UWZGLĘDNIAJĄC:
1. Fundamentalną wartość kultury jako wspólnego dobra i jako przestrzeni wolności artystycznej i różnorodności kulturowej, a także rolę sektorów kultury i sektorów kreatywnych w rozwoju społeczno-gospodarczym Europy oraz we wzmacnianiu tożsamości europejskiej, poczucia wspólnoty i zasad demokracji.
2. Fakt, że artyści i pracownicy sektorów kultury i sektorów kreatywnych są siłą napędową kreatywności i innowacji, wcielają w życie wartości kulturowe, promują spójność społeczną i gospodarczą Europy, zwiększają dobrobyt, różnorodność i inkluzywność naszych demokratycznych społeczeństw oraz są trwałym czynnikiem rozwoju lokalnego i regionalnego.
3. Rolę młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych w zwiększaniu odporności i zrównoważoności sektora kultury.
4. Kluczowy wkład młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych w różnorodność kulturową w postaci nowych kreatywnych podejść i innowacyjnych koncepcji, a także w utrzymanie i promowanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa 1 .
5. Fakt, że brakuje jasnej definicji "młodych artystów" lub "młodych pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych" w prawie UE i w systemach prawnych państw członkowskich 2 .
6. Fakt, że bez względu na ich rolę lub status jako pracowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy lub osób samozatrudnionych, abstrahując przy tym od nierówności płci i innych rodzajów nierówności, sytuację społeczną i zawodową młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych - w zależności od danego obszaru artystycznego - często cechuje niepewność, praca przerywana i nieprzewidywalny dochód, słaba pozycja w stosunku do zleceniodawców oraz niewystarczający dostęp do zabezpieczenia społecznego lub brak takiego dostępu.
7. Fakt, że młodzi artyści i pracownicy sektorów kultury i sektorów kreatywnych wchodzący na rynek pracy zwykle mają ograniczoną wiedzę na temat przedsiębiorczości, ekonomii, rachunkowości, przepisów prawnych (w tym praw autorskich i innych praw własności intelektualnej) i dostępu do finansowania oraz ograniczoną znajomość kwestii zabezpieczenia społecznego.
8. Fakt, że młodzi artyści i pracownicy sektorów kultury i sektorów kreatywnych, pomimo wykształcenia artystycznego, często nie znajdują zatrudnienia wysokiej jakości w sektorach kultury i sektorach kreatywnych lub są zmuszeni poszukiwać dodatkowych źródeł utrzymania.
9. Rolę publicznych i prywatnych instytucji kultury w tworzeniu możliwości zatrudnienia - w tym poprzez dostarczanie informacji na temat zatrudnienia i mentoringu itp. - dla młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych.
10. Zapotrzebowanie na inicjatywy mające na celu wspieranie młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych rozpoczynających pracę w zawodzie, a także potrzebę bardziej systematycznego podejścia do wspierania takich osób.
11. Fakt, że młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych postrzega się ogólnie jako osoby nisko opłacane i że należy im się sprawiedliwe i adekwatne wynagradzanie stosownie do ich wykształcenia, rzeczywistych kompetencji i doświadczenia zawodowego 3 .
12. Niską świadomość społeczną na temat wagi i charakteru pracy związanej z sektorami kultury i sektorami kreatywnymi oraz na temat złożoności procesu twórczego.
ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY NA ODPOWIEDNIM SZCZEBLU:
13. Dostrzegły specyfikę zawodów artystycznych i trudne warunki pracy w tych zawodach, w tym bariery związane z niepełnosprawnością i płcią, a także przeszkody ze względu na pochodzenie społeczne i rasowe, potrzebę traktowania takich zawodów jako źródła utrzymania oraz potrzebę należytego poszanowania praw autorskich i praw pokrewnych oraz innych praw własności intelektualnej przysługujących artystom i pracownikom sektorów kultury i sektorów kreatywnych w związku z efektami ich działalności zawodowej.
14. Dostrzegły znaczenie zdrowia psychicznego i wyzwania, z którymi mogą mierzyć się młodzi artyści i pracownicy sektorów kultury i sektorów kreatywnych, a także zachęcały do opracowywania odpowiednich środków wsparcia.
