(1) 26 lutego 2025 r. Komisja przyjęła komunikat "Pakt dla czystego przemysłu: wspólny plan działania na rzecz
konkurencyjności i dekarbonizacji (Pakt dla czystego przemysłu) 1 Niniejszy komunikat ma na celu uzupełnienie Paktu dla czystego przemysłu poprzez określenie, w jaki sposób państwa członkowskie mogą opracować środki pomocy państwa, aby wspierać wyznaczone przez siebie cele związane z Paktem dla czystego przemysłu.
(2) W Pakcie dla czystego przemysłu określono działania służące poprawie dostępu do przystępnej cenowo energii, zwiększeniu popytu na produkty z zakresu czystych technologii i podaży takich produktów, odblokowaniu inwestycji publicznych i prywatnych, wzmocnieniu gospodarki o obiegu zamkniętym, rozwijaniu partnerstw międzynarodowych oraz zapewnieniu umiejętności i wysokiej jakości miejsc pracy na rzecz sprawiedliwości społecznej. Stanowi on kompleksową strategię rozwijania w Unii konkurencyjnego, odpornego i niskoemisyjnego przemysłu, stwarzając możliwości dla inwestorów i przyczyniając się do spójności społecznej i sprawiedliwości we wszystkich regionach. Pakt dla czystego przemysłu stanowi zobowiązanie do przyspieszenia dekarbonizacji, reindustrializacji i innowacji, by procesy te zachodziły równocześnie i obejmowały cały kontynent, a także do wzmocnienia odporności Europy. Zapewnia on europejskiemu przemysłowi silne argumenty przemawiające za dużymi, neutralnymi dla klimatu inwestycjami w energochłonne gałęzie przemysłu i czyste technologie. Podkreślono w nim potrzebę odblokowania inwestycji w celu zapewnienia wystarczających mocy produkcyjnych w Unii, stworzenia pionierskich rynków czystych technologii, zredukowania wysokich cen energii, zapewnienia przedsiębiorstwom odpowiednich warunków do rozwoju, konkurowania i zajmowania wiodącej pozycji na świecie, a także wyeliminowania zakłóceń spowodowanych przez subsydia zagraniczne.
1.1. Potrzeba zachęcania do inwestycji w Europie
(3) Aby zrealizować ambicje Paktu dla czystego przemysłu, potrzebne będą znaczne inwestycje. W związku z tym konieczne będzie uruchomienie funduszy, pochodzących głównie ze źródeł prywatnych, ale w razie potrzeby wspieranych lub uzupełnionych środkami publicznymi.
(4) Jak podkreślono w komunikacie w sprawie Paktu dla czystego przemysłu, inwestycje są konieczne, aby przyspieszyć wprowadzanie energii ze źródeł odnawialnych, wdrożyć dekarbonizację przemysłu i zapewnić wystarczające zdolności produkcji czystych technologii w Europie. W niniejszym komunikacie określono kryteria, jakie Komisja będzie stosować przy ocenie środków pomocy państwa, które państwa członkowskie zamierzają wdrożyć, aby przyczynić się do realizacji tych celów. Zapewni to państwom członkowskim dłuższy okres planowania, a przedsiębiorstwom przewidywalność i bezpieczeństwo inwestycji, bez nadmiernego zakłócania konkurencji i handlu, przy jednoczesnym zachowaniu celów spójności.
(5) Potrzebę zwiększenia europejskich zdolności produkcji technologii neutralnych emisyjnie i ich kluczowych komponentów uznano również w akcie w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie (NZIA) 2 , w którym zajęto się już pewnymi barierami utrudniającymi zwiększenie produkcji w Europie. Zachęca się państwa członkowskie do przyspieszenia kwalifikujących się inwestycji w produkcję czystych technologii poprzez uznanie ich za strategiczne projekty na rzecz neutralności emisyjnej zgodnie z warunkami przewidzianymi w NZIA. Chociaż NZIA zwiększy konkurencyjność sektora technologii neutralnych emisyjnie, przyciągnie inwestycje i poprawi dostęp czystych technologii do rynku w UE, niektóre inwestycje w czyste technologie mogą wymagać dodatkowego wsparcia, aby zapewnić zwiększenie zdolności w Unii, co umożliwi przyspieszenie transformacji w kierunku neutralności emisyjnej i zwiększenie odporności Europy w tym obszarze. W tym kontekście w niniejszym komunikacie określono warunki, na jakich można przyznać dodatkowe wsparcie publiczne na projekty zwiększające odporność, ograniczając jednocześnie do minimum zakłócenia konkurencji.
(6) Ponadto aby wspierać stronę popytową i zachęcać do wdrażania produktów opartych na czystych technologiach, państwa członkowskie mogą wprowadzić zachęty podatkowe w formie przyspieszonej amortyzacji, w tym niezwłocznego zaliczania wydatków w ciężar kosztów, na potrzeby nabycia aktywów opartych na czystych technologiach, które to aktywa są niezbędne do przejścia na gospodarkę neutralną emisyjnie. Środki, które nie mają na celu wybiórczego sprzyjania określonemu przedsiębiorstwu lub sektorowi i są prawnie i faktycznie dostępne dla wszystkich działających i potencjalnych podmiotów gospodarczych, uznaje się za środki o charakterze ogólnym, a zatem nie stanowią one pomocy państwa 3 . Dotyczy to również produktów nieobjętych niniejszym komunikatem. Jeżeli jednak zachęty do nabywania produktów opartych na czystych technologiach mają charakter wybiórczy i w związku z tym wiążą się z pomocą państwa, na podstawie warunków określonych w niniejszym komunikacie Komisja uzna taką pomoc za zgodną z rynkiem wewnętrznym.
(7) Kluczowe znaczenie ma przyciąganie inwestycji prywatnych za pomocą instrumentów finansowych. Na przykład państwa członkowskie mogą dokonywać wspólnych inwestycji z inwestorami prywatnymi na warunkach rynkowych 4 . Jednocześnie niektóre grupy inwestorów prywatnych, takie jak fundusze emerytalne czy zakłady ubezpieczeń, nadal niechętnie podejmują ryzyko pomimo ogólnej zdolności inwestycyjnej. W związku z tym w niniejszym komunikacie określono również warunki, na podstawie których państwa członkowskie mogą bardziej zachęcać takich inwestorów prywatnych za pomocą programów mających na celu zmniejszenie ryzyka inwestycji w niektóre portfele projektów. Takie programy muszą zapewniać dodatkowość, co oznacza, że poprzez ograniczenie ryzyka związanego z inwestycją będą one przyciągać inwestorów prywatnych, którzy w przeciwnym razie nie zainwestowaliby w tego rodzaju projekty. W celu zapewnienia, aby pomoc w jak największym stopniu kierowano na istotne projekty, takie programy powinny z założenia ograniczać pomoc dla inwestorów do niezbędnego minimum. Państwa członkowskie mogą rozważyć wdrożenie takich programów również poprzez ustanowienie modułu państw członkowskich w ramach Programu InvestEU. Partnerzy wykonawczy InvestEU i ich inwestorzy prywatni mogą współinwestować w takie programy, o ile żaden partner wykonawczy ani inwestor prywatny nie korzysta z podwójnej gwarancji państwa członkowskiego i innych źródeł publicznych (w tym funduszy UE) na tę samą inwestycję.
1.2. Uproszczenie wymagane w odniesieniu do konkretnych środków zapewniających przyspieszenie działań i wystarczające inwestycje
(8) Unijne przepisy dotyczące pomocy państwa przyczyniają się do uniknięcia fragmentacji rynku wewnętrznego i zachowania równych warunków działania. Integralność rynku wewnętrznego jest nieodzowna, aby zapewnić odporność na presję zewnętrzną i zapobiec prześciganiu się państw członkowskich w udzielaniu dotacji, ze szkodą dla spójności w Unii.
(9) Określając w niniejszym komunikacie warunki zgodności dla środków ukierunkowanych na rozwój działalności gospodarczej za pośrednictwem inwestycji, uzupełniono obowiązujące wytyczne w sprawie pomocy państwa, w których już przewidziano możliwość wspierania przez państwa członkowskie wielu działań zaproponowanych w Pakcie dla czystego przemysłu.
(10) Inne środki wspierające Pakt dla czystego przemysłu, takie jak pomoc na promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym i biogospodarki, można przyznawać bez uprzedniego zgłoszenia na mocy ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych 5 lub zgłaszać zgodnie z sekcją 4.4 Wytycznych w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz celów związanych z energią ("CEEAG") 6 , nawet jeśli nie są one objęte zakresem niniejszego komunikatu. Komisja zachęca państwa członkowskie do pełnego wykorzystania istniejących możliwości, aby osiągnąć wspólne cele Paktu dla czystego przemysłu, i będzie traktować takie przypadki priorytetowo.
(11) Uproszczenie warunków zgodności w niniejszym komunikacie w porównaniu z innymi istniejącymi wytycznymi w sprawie pomocy państwa jest uzasadnione potrzebą umożliwienia i przyspieszenia konkretnych inwestycji i działań. Narzędzia przewidziane w niniejszym komunikacie stanowią uzupełnienie i dodatek do istniejących zasad pomocy państwa, które nadal obowiązują, w szczególności CEEAG, wytycznych w sprawie pomocy regionalnej 7 i ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych. Środki, które nie spełniają uproszczonych kryteriów określonych w niniejszym komunikacie, będą oceniane zgodnie z innymi zasadami pomocy państwa. Pomoc dla nowych podmiotów inwestujących w niektóre najnowocześniejsze zdekarbonizowane technologie jest możliwa na podstawie sekcji 4 i 6 niniejszego komunikatu. Inne wsparcie dla nowych podmiotów jest również możliwe na podstawie szeregu innych istniejących zasad pomocy państwa, które nadal mają zastosowanie (takich jak CEEAG, wytyczne w sprawie pomocy regionalnej, jako pomoc na rozpoczęcie działalności i finansowanie ryzyka oraz na podstawie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń blokowych). Komisja zachęca państwa członkowskie do pełnego wykorzystywania wszystkich dostępnych zasad pomocy państwa oraz do wyboru tych zasad pomocy państwa, które odpowiadają charakterowi i założeniom ich środków. Dotyczy to w szczególności środków na rzecz dekarbonizacji i efektywności energetycznej obejmujących inwestycje od podstaw dokonywane przez nowe podmioty, które to środki zostaną ocenione na podstawie dostępnych przepisów CEEAG, aby zapobiec określonym zagrożeniom związanym w szczególności z nadwyżką mocy produkcyjnych i innymi zakłóceniami na rynku. Ze względu na strategiczne znaczenie wspierania konkurencyjnych producentów, w tym nowych podmiotów, którzy dzięki innowacjom przyspieszają dekarbonizację, Komisja będzie traktować takie przypadki priorytetowo i dążyć do podjęcia decyzji w ciągu 6 tygodni od pełnego zgłoszenia.
(12) Warunki zgodności przedstawione w niniejszym komunikacie opierają się na praktyce i odpowiednich doświadczeniach zdobytych przez Komisję, w tym podczas wdrażania tymczasowych ram pomocy państwa w sytuacjach kryzysowych i w okresie transformacji ("TCTF") 8 , które są ramami tymczasowymi i zostaną zastąpione niniejszym komunikatem.
(13) W pełni uznając prawo państw członkowskich do decydowania o koszyku energetycznym oraz w pełni przestrzegając zasady neutralności technologicznej, Komisja dokona terminowej oceny pomocy państwa na produkcję energii jądrowej, w tym małych i zaawansowanych reaktorów modułowych, w celu zapewnienia pewności prawa w odniesieniu do takiej pomocy, zgodnie z Traktatem 9 lub wszelkimi mającymi zastosowanie wytycznymi.
(14) Ponadto, zgodnie z Paktem dla czystego przemysłu i jak zapowiedziano w Planie działania dla przemysłu motoryzacyjnego 10 : "Komisja we współpracy z państwami członkowskimi i przemysłem zaproponuje warunki dla napływających inwestycji zagranicznych w sektorze motoryzacyjnym w celu dalszego zwiększenia wartości dodanej tych inwestycji dla UE. [...] Jednym z obszarów priorytetowych w tym zakresie będzie łańcuch dostaw baterii. Podczas gdy trwają prace nad inwestycjami zagranicznymi, Komisja i państwa członkowskie dopilnują, aby bezpośrednie inwestycje zagraniczne były wykorzystywane do tworzenia wartości dodanej w Europie, zwłaszcza w przypadku finansowania publicznego, i wymagały spełnienia jasnych warunków, które pomogą wypełnić lukę w know-how i wiedzy fachowej w dziedzinie produkcji, m.in. za pomocą skutecznych mechanizmów w zakresie własności intelektualnej i transferu umiejętności, a także rekrutacji pracowników w UE i lokalnych łańcuchów dostaw."
2. DEFINICJE
(15) We wszystkich sekcjach niniejszego komunikatu zastosowanie mają następujące definicje:
a) "obszar objęty pomocą" oznacza obszar określony w mapie pomocy regionalnej zatwierdzonej przez Komisję w zastosowaniu art. 107 ust. 3 lit. a) lub
c) Traktatu i obowiązującej w momencie przyznania pomocy;
b) "mechanizm zdolności wytwórczych" oznacza mechanizm zdolności wytwórczych zdefiniowany w art. 2 pkt 22 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 11 ;
c) "mechanizm wycofania" oznacza mechanizm, który stanowi odpowiedź na wystąpienie dodatkowych zysków, nieprzewidzianych w momencie ustalania kwoty pomocy, i na podstawie którego państwo członkowskie otrzymuje odpowiednią część wszelkich dodatkowych nadwyżek generowanych przez projekt objęty pomocą;
d) "procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji" oznacza procedurę przetargową, która spełnia wszystkie następujące warunki: (i) jest otwarta, jasna, przejrzysta i niedyskryminacyjna, oparta na obiektywnych kryteriach, określonych ex ante zgodnie z celem środka i minimalizujących ryzyko przetargów strategicznych; (ii) co najmniej 70 % wszystkich kryteriów kwalifikacji stosowanych do rankingu ofert jest określonych w kategoriach pomocy na jednostkę ochrony środowiska (takich jak pomoc na jednostkę wyprodukowanej energii odniesienia lub mocy zainstalowanej lub usługi w zakresie elastyczności świadczonej na podstawie sekcji 4 lub EUR na tonę zredukowanego CO2 lub na jednostkę zaoszczędzonej energii na podstawie sekcji 5); (iii) kryteria te są publikowane z wystarczającym wyprzedzeniem 12 w stosunku do terminu składania wniosków, aby umożliwić efektywną konkurencję; (iv) budżet lub wolumen związany z procedurą przetargową jest wiążącym ograniczeniem w taki sposób, że można oczekiwać, że nie wszyscy oferenci otrzymają pomoc 13 ; (v) kwotę pomocy ustala się na podstawie oferty początkowej lub ceny rozliczeniowej; aby określić koszty projektu na potrzeby dokonania rankingu ofert, do oferty należy dodać wszelką pomoc państwa lub wszelkie finansowanie z centralnie zarządzanych funduszy UE przyznane na ten sam projekt; oraz (vi) korekty ex post procedury przetargowej (takie jak późniejsze negocjacje dotyczące wyników przetargu lub racjonowanie) są niedozwolone, ponieważ mogą one osłabić efektywność rezultatu procedury;
e) "podmiot, któremu powierzono zadanie" oznacza Europejski Bank Inwestycyjny i Europejski Fundusz Inwestycyjny, międzynarodową instytucję finansową, w której państwo członkowskie posiada udziały lub akcje, lub osobę prawną prowadzącą profesjonalną działalność finansową, której państwo członkowskie lub organ państwa członkowskiego - na poziomie centralnym, regionalnym lub lokalnym - powierzyły prowadzenie działalności rozwojowej lub prorozwojowej (krajowy bank prorozwojowy lub inna instytucja prorozwojowa). Podmiot, któremu powierzono zadanie, może zostać wybrany lub powołany bezpośrednio zgodnie z przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE 14 , zgodnie z przepisami art. 38 ust. 4 lit. b) pkt (iii) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 15 lub zgodnie z przepisami art. 59 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 16 , w zależności od tego, które z nich mają zastosowanie;
f) "w pełni odnawialna energia elektryczna" oznacza w pełni odnawialną energię elektryczną w rozumieniu przepisów ustanowionych w rozporządzeniu delegowanym Komisji (UE) 2023/1184 z dnia 10 lutego 2023 r. uzupełniającym dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/2001 przez ustanowienie unijnej metodyki określającej szczegółowe zasady produkcji odnawialnych ciekłych i gazowych paliw transportowych pochodzenia niebiologicznego 17 ;
g) "luka w finansowaniu" oznacza różnicę między wartością bieżącą netto projektu (scenariusz faktyczny), z uwzględnieniem wszystkich oczekiwanych przyszłych dodatnich i ujemnych przepływów pieniężnych, w tym podatków 18 generowanych przez inwestycję w całym okresie jej trwania, oraz wartości końcowej, zdyskontowanej przy użyciu średniego ważonego kosztu kapitału beneficjenta, a wartością bieżącą netto wszystkich oczekiwanych przepływów pieniężnych związanych z inwestycją kontrfaktyczną (scenariusz kontrfaktyczny);
h) "ekwiwalent dotacji brutto" oznacza zdyskontowaną kwotę pomocy odpowiadającą kwocie, która zostałaby przyznana beneficjentowi pomocy w formie dotacji, przed potrąceniem podatku lub innych opłat, obliczoną na dzień przyznania pomocy na podstawie obowiązującej w tym dniu stopy referencyjnej 19 ;
i) "krajowy organ regulacyjny" oznacza organ regulacyjny wyznaczony przez każde państwo członkowskie zgodnie z art. 57 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 20 ;
j) "przeniesienie" oznacza przeniesienie tej samej lub podobnej działalności lub jej części z zakładu na terenie jednej umawiającej się strony Porozumienia EOG ("zakład pierwotny") do zakładu, w którym dokonuje się inwestycji objętej pomocą i który znajduje się na terenie innej umawiającej się strony Porozumienia EOG ("zakład objęty pomocą"). Przeniesienie występuje wówczas, gdy produkt lub usługa w zakładzie pierwotnym i zakładzie objętym pomocą służy przynajmniej częściowo do tych samych celów oraz zaspokaja wymagania lub potrzeby tej samej kategorii klientów, a w jednym z pierwotnych zakładów beneficjenta pomocy w EOG nastąpiła likwidacja miejsc pracy związanych z taką samą lub podobną działalnością;
k) "małe i średnie przedsiębiorstwo" lub "MŚP" oznacza przedsiębiorstwo spełniające warunki określone w zaleceniu Komisji dotyczącym definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw 21 ;
l) "rozpoczęcie prac" oznacza rozpoczęcie robót budowlanych związanych z inwestycją lub pierwsze prawnie wiążące zobowiązanie do zamówienia urządzeń lub inne zobowiązanie, które sprawia, że inwestycja staje się nieodwracalna, zależnie od tego, co nastąpi najpierw. Zakupu gruntów oraz prac przygotowawczych, takich jak uzyskiwanie zezwoleń i wykonywanie studiów wykonalności, nie uznaje się za rozpoczęcie prac;
m) "rezerwa strategiczna" oznacza mechanizm zdolności wytwórczych, w ramach którego zdolność wytwórcza energii elektrycznej, taka jak wytwarzanie, magazynowanie lub reakcja popytu, jest utrzymywana poza rynkiem energii elektrycznej, a zasobami dysponuje się wyłącznie w szczególnych okolicznościach;
n) "inwestorzy prywatni" oznaczają inwestorów, którzy niezależnie od struktury własności realizują interes czysto handlowy, wykorzystują środki własne i ponoszą pełne ryzyko związane ze swoimi inwestycjami i obejmują w szczególności: instytucje kredytowe dokonujące inwestycji na własne ryzyko przy wykorzystaniu środków własnych, fundacje prywatne, Family Offices i aniołów biznesu, inwestorów korporacyjnych, fundusze venture capital, zakłady ubezpieczeń, fundusze emerytalne, instytucje akademickie, a także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą lub nie. Do celów niniejszej definicji za inwestora prywatnego nie uznaje się osoby prawnej prowadzącej profesjonalną działalność finansową, której państwo członkowskie lub organ państwa członkowskiego - na poziomie centralnym, regionalnym lub lokalnym - powierzyły prowadzenie działalności rozwojowejlub prorozwojowej(krajowy bank prorozwojowy lub inna instytucja prorozwojowa);
o) "inwestycja quasi-kapitałowa" oznacza rodzaj finansowania mieszczący się między kapitałem własnym a długiem, charakteryzujący się większym ryzykiem niż dług uprzywilejowany a niższym niż kapitał podstawowy, z którego zwrot dla posiadacza udziałów/akcji jest przede wszystkim oparty na zyskach lub stratach przedsiębiorstwa docelowego i który nie jest zabezpieczony na wypadek niewykonania zobowiązań; inwestycje quasi-kapitałowe mogą mieć taką strukturę, jak dług, który jest niezabezpieczony i podporządkowany, w tym dług mezzaninowy, a w niektórych przypadkach wymienialny na udziały, lub jak udziały preferencyjne.
