzmocnienie zarządzania gospodarczego i finansowego, w tym również poprzez rzetelne i zorientowane na wyniki dochodzenie w sprawie skandalu bankowego, dobre zarządzanie energią i politycznie niezawisłe sądownictwo.
(12) Oczekuje się, że unijna pomoc makrofinansowa będzie funkcjonować równolegle do realizacji wypłat w ramach operacji wsparcia budżetowego z Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa.
(13) Ustalenie kwoty pomocy makrofinansowej opiera się na kompleksowej ocenie ilościowej pozostających do zaspokojenia potrzeb Republiki Mołdawii w zakresie finansowania zewnętrznego i uwzględnia zdolność tego państwa do finansowania się z własnych zasobów, w szczególności z rezerw międzynarodowych, którymi Republika Mołdawii dysponuje. Unijna pomoc makrofinansowa powinna uzupełniać programy i środki udostępniane przez MFW i Bank Światowy. Przy ustalaniu kwoty udzielanej pomocy uwzględnia się również spodziewane wkłady finansowe ze strony darczyńców wielostronnych oraz potrzebę zapewnienia sprawiedliwego podziału obciążenia między Unią a innymi darczyńcami, a także środki uruchomione wcześniej w Republice Mołdawii w ramach innych unijnych instrumentów finansowania zewnętrznego oraz wartość dodaną ogólnego zaangażowania Unii.
(14) Uwzględniając pozostające do zaspokojenia potrzeby Republiki Mołdawii w zakresie finansowania zewnętrznego, poziom rozwoju gospodarczego tego państwa mierzony za pomocą wskaźnika dochodu na jednego mieszkańca oraz wskaźnika ubóstwa, zdolność finansowania się Mołdawii za pomocą własnych zasobów, w szczególności z rezerw walutowych, którymi państwo to dysponuje, a także ocenę jej zdolności do spłaty w oparciu o analizę zdolności obsługi zadłużenia, część środków pomocowych powinna zostać udostępniona w formie dotacji.
(15) Komisja powinna zapewnić zgodność prawną i merytoryczną unijnej pomocy makrofinansowej z głównymi zasadami, celami i środkami podejmowanymi w różnych obszarach działań zewnętrznych oraz z innymi stosownymi politykami Unii.
(16) Unijna pomoc makrofinansowa powinna wspierać politykę zewnętrzną Unii wobec Republiki Mołdawii. Służby Komisji i Europejska Służba Działań Zewnętrznych (zwana dalej "ESDZ") powinny ściśle współpracować przez cały okres udzielania pomocy makrofinansowej w celu koordynowania zewnętrznej polityki Unii i zapewnienia spójności tej polityki.
(17) Unijna pomoc makrofinansowa powinna wspierać zaangażowanie Republiki Mołdawii w przestrzeganie wartości podzielanych przez to państwo i Unię, w tym demokracji, praworządności, dobrych rządów, odpowiedzialnej, przejrzystej i opartej na osiągnięciach służby publicznej, niezawisłości sądownictwa, poszanowania praw człowieka, wolności, niezależności i pluralizmu mediów, zrównoważonego rozwoju i ograniczania ubóstwa, a także jej zaangażowanie w przestrzeganie zasad otwartego, opartego na zasadach i uczciwego handlu.
(18) Warunkiem wstępnym przyznania unijnej pomocy makrofinansowej i wypłacenia każdej z trzech rat pomocy powinno być respektowanie przez Republikę Mołdawii skutecznych mechanizmów demokratycznych, w tym wielopartyjnego systemu parlamentarnego, i praworządności oraz gwarantowanie poszanowania praw człowieka. Ponadto cele szczegółowe pomocy makrofinansowej Unii powinny polegać na zwiększeniu skuteczności, przejrzystości i rozliczalności systemów zarządzania finansami publicznymi, zapewnieniu skutecznej walki z korupcją i praniem pieniędzy, usprawnieniu zarządzania w sektorze finansowym i bankowym w Republice Mołdawii i nadzoru nad nimi, poprawie zarządzania w sektorze energetycznym oraz na wspieraniu reform strukturalnych przyczyniających się do trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu, tworzenia miejsc pracy, poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej i konsolidacji budżetowej. Unijna pomoc makrofinansowa dla Republiki Mołdawii powinna również obejmować środki wspierające wdrożenie układu o stowarzyszeniu, w tym DCFTA. Aby zapewnić właściwą ocenę celów szczegółowych, należy je określić w sposób możliwy do zweryfikowania i wymierny. Komisja i ESDZ powinny regularnie monitorować zarówno spełnienie warunku wstępnego, jak i realizację tych celów. Jeżeli warunek wstępny nie zostanie spełniony lub cele nie zostaną zrealizowane lub jeżeli nie będą przestrzegane ogólne cele i zasady układu o stowarzyszeniu, Komisja powinna tymczasowo zawiesić lub anulować wypłatę unijnej pomocy makrofinansowej.
(19) Aby zapewnić skuteczną ochronę interesów finansowych Unii związanych z unijną pomocą makrofinansową, Republika Mołdawii powinna wdrożyć stosowne środki w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nieprawidłowościom związanym z tą pomocą oraz w zakresie ich zwalczania. Republika Mołdawii powinna regularnie informować Komisję o wdrażaniu pomocy makrofinansowej na podstawie pełnego ujawnienia informacji oraz w ścisłej zgodności z unijnymi zasadami finansowymi. Należy również zapewnić kontrole przeprowadzane przez Komisję i kontrole przeprowadzane przez Europejski Trybunał Obrachunkowy.
(20) Przekazanie unijnej pomocy makrofinansowej nie narusza uprawnień Parlamentu Europejskiego i Rady (jako władzy budżetowej).
(21) Kwoty pomocy makrofinansowej udzielanej w formie dotacji oraz kwoty przeznaczone na pomoc makrofinansową w formie pożyczek powinny odpowiadać środkom budżetowym przewidzianym w wieloletnich ramach finansowych.
(22) Unijną pomocą makrofinansową powinna zarządzać Komisja. Aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie możliwość śledzenia wykonania niniejszej decyzji, Komisja powinna regularnie informować wspomniane instytucje o rozwoju sytuacji w związku z pomocą i udostępniać im odpowiednie dokumenty.
(23) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej decyzji należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 3 .
(24) Unijna pomoc makrofinansowa powinna podlegać warunkom, które mają zostać określone w protokole ustaleń. Warunki te powinny być powiązane z wypłatą każdej z trzech rat. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonania i ze względu na efektywność Komisja powinna być uprawniona do negocjowania tych warunków z władzami Republiki Mołdawii pod nadzorem komitetu przedstawicieli państw członkowskich zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. Na mocy tego rozporządzenia procedura doradcza powinna, co do zasady, mieć zastosowanie we wszystkich przypadkach innych niż te określone we wspomnianym rozporządzeniu. Mając na uwadze potencjalnie duży wpływ pomocy w kwocie większej niż 90 mln EUR, w odniesieniu do takich operacji należy stosować procedurę sprawdzającą. Mając na uwadze kwotę unijnej pomocy makrofinansowej dla Republiki Mołdawii, w odniesieniu do przyjęcia protokołu ustaleń oraz do każdego zmniejszenia, zawieszenia lub anulowania pomocy powinna mieć zastosowanie procedura sprawdzająca,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
