JEDNOLITY DOKUMENT
"Carnati din topor din Valcea"
Nr UE: PGI-RO-03263
Data złożenia wniosku: 11 czerwca 2024 r.
1. Nazwa lub nazwy ChOG
"Carnati din topor din Valcea"
2. Państwo członkowskie lub państwo trzecie
Rumunia
3. Opis produktu rolnego lub środka spożywczego
3.1. Kod Nomenklatury scalonej
- 16 - PRZETWORY Z MIĘSA, RYB, SKORUPIAKÓW, MIĘCZAKÓW LUB POZOSTAŁYCH BEZKRĘGOWCÓW
WODNYCH, LUB Z OWADÓW
1601 - Kiełbasy i podobne wyroby z mięsa, podrobów, krwi lub owadów; przetwory żywnościowe na bazie tych wyrobów
1601 00 91 - Kiełbasy, suche lub do smarowania, niepoddane obróbce cieplnej
3.2. Opis produktu, do którego odnosi się nazwa podana w pkt 1
ChOG "Carnati din topor din Valcea" obejmuje kiełbasy wieprzowe wędzone w dymie z drewna bukowego, o nieregularnym cylindrycznym kształcie, umieszczone w naturalnej osłonce (z jelita wieprzowego). Kiełbasy składają się w 80 % z mięsa i w 20 % z tłuszczu rozdrobnionego (posiekanego) z użyciem tasaka, co daje stosunkowo duże kostki/kawałki mięsa i tłuszczu o wielkości do 12 mm.
Smak i kruchość uzyskane w wyniku solenia/peklowania mięsa z użyciem soli Ocnele Mari dopełnia smak przypraw oraz specyficzny posmak wędzenia w dymie z drewna bukowego, który odróżnia "Carnati din topor din Valcea" od innych rodzajów wędzonych kiełbas zarówno pod względem metody przygotowania, jak i właściwości produktu.
(1) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 z dnia 11 kwietnia 2024 r. w sprawie oznaczeń geograficznych w odniesieniu do wina, napojów spirytusowych i produktów rolnych oraz gwarantowanych tradycyjnych specjalności i określeń jakościowych stosowanych fakultatywnie w odniesieniu do produktów rolnych, zmieniające rozporządzenia (UE) nr 1308/2013, (UE) 2019/787 i (UE) 2019/1753 oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1151/2012 (Dz.U. L, 2024/1143, 23.4.2024, ELI: http:// data.europa.eu/eli/reg/2024/1143/oj).
Kiełbasy powinny mieć następujące cechy charakterystyczne:
Właściwości organoleptyczne
Wygląd zewnętrzny: Kiełbasy objęte ChOG "Carnati din topor din Valcea" mają kształt cylindryczny, o średnicy od 24 mm do 26 mm, o nieco nierównej powierzchni, długości 30-35 cm i masie 100-150 gramów. Kiełbasy są produkowane w sznurach o długości do 1 m, ważących ok. 1 kg.
Konsystencja: półtwarda ze względu na obecność kawałków mięsa i bardziej miękka / półelastyczna w miejscach występowania kawałków tłuszczu.
Wygląd po przekrojeniu (w plastry): grubo krojone nadzienie z mięsa wieprzowego i tłuszczu nadaje plastrom symetryczny wygląd mozaiki, z widocznymi cząstkami rozdrobnionego pieprzu i tymianku rozsianymi po całej powierzchni.
Produkt nie zawiera wytopionych grudek tłuszczu pod osłonką ani grudek przypraw lub czosnku.
Barwa: na zewnątrz osłonka ma barwę od bursztynowej po jasnobrązową lub miedzianą i wydaje się czysta, nie lepka, ze sporadycznymi płatkami białych drożdży. W przekroju kawałki wieprzowiny, które mają barwę od czerwonej do ciemnoczerwonej, wraz z żółtawobiałym kolorem tłuszczu, tworzą mozaikowy wzór.
Smak i zapach: przyjemny wędzony, korzenny zapach i lekko pikantny smak czosnku i pieprzu, umiarkowanie słony, z delikatnym wędzonym posmakiem.