3. OCENA ZGODNOŚCI NA PODSTAWIE ART. 107 UST. 3 LIT. C) TRAKTATU O FUNKCJONOWANIU UNII EUROPEJSKIEJ: ZASADY OGÓLNE
(16) Na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ("Traktat") Komisja może uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym pomoc państwa przeznaczoną na ułatwianie rozwoju niektórych rodzajów działalności gospodarczej lub niektórych regionów gospodarczych (przesłanka pozytywna), o ile taka pomoc nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem (przesłanka negatywna).
3.1. Przesłanka pozytywna: pomoc ułatwia rozwój działalności gospodarczej
(17) W odniesieniu do przesłanki pozytywnej, zgodnie z którą pomoc ma ułatwiać rozwój niektórych rodzajów działalności gospodarczej lub regionów gospodarczych, Komisja uważa, że pomoc na podstawie niniejszego komunikatu służy zachęcaniu do inwestycji i działań w niektórych sektorach, które przyczyniają się do realizacji celów określonych w komunikacie w sprawie Paktu dla czystego przemysłu, a tym samym ułatwia rozwój określonych rodzajów działalności gospodarczej, a mianowicie tych, które wchodzą w zakres odpowiednich sekcji niniejszego komunikatu.
(18) Pomoc państwa musi mieć efekt zachęty, co oznacza, że musi skłaniać beneficjenta do podjęcia inwestycji lub działań, których nie podjąłby lub które realizowałby w ograniczonym lub innym zakresie, gdyby tej pomocy nie otrzymał. O ile w niniejszym komunikacie nie przewidziano inaczej, zakłada się, że efekt zachęty ma miejsce, gdy rozpoczęcie prac nad projektem lub działalnością następuje dopiero po złożeniu przez beneficjenta pisemnego wniosku o przyznanie pomocy do właściwych organów 22 . Można jednak również uznać, że pomoc ma efekt zachęty, mimo że rozpoczęcie prac miało miejsce przed złożeniem wniosku o przyznanie pomocy, jeżeli spełnione są łącznie dwa kryteria: (i) pomoc przyznaje się automatycznie zgodnie z obiektywnymi i niedyskryminacyjnymi kryteriami oraz bez dalszej ingerencji ze strony państwa członkowskiego, oraz (ii) środek przyjęto i wdrożono przed rozpoczęciem prac nad projektem lub działalnością objętą pomocą, z wyjątkiem kolejnych programów pomocy fiskalnej, w przypadku gdy działalność była już objęta poprzednimi programami w formie korzyści podatkowych. Pomoc dla inwestorów prywatnych, o której mowa w sekcji 8, można uznać za wywołującą efekt zachęty, jeżeli zachęca ona inwestorów prywatnych do finansowania portfela potencjalnie rentownych kwalifikowalnych projektów powyżej poziomów finansowania, które byłyby zapewnione w przypadku braku takiej pomocy, lub do podejmowania dodatkowego ryzyka lub w obu tych przypadkach. W odniesieniu do programów wsparcia elastyczności niezwiązanej z paliwami kopalnymi i mechanizmów zdolności wytwórczych efekt zachęty ma miejsce, pod warunkiem że spełnione są warunki wyszczególnione odpowiednio w podsekcjach 4.3 i 4.4, niezależnie od rozpoczęcia prac 23 .
(19) W odniesieniu do inwestycji i środków określonych w niniejszym komunikacie Komisja zakłada, że w przypadku braku pomocy beneficjenci kontynuowaliby swoją działalność bez zmian, pod warunkiem że nie wiązałoby się to z naruszeniem prawa Unii. Założenie to nie ma zastosowania do sytuacji, w których należy przedstawić konkretny scenariusz kontrfaktyczny, zgodnie z warunkami określonymi w odpowiednich sekcjach niniejszego komunikatu. Pomoc przyznana na inwestycje, które jedynie zapewniają zgodność z normami unijnymi 24 obowiązującymi w momencie przyznania pomocy, nie ma efektu zachęty.
(20) Jeśli wspierany projekt lub wspierana działalność bądź środek pomocy czy związane z nim warunki (w tym model finansowania środka, jeśli stanowi on jego nieodłączny element) powodują naruszenie istotnego prawa Unii, pomocy nie można uznać za zgodną z rynkiem wewnętrznym.
(21) Opracowując środki pomocy państwa, państwa członkowskie muszą przestrzegać odpowiednich przepisów prawa UE, w szczególności przepisów mających na celu wzmocnienie odporności gospodarki UE. W NZIA Unia określiła i zaproponowała środki służące wyeliminowaniu niedoskonałości rynku w odniesieniu do powiązanych ze sobą kwestii odporności i dekarbonizacji. Zakres przedmiotowy niniejszego komunikatu - w odniesieniu do inwestycji w zdolności produkcyjne w zakresie czystych technologii - określono zatem tak, aby był on w pełni zgodny z NZIA i umożliwiał wprowadzanie środków i programów pomocy państwa spełniających warunki przewidziane w tym
akcie, w tym w zakresie wsparcia produkcji. Ponadto zdecydowanie zachęca się państwa członkowskie do uwzględniania dodatkowych warunków służących realizacji celów w zakresie odporności, w szczególności z myślą o wzmocnieniu europejskiego łańcucha wartości w zakresie czystych technologii, co przyczyni się do osiągnięcia 40 % wskaźnika referencyjnego określonego w NZIA, o ile warunki te nie naruszają prawa Unii, w tym jej zobowiązań międzynarodowych, ani nie są sprzeczne z bardziej szczegółowymi warunkami określonymi w niniejszym komunikacie. Państwa członkowskie mogłyby w szczególności uwzględnić wymogi w zakresie odporności przewidziane w unijnych instrumentach finansowania, takich jak Fundusz Innowacyjny. W tych granicach zdecydowanie zachęca się państwa członkowskie do stosowania kryteriów preferencyjnego traktowania produktów europejskich w procedurach przetargowych zgodnych z zasadami konkurencji lub, w stosownych przypadkach, w innych formach przyznawania pomocy. Kryteria te powinny pozostać przejrzyste i proporcjonalne, powinny być publikowane przed ogłoszeniem zaproszeń do składania wniosków, aby zapewnić skuteczną konkurencję, a jednocześnie wspierać rozwój i odporność europejskich łańcuchów wartości.
(22) Podobnie państwa członkowskie zdecydowanie zachęca się również do dodawania warunków służących osiąganiu szerszych celów polityki społecznej i środowiskowej. Komisja jest gotowa wspierać państwa członkowskie w opracowywaniu warunków związanych z celami społecznymi. Zachęca się państwa członkowskie, aby do opracowania takich warunków włączały partnerów społecznych. Z założeniem wspierania rozwoju działalności gospodarczej i przyczyniania się do osiągnięcia celów czystej transformacji, w niniejszym komunikacie przedstawiono narzędzia dla państw członkowskich, które przyczynią się do tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy i ich trwałości, a także do osiągnięcia celów w zakresie neutralności emisyjnej.
(23) W przypadku gdy państwa członkowskie uzależniają przyznanie pomocy od spełnienia określonych warunków - niezależnie od tego, czy wynikają one z prawa UE, czy nie - nieprzestrzeganie takich warunków może sprawić, że organ przyznający pomoc zażąda jej zwrotu. Zachęca się państwa członkowskie do przewidywania zmian wynikających z przejścia na gospodarkę neutralną emisyjnie i promowania sprawiedliwych wyników na rynku pracy, takich jak sprawiedliwe płace, godne warunki pracy, szkolenia i sprawiedliwe przebranżowienie. Zachęca się również państwa członkowskie do wzięcia pod uwagę kwestii solidarności podatkowej; państwa członkowskie mogą zatem wyłączyć ze środków pomocy państwa podmioty, które wykorzystują raje podatkowe, aby uniknąć uczciwego płacenia podatków na rzecz społeczeństwa 25 .
(24) Komisja zwraca ponadto uwagę na znaczenie obiegu zamkniętego i biogospodarki dla osiągnięcia dekarbonizacji, zmniejszenia zależności i zwiększenia konkurencyjności gospodarczej. Zachęca się państwa członkowskie do zapewnienia, aby projekty i działania wspierane za pośrednictwem pomocy państwa na podstawie niniejszego komunikatu przyczyniały się w jak największym stopniu do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym.
3.2. Przesłanka negatywna: pomoc nie zmienia warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem
(25) Jeżeli chodzi o drugą (negatywną) przesłankę określoną w art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, w celu zapewnienia, aby pomoc nie zmieniała warunków wymiany handlowej w zakresie sprzecznym ze wspólnym interesem, Komisja ocenia konieczność, adekwatność i proporcjonalność pomocy, weryfikuje, czy unika się nadmiernych negatywnych skutków dla konkurencji i wymiany handlowej oraz czy spełnione są warunki dotyczące monitorowania i sprawozdawczości określone w sekcji 9.
(26) Każda pomoc musi być konieczna, co znaczy, że musi być ukierunkowana na sytuację, w której może spowodować istotne zmiany, które nie mogą nastąpić tylko w wyniku działania rynku, np. w postaci usuwania niedoskonałości rynku dzięki projektom, na które przyznano pomoc. Ze względu na potrzebę przyspieszenia kwalifikujących się inwestycji i działań na podstawie niniejszego komunikatu Komisja uważa, że sam rynek nie byłby w stanie w wystarczającym stopniu zapewnić niezbędnego poziomu inwestycji lub działań w terminie koniecznym do osiągnięcia czystej, sprawiedliwej i konkurencyjnej transformacji. Komisja zakłada zatem, że środki wchodzące w zakres niniejszego komunikatu i spełniające wszystkie warunki określone w odpowiednich sekcjach są konieczne.
(27) W komunikacie w sprawie Paktu dla czystego przemysłu Komisja zauważyła, że aby zachęcić do niezbędnych dodatkowych inwestycji, może być konieczne publiczne wsparcie finansowe, oraz że inne instrumenty polityki same w sobie nie wystarczą do osiągnięcia celów Paktu. Komisja zakłada zatem, że pomoc państwa objęta zakresem niniejszego komunikatu jest co do zasady odpowiednim środkiem zachęcającym do inwestycji i działań kwalifikujących się do objęcia pomocą, pod warunkiem że spełnione są wszystkie mające zastosowanie warunki określone w odpowiednich sekcjach. Ponadto wybór instrumentu pomocy powinien być adekwatny do celu, jaki dany środek pomocy ma osiągnąć, i powinien w jak najmniejszym stopniu zakłócać wymianę handlową i konkurencję. Jeżeli państwa członkowskie spełniają warunki określone w niniejszym komunikacie, Komisja zakłada, że instrument pomocy również jest odpowiedni.
(28) Co do zasady pomoc na podstawie niniejszego komunikatu nie będzie przyznawana przedsiębiorstwom znajdującym się w trudnej sytuacji, aby zapewnić, że pomoc otrzymają tylko rentowne przedsiębiorstwa 26 . Komisja uważa jednak, że szczególne zabezpieczenia nieodłącznie związane ze strukturą funduszu inwestycyjnego na podstawie sekcji 8, obejmujące w szczególności dostosowanie zachęt finansowych dla zarządzającego funduszem i znaczące współinwestycje prywatne, mają ten sam cel i stanowią odpowiedni mechanizm alternatywny dla formalnego wykluczenia przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji z projektów kwalifikujących się do inwestycji na podstawie tej sekcji.
(29) Pomoc uważa się za proporcjonalną, jeśli kwota pomocy przypadająca na beneficjenta jest ograniczona do minimum niezbędnego do przeprowadzenia projektu lub działania objętego pomocą. Proporcjonalność jest zasadniczo zapewniona, jeżeli kwoty pomocy określa się w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, ponieważ procedura ta zapewnia wiarygodne oszacowanie minimalnej pomocy wymaganej przez potencjalnych beneficjentów. Komisja uważa, że stosowanie procedur przetargowych zgodnych z zasadami konkurencji jest szczególnie odpowiednie w przypadku środków ukierunkowanych na dużą liczbę wystarczająco porównywalnych projektów, np. w dziedzinie produkcji energii odnawialnej przy dużych projektach wykorzystujących dojrzałe technologie. Zważywszy na fakt, że przeprowadzenie procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji nie zawsze jest odpowiednim rozwiązaniem, w tym z uwagi na potrzebę przyspieszenia konkretnych inwestycji, o których mowa w pkt(4), odnośne sekcje niniejszego komunikatu umożliwiają państwom członkowskim określenie kwot pomocy administracyjnie w oparciu o maksymalną intensywność pomocy lub poprzez odniesienie do luki w finansowaniu zgodnie ze szczegółowymi warunkami określonymi w odpowiedniej sekcji. Jeżeli kwota pomocy jest obliczana na podstawie luki w finansowaniu, scenariusze zastosowane na potrzeby tych obliczeń muszą opierać się na realistycznych założeniach w ramach wiarygodnego biznesplanu. Jeżeli scenariusz kontrfaktyczny dotyczy sytuacji, w której beneficjent nie prowadzi żadnej działalności lub prowadzi ją bez zmian, wartość bieżąca netto scenariusza kontrfaktycznego odpowiada zeru, a lukę w finansowaniu można określić w przybliżeniu na podstawie ujemnej wartości bieżącej netto inwestycji w scenariuszu faktycznym. W każdej sekcji niniejszego komunikatu określono konkretne mające zastosowanie limity pomocy, które Komisja uzna za proporcjonalne.
(30) Ponadto im wyższa jest całkowita kwota przyznanej pomocy państwa, tym większe jest ryzyko zakłóceń na rynku. Dotyczy to w szczególności przypadków, w których pomoc przyznaje się bez przeprowadzania procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji. Z tego powodu kwoty pomocy na tworzenie nowych zdolności produkcyjnych przypadające na projekt są ograniczone, a w przypadku projektów dotyczących dekarbonizacji pomoc powyżej określonych progów wymaga indywidualnej oceny luki w finansowaniu przez Komisję.
(31) O ile w poszczególnych sekcjach nie przewidziano inaczej, pomoc na podstawie niniejszego komunikatu można przyznawać w dowolnej formie, w tym w formie dotacji bezpośrednich, korzyści podatkowych 27 , w tym ulg podatkowych i przyspieszonej amortyzacji, subsydiowanych stóp oprocentowania nowych pożyczek lub gwarancji na nowe pożyczki. W przypadku gdy pomocy udziela się w formie innej niż dotacje, kwotę pomocy wyraża się w ekwiwalencie dotacji brutto, a nominalna kwota korzyści podatkowej lub nominalna kwota bazowego instrumentu finansowego, takiego jak nowa pożyczka lub gwarancja, nie może przekraczać kosztów kwalifikowalnych (w stosownych przypadkach).