15. Rozważyły opracowanie lub poprawę odpowiedniego zabezpieczenia społecznego i odpowiednich praw socjalnych przysługujących młodym artystom i pracownikom sektorów kultury i sektorów kreatywnych.
16. W stosownych przypadkach dążyły do rozwijania treści w ramach edukacji artystycznej, aby ułatwić młodym ludziom nabywanie wszystkich kompetencji niezbędnych w sektorach kultury i sektorach kreatywnych oraz zdobywanie wiedzy o ważnych kwestiach, takich jak możliwości zatrudnienia; przedsiębiorczość; uczciwe praktyki; prawa autorskie i szersze ramy własności intelektualnej; narzędzia cyfrowe i technologiczne, w tym sztuczna inteligencja (AI) - zarówno jej potencjalne zastosowania, jak i możliwe zagrożenia; prawa i obowiązki prawne; zabezpieczenie społeczne; zwalczanie przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć oraz, szerzej, zwalczanie wszelkich form dyskryminacji; promocja i marketing; budowanie obecności w wymiarze internetowym oraz nawiązywanie relacji z odbiorcami cyfrowymi.
17. Zachęcały interesariuszy zajmujących się edukacją artystyczną do opracowywania projektów objętych wsparciem w ramach unijnego programu Erasmus+ służących edukacji młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych i rozwijaniu ich umiejętności.
18. Zachęcały interesariuszy zajmujących się edukacją artystyczną do dalszego rozwijania i wzmacniania roli, jaką odgrywają ich ośrodki doradztwa zawodowego lub podobne instytucje, lub - w stosownych przypadkach - zachęcały do współpracy między opiekunami kariery i instytucjami kultury działającymi w krajach UE.
19. Nadal wspierały obecność w sektorach kultury i sektorach kreatywnych młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych poprzez dostarczanie informacji na temat programu "Kreatywna Europa" oraz innych odpowiednich programów i inicjatyw europejskich, w tym funduszy polityki spójności.
20. Promowały i ułatwiały, w stosownych przypadkach, nieformalne i pozaformalne formy uczenia się dla wszystkich (np. poprzez sztukę amatorską) oraz uczenie się przez całe życie młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych (np. poprzez warsztaty i rezydencje artystyczne), aby stymulować ich rozwój i wyposażać w know-how i umiejętności niezbędne do nadania impetu ich karierze zawodowej.
21. Rozważyły rozwijanie i promowanie istniejących multidyscyplinarnych sieci współpracy między artystami i pracownikami sektorów kultury i sektorów kreatywnych pracującymi w różnych sektorach kultury i sektorach kreatywnych, wraz z przedstawicielami administracji publicznej, biznesu, przemysłu i środowisk akademickich, w tym w regionach najbardziej oddalonych i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, a także w krajach i terytoriach zamorskich.
22. Wspierały debiuty i efekty działalności twórczej i artystycznej w różnych sektorach kultury i sektorach kreatywnych oraz dbały o lepsze wyeksponowanie młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych rozpoczynających karierę zawodową, zarówno w tradycyjnych, jak i nowych dziedzinach, między innymi poprzez tworzenie specjalnych programów.
23. Rozważyły promowanie i rozwijanie skutecznych systemów wsparcia i systemów zachęt do prywatnego patronatu, przeznaczonych dla młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych jako grupy niedostatecznie reprezentowanej na rynku pracy, dbając przy tym o ujęcie w strategiach finansowania sprawiedliwych zasad dotyczących adekwatnego wynagrodzenia i odpowiednich warunków pracy.
24. Utrzymywały i dalej rozwijały programy stypendialne dla młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych.
25. Rozważyły rozwijanie i promowanie istniejących instrumentów lub tworzenie nowych (np. w formie portalu internetowego / przewodnika / biuletynu) poświęconych przydatnym informacjom, najlepszym praktykom i wiadomościom dotyczącym rynku pracy dla młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych, a także rozwijanie wiedzy na temat zatrudnienia młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych, w tym osób z niepełnosprawnościami i osób o mniejszych szansach.
