Parlament Europejski,- uwzględniając art. 314 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
- uwzględniając art. 106a Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 z dnia 18 lipca 2018 r. w sprawie zasad finansowych mających zastosowanie do budżetu ogólnego Unii 1 (zwane dalej "rozporządzeniem finansowym"),
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 2 (zwane dalej "rozporządzeniem w sprawie WRF"),
- uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie zwiększenia środków na poszczególne programy i dostosowania aktów podstawowych 3 ,
- uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie wykorzystania środków powracających z instrumentu inwestycyjnego AKP na rzecz Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej 4 ,
- uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie ponownego wykorzystania umorzonych środków finansowych w związku z programem badawczym 5 ,
- uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie sposobu traktowania kosztów z tytułu odsetek i spłat w ramach NGUE w WRF na lata 2021-2027 6 ,
- uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie kontroli budżetowej w odniesieniu do nowych wniosków opartych na art. 122 TFUE, które mogą mieć istotny wpływ na budżet Unii 7 ,
- uwzględniając wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji w sprawie ponownej oceny przepisów rozporządzenia finansowego dotyczących zewnętrznych dochodów przeznaczonych na określony cel oraz zaciągania i udzielania pożyczek 8 ,
- uwzględniając swoje stanowisko z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie projektu rozporządzenia Rady określającego wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 9 ,
- uwzględniając wniosek Komisji z dnia 22 grudnia 2021 r. dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (UE, Euratom) 2020/2093 określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 (COM(2021)0569),
- uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. między Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym również harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 10 ,
- uwzględniając decyzję Rady (UE, Euratom) 2020/2053 z dnia 14 grudnia 2020 r. w sprawie systemu zasobów własnych Unii Europejskiej 11 ,
- uwzględniając wniosek Komisji z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie zmiany tej decyzji (COM(2021)0570),
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) 2020/2094 z dnia 14 grudnia 2020 r. ustanawiające Instrument Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy w celu wsparcia odbudowy w następstwie kryzysu związanego z COVID-19 12 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii 13 ,
- uwzględniając Europejski filar praw socjalnych proklamowany przez Radę Europejską, Parlament i Komisję w listopadzie 2017 r., plan działania Komisji na rzecz wdrożenia Europejskiego filaru praw socjalnych z dnia 4 marca 2021 r. oraz deklarację z Porto w sprawie spraw społecznych przyjętą przez członków Rady Europejskiej w maju 2021 r.,
- uwzględniając Agendę ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz cele zrównoważonego rozwoju ONZ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 marca 2021 r. w sprawie kształtowania polityki edukacji cyfrowej 14 ,
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 marca 2021 r. zatytułowany "Cyfrowy kompas na 2030 r.: europejska droga w cyfrowej dekadzie" (COM(2021)0118 final),
- uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. zatytułowany "Europejski Zielony Ład" (COM(2019)0640),
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2020 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu 15 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej 16 (Europejskie prawo o klimacie),
- uwzględniając sprawozdania specjalne Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) w sprawie globalnego ocieplenia o 1,5° C, w sprawie zmiany klimatu i gruntów oraz w sprawie oceanów i kriosfery w zmieniającym się klimacie,
- uwzględniając porozumienie przyjęte na 21. Konferencji Stron (COP 21) Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC) w Paryżu w dniu 12 grudnia 2015 r. (porozumienie paryskie),