(32) Na potrzeby obliczania ekwiwalentu dotacji brutto w gwarancjach publicznych państwa członkowskie mogą wykorzystać bezpieczne stawki określone w obwieszczeniu Komisji w sprawie pomocy państwa w formie gwarancji ("obwieszczenie w sprawie gwarancji") 28 lub zastosować metodę zaakceptowaną - przed wdrożeniem - przez Komisję na podstawie obwieszczenia w sprawie gwarancji, pod warunkiem że metoda ta wyraźnie odnosi się do danego rodzaju gwarancji i danego rodzaju transakcji bazowej w kontekście stosowania niniejszego komunikatu. Aby ułatwić przyznawanie pomocy wyłącznie w formie pożyczek lub gwarancji dla MŚP lub dużych przedsiębiorstw o ratingu co najmniej B (lub równoważnym), zamiast obliczać ekwiwalent dotacji brutto, państwa członkowskie mogą zdecydować się na zastosowanie następującego uproszczonego podejścia w odniesieniu do pomocy przyznawanej na podstawie intensywności pomocy oraz pomocy przyznawanej zarówno na podstawie intensywności pomocy, jak i maksymalnych kwot pomocy:
a) w przypadku pożyczek: nominalna kwota pożyczki nie przekracza dwukrotności kwoty wynikającej z mającej zastosowanie maksymalnej intensywności pomocy i, w stosownych przypadkach, z maksymalnej kwoty pomocy;
b) w przypadku gwarancji: nominalna kwota gwarancji nie przekracza trzykrotności kwoty wynikającej z mającej zastosowanie maksymalnej intensywności pomocy i, w stosownych przypadkach, z maksymalnej kwoty pomocy, oraz, z wyjątkiem gwarancji udzielonych na podstawie sekcji 6.1, gwarancja nie przekracza 80 % pożyczki bazowej.
W obu przypadkach nominalna kwota pożyczki (bazowej) nie może przekraczać 100 % kosztów kwalifikowalnych i podlega dalszym warunkom określonym w odpowiedniej sekcji.
(33) Zgodnie z niniejszym komunikatem przy ocenie pomocy na rzecz beneficjenta, na którym ciąży obowiązek zwrotu pomocy wynikający z wcześniejszej decyzji Komisji uznającej pomoc za niezgodną z prawem i z rynkiem wewnętrznym, Komisja uwzględni kwotę nieodzyskanej pomocy 29 .
(34) W przypadku gdy państwa członkowskie podejmują decyzję o przyznaniu pomocy w formie gwarancji lub pożyczek udzielanych za pośrednictwem instytucji kredytowych i innych instytucji finansowych działających jako pośrednicy finansowi oraz w celu zapewnienia, aby przyznana pomoc była w możliwie największym stopniu 30 bezpośrednio przekazywana beneficjentom końcowym, muszą być spełnione następujące warunki 31 :
a) jeżeli instytucjom kredytowym i innym instytucjom finansowym działającym jako pośrednicy finansowi udziela się gwarancji, ci pośrednicy finansowi powinni w możliwie największym stopniu przekazywać korzyści wynikające z gwarancji publicznych beneficjentom końcowym. Pośrednik finansowy musi być w stanie wykazać, iż posiada mechanizm gwarantujący, że korzyści są w możliwie największym stopniu przekazywane beneficjentom końcowym w formie wyższego finansowania, bardziej ryzykownych portfeli, niższych wymogów dotyczących zabezpieczenia, niższych opłat prowizyjnych od gwarancji lub niższych stóp oprocentowania niż bez takich gwarancji publicznych;
b) jeżeli instytucjom kredytowym i innym instytucjom finansowym działającym jako pośrednicy finansowi udziela się pożyczek, ci pośrednicy finansowi powinni w możliwie największym stopniu przekazywać korzyści z subsydiowanych stóp oprocentowania pożyczek beneficjentom końcowym. Pośrednik finansowy musi być w stanie wykazać, iż posiada mechanizm gwarantujący, że korzyści są w możliwie największym stopniu przekazywane beneficjentom końcowym bez uzależniania decyzji o udzieleniu pożyczek subsydiowanych na podstawie niniejszego komunikatu od refinansowania istniejących pożyczek.
(34) lit. a) i b) takie korzyści pośrednie nie mają jednak na celu zachowania ani przywrócenia rentowności, płynności ani wypłacalności instytucji kredytowych. W związku z tym taka pomoc nie zostałaby uznana za nadzwyczajne publiczne wsparcie finansowe w rozumieniu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/59/UE (w sprawie naprawy oraz restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków) ani w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 806/2014 (w sprawie jednolitego mechanizmu restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji), a także nie podlegałaby ocenie na podstawie zasad pomocy państwa mających zastosowanie do sektora bankowego.
(35) Na podstawie doświadczeń w tym zakresie oraz w świetle celów realizowanych przez środki wchodzące w zakres niniejszego komunikatu Komisja zakłada, że takie środki nie będą miały wyraźnie negatywnego wpływu na konkurencję i wymianę handlową, o ile spełniają wszystkie warunki określone w odpowiednich sekcjach.
(36) Pomoc przyznana na podstawie niniejszego komunikatu nie może być uwarunkowana przeniesieniem działalności, ponieważ takie warunki byłyby szkodliwe dla rynku wewnętrznego.
(37) Na ostatnim etapie, zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, Komisja musi ocenić, czy negatywny wpływ środka pomocy na konkurencję i warunki wymiany handlowej jest równoważony przez pozytywny wpływ planowanej pomocy na wspierane rodzaje działalności gospodarczej, w tym przez jej wkład w czystą, sprawiedliwą i konkurencyjną transformację oraz cele Paktu dla czystego przemysłu. O ile środki objęte zakresem niniejszego komunikatu będą spełniać wszystkie warunki określone w odpowiednich sekcjach, Komisja uzna, że pozytywny wpływ planowanej pomocy przeważa nad jej negatywnym wpływem na konkurencję i warunki wymiany handlowej.
3.3. Kumulacja z inną pomocą państwa i połączenie z centralnie zarządzanymi funduszami UE
(38) O ile w niniejszym komunikacie nie określono inaczej:
a) pomoc na podstawie niniejszego komunikatu można kumulować z każdą inną pomocą państwa lub z pomocą de minimis bądź łączyć z centralnie zarządzanymi funduszami UE, o ile środki te dotyczą różnych możliwych do wyodrębnienia kosztów kwalifikowalnych;
b) pomoc na podstawie niniejszego komunikatu można kumulować z każdą inną pomocą państwa lub z pomocą de minimis bądź łączyć z centralnie zarządzanymi funduszami UE w odniesieniu do tych samych - pokrywających się częściowo lub w całości - kosztów kwalifikowalnych, pod warunkiem że taka kumulacja nie prowadzi do przekroczenia najwyższego poziomu intensywności wsparcia lub kwoty mającej zastosowanie na podstawie któregokolwiek z odpowiednich warunków;
c) pomoc na podstawie niniejszego komunikatu można kumulować z każdą inną pomocą państwa, w przypadku której nie można wyodrębnić kosztów kwalifikowalnych 32 .
4. POMOC NA PRZYSPIESZENIE WPROWADZANIA CZYSTEJ ENERGII I WSPARCIE KOSZTÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ ZGODNIE Z CELAMI PAKTU DLA CZYSTEGO PRZEMYSŁU
(39) Poza istniejącymi możliwościami dostępnymi zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, w tym na podstawie CEEAG, w Pakcie dla czystego przemysłu uznano potrzebę przyspieszenia wprowadzania odnawialnych i niskoemisyjnych źródeł energii w opłacalny sposób, co przyczyni się do ogólnej globalnej konkurencyjności, zmniejszenia zależności od przywozu paliw kopalnych, przyspieszenia transformacji energetycznej oraz zapewnienia niższych i mniej zmiennych cen energii.
(40) W Pakcie dla czystego przemysłu uznano kluczową rolę, jaką paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego (RFNBO) 33 , takie jak wodór odnawialny, odgrywają w dekarbonizacji systemu energetycznego UE. Zgodnie z unijną strategią w zakresie wodoru priorytetem Unii jest rozwój wodoru odnawialnego wytwarzanego głównie z wykorzystaniem energii wiatrowej i słonecznej. Aby wesprzeć tworzenie rynku wodoru, w dyrektywie (UE) 2018/2001 określono wiążące cele dotyczące wykorzystania wodoru odnawialnego w przemyśle i transporcie do 2030 r.
(41) Produkcja wodoru odnawialnego odegra ważną rolę w bilansowaniu sieci i łączeniu sektorów. W okresach nadwyżki energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych produkcja wodoru może zapewnić elastyczny popyt stabilizujący sieć. Produkcja i rozpowszechnianie wodoru odnawialnego przebiegają jednak wolniej niż oczekiwano.
(42) W związku z tym w Pakcie dla czystego przemysłu uznano, że paliwa niskoemisyjne, takie jak wodór niskoemisyjny, będą musiały przyczyniać się w perspektywie krótko- i średnioterminowej do szybkiej redukcji emisji i wsparcia transformacji unijnych klientów w sektorach, w których trudno jest obniżyć emisyjność, a w których bardziej energooszczędne lub opłacalne opcje nie są łatwo dostępne. Obejmują one sektor transportu, dla którego w rozporządzeniach ReFuelEU Aviation 34 i FuelEU Maritime 35 wprowadzono specjalne cele dotyczące zrównoważonych paliw lotniczych i morskich, a mianowicie biopaliw, RFNBO i paliw niskoemisyjnych, które mogą przyczynić się do obniżenia emisji z transportu realizowanego drogą morską i lotniczą.
(43) Od 2030 r. paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego produkuje się, kiedy zakontraktowane instalacje wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych funkcjonują lub gdy wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych przekracza zapotrzebowanie w systemie. Dlatego zapewniają one efektywniejsze wykorzystanie istniejących zdolności wytwórczych energii odnawialnej przez dostarczanie rozwiązań w zakresie magazynowania i przez zapobieganie ograniczeniom. Tę dodatkową usługę na rzecz systemu elektroenergetycznego mogłyby wspierać państwa członkowskie, co skutkowałoby wyższą intensywnością pomocy na RFNBO; przy tym uznaje się w pełni, że zarówno RFNBO, jak i wodór niskoemisyjny (dla którego metodyka zostanie określona w przyszłym akcie delegowanym w sprawie wodoru niskoemisyjnego) odegrają rolę w osiągnięciu nadrzędnych celów w zakresie dekarbonizacji.
(44) Elastyczna produkcja paliw niskoemisyjnych może obniżyć koszty eksploatacji systemu elektroenergetycznego i ułatwić integrację tańszych i czystszych źródeł energii. Jak wskazano w Planie działania na rzecz przystępnej cenowo energii 36 , konieczne jest utrzymanie zachęt do elastyczności w całym systemie, aby ograniczyć zmienność i przyczynić się do niższych i bardziej stabilnych cen energii elektrycznej.
(45) W przeciwieństwie do RFNBO paliwa niskoemisyjne mogą być produkowane z paliw kopalnych lub z wykorzystaniem energii elektrycznej, która nie kwalifikuje się jako odnawialna. W związku z tym właściwe jest, aby wsparcie publiczne nie stawiało RFNBO na równi z paliwami niskoemisyjnymi oraz aby odzwierciedlało większy wkład RFNBO w dekarbonizację i zarządzanie kosztami systemowymi.
(46) W tym kontekście konieczne jest ułatwienie dokonywania inwestycji w celu przyspieszenia i zwiększenia dostępności czystej energii w opłacalny sposób, przy jednoczesnym uznaniu, że priorytetem dla Unii jest rozwój odnawialnego wodoru wytwarzanego głównie przy użyciu energii wiatrowej i słonecznej oraz wprowadzenie zabezpieczeń w celu zapewnienia, by paliwa niskoemisyjne nie prowadziły do wzrostu kosztów systemowych.
(47) Wzrost udziału zmiennych źródeł energii odnawialnej w systemie energetycznym może skutkować większą zmiennością modeli wytwarzania energii. W związku z tym konieczne może być jednoczesne wprowadzenie źródeł elastyczności i mechanizmów zdolności wytwórczych w celu zapewnienia, by coraz bardziej zdekarbonizowane systemy elektroenergetyczne pozostały bezpieczne i dostarczały energię po przystępnych cenach.
4.1. Programy pomocy na przyspieszenie wprowadzania energii odnawialnej
(48) Pod warunkiem zgodności z niniejszą sekcją oraz z sekcją 3 Komisja uzna za zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu środki pomocy na wsparcie:
a) inwestycji w produkcję energii odnawialnej zdefiniowanej w art. 2 pkt 1 dyrektywy (UE) 2018/2001, w tym produkcję RFNBO, ale z wyłączeniem produkcji energii elektrycznej z RFNBO;
b) inwestycji w magazynowanie RFNBO, biopaliw, biopłynów, biogazu (w tym biometanu) i paliw z biomasy, obejmujące wyłącznie energię objętą zakresem niniejszej sekcji;
c) inwestycji w magazynowanie energii elektrycznej 37 i magazynowanie energii cieplnej 38 .
(49) W przypadku gdy pomoc przyznaje się na wsparcie magazynowania energii elektrycznej, państwa członkowskie muszą wykazać, że przysługują im odstępstwa od odpowiednich przepisów prawa Unii, albo potwierdzić, że:
a) w ramach reakcji popytu i magazynowania, niezależnie od poziomu napięcia, do którego są podłączone aktywa, istniała możliwość:
(i) sprzedawania i kupowania energii elektrycznej na rynkach dnia następnego i dnia bieżącego;
(ii) uczestniczenia w każdej zależnej i niezależnej od częstotliwości usłudze pomocniczej, w której wymaganą usługę można by świadczyć w ramach reakcji popytu lub magazynowania;
(iii) uczestniczenia w redysponowaniu rynkowym lub kwalifikowania się do świadczenia usług zarządzania ograniczeniami na rzecz operatorów systemów przesyłowych (OSP) lub operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD);
b) agregatorzy, w tym niezależni agregatorzy, mogli uczestniczyć w rynkach i usługach wymienionych w lit. a).
(50) W przypadku braku potwierdzenia wymaganego w pkt(49) środki wspierające magazynowanie energii elektrycznej na podstawie niniejszej sekcji mogą zostać zatwierdzone jedynie na okres maksymalnie dwóch lat. Państwo członkowskie może ubiegać się o nowe zatwierdzenie dopiero po wdrożeniu wszystkich tych usprawnień rynkowych. Ponadto zachęca się państwa członkowskie, aby we wszelkich późniejszych decyzjach o ustanowieniu programu pomocy inwestycyjnej na magazynowanie energii elektrycznej uwzględniały ustalenia dotyczące niedoskonałości rynku zawarte w ocenie potrzeb w zakresie elastyczności w rozumieniu art. 19e rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej, gdy ocena taka będzie dostępna. W każdym przypadku środki wspierające magazynowanie energii elektrycznej na podstawie niniejszej sekcji nie mogą zostać zatwierdzone na okres dłuższy niż pięć lat.
(51) Jeżeli pomoc przyznaje się na produkcję RFNBO, państwa członkowskie muszą zapewnić, aby paliwa objęte pomocą były produkowane z odnawialnych źródeł energii zgodnie z metodami określonymi w dyrektywie (UE) 2018/2001 oraz w aktach wykonawczych lub delegowanych do tej dyrektywy 39 .
(52) Jeżeli pomoc przyznaje się na produkcję biopaliw, biopłynów, biogazu (w tym biometanu) i paliw z biomasy, państwa członkowskie muszą zapewnić, aby paliwa objęte pomocą były zgodne z kryteriami zrównoważonego rozwoju i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych określonymi w dyrektywie (UE) 2018/2001 oraz w aktach wykonawczych lub delegowanych do tej dyrektywy.
(53) Pomoc może być przyznana w odniesieniu do nowo zainstalowanych lub rozbudowanych mocy wytwórczych 40 . W przypadku rozbudowy mocy wytwórczych do pomocy kwalifikują się jedynie koszty dodatkowe związane z rozbudową mocy wytwórczych.
(54) Z wyjątkiem morskiej energii wiatrowej, energii wodnej, w tym magazynowania energii wodnej, oraz instalacji do produkcji RFNBO wspierane projekty muszą zostać ukończone i oddane do eksploatacji w ciągu 48 miesięcy od daty przyznania pomocy. Program powinien obejmować skuteczny system kar w przypadku niedotrzymania tego terminu 41 .
(55) Pomoc należy przyznawać na podstawie programów pomocy o szacunkowej wielkości mocy wytwórczych i budżecie. Programy mogą być ograniczone do jednej lub kilku technologii, o których mowa w pkt(48), ale nie mogą przewidywać ograniczeń kwalifikowalności, które prowadziłyby do nieproporcjonalnych zakłóceń konkurencji. Programy nie mogą prowadzić do dyskryminacji, w tym przy udzielaniu licencji, zezwoleń lub koncesji, gdy są one wymagane. W przypadku gdy państwa członkowskie wprowadzają minimalną wielkość wymaganą do uczestnictwa w programach, o których mowa w niniejszej sekcji, nie może ona przekraczać 1 MW skorygowanych zdolności wytwórczych, a agregacja musi być dozwolona.
(56) Państwo członkowskie musi zapewnić zgodność z zasadą "nie czyń poważnych szkód".
4.1.1. Programy pomocy inwestycyjnej
(57) Pomoc inwestycyjną na przyspieszenie wprowadzania energii ze źródeł odnawialnych można przyznawać na inwestycje opisane w pkt(48) lit. (a)-(c).
(58) Pomoc można przyznawać w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji 42 lub administracyjnie.
(59) Procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji jest wymagana w przypadku, gdy pomoc przyznaje się na inwestycje w produkcję energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, z wyjątkiem pomocy na projekty demonstracyjne 43 i małe projekty zdefiniowane następująco:
a) projekty o mocy zainstalowanej wynoszącej nie więcej niż 1 MW; lub
b) projekty o mocy zainstalowanej wynoszącej nie więcej niż 6 MW, jeżeli są w 100 % własnością MŚP lub społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej 44 lub obywatelskich społeczności energetycznych 45 ; lub
c) wyłącznie w zakresie produkcji energii wiatrowej - projekty o mocy zainstalowanej wynoszącej nie więcej niż 18 MW, jeżeli są w 100 % własnością małych przedsiębiorstw i mikroprzedsiębiorstw lub społeczności energetycznych działających w zakresie energii odnawialnej lub obywatelskich społeczności energetycznych.
(60) Za koszty kwalifikowalne uznaje się całkowite koszty inwestycji.
(61) W przypadku gdy pomoc przyznaje się w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, poziom pomocy musi odpowiadać wynikowi procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji i nie może przekraczać 100 % całkowitych kosztów kwalifikowalnych wspieranych projektów.
(62) W przypadku gdy pomoc przyznaje się administracyjnie, poziom pomocy należy określić na podstawie danych dotyczących kosztów kwalifikowalnych każdego wspieranego projektu i nie może on przekraczać 45 % tych kosztów. Intensywność pomocy można zwiększyć o 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz małego przedsiębiorstwa i o 10 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średniego przedsiębiorstwa.