Właściwości fizycznochemiczne
| Parametry podlegające weryfikacji | Dopuszczalne wartości |
| Wilgoć (%) | maksymalnie 62 |
| Tłuszcz (%) | maksymalnie 27 |
| Białko (%) | minimalnie 16 |
| Sól (%) | maksymalnie 2,5 |
3.3. Pasza (wyłącznie w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego) i surowce (wyłącznie w odniesieniu do produktów przetworzonych)
Surowce wykorzystywane do produkcji ChOG Carnati din topor din Valcea stanowią kawałki wieprzowiny pochodzące z rozbioru, najlepiej kawałki marmurkowatego mięsa lub przeplatających się warstw mięsa i tłuszczu o zawartości mięsa/tłuszczu w proporcji około 80/20 w naturalnych osłonkach wieprzowych (z jelita wieprzowego). Stosowanie sztucznych osłonek jest niedozwolone.
Składniki: Sól (sól kamienna przeznaczona dla przemysłu spożywczego wydobywana z kopalni soli Ocnele Mari), tymianek (suszone i mielone liście), czosnek (świeży), świeżo zmielony czarny pieprz.
Nie stosuje się żadnych środków aromatyzujących dymu wędzarniczego, ponieważ wędzenie odbywa się wyłącznie w klasycznej wędzarni z drewna bukowego.
3.4. Poszczególne etapy produkcji, które muszą odbywać się na wyznaczonym obszarze geograficznym
Proces wytwarzania, w tym odbiór surowców, składników i substancji pomocniczych w przetwórstwie, krojenie tusz i części, rozdrabnianie z użyciem tasaka, solenie na sucho, przygotowanie pasty, napełnianie osłonek, suszenie i wędzenie na zimno oraz wędzenie na gorąco kiełbasy z użyciem drewna drzew liściastych muszą odbywać się na określonym obszarze geograficznym.
3.5. Szczegółowe zasady dotyczące krojenia, tarcia, pakowania itp. produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa -
3.6. Szczegółowe zasady dotyczące etykietowania produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
Etykieta zawiera słowa "Carnati din topor din Valcea ChOG" oraz logo UE.
4. Zwięzłe określenie obszaru geograficznego
Określony obszar geograficzny obejmuje następujące jednostki administracji terytorialnej: Mihaesti, Ocnele Mari, Francesti, Popesti, Roesti, Lapusata i Rosiile w okręgu Valcea.
5. Związek z obszarem geograficznym
Podstawą wniosku o rejestrację nazwy ChOG Carnati din topor din Valcea są renoma i charakterystyczne cechy produktu, takie jak wykorzystanie soli z kopalni soli Ocnele Mari do peklowania mięsa oraz podwójne wędzenie kiełbas z użyciem drewna drzew liściastych.
Historia produkcji kiełbasy jest ściśle związana z rozwojem gospodarstw domowych typowych dla wyznaczonego obszaru, obszarów rolniczych i tradycji sporządzania produktów wieprzowych z wykorzystaniem zasobów naturalnych.
Kiełbasy te różnią się od innych produktów należących do tej samej kategorii ze względu na barwę, smak i aromat, a za ich równowagę smakową odpowiada zastosowana mieszanka przypraw (sól kamienna z Ocnele Mari, tymianek, pieprz, czosnek) oraz proces podwójnego wędzenia z użyciem drewna drzew liściastych.
Właściwości organoleptyczne kiełbas objętych ChOG "Carnati din topor din Valcea" są wynikiem zastosowanej proporcji mięsa do tłuszczu wynoszącej około 80:20, ręcznego siekania mięsa z użyciem tasaka, poddania mięsa dojrzewaniu w drodze solenia na sucho, wędzenia na zimno w celu zapeklowania oraz wędzenia na gorąco w celu nadania kiełbasom delikatnego posmaku wędzenia.
Intensywność smaku wynika z połączenia makroskładników (Ca, Mg, Na, K) i mikroskładników (Fe, Cu, Zn, Mn, Co) pochodzących z soli pozyskiwanej z Ocnele Mari oraz z zastosowanej metody dojrzewania kawałków pokrojonych z użyciem tasaka, co sprzyja działaniu endogennych enzymów proteolitycznych.