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 marca 2022 r. w sprawie rosyjskiej agresji na Ukrainę 17 ,
- uwzględniając sprawozdanie z globalnej oceny różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych opublikowane przez Międzyrządową Platformę Naukowo-Polityczną w sprawie Różnorodności Biologicznej i Funkcjonowania Ekosystemów (IPBES),
- uwzględniając unijną strategię na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020-2025,
- uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 10/2021 z dnia 26 maja 2021 r. pt. "Uwzględnianie aspektu płci w budżecie UE - czas, by za słowami poszły czyny",
- uwzględniając budżet ogólny Unii Europejskiej na rok budżetowy 2022 18 i wspólne oświadczenia uzgodnione między Parlamentem, Radą i Komisją, które zostały do niego załączone,
- uwzględniając konkluzje Rady z dnia 15 marca 2022 r. w sprawie wytycznych dotyczących budżetu na rok 2023 (07218/2022),
- uwzględniając art. 93 Regulaminu,
- uwzględniając opinie przedstawione przez Komisję Przemysłu, Badań Naukowych i Energii, Komisję Transportu i Turystyki, Komisję Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Komisję Kultury i Edukacji oraz Komisję Praw Kobiet i Równouprawnienia,
- uwzględniając stanowisko w formie poprawek przedstawione przez Komisję Zatrudnienia i Spraw Socjalnych,
- uwzględniając pisma przesłane przez Komisję Spraw Zagranicznych, Komisję Kontroli Budżetowej, Komisję Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności, Komisję Rozwoju Regionalnego, Komisję Rybołówstwa oraz Komisję Spraw Konstytucyjnych,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A9-0062/2022),
A. mając na uwadze, że w szeregu rezolucji Parlament zalecił, aby wszystkie państwa członkowskie przeznaczyły co najmniej 2 % swoich środków z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF) na sektor kultury i sektor kreatywny, a co najmniej 10 % na edukację, a także by przeznaczyły co najmniej 5 % swoich środków z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus (EFS+) w ramach zarządzania dzielonego na wsparcie działań w ramach europejskiej gwarancji dla dzieci;
Budżet na rok 2023 - kontynuowanie odbudowy dla wszystkich
1. zauważa, że choć pozytywne sygnały pozwalają spodziewać się dalszego wzrostu w 2022 r., perspektywy gospodarcze nadal są niepewne w świetle takich czynników jak zakłócenia w łańcuchu dostaw, wysokie ceny energii, rosnąca inflacja i trwająca pandemia COVID-19 oraz skutki inwazji na Ukrainę; przypomina w związku z tym, że budżet Unii na 2023 r. odegra ważną rolę nie tylko w reagowaniu na wyzwania geopolityczne, ale także we wzmacnianiu gospodarki i konkurencyjności Unii oraz w budowaniu naszej wspólnej odporności, w przyczynianiu się do udanej realizacji Europejskiego Zielonego Ładu i sprawiedliwej transformacji, tak by nikt nie został pominięty, a także we wspieraniu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej jako jednego z fundamentów odbudowy;
2. zobowiązuje się zatem do działania na rzecz przyjęcia budżetu zorientowanego na przyszłość, który będzie odpowiadał priorytetom politycznym Unii związanym z zapewnieniem silniejszej Unii Zdrowotnej, przyczynieniem się do sukcesu transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz wspieraniem sprawiedliwej, inkluzywnej, zrównoważonej i odpornej odbudowy (również dzięki większemu wsparciu małych i średnich przedsiębiorstw, MŚP), promowaniem praworządności, wartości UE i praw podstawowych oraz ich stosowania, przyczynieniem się do tworzenia większych możliwości dla wszystkich, a zwłaszcza młodych ludzi w całej Unii, oraz zapewnieniem silniejszej Unii dla jej obywateli i na świecie;
3. podkreśla kluczową rolę polityki spójności UE jako głównej polityki inwestycyjnej Unii i jednego z fundamentów trwałej odbudowy sprzyjającej włączeniu społecznemu, a także wskazuje na jej wyjątkową europejską wartość dodaną i wkład w ogólny harmonijny rozwój UE oraz jej państw członkowskich i regionów; zwraca uwagę, że rok 2023 będzie ostatnim rokiem realizacji programów UE uwzględnionych w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na lata 2014-2020, zwłaszcza tych w ramach zarządzania dzielonego w dziedzinie spójności, a także rokiem, w którym realizacja nowych programów nabierze tempa; oczekuje zatem, że znajdzie to odzwierciedlenie w znacznym zwiększeniu środków na płatności w budżecie na rok 2023;