(63) Pomoc, o której mowa w niniejszej sekcji, może być kumulowana z pomocą przyznawaną na podstawie sekcji4.1.2 niniejszego komunikatu wyłącznie wtedy, gdy zgłoszony program pomocy przewiduje taką możliwość w momencie jego pierwotnego zgłoszenia.
4.1.2. Programy bezpośredniego wsparcia cen
(64) Programy bezpośredniego wsparcia cen 46 mogą obejmować inwestycje opisane w pkt(48) lit. (a) i (b).
(65) Państwa członkowskie mogą udzielać bezpośredniego wsparcia cen za pomocą różnych instrumentów, w tym kontraktów różnicowych i premii gwarantowanych.
(66) Na zasadzie odstępstwa od pkt(65) pomoc na wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych musi mieć formę dwukierunkowych kontraktów różnicowych 47 opracowanych zgodnie z zasadami określonymi w art. 19d ust. 2 rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej. Okres obowiązywania umowy nie może przekroczyć 25 lat od rozpoczęcia eksploatacji instalacji objętej pomocą 48 .
(67) Pomoc można przyznawać w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji 49 lub administracyjnie.
(68) Procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji jest wymagana w przypadku, gdy pomoc przyznaje się na produkcję energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, z wyjątkiem pomocy na projekty demonstracyjne i małe projekty zdefiniowane w pkt(59).
(69) Kosztem kwalifikowalnym jest oczekiwany koszt netto oszacowany z uwzględnieniem wszystkich głównych kosztów i przychodów generowanych w całym okresie realizacji projektu oraz wszelkiej już otrzymanej pomocy, zdyskontowany o średni ważony koszt kapitału (WACC).
(70) W przypadku gdy pomoc przyznaje się w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, poziom pomocy musi odpowiadać wynikowi procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji i nie może przekraczać 100 % całkowitych kosztów kwalifikowalnych wspieranych projektów.
(71) W przypadku gdy pomoc jest przyznawana administracyjnie, poziom pomocy musi zostać ustalony przez właściwy organ regulacyjny, tak aby pokryć koszty kwalifikowalne 50 . W przypadku gdy pomoc jest przyznawana administracyjnie na produkcję energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, poziom pomocy musi zostać ustalony przez krajowy organ regulacyjny.
(72) Pomoc musi mieć na celu przeciwdziałanie nadmiernemu zakłóceniu skutecznego funkcjonowania rynków oraz, w szczególności, zachowanie skutecznej zachęty do działania i sygnałów cenowych. W szczególności nie powinno się zachęcać beneficjentów do oferowania swojej produkcji poniżej kosztów krańcowych ani umożliwiać im otrzymywania pomocy na produkcję w okresach, w których wartość rynkowa tej produkcji jest ujemna 51 .
4.2. Programy pomocy na przyspieszenie wprowadzania paliw niskoemisyjnych
(73) Poza istniejącymi możliwościami dostępnymi zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, w tym na podstawie CEEAG, Komisja uzna za zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu - pod warunkiem zgodności z niniejszą sekcją oraz z sekcją 3 - środki pomocy na wsparcie:
a) inwestycji w produkcję paliw niskoemisyjnych zdefiniowanych w art. 2 pkt 13 dyrektywy (UE) 2024/1788 52 , w tym pochodzących z recyklingu paliw węglowych zdefiniowanych w art. 2 pkt 35 dyrektywy (UE) 2018/2001, wodoru niskoemisyjnego oraz syntetycznych paliw gazowych i ciekłych, których wartość opałowa pochodzi z wodoru niskoemisyjnego;
(74) Aby środki pomocy kwalifikowały się na podstawie niniejszej sekcji, muszą być również otwarte dla RFNBO. W celu zagwarantowania, by wsparcie obejmowało RFNBO, należy zarezerwować co najmniej 30 % budżetu w ramach tych środków na inwestycje w RFNBO, o których to inwestycjach mowa w sekcji 4.1 53 .
(75) Jeżeli pomoc przyznaje się na produkcję RFNBO, państwa członkowskie muszą zapewnić, aby paliwa objęte pomocą były produkowane z odnawialnych źródeł energii zgodnie z metodami określonymi w dyrektywie (UE) 2018/2001 oraz w aktach wykonawczych lub delegowanych do tej dyrektywy.
(76) Jeżeli pomoc przyznaje się na produkcję paliw niskoemisyjnych, państwa członkowskie muszą zapewnić, aby paliwa objęte pomocą spełniały próg ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o 70 % w porównaniu z ich odpowiednikiem kopalnym, zgodnie z metodami określonymi w dyrektywie (UE) 2024/1788 oraz w aktach wykonawczych lub delegowanych do tej dyrektywy.
(77) Pomoc można przyznać jedynie w odniesieniu do nowo zainstalowanych mocy wytwórczych.
(78) Projekty w zakresie magazynowania wspierane zgodnie z pkt(73) lit. (c) muszą zostać ukończone i oddane do eksploatacji w ciągu 48 miesięcy od daty przyznania wsparcia. Program powinien obejmować skuteczny system kar w przypadku niedotrzymania tego terminu 54 .
(79) Pomoc należy przyznawać na podstawie programów pomocy o szacunkowej wielkości mocy wytwórczych i budżecie. Programy mogą być ograniczone do jednej lub kilku technologii, o których mowa w pkt(73), ale nie mogą przewidywać ograniczeń kwalifikowalności, które prowadziłyby do nieproporcjonalnych zakłóceń konkurencji. Programy nie mogą prowadzić do dyskryminacji, w tym przy udzielaniu licencji, zezwoleń lub koncesji, gdy są one wymagane. W przypadku gdy państwa członkowskie wprowadzają minimalną wielkość wymaganą do uczestnictwa w programach, o których mowa w niniejszej sekcji, nie może ona przekraczać 1 MW skorygowanych zdolności wytwórczych, a agregacja musi być dozwolona.
(80) Państwa członkowskie mogą wyłączyć z zakresu programu inwestycje w produkcję paliw niskoemisyjnych z paliw kopalnych i nie zostanie to uznane za sztuczne ograniczenie zakresu programu. W przypadku programów obejmujących inwestycje w produkcję paliw niskoemisyjnych z paliw kopalnych państwa członkowskie mogą zarezerwować minimalną część budżetu programu na paliwa niskoemisyjne, które zmniejszają ryzyko uzależnienia od paliw kopalnych.
(81) Państwo członkowskie musi zapewnić zgodność z zasadą "nie czyń poważnych szkód".
4.2.1. Programy pomocy inwestycyjnej
(82) Pomoc można przyznawać w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji 55 lub administracyjnie.
(83) Za koszty kwalifikowalne uznaje się całkowite koszty inwestycji.
(84) W przypadku gdy pomoc przyznaje się w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, poziom pomocy musi odpowiadać wynikowi procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji i nie może przekraczać 100 % całkowitych kosztów kwalifikowalnych wspieranych projektów.
(85) W przypadku gdy pomoc przyznaje się administracyjnie, poziom pomocy należy określić na podstawie danych dotyczących kosztów kwalifikowalnych każdego wspieranego projektu i nie może on przekraczać 20 % tych kosztów. Intensywność pomocy można zwiększyć o 20 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz małego przedsiębiorstwa i o 10 punktów procentowych w przypadku pomocy na rzecz średniego przedsiębiorstwa.
(86) Pomoc, o której mowa w niniejszej sekcji, może być kumulowana z pomocą przyznawaną na podstawie sekcji4.1.2 niniejszego komunikatu wyłącznie wtedy, gdy zgłoszony program pomocy przewiduje taką możliwość w momencie jego pierwotnego zgłoszenia.
4.2.2. Programy bezpośredniego wsparcia cen
(87) Państwa członkowskie mogą udzielać pomocy za pomocą różnych instrumentów, w tym kontraktów różnicowych i premii gwarantowanych.
(88) Pomoc należy przyznać w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji 56 .
(89) Kosztem kwalifikowalnym jest oczekiwany koszt netto oszacowany z uwzględnieniem wszystkich głównych kosztów i przychodów generowanych w całym okresie realizacji projektu oraz wszelkiej już otrzymanej pomocy, zdyskontowany o WACC.
(90) Poziom pomocy musi odpowiadać wynikowi procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji i nie może on przekraczać 100 % całkowitych kosztów kwalifikowalnych wspieranych projektów.
(91) Pomoc musi mieć na celu przeciwdziałanie nadmiernemu zakłóceniu skutecznego funkcjonowania rynków oraz, w szczególności, zachowanie skutecznej zachęty do działania i sygnałów cenowych. Nie wolno zachęcać beneficjentów do oferowania swojej produkcji poniżej kosztów krańcowych ani umożliwiać im otrzymywania pomocy na produkcję w okresach, w których wartość rynkowa tej produkcji jest ujemna.
(92) Pomocy nie można wypłacać na produkcję paliw niskoemisyjnych (lub, w stosownych przypadkach, RFNBO) z energii elektrycznej pobieranej z sieci podczas ponad 80 % godzin (lub jednostek rynkowych) każdego roku 57 .
4.3. Pomoc na programy wsparcia elastyczności niezwiązanej z paliwami kopalnymi
(93) Na podstawie niniejszego komunikatu Komisja uzna, że pomoc na promowanie elastyczności energii elektrycznej niezwiązanej z paliwami kopalnymi 58 , jak wskazano w art. 19g i 19h rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej, jest zgodna z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu 59 , o ile spełnione są warunki opisane w sekcji 3 i w niniejszej podsekcji.
(94) Środek należy zaprojektować w taki sposób, aby wspierać nowe inwestycje w elastyczność niezwiązaną z paliwami kopalnymi. Nowe inwestycje obejmują na przykład:
a) inwestycje w budowę nowej elastycznej zdolności. Przeniesienie wcześniej wykorzystywanej elastycznej zdolności z jednej lokalizacji do drugiej nie można uznać za nową inwestycję; lub
b) inwestycje mające na celu zwiększenie elastyczności lub zainstalowanej mocy istniejącej zdolności. Jedynie zwiększony poziom elastyczności w porównaniu z poziomem elastyczności przed inwestycją można uznać za dodatkową elastyczność, jaką umożliwia nowa inwestycja; lub
c) inwestycje mające na celu wydłużenie okresu eksploatacji istniejącej zdolności. Jedynie czas, o który wydłużono okres eksploatacji w porównaniu z okresem eksploatacji sprzed inwestycji, można uznać za dodatkową elastyczność, jaką umożliwia nowa inwestycja; lub
d) inwestycje mające na celu zmianę pierwotnego źródła energii w elastycznych aktywach wytwórczych z surowców kopalnych na niekopalne. Jedynie tę część zdolności, w przypadku której pierwotne źródło energii zostało zastąpione źródłem niekopalnym w porównaniu ze źródłami pierwotnymi przed inwestycją, można uznać za dodatkową elastyczność, którą umożliwiła nowa inwestycja. W takich przypadkach krajowy organ regulacyjny powinien sprawdzić, czy wszelkie pozostałe zdolności oparte na paliwach kopalnych wykazują rentowność bez pomocy oraz czy nie dochodzi do subsydiowania skrośnego wytwarzania energii z paliw kopalnych.
(95) Ponadto jeżeli zostanie to uznane za konieczne, aby nie zaszkodzić rentowności istniejących zdolności, państwa członkowskie mogą rozszerzyć zakres kwalifikujących się elastyczności niezwiązanych z paliwami kopalnymi, przyczyniających się do zaspokojenia potrzeb w zakresie elastyczności, na elastyczności, które niedawno były przedmiotem inwestycji.
(96) Środki muszą dopuszczać technologie niezwiązane z paliwami kopalnymi, zdolne do świadczenia usług w zakresie elastyczności, a przynajmniej magazynowanie energii elektrycznej i reakcję popytu. Programy nie mogą obejmować żadnych sztucznych ograniczeń lub dyskryminacji (w tym przy udzielaniu licencji, zezwoleń lub koncesji, gdy są one wymagane). Środki mogą obejmować jedynie dodatkowe wymogi techniczne na podstawie zidentyfikowanych potrzeb systemowych zgodnie z pkt (103). Minimalna wielkość wymagana do uczestnictwa nie może przekraczać 1 MW skorygowanych zdolności wytwórczych lub 1 godziny minimalnego czasu dostawy, a agregacja musi być dozwolona.
(97) Pomoc zgodną z niniejszą sekcją należy przyznawać na podstawie programów pomocy o szacunkowej wielkości mocy wytwórczych i budżecie.
(98) Państwa członkowskie muszą albo wykazać, że przysługują im odstępstwa od odpowiednich przepisów prawa Unii, albo potwierdzić, że:
a) w ramach wszystkich technologii elastyczności niezwiązanej z paliwami kopalnymi, w tym reakcji popytu i magazynowania, niezależnie od poziomu napięcia, do którego są podłączone aktywa, istniała możliwość:
(i) sprzedawania i kupowania energii elektrycznej na rynkach dnia następnego i dnia bieżącego;
(ii) uczestniczenia w każdej zależnej i niezależnej od częstotliwości usłudze pomocniczej, w której wymaganą usługę można by świadczyć w ramach reakcji popytu lub magazynowania;
(iii) uczestniczenia w redysponowaniu rynkowym lub kwalifikowania się do świadczenia usług zarządzania ograniczeniami na rzecz operatorów systemów przesyłowych (OSP) lub operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD);
b) agregatorzy, w tym niezależni agregatorzy, mogli uczestniczyć w rynkach i usługach wymienionych w lit. a).
W przypadku braku takiego potwierdzenia środki na podstawie niniejszej sekcji mogą zostać zatwierdzone jedynie na okres maksymalnie dwóch lat. Państwo członkowskie może ubiegać się o nowe zatwierdzenie po wdrożeniu wszystkich tych usprawnień rynkowych.
(99) Państwa członkowskie muszą potwierdzić, że wszelkie środki łagodzące określone w ocenie potrzeb w zakresie elastyczności, zgodnie z art. 19e ust. 2 lit. c) rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej, zostaną wdrożone w ciągu dwóch lat od opublikowania sprawozdania, o którym mowa w art. 19e ust. 1 rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej.
(100) Jeżeli w danym państwie członkowskim jest wdrażany mechanizm zdolności wytwórczych, struktura tego mechanizmu zdolności wytwórczych powinna umożliwiać udział elastyczności niezwiązanej z paliwami kopalnymi, takiej jak reakcja popytu i magazynowanie. Ponadto aby zapobiec tworzeniu barier rynkowych i uniknąć nadmiernej rekompensaty mechanizm zdolności wytwórczych i środki elastyczności niezwiązanej z kopalnymi źródłami energii należy koordynować w jeden z następujących sposobów:
a) zdolności należy zamawiać wspólnie 60 ; lub
b) państwa członkowskie mogą uwzględnić w swoich mechanizmach zdolności wytwórczych wymogi dotyczące elastyczności niezwiązanej z paliwami kopalnymi określone w ocenie potrzeb w zakresie elastyczności, na przykład wymagając minimalnej ilości elastycznych zdolności niezwiązanych z paliwami kopalnymi zapewniających krótkoterminowe usługi rampowania; lub
c) zasoby muszą zdecydować się na uczestnictwo w tylko jednym środku: albo w programie wsparcia elastyczności niezwiązanej z paliwami kopalnymi, albo w mechanizmie zdolności wytwórczych. Docelowy popyt dla każdego środka należy dostosować, aby uwzględnić udział w innym środku.
(101) Docelowy popyt, który ma zostać objęty procedurą przetargową, należy ustalić na podstawie sprawozdania przyjętego zgodnie z europejską metodyką i kryteriami przewodnimi wprowadzonymi w art. 19e rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej, mając na uwadze potrzebę zapewnienia, w sposób racjonalny pod względem kosztów, bezpieczeństwa i niezawodności dostaw oraz dekarbonizacji systemu elektroenergetycznego.
(102) Do czasu opracowania takiej metodyki i wytycznych docelowy popyt nie powinien przekraczać wstępnego orientacyjnego celu krajowego w zakresie elastyczności opisanego w art. 19f rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej. W przypadku gdy docelowy popyt nie opiera się na europejskiej metodyce i kryteriach przewodnich wprowadzonych w art. 19e rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej, krajowy organ regulacyjny musi potwierdzić, że nabywany docelowy popyt 61 odzwierciedla:
a) potrzeby w zakresie elastyczności ocenione przy założeniu, że wdrożono usprawnienia rynkowe wyszczególnione w pkt (98) i (99); oraz
b) przewidywane inwestycje rynkowe, z uwzględnieniem usprawnień rynkowych, o których mowa w lit. a).
(103) Warunki techniczne (takie jak wymogi kwalifikacji wstępnej 62 , obowiązki uczestników w zakresie dostępności lub dostarczania energii), a także jednostka usługi w zakresie elastyczności wykorzystywana do rankingu ofert muszą być wyraźnie uzasadnione konkretnymi potrzebami określonymi w ocenie potrzeb opisanej w pkt (101).
(104) Pomoc przyznaje się w formie umów przewidujących bezpośrednią dotację w zamian za dostępność elastycznej zdolności wytwórczej, umożliwionej dzięki inwestycjom, o których mowa w pkt(94) i(95). W przypadku umów wieloletnich okres obowiązywania umowy o musi być proporcjonalny do poziomu inwestycji wymaganego do wypełnienia zobowiązań wynikających z umowy i w żadnym wypadku nie może przekraczać okresu amortyzacji inwestycji.
(105) Kwotę pomocy ustala się w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, przy czym rankingu ofert dokonuje się wyłącznie na podstawie ceny oferowanej za jednostkę dostępnej elastycznej zdolności wytwórczej rocznie, a wsparcie przyznaje się na podstawie ceny rozliczeniowej za jednostkę dostępnej elastycznej zdolności wytwórczej rocznie.
(106) W umowie należy opisać metody zastosowane w celu sprawdzenia dostępności wspieranej elastyczności oraz obliczenia odpowiednich odstraszających kar w przypadku niedostępności lub wcześniejszego rozwiązania umowy. Wszyscy beneficjenci muszą być aktywowani (na potrzeby dostawy lub w ramach testu) co najmniej raz w roku, a o każdej aktywacji muszą być powiadamiani z co najmniej 24-godzinnym wyprzedzeniem. Kara za brak dostępności musi być taka sama dla wszystkich technologii, a każdy beneficjent, którego dostępność w okresie rocznym jest niższa niż 50 %, musi podlegać karze pieniężnej w wysokości odpowiadającej co najmniej jego przychodom z elastyczności w tym okresie rocznym.