26. Rozważyły wspieranie i ułatwianie inicjatyw, które bezpośrednio łączą mających ugruntowaną pozycję artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych z młodymi artystami i pracownikami tych sektorów, takich jak specjalne sesje służące nawiązywaniu kontaktów, wydarzenia umożliwiające tworzenie sieci kontaktów lub programy mentorskie, aby pomóc wypełnić lukę między etapem edukacji a etapem zatrudnienia w sektorach kultury i sektorach kreatywnych.
27. Utrzymały swój aktualizowany wkład w mapę CreativesUnite dotyczącą warunków pracy w sektorach kultury i sektorach kreatywnych oraz mapę działań, w tym działań mających zastosowanie do artystów ukraińskich 4 .
ZWRACA SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ I PAŃSTW CZŁONKOWSKICH, BY NA ODPOWIEDNICH SZCZEBLACH I W SWOICH OBSZARACH KOMPETENCJI:
28. Zgodnie z dyskusjami w Radzie i Parlamencie Europejskim - promowały warunki sprzyjające korzystnej sytuacji społecznej i zawodowej młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych jako kluczową kwestię w przyszłych strategicznych ramach UE w dziedzinie kultury, w kolejnym planie prac UE w dziedzinie kultury, a także w bieżącym dialogu z europejskimi partnerami społecznymi i interesariuszami.
29. Zachęcały młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych do uczestnictwa w istniejących programach, takich jak "Kreatywna Europa" (w tym "Culture Moves Europe"), Erasmus+, program Erasmus dla młodych przedsiębiorców i "Horyzont Europa". Ponadto tworzyły, w stosownych przypadkach, zachęty, by umożliwić młodym artystom i pracownikom sektorów kultury i sektorów kreatywnych wymianę najlepszych praktyk i zdobywanie doświadczenia w państwach członkowskich UE i innych krajach uczestniczących w tych programach. W tym celu należy wspierać inicjatywy przewidujące sesje informacyjne lub wspólne platformy komunikacyjne z udziałem krajowych punktów kontaktowych programów Erasmus+, "Kreatywna Europa" i "Horyzont Europa".
30. W dalszym ciągu promowały program "Kreatywna Europa", w tym działanie na rzecz mobilności "Culture Moves Europe" i inne inicjatywy umożliwiające młodym artystom i pracownikom sektorów kultury i sektorów kreatywnych udział w indywidualnych projektach mobilności kulturalnej i rezydencjach we wszystkich krajach objętych programem "Kreatywna Europa" i ewentualnie poza nimi, co może pomóc im w rozwijaniu i zacieśnianiu międzynarodowych kontaktów zawodowych.
31. Wspierały projekty obejmujące badania nad sytuacją młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych rozpoczynających działalność na rynku pracy, z uwzględnieniem kwestii prawa pracy, opodatkowania i ochrony socjalnej.
32. Propagowały wartość dodaną dialogu społecznego jako narzędzia służącego poprawie warunków pracy młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych na szczeblu krajowym i unijnym oraz wspierały działania oparte na już zrealizowanych pracach na szczeblu UE w zakresie mobilności, opodatkowania (w tym VAT), zabezpieczenia społecznego, bezpieczeństwa i higieny pracy, dostarczania informacji oraz innych kwestii dotyczących artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych, a także promowały wymianę know-how i najlepszych praktyk w tych sektorach.
33. Przy pełnym poszanowaniu ich autonomii zalecały instytucjom kultury i organom zbiorowego zarządzania promowanie udziału młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych w procesie decyzyjnym.
34. Rozważyły włączenie danych dotyczących młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych do statystyk publicznych, tam gdzie to stosowne i bez nakładania nadmiernych obciążeń administracyjnych.
35. W celu zwiększenia adekwatności programów kształcenia i szkolenia pod względem zapewnianych umiejętności promowały - w stosownych przypadkach - regularne i porównywalne ogólnoeuropejskie systemy monitorowania losów absolwentów oparte na ogólnoeuropejskim doświadczeniu zdobytym w ramach projektu pilotażowego Eurograduate.