4. podkreśla, że nowa wspólna polityka rolna (WPR) wejdzie w życie w 2023 r.; przypomina o centralnym znaczeniu WPR i wspólnej polityki rybołówstwa w europejskim systemie żywnościowym, ponieważ zapewniają wszystkim Europejczykom wysokiej jakości żywność po przystępnych cenach oraz bezpieczeństwo żywienia; zwraca również uwagę na znaczenie właściwie funkcjonujących rynków rolnych, zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, stabilnych i akceptowalnych dochodów dla rolników i rybaków, zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi i zachowania
różnorodności biologicznej, a także wymiany pokoleniowej rolników; apeluje o zwrócenie szczególnej uwagi na rolnictwo na małą skalę, młodych rolników i małe przedsiębiorstwa rybackie dzięki jak najlepszemu wykorzystaniu wszystkich odnośnych programów UE; zwraca uwagę, że wiele sektorów rolnictwa poważnie ucierpiało z powodu pandemii COVID-19, wzrostu cen energii i innych kryzysów;
5. podkreśla, że państwa członkowskie muszą zakontraktować wszystkie środki dostępne w ramach RRF do końca 2023 r., i wzywa Komisję do wspierania państw członkowskich i beneficjentów w tym zakresie, przy jednoczesnym zaangażowaniu Parlamentu w nadzór nad tym procesem i w jego przejrzystą ocenę; przypomina ponadto o znaczeniu zaangażowania władz lokalnych i regionalnych, partnerów społecznych i społeczeństwa obywatelskiego we wdrażanie i monitorowanie odpowiednich programów UE;
Silniejsza Unia Zdrowotna
6. przypomina, że kryzys związany z COVID-19 spowodował niespotykane dotąd obciążenie publicznych systemów opieki zdrowotnej i nasilił istniejące problemy; z zadowoleniem przyjmuje nadanie priorytetu unijnej polityce zdrowotnej i zwraca uwagę na Program UE dla zdrowia i klaster dotyczący zdrowia w programie "Horyzont Europa"; zauważa, że budżet przeznaczony na działania w zakresie gotowości prowadzone przez Urząd ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia (HERA) pochodzi z tych programów oraz z Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności, i wyraża głębokie zaniepokojenie w związku z tym, że mogłoby to utrudnić osiągnięcie innych ważnych celów zdrowotnych uzgodnionych przez prawodawców; przypomina zatem, że trzeba zapewnić HERA nowe zasoby; podkreśla ponadto, że szczególną uwagę należy zwrócić na nadzór Parlamentu nad HERA; podkreśla, jak ważne jest wzmocnienie europejskiego korpusu medycznego w ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności, i zachęca wszystkie państwa członkowskie do przeznaczenia na ten cel dodatkowych zasobów; podkreśla, że trzeba zapewnić odpowiednie finansowanie planu walki z rakiem i położyć szczególny nacisk na działania przynoszące obywatelom wymierne rezultaty, np. na europejską inicjatywę dotyczącą obrazowania raka lub programy szczepień przeciwko HPV;
7. uznaje znaczenie innych programów unijnych, w tym RRF, dla zapewnienia inwestycji i wsparcia w celu zapobiegania kryzysom zdrowotnym oraz wzmocnienia odporności systemów i infrastruktury opieki zdrowotnej; podkreśla potrzebę dostosowania tych działań do innych programów finansowanych przez UE, w tym Programu UE dla zdrowia, przy jednoczesnym zmniejszeniu dysproporcji w dostępie do opieki zdrowotnej; zaznacza, że trzeba wzmocnić kampanie informacyjne na temat szczepień we wszystkich państwach członkowskich i poza nimi; przypomina ponadto, jak ważne jest stałe udzielanie pomocy technicznej państwom członkowskim o ograniczonych zdolnościach administracyjnych oraz zapewnianie dostępu do niej; podkreśla, że zdecentralizowane agencje i organy ds. zdrowia i bezpieczeństwa powinny być odpowiednio finansowane i powinny dysponować odpowiednią liczbą pracowników, a w razie potrzeby należy je wzmocnić;
Powodzenie transformacji ekologicznej i cyfrowej