(107) Krajowy organ regulacyjny musi potwierdzić, że wymogi dotyczące dostępności i kary określone w umowie dotyczącej dostępności nie spowodują nadmiernych zakłóceń w funkcjonowaniu rynków energii elektrycznej 63 . W szczególności beneficjenci będą zachęcani do efektywnego uczestnictwa w rynkach energii elektrycznej i narażeni na wahania cen i ryzyko rynkowe w całym okresie eksploatacji aktywów.
(108) Zainteresowane państwo członkowskie musi potwierdzić, że środek promuje otwarcie na transgraniczny udział tych zasobów, które są w stanie zapewnić wymagane parametry techniczne, jeżeli analiza kosztów i korzyści takiego otwarcia jest pozytywna.
(109) Aby zapewnić skuteczne zachęty do dostosowywania zużycia do sygnałów cenowych, konsumenci, którzy przyczyniają się do tworzenia potrzeb w zakresie elastyczności, powinni uczestniczyć w kosztach środka, na podstawie swojego zużycia podczas co najmniej 1 % i co najwyżej 5 % godzin (lub rynkowych jednostek czasu) każdego roku, gdy ceny są najwyższe 64 , lub, alternatywnie, podczas co najmniej 1 % i co najwyżej 20 % godzin (lub rynkowych jednostek czasu) każdego roku, gdy zapotrzebowanie na elastyczność jest bardziej prawdopodobne (na przykład w oparciu o spodziewane wzorce rampowania) 65 . Jeżeli stosuje się kryteria techniczne dotyczące lokalizacji, dodatkowe koszty stosowania tych kryteriów należy przypisać konsumentom energii elektrycznej w odpowiednich lokalizacjach. Komisja uważa, że taki wkład można uznać za proporcjonalny, jeżeli jest on równy co najmniej 90 % kosztów środka. Od podmiotów odpowiedzialnych za bilansowanie (takich jak dostawcy) można pobierać opłaty.
(110) środek zatwierdza się na okres nie dłuższy niż 5 lat.
4.4. Pomoc na mechanizmy zdolności wytwórczych zgodnie z modelem docelowym
(111) Komisja uzna, że pomoc na mechanizmy zdolności wytwórczych, jak wskazano w art. 21 i 22 rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej, jest zgodna z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, o ile spełnione są warunki opisane w sekcji 3 oraz następujące warunki:
a) środek spełnia wszystkie kryteria dotyczące albo modelu docelowego mechanizmu zdolności wytwórczych opartego na rezerwie strategicznej, albo ogólnorynkowego modelu docelowego mechanizmu zdolności wytwórczych, o których mowa w załączniku I;
b) środek zatwierdza się na okres nie dłuższy niż 10 lat.
4.5. Tymczasowe obniżenie cen energii elektrycznej dla odbiorców energochłonnych
4.5.1. Przejście na niskie koszty energii elektrycznej
(112) Środki określone w Pakcie dla czystego przemysłu przekształcą gospodarkę Unii zgodnie z ambitnymi celami klimatycznymi UE. Dopóki dekarbonizacja unijnego systemu elektroenergetycznego nie przełoży się w pełni na niższe ceny energii elektrycznej, przemysł w Unii nadal będzie ponosił wyższe koszty w porównaniu z konkurentami w jurysdykcjach o mniej ambitnej polityce klimatycznej.
(113) Sytuacja ta stanowi wyzwanie zwłaszcza dla sektorów, które są szczególnie powiązane z handlem międzynarodowym i w których tworzenie wartości jest w dużym stopniu uzależnione od energii elektrycznej. Wysokie ceny energii elektrycznej zwiększają ryzyko przeniesienia tych sektorów poza Unię do miejsc, w których nie istnieją przepisy dotyczące ochrony środowiska lub są one mniej ambitne. Ponadto wysokie koszty energii elektrycznej mogą zniechęcać do elektryfikacji procesów produkcji, która ma zasadnicze znaczenie dla pomyślnej dekarbonizacji gospodarki Unii. Aby ograniczyć to ryzyko i negatywny wpływ na środowisko, państwa członkowskie mogą tymczasowo obniżyć ceny energii elektrycznej dla przedsiębiorstw prowadzących działalność w określonych sektorach gospodarki.
4.5.2. Zakres i kwalifikowalność
(114) Komisja uzna za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu pomoc w formie tymczasowego obniżenia cen energii elektrycznej na działalność w sektorach, w których wspomniane ryzyko jest szczególnie wysokie. Aby uzyskać trwały wpływ, beneficjenci są zobowiązani do dokonywania inwestycji, które przyczynią się do zielonej transformacji i obniżą koszty systemu energetycznego w perspektywie średnio- i długoterminowej (na przykład poprzez zastąpienie paliw kopalnych energią odnawialną).
(115) Państwa członkowskie mogą przyznawać zniżki od hurtowej ceny energii elektrycznej dla określonej części zużycia energii elektrycznej, niezależnie od źródła dostaw energii elektrycznej (wytwarzanie na własne potrzeby, umowy na dostawy energii elektrycznej lub dostawy za pośrednictwem sieci). Niniejsza sekcja nie odnosi się do ulg w opłatach finansujących wsparcie na rzecz odnawialnych źródeł energii lub skojarzonej gospodarki energetycznej, które to ulgi pozostają przedmiotem sekcji 4.11 CEEAG.
(116) Ryzyko na poziomie sektorowym dotyczące przeniesienia działalności poza Unię do miejsc, w których nie istnieją przepisy środowiskowe lub w których są one mniej ambitne, zależy w dużej mierze od intensywności zużycia energii elektrycznej w danym sektorze i jego otwartości na handel międzynarodowy. W związku z tym pomoc można przyznawać wyłącznie przedsiębiorstwom z sektorów, w których takie ryzyko jest znaczące. Dotyczy to sektorów wymienionych w załączniku 1 do CEEAG 66 , w przypadku których iloczyn ich intensywności handlu i elektrochłonności na poziomie Unii wynosi co najmniej 2 % i których intensywność handlu i elektrochłonność na poziomie Unii wynosi co najmniej 5 % dla każdego wskaźnika.
(117) Sektor lub podsektor, który spełnia kryteria kwalifikowalności określone w pkt (116), ale nie jest ujęty w wykazie, o którym mowa w tym punkcie, również zostanie uznany za kwalifikujący się, pod warunkiem że państwa członkowskie wykażą to za pomocą danych reprezentatywnych dla sektora lub podsektora na poziomie Unii, zweryfikowanych przez niezależnego eksperta i w oparciu o okres co najmniej trzech ostatnich lat, dla których dane są dostępne.
(118) Pomoc będzie być przyznawana na podstawie programów pomocy posiadających szacowany budżet. Państwa członkowskie mogą ograniczyć program pomocy do określonych sektorów gospodarki w zależności od ich narażenia na koszty energii elektrycznej lub do sektorów o szczególnym znaczeniu dla gospodarki bądź dla bezpieczeństwa i odporności rynku wewnętrznego. Tego rodzaju ograniczenia muszą być zdefiniowane szeroko i nie mogą prowadzić do sztucznego zawężania grona potencjalnych beneficjentów; W ramach kwalifikującego się sektora państwa członkowskie muszą zagwarantować, aby beneficjenci byli wybierani w oparciu o obiektywne, niedyskryminacyjne i przejrzyste kryteria, a pomoc była przyznawana zasadniczo w ten sam sposób wszystkim konkurentom w tym samym sektorze, jeśli są w podobnej sytuacji faktycznej.
4.5.3. Efekt zachęty i proporcjonalność
(119) Pomoc jest zgodna z rynkiem wewnętrznym tylko wtedy, gdy wywołuje efekt zachęty. Aby pomoc miała efekt zachęty i faktycznie zapobiegała ryzyku opisanemu w sekcji 4.5.1, beneficjent powinien o nią wystąpić i powinna mu zostać ona wypłacona w roku, w którym poniesiono koszty, lub w roku następnym.
(120) Komisja uzna za proporcjonalną pomoc dla beneficjentów z sektorów, o których mowa w pkt (116) i (117), jeżeli obejmuje ona obniżenie o co najwyżej 50 % średniej rocznej hurtowej ceny rynkowej na obszarze rynkowym, na którym beneficjent jest podłączony, dla nie więcej niż 50 % jego rocznego zużycia energii elektrycznej. Całkowite roczne zużycie energii elektrycznej można mierzyć albo w roku, w którym powstaje koszt kwalifikowalny, albo w roku poprzednim. Komisja uważa również, że aby pomoc była proporcjonalna, takie obniżki nie mogą skutkować ceną poniżej 50 EUR/MWh na kwalifikujące się zużycie.
4.5.4. Wkład w dekarbonizację
(121) Ustanawiając programy, państwa członkowskie muszą określić rodzaje inwestycji, co do których można wymiernie wykazać, że wnoszą dodatkowy wkład w obniżenie kosztów systemu elektroenergetycznego - odzwierciedlając potrzeby rynku i systemu w danym państwie członkowskim - i nie powodują przy tym wzrostu zużycia paliw kopalnych. Beneficjenci pomocy muszą być zobowiązani do przeznaczenia na takie inwestycje w nowe lub zmodernizowane aktywa co najmniej 50 % kwoty pomocy w ramach tego środka. Kwalifikujące się działania inwestycyjne mogą obejmować na przykład rozwój zdolności wytwórczych energii odnawialnej, rozwiązania w zakresie magazynowania energii, środki mające na celu zwiększenie elastyczności strony popytowej, ulepszenia efektywności energetycznej mające wpływ na popyt na energię elektryczną oraz rozwój elektrolizerów do produkcji wodoru odnawialnego lub niskoemisyjnego. Kwalifikują się również inwestycje w elektryfikację. Państwa członkowskie mogą ustanowić bardziej ograniczony wykaz kwalifikujących się inwestycji, ale inwestycje mające na celu zwiększenie elastyczności strony popytowej muszą być kwalifikowalne.
(122) Inwestycje te nie mogą być objęte żadnym innym środkiem pomocy. Kwalifikująca się działalność będąca przedmiotem inwestycji musi zostać uruchomiona w ciągu 48 miesięcy od przyznania pomocy na podstawie niniejszej sekcji, chyba że beneficjent może wykazać państwu członkowskiemu, że dłuższy termin jest odpowiedni ze względów technicznych. Pojedyncze inwestycje mogą obejmować pomoc otrzymywaną przez kilka lat. Inwestycje mogą być realizowane na terenie beneficjenta lub zlecane osobom trzecim. W tym drugim przypadku beneficjent pozostaje odpowiedzialny za skuteczną realizację inwestycji.
(123) Państwo członkowskie może przyznać dodatkowe wsparcie w wysokości do 10 % kwoty przyznanej na podstawie pkt (120). Beneficjenci muszą przeznaczyć co najmniej 75 % tego dodatkowego wsparcia na inwestycje określone w pkt (121). Państwa członkowskie mogą przyznać to dodatkowe wsparcie wyłącznie w przypadku, gdy beneficjent może wykazać, że co najmniej 80 % całkowitej kwoty inwestycji przeznacza na inwestycje mające na celu zwiększenie elastyczności popytu, w tym na zapasowe dostawy energii ze źródeł niekopalnych.
(124) Państwa członkowskie są zobowiązane do weryfikacji spełnienia tych wymogów przez każdego beneficjenta oraz do publikowania rocznych sprawozdań na temat środków inwestycyjnych wdrożonych na podstawie niniejszej sekcji.
4.5.5. Kumulacja
(125) Niezależnie od ogólnych zasad kumulacji, o których mowa w sekcji 3.3, pomoc na podstawie niniejszej sekcji można kumulować z każdą inną pomocą państwa lub z pomocą de minimis bądź łączyć z centralnie zarządzanymi funduszami UE w odniesieniu do tych samych - pokrywających się częściowo lub w całości - kosztów kwalifikowalnych (tj. hurtowej ceny energii elektrycznej, w tym kosztów pośrednich, które są ponoszone w związku z kosztami emisji gazów cieplarnianych przenoszonymi na ceny energii elektrycznej), pod warunkiem że taka kumulacja nie prowadzi do przekroczenia najwyższego poziomu intensywności wsparcia lub kwoty mającej zastosowanie na podstawie któregokolwiek z odpowiednich warunków. W przypadku kumulacji z pomocą rekompensującą koszty emisji pośrednich zgodnie z wytycznymi Komisji w sprawie niektórych środków pomocy państwa w kontekście systemu handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych po 2021 r. 67 łączna kwota pomocy nie może przekroczyć najwyższej kwoty mającej zastosowanie na podstawie którychkolwiek z tych dwóch wytycznych.
4.5.6. Czas trwania
(126) Pomoc, o której mowa w niniejszej sekcji, może być udzielana beneficjentom na maksymalny okres trzech lat. Płatności należy dokonać do dnia 31 grudnia 2030 r.
5. POMOC NA DEKARBONIZACJĘ PRZEMYSŁU
(127) Poza istniejącymi możliwościami dostępnymi zgodnie z art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, w tym na podstawie CEEAG, Komisja uzna za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu pomoc na inwestycje znacząco przyczyniające się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych z działalności przemysłowej z myślą o realizacji ambicji klimatycznych Unii lub inwestycje prowadzące do znacznego zmniejszenia zużycia energii w działalności przemysłowej poprzez poprawę efektywności energetycznej, o ile spełnione są warunki określone w sekcji 3 i niniejszej sekcji.
(128) Emisje gazów cieplarnianych generowane przez działalność przemysłową można również ograniczyć dzięki lepszej efektywności wykorzystywania materiałów. Korzyści dla środowiska wynikające z efektywności wykorzystywania materiałów wykraczają poza samo ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. W związku z tym wsparcie na rzecz efektywności wykorzystywania materiałów, gospodarki o obiegu zamkniętym i biogospodarki jest objęte specjalną sekcją w CEEAG (sekcja 4.4 CEEAG). Projekty dotyczące biogazu i biometanu mające na celu współprodukowanie produktów pofermentacyjnych, które są następnie przetwarzane na bioskładniki odżywcze lub produkty nawozowe pochodzenia biologicznego (takie jak bionawozy), również mogą być wspierane na podstawie istniejących zasad pomocy państwa. Podstawę prawną stanowi w szczególności sekcja 4.4 CEEAG, obejmująca odzysk biopozostałości oraz zastąpienie surowców pierwotnych surowcami wtórnymi. Komisja będzie traktować takie przypadki priorytetowo. Inwestycje na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym można również wspierać bez uprzedniego zgłoszenia na podstawie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.
5.1. Zakres i warunki ogólne
(129) Niniejsza sekcja ma zasadniczo zastosowanie do inwestycji zmniejszających emisje gazów cieplarnianych z działalności przemysłowej lub zwiększających efektywność energetyczną takiej działalności. Do celów niniejszej sekcji działalność przemysłowa oznacza działalność prowadzoną w instalacjach przemysłowych 68 , związaną z produkcją materialnych dóbr końcowych lub materialnych dóbr pośrednich na dużą skalę.
(130) Niniejsza sekcja nie ma zastosowania do:
a) pomocy państwa na produkcję podstawową produktów rolnych i produkcję podstawową produktów rybołówstwa i akwakultury 69 ;
b) pomocy państwa na produkcję, transport i magazynowanie energii, bez uszczerbku dla pkt (131) i (132) 70 ;
c) pomocy państwa na nowe inwestycje w produkcję przemysłową, w tym inwestycje, o których mowa w pkt (131), strukturalnie oparte na paliwach kopalnych. W wyjątkowych przypadkach niniejsza sekcja może mieć zastosowanie do inwestycji opartych na gazie ziemnym, o ile spełniają one dodatkowe warunki określone w podsekcji 5.2.4.
(131) Chociaż wsparcie na wytwarzanie energii jako takie jest objęte sekcją 4 niniejszego komunikatu, działania takie mogą wyjątkowo być również objęte niniejszą sekcją 5, pod warunkiem że:
a) są one częścią inwestycji mającej na celu zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych lub poprawę efektywności energetycznej działalności przemysłowej, jak przewidziano w pkt (139);
b) energia jest wytwarzana ze źródeł odnawialnych 71 . Do wytwarzania ciepła lub skojarzonego ciepła i energii elektrycznej można również wykorzystywać gaz ziemny na dodatkowych warunkach określonych w podsekcji 5.2.4. Można również uwzględnić produkcję paliw niskoemisyjnych, o których mowa w pkt (73) lit. (a);
c) energia jest produkowana albo w miejscu, w którym prowadzona jest działalność przemysłowa, albo w parku przemysłowym 72 , w którym prowadzona jest działalność przemysłowa, pod warunkiem że energia jest dostarczana odbiorcy przemysłowemu za pośrednictwem sieci zamkniętej, bez tranzytu przez sieć publiczną;
oraz
d) albo (i) wyprodukowana energia jest wykorzystywana w co najmniej 80 % do działalności przemysłowej w miejscu realizacji projektu 73 , albo (ii) w przypadku inwestycji w wysokosprawną kogenerację - wyprodukowana energia cieplna jest w pełni wykorzystywana przez beneficjenta 74 .
(132) Niniejsza sekcja ma zastosowanie do pomocy na inwestycje w dodatkową infrastrukturę magazynowania energii lub infrastrukturę transportową, pod warunkiem że dana inwestycja stanowi integralną część inwestycji, o której mowa w pkt (139) lub pkt (131) oraz:
a) w przypadku magazynowania - infrastruktura jest zlokalizowana na terenie projektu i dostosowana do potrzeb tej inwestycji;
b) w przypadku transportu - infrastruktura jest albo zlokalizowana na terenie projektu, albo służy wyłącznie połączeniu tego terenu z otwartą infrastrukturą, która jest dostępna dla osób trzecich zgodnie z ramami prawnymi mającymi zastosowanie do wewnętrznego rynku energii.
(133) Pomoc na podstawie niniejszej sekcji należy przyznawać w oparciu o programy pomocy posiadające szacunkowy budżet. Państwa członkowskie muszą przedstawić szacunkową całkowitą bezpośrednią emisję gazów cieplarnianych, która ma zostać ograniczona, lub całkowitą oszczędność energii, która ma zostać osiągnięta dzięki programowi. Pomoc na podstawie niniejszej sekcji można przyznawać wyłącznie w formie dotacji bezpośrednich, zaliczek zwrotnych, pożyczek, gwarancji lub korzyści podatkowych 75 .