Lasy okręgu Valcea stanowią podstawę ważnego sektora gospodarki tego okręgu, jakim jest gospodarka leśna i leśnictwo, co w znacznym stopniu przyczynia się do jego gospodarczego rozwoju. W lasach okręgu Valcea drewno bukowe występuje w dużej ilości i jest dostępne dla lokalnych mieszkańców do użytku domowego, a tym samym do wędzenia produktów mięsnych.
Czynniki te przyczyniły się do doskonalenia umiejętności tutejszych mieszkańców z pokolenia na pokolenie, a tym samym do wykształcenia cech charakterystycznych dla Carnati din topor din Valcea.
Na wyznaczonym obszarze geograficznym produkcja produktów mięsnych z "rimitorii de Criciun" (dawna nazwa świń) wędzonych z użyciem drewna drzew liściastych pozwala zachować pradawne techniki rzemiosła lub tradycje na wyznaczonym obszarze, o którym mowa w sekcji 4.
Z historycznego punktu widzenia kolejną cechą wyróżniającą sposób sporządzania kiełbas jest ręczne siekanie mięsa z użyciem tasaka; potwierdza to opis zawarty w książce pt. "Despre Bucate si randuiala" ["Dania i tradycje"], Editura Scripta, 2009 r., pod redakcją dr. Nicolae Rausa, s. 248: "(...) Najpierw, na początek posiłku, spożywa się solone, duszone i wędzone mięso..., a następnie wędzone kiełbasy. Mięso należy starannie wyselekcjonować, oczyścić z chrząstki i posiekać z użyciem »satar« (lokalna nazwa tasaka), następnie zmieszać z surowym tłuszczem wieprzowym, drobno pokroić i zmielić z dodatkiem soli (.), i rozgniecionych ząbków czosnku (.)".
Zgodnie ze świadectwami mieszkańców obszaru geograficznego: "Na Boże Narodzenie, Nowy Rok lub Trzech Króli kroimy tuszę na kawałki i przygotowujemy kiełbasy w następujący sposób: wybieramy mięso z udźca, a jeśli nie jest ono wystarczająco tłuste, dodajemy trochę więcej surowego tłuszczu wieprzowego, następnie siekamy je toporem lub specjalnym tasakiem do siekania mięsa. (.) Potem zabieramy się za jelita, czyścimy je grubym nożem rzeźniczym, płuczemy wodą i wypychamy, a następnie umieszczamy je na drewnianej tacy w dobrze wietrzonym miejscu i pozostawiamy do wyschnięcia. Pozostawiamy je tam przez jeden dzień, a następnie wędzimy z użyciem drewna bukowego (.)", jak opisuje Elena Olaru, 88-letnia mieszkanka gminy Rosiile w okręgu Valcea, w oświadczeniach opublikowanych 9 lutego 2024 r. na stronie internetowej gminy Rosiile, która jest częścią obszaru geograficznego (https://www.facebook.com/ComunaRosiile/posts/768499045314218,).
Dowody świadczące o renomie produktu można niezmiennie znaleźć w wielu specjalistycznych publikacjach naukowych lub etnograficznych (artykuły specjalistyczne, prace doktorskie), monografiach społeczności na obszarze geograficznym, artykułach prasowych i wywiadach telewizyjnych. Szczególnie interesująca jest praca doktorska pt. "Studiul privind influenta fragezirii mecanice asupra calitatii unor produse traditionale din carne de porc" [Studium wpływu mechanicznego skruszania na jakość tradycyjnych wyrobów wieprzowych], obroniona w 2015 r. w Inżynierskiej Szkole Doktorskiej na Wydziale Studiów Mechanicznych Uniwersytetu w Krajowej, pod kierunkiem Mircea Badescu, w której to pracy przeanalizowano wpływ mechanicznego skruszania mięsa wieprzowego, a w konsekwencji wpływ i szczególne cechy, jakie surowiec ten nadaje wyrobom z mięsa wieprzowego.