8. uznaje, że wdrożenie Europejskiego Zielonego Ładu i osiągnięcie unijnego celu neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz dążenie do osiągnięcia zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń będzie wymagało znacznych inwestycji publicznych i prywatnych, aby wypełnić lukę inwestycyjną w zakresie transformacji ekologicznej określoną przez Komisję i osiągnąć wiążące cele porozumienia paryskiego; podkreśla jednak, że koszty bezczynności byłyby znacznie wyższe; podkreśla, że budżet Unii znajduje się w centrum wysiłków na rzecz sprawiedliwej transformacji w kierunku bardziej ekologicznej, zrównoważonej, sprzyjającej włączeniu społecznemu, bardziej odpornej i konkurencyjnej Unii i że potrzebne są dalsze wysiłki finansowe; podkreśla w szczególności, że trzeba zapewnić odpowiednie środki finansowe umożliwiające Unii realizację jej zobowiązań, a jednocześnie dopilnować, by nikt nie został pominięty; podkreśla, że powodzenie Europejskiego Zielonego Ładu będzie zależało również od jego finansowania, i wzywa do wykorzystania unijnych instrumentów finansowania w pierwszej kolejności w regionach i sektorach oraz na obszarach, które najbardziej ucierpią w wyniku transformacji ekologicznej, oraz do uwzględnienia potrzeb państw członkowskich; podkreśla, że należy umożliwić MŚP pełne wykorzystanie możliwości wynikających z Europejskiego Zielonego Ładu i z ich własnej transformacji biznesowej w kierunku zrównoważenia środowiskowego i cyfryzacji;
9. przypomina, że trzeba zapewnić ambitne zasoby na programy wspierające działania na rzecz klimatu i różnorodności biologicznej oraz ochrony środowiska, takie jak LIFE, a także przyspieszyć i w pełni wdrożyć mechanizm sprawiedliwej transformacji, w tym poprzez zapewnienie dalszej pomocy technicznej w celu wsparcia państw członkowskich w realizacji tego zadania; przypomina również o potrzebie dopilnowania, by wydatki Unii przyczyniały się do łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej, w tym poprzez zwiększenie gotowości na wypadek klęsk żywiołowych, w szczególności za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności, a także do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej; oczekuje, że Komisja wywiąże się z zobowiązania podjętego podczas postępowania pojednawczego w sprawie budżetu na 2022 r., dotyczącego wzmocnienia agencji działającej w tym obszarze, zwłaszcza w świetle jej kluczowej roli we wdrażaniu pakietu "Gotowi na 55" i związanej z nim sprawozdawczości; jest ponadto głęboko zaniepokojony długoterminowym niedoborem zasobów ludzkich w niektórych służbach Komisji i w związku z tym ponawia apel do Komisji o zapewnienie odpowiedniego poziomu zasobów i personelu; wzywa poza tym Komisję i państwa członkowskie do przestrzegania zasady "nie czyń szkód" w celu zapewnienia niezbędnej spójności między celami politycznymi i maksymalnej efektywności wydatków w okresie transformacji i po nim;
10. podkreśla potrzebę inwestowania w badania naukowe i innowacje w dziedzinie zielonych technologii, procesów i umiejętności, w tym z myślą o zapewnieniu Unii przewagi konkurencyjnej w przyszłej gospodarce o zerowej emisji netto, i podkreśla, że trzeba w związku z tym zapewnić odpowiednie zasoby dla programu "Horyzont Europa"; uważa, że zapewnienie odpowiedniego wsparcia dla MŚP ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia ich roli w dziedzinie badań naukowych i innowacji; uważa, że Unia musi w pełni wykorzystać instrument "Łącząc Europę" do modernizacji i połączenia swojej infrastruktury transportowej i energetycznej oraz do poprawy jej zrównoważonego charakteru, aby wzmocnić bezpieczeństwo energetyczne i autonomię energetyczną UE oraz rozwijać dalej unię energetyczną dzięki wzajemnym połączeniom między państwami członkowskimi; uważa w związku z tym, że należy zapewnić wystarczające zasoby na instrument "Łącząc Europę"; podkreśla ponadto znaczenie programu kosmicznego UE;
11. przyjmuje do wiadomości przedstawione przez Komisję wnioski ustawodawcze dotyczące aktu w sprawie czipów i programu bezpiecznej łączności; przypomina o zasadzie, zgodnie z którą nowe programy nie powinny być tworzone kosztem istniejących programów, i powtarza swoje przyjęte już dawno stanowisko, zgodnie z którym nowe inicjatywy powinny być finansowane z nowych zasobów; zamierza dokładnie przeanalizować skutki tych wniosków dla budżetu i ich wpływ na procedurę budżetową dotyczącą 2023 r.;