(134) Programy oceniane na podstawie niniejszej sekcji powinny co do zasady być otwarte na wszystkie sektory, które mogą przyczynić się do osiągnięcia celu określonego w pkt (127). Państwa członkowskie, które chcą ograniczyć kwalifikowalność do programu do niektórych sektorów, muszą (i) uzasadnić taką ograniczoną kwalifikowalność w oparciu o obiektywne względy; oraz (ii) wykazać, że ograniczona kwalifikowalność do programu przyczynia się nadal do osiągnięcia unijnych i krajowych celów klimatycznych oraz nie wyklucza rozwiązań, które są bardziej przyjazne dla klimatu i środowiska.
(135) Jako bezpieczny przepis i bez uszczerbku dla przedstawienia przez państwa członkowskie alternatywnych uzasadnień Komisja uzna, że ograniczenie kwalifikowalności do programu jest uzasadnione do celów pkt (134), jeżeli program obejmuje wszystkie instalacje stacjonarne, o których mowa w rozdziale III dyrektywy o handlu emisjami 76 .
(136) Aby zapewnić terminową realizację projektów i oczekiwane ograniczenie emisji gazów cieplarnianych lub oszczędności energii, państwa członkowskie muszą zapewnić, aby:
a) instalacja lub urządzenia, które mają być finansowane w ramach pomocy, rozpoczęły działanie w ciągu 60 miesięcy od daty przyznania pomocy; oraz
b) projekt, po osiągnięciu pełnej operacyjności 77 nowej instalacji lub sprzętu finansowanego w ramach pomocy, przynosił bezpośrednie ograniczenie emisji gazów cieplarnianych lub oszczędności energii odpowiadające co najmniej 80 % przewidywanego ograniczenia lub przewidywanych oszczędności.
(137) Programy muszą obejmować skuteczny system kar w przypadku niespełnienia któregokolwiek z warunków określonych w pkt (136) 78 .
(138) Państwo członkowskie musi wykazać, że pomoc nie finansuje zwiększenia ogólnej zdolności produkcyjnej beneficjenta. Pozostaje to bez uszczerbku dla:
a) tymczasowego zwiększenie zdolności produkcyjnej w okresie przejściowym przed osiągnięciem pełnej operacyjności nowej instalacji lub nowego sprzętu finansowanych w ramach pomocy i przed całkowitym wycofaniem z eksploatacji istniejącego sprzętu; lub
b) ograniczonego zwiększenia zdolności produkcyjnych wynikającego z konieczności technicznej, nieprzekra- czającego 15 % w porównaniu z sytuacją sprzed inwestycji finansowanej w ramach pomocy.
5.2. Minimalny efekt w zakresie dekarbonizacji lub efektywności energetycznej
5.2.1. Wymogi wspólne
(139) Inwestycje zmniejszające emisje gazów cieplarnianych z instalacji lub poprawiające efektywność energetyczną działalności przemysłowej, o których mowa w pkt (129)-(132), kwalifikują się niezależnie od zastosowanego rozwiązania technologicznego, pod warunkiem że:
a) prowadzą do ograniczenia bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych wynikających z danej działalności, które to ograniczenie (i) nie miałoby miejsca, gdyby nie udzielono pomocy, z uwzględnieniem środków politycznych i mechanizmów wprowadzonych w celu zaradzenia tej samej niedoskonałości rynku, w tym unijnego system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), oraz (ii) jest zgodne z celami Europejskiego prawa o klimacie 79 ; lub
b) prowadzą do zmniejszenia wynikającego z działalności zużycia energii na jednostkę produkcji w porównaniu z sytuacją, w której pomocy nie udzielono 80 , i mają okres zwrotu wynoszący co najmniej pięć lat. Zmniejszenie zużycia energii na jednostkę produkcji musi wynosić co najmniej 10 % w przypadku procesów już zdekarbonizowanych i co najmniej 20 % we wszystkich pozostałych przypadkach 81 .
(140) Jako bezpieczny przepis i bez uszczerbku dla przedstawienia przez państwa członkowskie alternatywnych uzasadnień Komisja uzna, że pomoc przyznana na inwestycje w dekarbonizację jest zgodna z pkt (139) lit. (a), jeżeli program zawiera następujące wymogi:
a) w odniesieniu do inwestycji zmniejszających emisje gazów cieplarnianych z istniejących instalacji:
i. inwestycja musi zmniejszać emisje gazów cieplarnianych z istniejącej instalacji o co najmniej 40 %, a w przypadku instalacji, o których mowa w rozdziale III dyrektywy o handlu emisjami 82 , obniżać je poniżej średniego poziomu emisji z 10 % najbardziej wydajnych instalacji, zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym obowiązującym w momencie publikacji programu w odniesieniu do ustanawiania wskaźników emisyjności zgodnie z art. 10a dyrektywy 2003/87/WE ("najbardziej wydajne instalacje"); lub
ii. inwestycja musi zmniejszać emisję gazów cieplarnianych z jednostki technicznej 83 w ramach istniejącej instalacji o co najmniej 90 % i nie może prowadzić do uzależnienia od paliw kopalnych;
b) w odniesieniu do inwestycji zmniejszających emisje gazów cieplarnianych z nowych instalacji zastępujących istniejącą instalację: inwestycja musi zapewniać, aby emisje gazów cieplarnianych z tych instalacji były o co najmniej 10 % niższe od emisji z najbardziej wydajnych instalacji lub od porównywalnego poziomu odniesienia w przypadku instalacji innych niż te, o których mowa w rozdziale III dyrektywy o handlu emisjami.
(141) Projekty muszą prowadzić do ogólnej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Nie mogą one prowadzić jedynie do przeniesienia emisji gazów cieplarnianych z danego sektora przemysłowego do sektora energetycznego czy z jednego obiektu przemysłowego do innego.
(142) Aby udowodnić, że emisje nie są jedynie przenoszone, państwa członkowskie muszą wykazać, że pośrednie emisje gazów cieplarnianych związane z kwalifikującymi się projektami nie niwelują ograniczenia bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych osiągniętej dzięki inwestycji, tak że redukcja emisji netto pozostaje istotna. Państwa członkowskie mogą to wykazać w oparciu o założenia programu lub na podstawie symulacji prognozowanego ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i prognozowanych emisji pośrednich na projekt referencyjny, przy użyciu ustalonych metodyk. W przypadku energii elektrycznej można to również udowodnić, wykazując że (i) oczekiwany wzrost popytu na energię elektryczną wynikający z programu może zostać pokryty w całości przez wzrost podaży energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych lub niskoemisyjnych, zgodnie z prognozami zawartymi w najnowszym krajowym planie w dziedzinie energii i klimatu (KPEiK) danego państwa członkowskiego lub w bardziej aktualnych planach zwiększenia produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych lub niskoemisyjnych, jeżeli plany te zostały przyjęte po ostatniej aktualizacji KPEiK, oraz że (ii) na beneficjentów nadal oddziałują sygnały cenowe dotyczące energii elektrycznej, a program zawiera wystarczające zachęty do stosowania rozwiązań w zakresie elastyczności.
(143) Jako bezpieczny przepis i bez uszczerbku dla przedstawienia przez państwa członkowskie alternatywnych uzasadnień Komisja uzna, że warunki określone w pkt (142), są spełnione w następujących przypadkach:
a) emisje pośrednie związane ze stosowaniem wodoru zgodnie z warunkami określonymi w pkt (146);
b) emisje pośrednie związane z projektami elastycznej elektryfikacji 84 , w tym z wykorzystaniem pomp ciepła, których końcowa produkcja energii znacznie przekracza pobraną energię pierwotną wymaganą zgodnie z metodyką określoną w załączniku VII do dyrektywy 2018/2001; lub
c) emisje pośrednie związane ze stosowaniem biopaliw, biopłynów, biogazu (w tym biometanu) i paliw z biomasy zgodnie z warunkami określonymi w pkt (145).
(144) Państwa członkowskie muszą zapewnić, aby pomoc na obniżenie emisyjności nie prowadziła nadmiernie do wyparcia inwestycji w bardziej ekologiczne rozwiązania alternatywne, które są już dostępne na rynku, ani nie blokowała niektórych technologii, utrudniając rozwój rynku na szerszą skalę pod kątem bardziej ekologicznych rozwiązań i ich stosowania. Państwa członkowskie nie mogą zatem nadmiernie ograniczać technologicznego zakresu programów. W szczególności w odniesieniu do dekarbonizacji ciepła przemysłowego poniżej 500 °C nie mogą one wykluczać technologii najbardziej przyjaznych dla klimatu i środowiska, tj. ciepła ze źródeł odnawialnych nieopartego na biomasie, elastycznej elektryfikacji i ponownego wykorzystania ciepła odpadowego.
5.2.2. Dodatkowe wymogi dotyczące wsparcia dla biopaliw, wodoru lub paliw opartych na wodorze
(145) W przypadku programów pomocy obejmujących inwestycje oparte w całości lub w części na wykorzystaniu biopaliw, biopłynów, biogazu (w tym biometanu) i paliw z biomasy państwa członkowskie muszą wprowadzić wymogi, zgodnie z którymi paliwa te muszą spełniać kryteria zrównoważonego rozwoju i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych określone w dyrektywie (UE) 2018/2001 i w aktach wykonawczych lub delegowanych do tej dyrektywy.
(146) W przypadku programów pomocy obejmujących inwestycje oparte całkowicie lub częściowo na wykorzystaniu wodoru lub paliw opartych na wodorze państwa członkowskie muszą wprowadzić wymogi zapewniające, aby wodór lub paliwa wodorowe wykorzystywane w projektach były paliwami odnawialnymi pochodzenia niebiologicznego albo paliwami niskoemisyjnymi 85 . Paliwa te można również łączyć z wodorem produkowanym z biomasy zgodnie z kryteriami zrównoważonego rozwoju i ograniczania emisji gazów cieplarnianych określonymi w dyrektywie (UE) 2018/2001 oraz w aktach wykonawczych lub delegowanych do tej dyrektywy
5.2.3. Dodatkowe wymogi dotyczące wsparcia projektów wychwytywania dwutlenku węgla
(147) W przypadku programów pomocy obejmujących również inwestycje w instalację urządzeń do wychwytywania dwutlenku węgla 86 państwa członkowskie muszą dopilnować, aby projekty obejmujące inwestycje w urządzenia do wychwytywania dwutlenku węgla po ich uruchomieniu skutkowały uniknięciem bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych, biorąc pod uwagę cały łańcuch wychwytywania i składowania dwutlenku węgla (CCS) lub wychwytywania i utylizacji dwutlenku węgla (CCU).
(132).
(148) Jako bezpieczny przepis i bez uszczerbku dla przedstawienia przez państwa członkowskie alternatywnych uzasadnień Komisja uzna, że program jest zgodny z pkt (147), jeżeli przewidziano w nim, że kwalifikują się jedynie projekty, które:
a) dotyczą instalacji urządzeń do wychwytywania dwutlenku węgla w zakresie, w jakim po rozpoczęciu eksploatacji wychwycony CO2 jest (i) wykorzystywany w taki sposób, aby był trwale związany chemicznie z produktem, tak że nie przedostaje się do atmosfery przy normalnym użytkowaniu, wliczając w to wszelkie zwykłe czynności mające miejsce po końcu przydatności produktu do użycia, lub (ii) wykorzystywany do produkcji paliw syntetycznych zgodnie z obowiązującym prawem UE; lub
b) dotyczą instalacji urządzeń do wychwytywania dwutlenku węgla w celu jego trwałego składowania geologicznego za pośrednictwem łańcucha wychwytywania i składowania dwutlenku węgla na składowiskach dopuszczonych na mocy dyrektywy 2009/31/WE 87 , w tym składowiskach uznanych za strategiczne projekty na rzecz neutralności emisyjnej dotyczące składowania CO2 zgodnie z NZIA.
5.2.4. Dodatkowe wymogi dotyczące wsparcia projektów opartych na gazie ziemnym
(149) Zgodnie z zasadami określonymi w pkt (130) i (144), jedynie w wyjątkowych przypadkach programy mogą zachęcać do nowych inwestycji opartych na gazie ziemnym, służących ograniczeniu emisji lub zwiększeniu efektywności energetycznej. Niniejsza sekcja ma do nich zastosowanie tylko wtedy, gdy państwo członkowskie wykaże, że (i) nie istnieje dojrzała technologicznie alternatywa dla gazu ziemnego, (ii) alternatywy dla gazu ziemnego nie są jeszcze wykonalne ze względu na niewystarczającą dostępność lub infrastrukturę, lub (iii) dekarbonizacja będzie przebiegać etapami. We wszystkich tych sytuacjach państwa członkowskie muszą wymagać od beneficjentów przedłożenia wiarygodnego i szczegółowego planu pokazującego, w jaki sposób gaz ziemny zostanie stopniowo wycofany do 2040 r.; państwo członkowskie musi dopilnować realizacji tego stopniowego wycofywania.
(150) Na zasadzie odstępstwa od pkt (139) lit. b) oraz pkt (140) lit. (a) ppkt (i) i lit. (b), inwestycje, które w dużej mierze opierają się na gazie ziemnym jako sposobie dekarbonizacji ciepła przemysłowego, muszą, w momencie rozpoczęcia eksploatacji, prowadzić do ograniczenia bezpośrednich emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 70 % lub do zmniejszenia zużycia energii na jednostkę produkcji o co najmniej 40 % 88 .
(151) Wyjątki zezwalające na ograniczone zwiększenie zdolności określone w pkt (138) lit. (a) i (b) nie mają zastosowania do inwestycji opartych na gazie ziemnym, chyba że inwestycja jest zgodna z najlepszymi dostępnymi technikami określonymi w dyrektywie 2010/75/UE 89 .
5.3. Obowiązujące limity pomocy
(152) Planując program pomocy na podstawie niniejszej sekcji, w celu zapewnienia proporcjonalności pomocy państwo członkowskie musi wybrać jedną z alternatywnych metod opisanych w podsekcjach 5.3.1, 5.3.2 lub 5.3.3.
(153) W przypadku gdy kwoty pomocy indywidualnej na podstawie podsekcji 5.3.1 przekraczają 200 mln EUR, kwotę pomocy należy określić zgodnie z podsekcją 5.3.2.
5.3.1. Intensywność pomocy
(154) W przypadku kwot pomocy 90 nieprzekraczających 200 mln EUR maksymalną kwotę pomocy w ramach programu pomocy można określić na podstawie kosztów kwalifikowalnych inwestycji, tj. całkowitych kosztów inwestycji bezpośrednio związanych z osiągnięciem ograniczenia emisji gazów cieplarnianych lub efektywności energetycznej, oraz maksymalnej intensywności pomocy. Maksymalna intensywność pomocy stanowi przybliżenie dodatkowych kosztów środowiskowych związanych z wykorzystaniem odpowiednich rozwiązań technologicznych na potrzeby dekarbonizacji. Maksymalna intensywność pomocy nie może być wyższa niż:
a) 60 % w przypadku inwestycji umożliwiających wykorzystanie wodoru lub paliw opartych na wodorze, jeżeli udział RFNBO 91 , o których mowa w pkt (146), wynosi co najmniej 40 %;
b) 45 % w przypadku inwestycji w produkcję energii odnawialnej 92 i w magazynowanie energii 93 , inwestycji w elastyczną elektryfikację, o której mowa w pkt (143) lit. (b), oraz inwestycji w urządzenia do wychwytywania dwutlenku węgla, które spełniają wymogi opisane w pkt (147);
c) 35 % w przypadku inwestycji umożliwiających wykorzystanie paliw niskoemisyjnych, o których mowa w pkt (146);
d) 20 % w przypadku inwestycji w produkcję paliw niskoemisyjnych, o których mowa w pkt (146);
e) 30 % w przypadku wszystkich pozostałych technologii.
(155) W przypadku inwestycji dokonywanych przez małe przedsiębiorstwa intensywność pomocy, o której mowa w pkt (154),można zwiększyć o 10 punktów procentowych, a w przypadku inwestycji dokonywanych przez średnie przedsiębiorstwa - intensywność pomocy można zwiększyć o 5 punktów procentowych.
5.3.2. Luka w finansowaniu
(156) Państwa członkowskie mogą określić maksymalną kwotę pomocy w ramach programu pomocy jako lukę w finansowaniu kwalifikującej się inwestycji. Wnioskodawcy w ramach programu muszą być zobowiązani do stosowania jednolitego wzoru do obliczania luki w finansowaniu. Państwa członkowskie muszą ustanowić metodykę, którą będą stosować, aby sprawdzić, czy prognozy przepływów pieniężnych stanowiące podstawę obliczeń wartości bieżącej netto są wiarygodne i spójne z projektem dekarbonizacji. Jednolity wzór musi być zgodny z zasadami i głównymi cechami modelu, który zostanie opublikowany przez Komisję.
(157) W przypadku gdy pomoc obliczona na podstawie luki w finansowaniu projektu przekracza wyższą z kwot: 200 mln EUR lub 10 % budżetu programu na przedsiębiorstwo na projekt, Komisja, po otrzymaniu oddzielnego zgłoszenia, musi dokonać oceny luki w finansowaniu.
(158) W przypadku gdy państwa członkowskie określają kwotę pomocy na podstawie pkt (156), a kwota ta przekracza 30 mln EUR na przedsiębiorstwo na projekt, należy wprowadzić mechanizm wycofania w celu zapewnienia, aby państwo członkowskie otrzymało odpowiednią część wszelkich dodatkowych nadwyżek generowanych przez projekt objęty pomocą, ustalonych w oparciu o porównanie prognozowanego biznesplanu z faktycznymi przepływami pieniężnymi projektu. Mechanizm wycofania musi obejmować wszystkie następujące elementy:
a) obliczenia przeprowadzone w ramach mechanizmu wycofania muszą zostać sprawdzone w oparciu o odrębną księgowość projektu objętego pomocą, zweryfikowaną przez niezależnego audytora;
b) Mechanizm wycofania musi obowiązywać przez okres objęty prognozami finansowymi stanowiącymi podstawę oceny luki w finansowaniu i musi obejmować wartość końcową projektu na koniec okresu planowania ustaloną w oparciu o standardowe metodyki ekonomiczne 94 . oraz
c) mechanizm wycofania musi obejmować zachęty dla beneficjentów do minimalizowania kosztów i efektywnego wdrażania projektu w czasie, a jednocześnie zapewniać, by część nadwyżki, która ma zostać zwrócona państwu, pozostała znacząca.