36. Ułatwiały i wspierały możliwości transgranicznego przenoszenia kompetencji w sektorach kultury i sektorach kreatywnych.
37. Rozważyły wspieranie tworzenia i rozwijania wysokiej jakości staży dla młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych, a także wymian kulturalnych i twórczych ułatwianych za pośrednictwem odpowiednich programów i inicjatyw europejskich, w tym funduszy spójności, co może pomóc w wymianie najlepszych praktyk oraz powiązaniu organizacji zajmujących się kształceniem i szkoleniem i organizacji młodzieżowych z organizacjami działającymi w sektorach kultury i sektorach kreatywnych.
38. Nadal wspierały, w stosownych przypadkach, wymiar programu Erasmus+ dotyczący kultury, który wspomaga projekty mobilności i współpracy między instytucjami szkolnictwa wyższego w dziedzinie sztuki i kultury, daje młodym ludziom możliwości odkrywania kultury i angażowania się w nią oraz umożliwia licznym instytucjom i stowarzyszeniom zajmującym się dziedzictwem kulturowym opracowywanie własnych programów edukacyjnych.
39. Rozważyły wspieranie młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych mających ograniczone możliwości, takich jak osoby należące do mniejszości lub osoby z państw trzecich stowarzyszonych z programem "Kreatywna Europa" oraz artyści zagrożeni i przesiedleni przybywający do UE, aby pomóc im w poprawie ich sytuacji zarobkowej i zwiększeniu ich konkurencyjności na rynku pracy (poprzez inicjatywy takie jak rezydencje artystyczne, doradztwo prawne, kursy, szkolenia i fundusze na rzecz promowania kreatywności).
40. Wykorzystywały i dalej rozwijały funkcjonujące platformy, które prezentują najlepsze praktyki 5 istniejące w państwach członkowskich służące lepszemu eksponowaniu młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych.
41. Do roku 2029 podsumowały wdrażanie niniejszych konkluzji.
ZWRACA SIĘ DO KOMISJI EUROPEJSKIEJ, BY:
42. Rozważyła dokonanie mapowania istniejących w państwach członkowskich definicji młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych z myślą o umożliwieniu porównywania danych między państwami i różnymi obszarami/dziedzinami.
43. W oparciu o sukces programu "Kreatywna Europa" promowała dalsze inicjatywy poświęcone ogólnie młodym artystom i pracownikom sektorów kultury i sektorów kreatywnych.
44. Podjęła próbę uproszczenia procedur składania wniosków o finansowanie unijne z myślą o zmniejszeniu obciążeń administracyjnych dla młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych.
45. Rozważyła rozwijanie możliwości skierowanych do młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych w ramach istniejących programów europejskich i odpowiednich przyszłych strategii politycznych.
46. W dalszym ciągu rozwijała istniejące sieci tematyczne dla artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych w różnych sektorach kultury i sektorach kreatywnych 6 , współfinansowane z programu "Kreatywna Europa", z myślą o uwolnieniu potencjału młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych rozpoczynających karierę zawodową.
47. Nadal wspierała badania w tej dziedzinie, w tym badania przekrojowe; prowadziła analizy na styku kultury i różnych dziedzin nauki i gospodarki oraz rozważyła utworzenie finansowanych przez UE interdyscyplinarnych sieci badawczych, ze szczególnym uwzględnieniem młodych artystów i pracowników sektorów kreatywnych, w celu badania powiązań między działalnością kulturalną i twórczą a nauką, technologią, gospodarką, innowacjami społecznymi i zdrowiem.
europe-culture-strand/european-platforms; Program Rozwoju Artystów finansowany przez Instytut EBI: https://institute.eib.org/ whatwedo/arts/artists-residencies/.
W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.
19.12.2025
Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.
19.12.2025
Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.
18.12.2025
Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.
16.12.2025
Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.
15.12.2025
Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.
10.12.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.3165 |
| Rodzaj: | Informacja |
| Tytuł: | Konkluzje Rady w sprawie wspierania młodych artystów i pracowników sektorów kultury i sektorów kreatywnych w rozpoczynaniu kariery zawodowej |
| Data aktu: | 04/06/2025 |
| Data ogłoszenia: | 04/06/2025 |