Po 1989 r. w gminie Miháesti w okręgu Valcea małe przedsiębiorstwa przyjęły przepis na kiełbasę z Valcea, zachowując tym samym lokalną tradycję na tym obszarze geograficznym dzięki wytwarzaniu szeregu wyrobów o specyfice lokalnej.
Istnieje wiele tekstów nawiązujących do jakości produktu i surowców używanych do jego wytworzenia, a także na temat wiedzy fachowej rzeźników zajmujących się mięsem wieprzowym, którzy od momentu pokrojenia surowca do zakończenia produkcji odciskają w wytwarzanym wyrobie piętno tradycji i historii, przyczyniając się do rosnącej sławy ChOG Carnati din topor din Valcea.
28 stycznia 2024 r. gazeta Arena Valcena opublikowała artykuł pt. "Carnatii din topor de la Valcea in prim plan la expozitia de la Berlin" [Carnati din topor de la Valcea w centrum uwagi berlińskiej wystawy] (https://arenavalceana. ro/carnatii-din-topor-de-la-valcea-in-prim-plan-la-expozitia-de-la-berlin/); 19 stycznia 2024 r. elektroniczna gazeta profit.ro w sekcji dotyczącej agrobiznesu opublikowała artykuł pt. "Ministerul Agriculturii va promova produse romanesti traditionale la Berlin. Carnati din topor din Valcea, carne afumatá la garnitá din Valcea, branjá in coajá de brad de Bran" [Ministerstwo Rolnictwa będzie promować w Berlinie tradycyjne produkty rumuńskie, takie jak Carnati din topor din Valcea, mięso wędzone smażone w smalcu z Valcea, ser zawinięty w korę jodłową z Bran] (link: https://www.profit.ro/povesti-cu-profit/agribusiness/ministerul-agriculturii-va-promova-produse-romanesti- traditionale-la-berlin-carnati-din-topor-din-valcea-carne-afumata-la-garnita-din-valcea-branza-in-coaja-de-brad-de- bran-21466076); 24 stycznia 2024 r. w Revista Fermierului ukazał się artykuł pt. "Carnatii din topor din Valcea cuceresc Lumea" [Carnati din topor din Valcea podbija świat] (link: https://www.revistafermierului.ro/din-revista/ satul-romanesc/item/6016-carnatii-din-topor-din-valcea-cuceresc-lumea.html).
Sławę i renomę ChOG Carnati din topor din Valcea podkreślono również w lokalnej publikacji Ramnicu Valcea Week z 13 stycznia 2020 r. (https://www.ramnicuvalceaweek.ro/o-fabricuta-din-valcea-exporta-carne-la-garnita-caltabosi- carnati-din-topor-in-7-state-europene/), w której autor opisuje tradycję przygotowywania wieprzowiny typową dla wyznaczonego obszaru. "Są one nazywane »carnati din topor«, ponieważ ręcznie kroimy mięso za pomocą tasaka, na kawałki o wielkości od 2 do 3 centymetrów, tak jak to niegdyś robili nasi dziadkowie i pradziadkowie. Tasak do mięsa znany jest na tym obszarze geograficznym pod nazwą »topor«. Do promowania nazwy »Carnati din topor ca altádatá« od ponad dwudziestu lat używa się również innych nazw lokalnych, takich jak »toporiscá«, »satar« lub »bardá«. Używamy naturalnych przypraw: soli, pieprzu i tymianku. Jest to bardzo stary przepis, stosowany od niemal stu lat", jak powiedziała Mihaela Antonie.
W swoim projekcie "Cálátorie prin tara mea intoarcerea la traditii si obiceiuri strávechi" ["Odkrywanie pradawnych tradycji i zwyczajów podczas podróży przez mój kraj"] szefowa kuchni Maria Spinciu przedstawiła tradycję gastronomiczną Valcea podczas obchodów Narodowego Dnia Rumunii 1 grudnia (https://www.facebook.com/ share/p/3ba3i7aBHAZoroXh/, 1 lutego 2024 r.). Zwróciła ona uwagę, że jeśli kiełbasa jest odpowiednio przygotowana, jej walorom smakowym nie dorównują żadne inne tradycyjne wyroby: "»Carnati din topor« jest najstarszym wyrobem z mięsa wieprzowego, a osoby, którym udało się zachować na niego przepis, zasługują na nasz głęboki szacunek. Dziś przygotowałam tradycyjne, świąteczne potrawy kuchni rumuńskiej, w tym produkty mięsne z dawnych czasów. (...) smak »Carnati din topor« zdecydowanie przenosi nas do czasów dzieciństwa, czasów, w których żyli nasi dziadkowie i w których cieszono się zdrowym środowiskiem".