5.3.3. Przetarg zgodny z zasadami konkurencji
(159) Alternatywnie do pkt (154) i (156) państwa członkowskie mogą również określić maksymalną kwotę pomocy w ramach programu pomocy w drodze procedury przetargowej zgodnej z zasadami konkurencji, która spełnia następujące dodatkowe warunki:
a) procedura przetargowa zgodna z zasadami konkurencji musi być otwarta dla wszystkich kwalifikujących się w ramach programu projektów, które zapewniają ten sam rodzaj wkładu w realizację celów środowiskowych środka, tj. wkład w uniknięcie emisji gazów cieplarnianych lub wkład w poprawę efektywności energetycznej;
b) nie można stosować koszyków dla określonych technologii, chyba że jest to konieczne, aby uniknąć faktycznego wykluczenia technologii o wyższych kosztach redukcji emisji, ale także o wysokim potencjale dekarbonizacji;
c) potencjalne pułapy ofert ustalone w celu ograniczenia maksymalnej oferty składanej przez poszczególnych oferentów w poszczególnych kategoriach i koszykach muszą być uzasadnione obliczeniami luki w finansowaniu projektów referencyjnych 95 .
6. POMOC NA ZAPEWNIENIE WYSTARCZAJĄCYCH ZDOLNOŚCI PRODUKCYJNYCH W ZAKRESIE CZYSTYCH TECHNOLOGII
(160) Jeżeli zostaną spełnione warunki określone w sekcji 3 i niniejszej sekcji, Komisja uzna za zgodną z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu pomoc przyznaną w celu zachęcenia do realizacji projektów inwestycyjnych, które tworzą dodatkowe zdolności produkcyjne w zakresie:
a) produkcji, w tym z wykorzystaniem surowców wtórnych, produktów końcowych wymienionych
w załączniku II; lub
b) produkcji, w tym z wykorzystaniem surowców wtórnych, głównych konkretnych komponentów
wymienionych w załączniku II; lub
c) produkcji nowych lub odzyskanych powiązanych surowców krytycznych niezbędnych do produkcji produktów końcowych lub głównych konkretnych komponentów określonych w lit. a) i b).
Taka pomoc może w istotny sposób przyczynić się do osiągnięcia wskaźnika referencyjnego dotyczącego odporności na poziomie 40 % określonego w NZIA, w połączeniu z innymi politykami mającymi na celu stworzenie otoczenia działalności gospodarczej dla takich inwestycji w produkcję czystych technologii.
(161) Pozostaje to bez uszczerbku dla możliwości ustanowienia przez państwa członkowskie programów pomocy przeznaczonych na wspieranie inwestycji wzmacniających gospodarkę o obiegu zamkniętym (np. inwestycji na rzecz przygotowanie do ponownego użycia, recyklingu itp.), zgodnie z sekcją 4.4 CEEAG, do maksymalnej kwoty pomocy przewidzianej w tej sekcji. Komisja będzie traktować takie przypadki priorytetowo. Obejmuje to wsparcie inwestycji umożliwiających zastąpienie surowców pierwotnych surowcami wtórnymi. Inwestycje na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym można również wspierać bez uprzedniego zgłoszenia na podstawie ogólnego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.
(162) W normalnych warunkach rynkowych producenci czystych technologii powinni być w stanie pokryć swoje koszty operacyjne bez dalszego wsparcia publicznego, zwłaszcza w przypadku, gdy otrzymali już dotacje na koszty inwestycji. Pomoc operacyjna może szczególnie zakłócać konkurencję, ponieważ może bezpośrednio obniżać koszty towarów lub usług oferowanych na rynku i utrzymywać na nim podmioty, które w perspektywie długoterminowej przynoszą straty. Producenci czystych technologii, tacy jak producenci baterii, mogą jednak borykać się z nieuczciwą globalną konkurencją, nieoczekiwanymi przekroczeniami kosztów lub niepewnością co do przyszłego popytu, między innymi w okresie rozwoju, co jest nierozerwalnie związane z ich działalnością. W takich okolicznościach państwa członkowskie mogą zapewnić finansowanie, w tym w formie instrumentów kapitałowych i quasi-kapitałowych, na warunkach rynkowych, wraz z podmiotami prywatnymi (zob. pkt(7)), na tych samych warunkach pod względem ryzyka i korzyści (pari passu). Takie finansowanie może pokrywać potrzeby inwestycyjne, ale również koszty operacyjne.
6.1. Programy pomocy inwestycyjnej
(163) Państwa członkowskie mogą udzielać pomocy na projekty inwestycyjne wchodzące w zakres pkt (160).
(164) Pomoc na projekty inwestycyjne, o których mowa w pkt (163), może zostać przyznana na podstawie programu posiadającego szacowany budżet, o ile spełnione są warunki określone w niniejszej podsekcji i w sekcji 3.
(165) Beneficjenci muszą złożyć wniosek o pomoc przed rozpoczęciem prac i muszą przekazać państwu członkowskiemu wymagane informacje określone w załączniku III do niniejszego komunikatu.
(166) Kosztami kwalifikowalnymi projektu inwestycyjnego objętego pomocą są wszystkie koszty inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe (takie jak grunty, budynki, instalacje, urządzenia, maszyny) oraz wartości niematerialne i prawne (takie jak uprawnienia wynikające z patentu, licencje, know-how lub inna własność intelektualna) niezbędne do produkcji lub odzysku wyrobów wymienionych w pkt (160). Wartości niematerialne i prawne muszą: (i) pozostawać związane z danym obszarem i nie mogą być przenoszone do innych obszarów, (ii) być wykorzystywane głównie w odpowiednim zakładzie produkcyjnym otrzymującym pomoc, (iii) podlegać amortyzacji, (iv) być nabywane na warunkach rynkowych od osób trzecich niepowiązanych z nabywcą, (v) wchodzić w skład aktywów przedsiębiorstwa, które otrzymuje pomoc, oraz (vi) pozostawać związane z projektem, na który przyznano pomoc, przez co najmniej pięć lat (lub trzy lata w przypadku MŚP).
(167) W przypadku gdy projekt inwestycyjny realizowany jest poza obszarami objętymi pomocą, intensywność pomocy nie może przekraczać 15 % kosztów kwalifikowalnych, a kwota pomocy 96 nie może przekroczyć 150 mln EUR na projekt. W przypadku gdy projekt inwestycyjny realizowany jest na obszarze objętym pomocą na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, intensywność pomocy nie może przekraczać 20 % kosztów kwalifikowalnych, a kwota pomocy nie może przekraczać 200 mln EUR na projekt. Jeżeli projekt inwestycyjny realizuje się na obszarze objętym pomocą na podstawie art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu, intensywność pomocy nie może przekraczać 35 % kosztów kwalifikowalnych, a kwota pomocy nie może przekraczać 350 mln EUR na projekt 97 .
(168) W przypadku inwestycji dokonywanych przez małe przedsiębiorstwa intensywność pomocy określoną w pkt (167) można zwiększyć dodatkowo o 20 punktów procentowych, a w przypadku inwestycji dokonywanych przez średnie przedsiębiorstwa - intensywność pomocy można zwiększyć o 10 punktów procentowych.
(169) Aby inwestycja była rentowna, państwo członkowskie musi zapewnić wniesienie przez beneficjenta pomocy wkładu finansowego w wysokości co najmniej 25 % kosztów kwalifikowalnych ze środków własnych lub zewnętrznych źródeł finansowania, w postaci wolnej od wszelkiego publicznego wsparcia 98 .
(170) Beneficjent musi zobowiązać się do utrzymania inwestycji na danym obszarze przez minimalny okres pięciu lat - albo trzech lat w przypadku MŚP - od daty ukończenia projektu, w celu tworzenia trwałych miejsc pracy wysokiej jakości w Unii Europejskiej. Takie zobowiązanie nie powinno wykluczać dokonania w tym okresie wymiany przestarzałych lub zepsutych instalacji lub sprzętów, pod warunkiem, że działalność gospodarcza zostanie utrzymana na danym obszarze przez minimalny okres. Na podstawie niniejszego komunikatu nie można jednak przyznawać dodatkowej pomocy na wymianę instalacji lub urządzeń. Nieprzestrzeganie tego zobowiązania może sprawić, że organ przyznający pomoc zażąda jej zwrotu.
(169).
(171) Przed przyznaniem pomocy i na podstawie informacji dostarczonych przez beneficjenta, jak wskazano w załączniku III do niniejszego komunikatu, organ przyznający pomoc musi zweryfikować konkretne ryzyko związane z inwestycją, która nie jest realizowana w EOG 99 .
(172) Nie można udzielać pomocy na ułatwienie przeniesienia działalności produkcyjnej w obrębie EOG, w szczególności w celu uniknięcia sytuacji, w której pomoc spowoduje utratę miejsc pracy. W tym celu beneficjent ma obowiązek:
a) potwierdzić, że w ciągu dwóch lat poprzedzających złożenie wniosku o przyznanie pomocy nie dokonał przeniesienia do zakładu, w którym ma zostać dokonana inwestycja początkowa objęta pomocą oraz
b) zobowiązać się do niedokonywania takiego przeniesienia w okresie do dwóch lat po zakończeniu inwestycji. Nieprzestrzeganie tego zobowiązania może sprawić, że organ przyznający pomoc zażąda jej zwrotu.
6.2. Pomoc ad hoc
(173) Komisja może zatwierdzić indywidualnie zgłaszaną pomoc na projekty inwestycyjne, które wchodzą w zakres pkt (160), o ile spełnione są warunki określone w niniejszej podsekcji, w pkt, (165) i (170) oraz w sekcji 3.
(174) Kwota pomocy nie może przekraczać niższej z poniższych wartości: (i) kwoty dotacji 100 , którą beneficjent mógłby w możliwy do udowodnienia sposób otrzymać na równoważną inwestycję w państwie trzecim spoza EOG; oraz (ii) minimalnej kwoty niezbędnej do zachęcenia beneficjenta pomocy do realizacji inwestycji na danym obszarze w EOG, a nie w alternatywnej lokalizacji poza EOG (luka w finansowaniu) 101 . Beneficjent musi wykazać, że bez otrzymania pomocy planowana inwestycja nie zostałaby zrealizowana w EOG 102 . Komisja uważa, że na rynkach o zwiększonym ryzyku przyszłych wahań rynkowych konieczne jest dodatkowe zabezpieczenie w postaci mechanizmu wycofania, aby zapewnić sprawiedliwy podział dodatkowych zysków, które nie zostały przewidziane w zgłoszonej analizie luki w finansowaniu.
(175) Jeżeli inwestycji dokonuje się poza obszarami objętymi pomocą, państwo członkowskie musi wykazać, że inwestycja nie mogłaby zostać zrealizowana równie skutecznie na obszarze objętym pomocą i że w związku z tym uzasadnione jest, że beneficjent pomocy nie realizuje inwestycji na takich obszarach objętych pomocą.
(176) Jeżeli rozważa się szereg potencjalnych lokalizacji inwestycji w EOG, a pomoc państwa na podstawie niniejszej podsekcji przyznano w celu przyciągnięcia inwestycji do obszaru, który charakteryzuje się niższą intensywnością pomocy regionalnej (określoną na odpowiedniej mapie pomocy regionalnej) niż alternatywne rozważane obszary w EOG, lub do obszaru nieobjętego pomocą, miałoby to negatywny wpływ na konkurencję i wymianę handlową, który najprawdopodobniej nie zostałby zrównoważony przez jakikolwiek efekt pozytywny. Jeżeli rozważane lokalizacje w EOG charakteryzują się taką samą intensywnością pomocy regionalnej, beneficjent musi wykazać, że daną lokalizację wybrano na podstawie obiektywnych kryteriów, niezależnie od pomocy państwa. Takiego oczywistego negatywnego wpływu na konkurencję i wymianę handlową nie stwierdza się natomiast w przypadku, gdy beneficjent jest w stanie wykazać, że w przeciwnym razie inwestycja nie zostałaby zrealizowana na takich alternatywnych obszarach w EOG, a zamiast tego zostałaby przekierowana do państwa trzeciego poza EOG.
(177) Beneficjent musi zobowiązać się, że do produkcji wyrobów określonych w pkt (160) będzie stosować najnowsze dostępne na rynku technologie produkcji, które będą najnowocześniejsze z perspektywy emisji do środowiska.
(178) Państwo członkowskie powinno wykazać, że dzięki dodatkowym zdolnościom produkcyjnym powstałym w wyniku inwestycji objętej pomocą beneficjent pomocy przyczyni się do wzmocnienia europejskiej autonomii poprzez wyeliminowanie istniejącej luki między zapotrzebowaniem a dostawami w Unii i nie będzie wypierał zdolności produkcyjnych, które już istnieją, albo które mają zostać zbudowane.
(179) Kiedy Komisja będzie oceniać pomoc państwa na podstawie niniejszej podsekcji, wystąpi o wszystkie informacje konieczne do stwierdzenia, czy pomoc państwa może spowodować znaczną utratę miejsc pracy w istniejących lokalizacjach na terytorium EOG. W takiej sytuacji, jeżeli inwestycja umożliwia beneficjentowi pomocy przeniesienie działalności na obszar docelowy i jeżeli istnieje związek przyczynowy między pomocą a tym przeniesieniem, będzie to miało negatywny wpływ na konkurencję i wymianę handlową, który najprawdopodobniej nie zostanie zrównoważony przez jakikolwiek efekt pozytywny.
6.3. Pomoc w postaci przyspieszonej amortyzacji udzielana na wsparcie popytu na urządzenia wykorzystujące czyste technologie
(180) Komisja uzna, że programy przewidujące przyznanie pomocy państwa w postaci przyspieszonej amortyzacji w celu zachęcenia do nabywania lub dzierżawy urządzeń wykorzystujących czyste technologie są zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, o ile spełnione są warunki określone w niniejszej podsekcji i sekcji 3.
(181) Pomoc musi być przyznawana w formie programów pomocy obejmujących przyspieszoną amortyzację - aż do pełnego i niezwłocznego zaliczania wydatków w ciężar kosztów 103 - kosztów poniesionych na nabycie lub dzierżawę kwalifikujących się aktywów.
(182) Kwalifikujące się aktywa to wszystkie produkty końcowe, o których mowa w pkt (160) lit. (a).
(183) Kwalifikujące się aktywa muszą spełniać wszystkie następujące warunki:
a) być nowe;
b) być wykorzystywane przede wszystkim na potrzeby działalności beneficjenta i pozostawać związane z tą działalnością przez co najmniej pięć lat (lub trzy lata w przypadku MŚP) 104 ;
c) podlegać amortyzacji,
d) zostać nabyte lub być dzierżawione na warunkach rynkowych;
e) należeć do aktywów beneficjenta.
(184) Koszty nabycia lub dzierżawy kwalifikujących się aktywów muszą zostać poniesione nie później niż w dniu wygaśnięcia niniejszego komunikatu, jak określono w pkt (216); termin ten dotyczy również rozpoczęcia przyspieszonej amortyzacji.
(185) Do pomocy przyznawanej na podstawie niniejszej podsekcji nie mają zastosowania pkt(38) i (b)(a). Pomoc w formie przyspieszonej amortyzacji może być udzielana jako uzupełnienie wszelkiej innej pomocy państwa lub wsparcia z centralnie zarządzanych funduszy UE w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikowalnych, bez konieczności obliczania ekwiwalentu dotacji brutto.
7. PROGRAMY WSPIERAJĄCE KONKRETNE PROJEKTY W RAMACH FUNDUSZU INNOWACYJNEGO
(186) W uzupełnieniu do sekcji 4.1, 4.2, 5.1-5.3 oraz 6.1 niniejsza sekcja zawiera szczególne warunki zgodności dla programów wsparcia, które otrzymały pozytywną ocenę w ramach funduszu innowacyjnego 105 . Pod warunkiem zgodności z niniejszą sekcją oraz z sekcją 3 Komisja uzna za zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu środki pomocy na wsparcie inwestycji na rzecz produkcji i magazynowania czystej energii, o których mowa w pkt(48) i(73), inwestycji na rzecz ograniczenia emisji gazów cieplarnianych z działalności przemysłowej, o których to inwestycjach mowa w pkt (129)-(132), oraz inwestycji, które tworzą dodatkowe zdolności produkcyjne i które wchodzą w zakres pkt (160), w odniesieniu do projektów, które uzyskały pozytywną ocenę w ramach funduszu innowacyjnego i którym przyznano "pieczęć suwerenności", o której mowa w art. 4 rozporządzenia (UE) 2024/795 106 .
(187) W odniesieniu do inwestycji w produkcję i magazynowanie energii odnawialnej, o których mowa w pkt(48) i które ocenia się na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają pkt(49)-(52).
(188) W odniesieniu do inwestycji w produkcję i składowanie paliw niskoemisyjnych, o których to inwestycjach mowa w pkt(73) i które ocenia się na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają pkt(75) i(76).
(189) W odniesieniu do inwestycji ograniczających emisje gazów cieplarnianych z działalności przemysłowej, o których to inwestycjach mowa w pkt(129) -(132) i które ocenia się na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają pkt (138),(141) -(143) i(145) - (151).
(190) W odniesieniu do inwestycji, które tworzą dodatkowe zdolności produkcyjne produktów objętych zakresem pkt (160) i które ocenia się na podstawie niniejszej sekcji, zastosowanie mają pkt (165), (166), (169), (170) i (172).
(191) Pomoc musi być przyznawana na podstawie programów pomocy posiadających szacowany budżet.
(192) Państwa członkowskie mogą ustanowić programy obejmujące jedną lub obie z następujących kategorii projektów:
a) projekty, które otrzymały pozytywną ocenę w ramach funduszu innowacyjnego i którym przyznano pieczęć suwerenności, ale których nie wybrano do finansowania zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2019/856;
b) projekty, które otrzymały pozytywną ocenę w ramach funduszu innowacyjnego, którym przyznano pieczęć suwerenności i które wybrano do finansowania zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2019/856.
(193) Programy muszą być otwarte dla wszystkich projektów spełniających warunki określone w niniejszej sekcji i należących do jednej lub obu kategorii, o których mowa w pkt (192) lit. a) i b). Państwa członkowskie mogą ograniczyć zakres takich programów wyłącznie do wytwarzania czystej energii, dekarbonizacji przemysłu lub produkcji czystych technologii. Co do zasady nie mogą one ograniczać programu do konkretnego sektora lub konkretnej technologii. Państwa członkowskie, które chcą ograniczyć kwalifikowalność do programu do niektórych sektorów lub technologii, muszą (i) uzasadnić taką ograniczoną kwalifikowalność w oparciu o obiektywne względy, oraz (ii) wykazać, że program nie wyklucza rozwiązań, które są bardziej przyjazne dla klimatu i środowiska.
(194) Programy mogą obejmować projekty związane z jednym lub kilkoma planowanymi zaproszeniami do składania wniosków. Jeżeli program obejmuje projekty związane z więcej niż jednym planowanym zaproszeniem do składania wniosków na podstawie rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/856, państwo członkowskie może przydzielić roczny budżet na każde zaproszenie do składania wniosków w ramach funduszu innowacyjnego lub zarezerwować w ramach każdego zaproszenia wsparcie dla określonego odsetka projektów, które uzyskały pozytywną ocenę w ramach funduszu innowacyjnego i otrzymały pieczęć suwerenności. Przydzielając pomoc na projekty kwalifikowalne w ramach programu194), państwa członkowskie muszą kierować się rankingiem ustalonym na potrzeby wyboru projektów w następstwie zaproszenia do składania wniosków na podstawie rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/856.
(195) Pomoc można przyznawać wyłącznie w formie dotacji bezpośrednich, zaliczek zwrotnych, pożyczek, gwarancji lub korzyści podatkowych.
(196) Ustanawiając program pomocy na podstawie niniejszej sekcji, państwo członkowskie musi (i) w przypadku inwestycji w produkcję i magazynowanie czystej energii, o których mowa w pkt (187) i (188), oraz inwestycji zmniejszających emisje gazów cieplarnianych z działalności przemysłowej, o których to inwestycjach mowa w pkt (189) - wybrać jedną z alternatywnych metod ustalania kwoty pomocy opisanych w pkt (154)-(158); (ii) w przypadku inwestycji, które tworzą dodatkowe zdolności produkcyjne i o których mowa w pkt (190) - zapewnić przestrzeganie maksymalnych poziomów intensywności pomocy i maksymalnych kwot pomocy określonych w pkt (167) i (168).
(197) W przypadku projektów, o których mowa w pkt (192) lit. (a), państwa członkowskie mogą również zastosować rozwiązanie alternatywne dla pkt (196) i ustanowić kwotę pomocy na inwestycje zmniejszające emisje gazów cieplarnianych z działalności przemysłowej oraz na inwestycje w produkcję i magazynowanie czystej energii, stosując metodę obliczania maksymalnego finansowania określoną w rozporządzeniu delegowanym (UE) 2019/856, uzupełnioną o skuteczny mechanizm wycofania obejmujący elementy określone w pkt (199).
(198) W przypadku inwestycji, które tworzą dodatkowe zdolności produkcyjne w odniesieniu do produktów objętych zakresem pkt (160), pod warunkiem że stopień innowacyjności projektu został oceniony w ramach funduszu innowacyjnego jako wysoki, państwa członkowskie mogą również zastosować rozwiązanie alternatywne do pkt (196) i ustanowić pomoc - do maksymalnych pułapów pomocy określonych w pkt (200) - zgodnie z metodą obliczania maksymalnego finansowania określoną w rozporządzeniu delegowanym (UE) 2019/856, uzupełnioną o skuteczny mechanizm wycofania obejmujący elementy określone w pkt 199).
(199) Mechanizm wycofania musi obejmować wszystkie następujące elementy:
a) mechanizm wycofania musi być odpowiedzią na wystąpienie dodatkowych zysków poprzez ustalenie i odzyskanie nadwyżki zysków z projektu w zakresie, w jakim wewnętrzna stopa zwrotu wspieranych projektów przekracza WACC przyjęty zgodnie z metodą określoną w rozporządzeniu delegowanym (UE) 2019/856;
b) mechanizm wycofania stosuje się po raz pierwszy po upływie co najmniej 5 lat, a po raz ostatni po upływie co najmniej 10 lat od uruchomienia projektu, jak określono w odpowiednim zaproszeniu do składania wniosków w ramach funduszu innowacyjnego;
c) obliczenia przeprowadzone w ramach mechanizmu wycofania muszą zostać sprawdzone w oparciu o odrębną księgowość projektu objętego pomocą, zweryfikowaną przez niezależnego audytora;
d) przy ostatnim zastosowaniu mechanizmu wycofania należy uwzględnić wartość końcową projektu;
e) Mechanizm wycofania musi być zaprojektowany w taki sposób, aby zachęcać beneficjentów do minimalizowania kosztów i rozłożenia realizacji projektu w czasie w najbardziej efektywny sposób, przy czym udział państwa nie może wynosić mniej niż 70 % nadwyżki.
(200) Do celów stosowania pkt (198),w przypadku gdy projekt inwestycyjny realizowany jest poza obszarami objętymi pomocą, intensywność pomocy nie może przekraczać 25 % kosztów kwalifikowalnych, a kwota pomocy nie może przekroczyć 150 mln EUR na projekt. W przypadku gdy projekt inwestycyjny realizowany jest na obszarze objętym pomocą na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, intensywność pomocy nie może przekraczać 40 % kosztów kwalifikowalnych, a kwota pomocy nie może przekraczać 200 mln EUR na projekt. W przypadku gdy projekt inwestycyjny realizowany jest na obszarze objętym pomocą na podstawie art. 107 ust. 3 lit. a) Traktatu, intensywność pomocy nie może przekraczać 55 % kosztów kwalifikowalnych, a kwota pomocy nie może przekraczać 350 mln EUR na projekt 107 . W przypadku inwestycji dokonywanych przez małe przedsiębiorstwa tę intensywność pomocy można zwiększyć dodatkowo o 20 punktów procentowych, a w przypadku inwestycji dokonywanych przez średnie przedsiębiorstwa - intensywność pomocy można zwiększyć dodatkowo o 10 punktów procentowych.
8. POMOC NA OGRANICZENIE RYZYKA INWESTYCJI PRYWATNYCH ZWIĄZANYCH Z CELAMI PAKTU DLA CZYSTEGO PRZEMYSŁU
(201) Oprócz środków opisanych w sekcjach 4-7 państwa członkowskie mogą zdecydować się na zachęcanie inwestorów prywatnych do inwestowania w projekty 108 objęte zakresem sekcji 4.1, 4.2, 4.3, 5 i 6 109 , w infrastrukturę energetyczną w ramach monopolu prawnego lub zarządzaną w ramach monopolu naturalnego 110 lub w projekty wspierające gospodarkę o obiegu zamkniętym 111 .
(202) Komisja uzna, że programy pomocy służące ograniczeniu ryzyka inwestycji prywatnych w portfele kwalifikujących się projektów są zgodne z rynkiem wewnętrznym na podstawie art. 107 ust. 3 lit. c) Traktatu, o ile spełnione są warunki zgodności określone w niniejszej sekcji i w sekcji 3.
(203) Pomoc przyznaje się na podstawie programu zachęcającego inwestorów prywatnych do inwestowania w portfele kwalifikujących się projektów objętych zakresem niniejszej sekcji, jak określono w pkt (201).
(204) Pomoc ma formę kapitału, pożyczek (w tym pożyczek podporządkowanych) lub gwarancji udzielonych specjalnemu funduszowi lub spółce celowej, które będą posiadać portfel kwalifikujących się projektów. Pomoc ma na celu zachęcenie inwestorów prywatnych - poprzez ograniczenie ryzyka lub zwiększenie zwrotu z inwestycji - do inwestowania w taki fundusz lub taką spółkę celową, na przykład dzięki gwarancjom z tytułu pierwszej straty lub inwestycjom kapitałowym opartym na różnych klasach akcji, w przypadku których zwroty z inwestycji są w pierwszej kolejności przydzielane do klasy akcji inwestorów prywatnych, a powyżej określonego poziomu zwrotu - również do klasy akcji państwa członkowskiego. Czas trwania pożyczki lub gwarancji na instrumenty dłużne nie może przekraczać łącznie dwudziestu lat, a w przypadku gwarancji w żadnym wypadku nie może przekraczać terminu zapadalności bazowego instrumentu dłużnego. Uruchomienie gwarancji jest związane w umowie z warunkami szczególnymi, które mogą obejmować nawet obowiązkowe ogłoszenie upadłości przez przedsiębiorstwo będące beneficjentem lub inną tego rodzaju procedurę. Warunki te muszą być uzgodnione pomiędzy stronami w momencie udzielenia gwarancji. W przypadku gwarancji udzielonych w odniesieniu do inwestycji kapitałowych lub quasi-kapitałowych portfela kwalifikujące się straty mogą zostać pokryte z gwarancji wyłącznie w momencie rozwiązania funduszu lub spółki celowej i zbycia wszystkich inwestycji portfelowych na warunkach rynkowych.
(205) Inwestycje funduszu lub spółki celowej w kwalifikujące się projekty mogą mieć formę nowo wyemitowanych akcji, inwestycji quasi-kapitałowych, pożyczek (w tym pożyczek podporządkowanych), innych instrumentów dłużnych i gwarancji. Maksymalna nominalna kwota inwestycji na jeden projekt nie może przekroczyć 250 mln EUR. Inwestycja w jeden projekt nie może stanowić więcej niż 25 % całkowitej kwoty finansowania funduszu lub spółki celowej w momencie zamknięcia. Pomoc, o której mowa w niniejszej sekcji, można kumulować z pomocą na ten sam projekt na podstawie pozostałych sekcji niniejszego komunikatu i z każdą inną pomocą państwa.
(206) Państwa członkowskie muszą wdrażać programy pomocy na podstawie niniejszej sekcji poprzez pośrednika finansowego lub podmiotu, któremu powierzono zadanie. Wynagrodzenie pośrednika finansowego lub podmiotu, któremu powierzono zadanie, musi odzwierciedlać praktyki rynkowe. Zakłada się, że warunek ten jest spełniony, jeśli pośrednicy finansowi zostali wybrani w drodze otwartej, przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedury wyboru. Pośrednicy finansowi muszą przejąć część ryzyka inwestycyjnego w drodze albo wystarczającego współinwestowania środków własnych, albo otrzymywania wynagrodzenia powiązanego z uzyskanymi wynikami, tak aby zapewnić, by ich interesy były trwale powiązane z interesami państwa członkowskiego.
(207) Państwa członkowskie lub podmiot, któremu powierzyły zadanie, muszą zobowiązać się do przeprowadzenia procesu należytej staranności w celu zapewnienia solidnej strategii inwestycyjnej - określanej przez pośrednika finansowego w granicach mandatu powierzonego mu przez państwo członkowskie - dla portfela inwestycyjnego, o którym mowa w pkt (204), obejmującej odpowiednią politykę dywersyfikacji ryzyka ukierunkowaną na osiągnięcie rentowności i zapewnienie inwestorom prywatnym długoterminowych możliwości inwestycyjnych. Pośrednik finansowy lub podmiot, któremu powierzono zadanie, będzie odpowiedzialny za wdrożenie tej strategii i wybierze kwalifikujące się projekty i inwestorów. W przypadku każdej inwestycji kapitałowej i quasi-kapitałowej wybór musi opierać się m.in. na jasnym i realistycznym scenariuszu wyjścia. W przypadku inwestycji kapitałowych docelowy zwrot z inwestycji portfelowej, który warunkuje alokację zwrotu (jak określono w pkt (209)(b)), zostanie ustalony przez pośrednika finansowego lub podmiot, któremu powierzono zadanie. Pośrednik finansowy lub podmiot, któremu powierzono zadanie, musi zapewnić, aby finansowanie przyznane na projekty inwestycyjne nie przekraczało kosztów tych projektów, biorąc pod uwagę inne finansowanie przyznane z dowolnych źródeł.
(208) Komisja uważa, że pomoc dla inwestorów prywatnych jest ograniczona do niezbędnego minimum, jeżeli inwestorzy prywatni są wybierani na potrzeby inwestycji w portfel w drodze otwartej, przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedury wyboru, która jest przeprowadzana zgodnie z obowiązującymi przepisami unijnymi i krajowymi, jasno określa cele polityki, które mają być realizowane przez tę inwestycję, i jest ukierunkowana na ustanowienie odpowiednich mechanizmów podziału ryzyka i zysku.
(209) Jeżeli inwestorzy prywatni nie są wybierani w drodze otwartej, przejrzystej i niedyskryminacyjnej procedury wyboru, Komisja uważa, że pomoc dla inwestorów prywatnych jest ograniczona do niezbędnego minimum w następujących przypadkach:
a) w odniesieniu do pomocy w formie (podporządkowanych) pożyczek i gwarancji na portfel projektów - jeżeli pomoc dla inwestora ma formę ochrony pierwszej straty w wysokości nieprzekraczającej 20 % określonych w umowie strat, a ryzyko podejmowane przez państwo jest odzwierciedlone w opłacie za udzielenie gwarancji, która jest niższa niż 25 % odpowiedniej opłaty zgodnej z warunkami rynkowymi. Tę ostatnią opłatę należy oszacować, biorąc pod uwagę ryzykowność beneficjentów końcowych, rodzaje objętych instrumentów oraz okres przyznanej ochrony;
b) w odniesieniu do pomocy w formie inwestycji kapitałowych w portfel projektów - jeżeli jakakolwiek uprzywilejowana alokacja zwrotów z inwestycji do klas akcji posiadanych przez inwestorów prywatnych jest ograniczona do stałej stopy zwrotu nie wyższej niż docelowy zwrot z inwestycji portfelowej, a klasy akcji posiadanych przez tych inwestorów prywatnych stanowią ponad 75 % wolumenu portfela. Co najmniej 75 % zwrotów z inwestycji powyżej stałej stopy zwrotu kieruje się do kategorii akcji będącej własnością państwa członkowskiego, a pozostałe - co najwyżej 25 % - zwroty z inwestycji powyżej stałej stopy zwrotu kieruje się do kategorii akcji posiadanych przez inwestorów prywatnych.
(210) Ubiegając się o pomoc w ramach programu ustanowionego na podstawie niniejszej sekcji, inwestorzy prywatni będą musieli przedstawić podmiotowi, któremu powierzono zadanie, lub pośrednikowi finansowemu swoją strategię inwestycyjną, w tym (i) profil ryzyka/zwrotu przewidziany dla ich inwestycji oraz (ii) zabezpieczenia, jakimi dysponują w celu uniknięcia wszelkich potencjalnych konfliktów interesów (w szczególności w odniesieniu do inwestycji w projekty dokonywanych przez przedsiębiorstwa, w których inwestor lub inwestorzy mają już istotny udział lub wcześniejszą ekspozycję). Inwestorzy prywatni nie mogą korzystać z żadnej innej pomocy państwa na ich inwestycję w fundusz lub spółkę celową.
(211) Biorąc pod uwagę zabezpieczenia funkcjonalne zawarte w niniejszej sekcji, a w szczególności w pkt (204), (206) i (207), oraz w celu zapewnienia, by wspierane były jedynie rentowne projekty, formalne wykluczenie przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji, o którym mowa w pkt(28), nie ma zastosowania do pomocy na podstawie niniejszej sekcji.
9. PRZEJRZYSTOŚĆ, MONITOROWANIE I SPRAWOZDAWCZOŚĆ
(212) Państwa członkowskie mają obowiązek publikować istotne informacje na temat każdej pomocy indywidualnej w wysokości powyżej 100 000 EUR 112 przyznanej na podstawie niniejszego komunikatu na kompleksowej stronie internetowej dotyczącej pomocy państwa lub w narzędziu informatycznym Komisji 113 w terminie sześciu miesięcy od daty przyznania tej pomocy, a w przypadku pomocy w formie korzyści podatkowej - w terminie jednego roku od daty wymagalności deklaracji podatkowej.
(213) Państwa członkowskie muszą przedkładać Komisji sprawozdania roczne 114 .
(214) Państwa członkowskie muszą zapewnić prowadzenie szczegółowych rejestrów dotyczących pomocy udzielanej na podstawie niniejszego komunikatu. Rejestry te muszą zawierać wszelkie informacje konieczne do stwierdzenia, że niezbędne warunki zostały spełnione; należy je przechowywać przez okres 10 lat od udzielenia pomocy i przekazać Komisji na żądanie.
(215) Komisja może wystąpić o dodatkowe informacje dotyczące udzielonej pomocy, w szczególności aby sprawdzić, czy spełnione zostały warunki zawarte w decyzji Komisji zatwierdzającej środek pomocy.
10. PRZEPISY KOŃCOWE
(216) Komisja stosuje niniejszy komunikat od dnia 25 czerwca 2025 r. Komisja stosuje niniejszy komunikat do wszystkich środków zgłoszonych od dnia przyjęcia komunikatu, a także do środków zgłoszonych przed tą datą, w tym na podstawie tymczasowych ram pomocy państwa w sytuacjach kryzysowych i w okresie transformacji. Komisja będzie stosować niniejszy komunikat do dnia 31 grudnia 2030 r.
(217) Zgodnie z zawiadomieniem Komisji w sprawie ustalania zasad stosowanych do oceny pomocy państwa niezgodnej z prawem 115 Komisja będzie stosować niniejszy komunikat do pomocy niezgłoszonej, jeżeli pomoc przyznano w dniu 25 czerwca 2025 r. lub po tej dacie, a we wszystkich pozostałych przypadkach - zasady obowiązujące w momencie przyznania pomocy.
(218) Niniejszy komunikat zastępuje tymczasowe ramy pomocy państwa w sytuacjach kryzysowych i w okresie transformacji, które zostają wycofane ze skutkiem od daty przyjęcia niniejszego komunikatu.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.3602 |
| Rodzaj: | Komunikat |
| Tytuł: | KOMUNIKAT KOMISJI - Ramy środków pomocy państwa na rzecz wsparcia Paktu dla czystego przemysłu (ramy pomocy państwa na potrzeby Paktu dla czystego przemysłu) |
| Data aktu: | 04/07/2025 |
| Data ogłoszenia: | 04/07/2025 |