Opublikowany w Revista fermierului z 24 stycznia 2024 r. (https://www.revistafermierului.ro/din-revista/satul- romanesc/item/6016-carnatii-din-topor-din-valcea-cuceresc-lumea.html) artykuł pt. "Carnatii din topor din Valcea cuceresc Lumea" [Carnati din topor din Valcea podbija świat] przedstawiono historię słynnego Carnati din topor din Valcea: "[m]ięso przeznaczone do produkcji carnati din topor jest bardzo starannie selekcjonowane i charakteryzuje się bardzo wysoką jakością.
Certyfikowana potrawa tradycyjna »Carnati din topor din Valcea« przygotowywana jest wyłącznie z mięsa wieprzowego, krojonego nożem na kawałki i posypywanego naturalnymi przyprawami: świeżym czosnkiem, suszonym tymiankiem, pieprzem i solą. Mięso pozostawia się aż do uzyskania kruchości, dzięki czemu przyprawy mogą połączyć się ze sobą i udoskonalić smak oraz aromat mięsa. Następnie mięso umieszcza się w naturalnych osłonkach (z jelita wieprzowego), pozostawia się do wyschnięcia, a następnie poddaje się powolnemu procesowi wędzenia (z użyciem drewna bukowego), aż do uzyskania naturalnej, miedzianej barwy kiełbasy.
Być może zastanawiacie się, dlaczego te kiełbasy nazywane są »din topor«. Sto lat temu nie istniały przybory do krojenia, które stosujemy dziś, a »topor« na obszarze Valcea był tradycyjnie wykorzystywany jako narzędzie stosowane przy różnych czynnościach. Na przykład gospodynie domowe używały narzędzia »topor« do selekcjonowania i siekania mięsa."
Promowanie ChOG Carnati din topor din Valcea za pośrednictwem dynamicznych, interaktywnych platform, wraz ze strategiczną integracją mediów i mediów społecznościowych w kampaniach informacyjnych prowadzonych przez członków grupy składającej wniosek, pomogło nawiązać bezpośredni kontakt z konsumentem, stwarzając możliwości dialogu i otrzymywania informacji zwrotnych, co zwiększyło widoczność produktu i popyt na produkt zarówno na rynku krajowym, jak i na rynkach eksportowych.
ChOG Carnati din topor din Valcea to jeden z najpopularniejszych wyrobów mięsnych na wyznaczonym obszarze geograficznym, znany konsumentom w całym kraju, ponieważ figuruje w menu słynnych restauracji, takich jak Hanu' lui Manuc, Casa Elena Lupescu, Casa Oprea Soare i Hanu' Berarilor. W menu Hanu' lui Manuc, dostawcy Domu Królewskiego Rumunii, produkt figuruje pod nazwą "carnati din topor la jar" [kiełbasy wędzone nad węgielkami] lub "carnati din topor din Valcea".
Obecność ChOG Carnati din topor din Valcea na krajowych i międzynarodowych targach (Grune Woche w Berlinie, Anuga w Kolonii, SIAL Paris) była zawsze doceniana przez klientów, władze i prasę zarówno ze względu na smak, aromat i jakość produktu, jak i jego historię.
Odesłanie do publikacji specyfikacji produktu
https://madr.ro/docs/ind-alimentara/2025/caiete-de-sarcini-2024/CAIET-DE-SARCINI-CARNATI-DIN-TOPOR-DIN- VALCEA-rev1.pdf
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.4218 |
| Rodzaj: | Ogłoszenie |
| Tytuł: | Publikacja wniosku o rejestrację oznaczenia geograficznego zgodnie z art. 15 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 |
| Data aktu: | 25/07/2025 |
| Data ogłoszenia: | 25/07/2025 |