12. uważa, że dla konkurencyjności Unii zasadnicze znaczenie ma dalsza cyfryzacja gospodarki i sektora publicznego; uważa, że udana transformacja cyfrowa wymaga istotnych wysiłków w zakresie badań naukowych i innowacji w ramach programu "Horyzont Europa", znacznych inwestycji w infrastrukturę cyfrową za pośrednictwem instrumentu "Łącząc Europę" - technologie cyfrowe, a także wsparcia w obszarach takich jak sztuczna inteligencja i cyberbezpieczeństwo oraz obliczenia wielkiej skali w UE za pośrednictwem programu "Cyfrowa Europa"; zwraca uwagę, że trzeba rozwiązać problem niedoboru umiejętności cyfrowych poprzez promowanie zaawansowanych umiejętności cyfrowych i uczenia się sprzyjającego włączeniu społecznemu; podkreśla, że potrzebne są narzędzia reorientacji zawodowej; podkreśla, jak ważne jest zapewnienie wystarczającego finansowania programów UE i spójności między nimi w celu stworzenia warunków do wprowadzania na rynek przełomowych technologii i innowacji oraz umożliwienia gospodarce i sektorowi publicznemu Unii odgrywania czołowej roli w transformacji cyfrowej i konkurencyjności;
13. uznaje wkład unijnych programów finansowania w ożywienie gospodarcze, zwalczanie bezrobocia i pobudzanie inwestycji, a w szczególności we wspieranie MŚP i przedsiębiorstw typu startup; przypomina, że MŚP pozostają trzonem europejskiej gospodarki i nadal odgrywają kluczową rolę w tworzeniu miejsc pracy i wzrostu; zwraca uwagę na InvestEU i jego segment MŚP, a także na to, że w ramach tego programu MŚP odczuwające negatywne skutki pandemii mogą otrzymać wsparcie kapitałowe; podkreśla, że trzeba promować dobrze funkcjonujący jednolity rynek poprzez wystarczające finansowanie, aby zagwarantować ochronę konsumentów, zwiększyć konkurencyjność małych przedsiębiorstw dzięki rozwojowi umiejętności cyfrowych i umiejętności w zakresie przedsiębiorczości, poprawić dostęp do rynków, wykorzystać program "Erasmus" dla młodych przedsiębiorców oraz dalej zwiększać możliwości tworzenia i rozszerzania działalności przedsiębiorstw typu startup;
14. wyraża solidarność z osobami pracującymi w sektorach poważnie dotkniętych pandemią, zwłaszcza w turystyce, sektorze hotelarsko-gastronomicznym oraz w sektorze kultury i sektorze kreatywnym; podkreśla, że sektory te stanowią ważny filar gospodarki Unii i pracuje w nich, zwłaszcza w MŚP, istotna część unijnej siły roboczej; uważa, że sektory te powinny otrzymać większe wsparcie ze strony państw członkowskich i Unii, w tym za pośrednictwem RRF, oraz apeluje o dodatkowe środki dla tych sektorów i wystarczające finansowanie powiązanych programów UE; podkreśla, że jeżeli nowy europejski Bauhaus (NEB) zostanie przekształcony w inicjatywę lub program o charakterze długoterminowym, będzie wymagał nowych środków; ponownie wyraża rozczarowanie faktem, że proponowany już od jakiegoś czasu przez Parlament wniosek dotyczący specjalnego programu UE w dziedzinie turystyki nie został uwzględniony;
Promowanie praworządności, wartości UE i praw podstawowych oraz ich stosowania
15. uważa, że dla wiarygodności Unii zasadnicze znaczenie ma zapewnienie właściwego wykorzystania funduszy unijnych oraz podjęcie wszelkich kroków w celu ochrony interesów finansowych Unii; podkreśla wyraźny związek między poszanowaniem praworządności a skutecznym wykonywaniem budżetu Unii zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami; uważa, że rozporządzenie (UE, Euratom) 2020/2092 w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii powinno być stosowane natychmiast i w całości, o co wielokrotnie apelował Parlament; ubolewa, że Komisja nie wdrożyła jeszcze rozporządzenia, mimo że weszło ono w życie 1 stycznia 2021 r., i podkreśla, że rozporządzenie jest w pełni zgodne z traktatami UE, co zostało potwierdzone wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 16 lutego 2022 r. 19 ; oczekuje, że Komisja niezwłocznie uruchomi art. 6 ust. 1 rozporządzenia w odniesieniu do państw członkowskich, do których zwróciła się już o dodatkowe informacje, zgodnie z wymogami art. 6 ust. 4 rozporządzenia; uważa, że należy udostępnić odpowiednie zasoby agencjom i organom działającym w tym obszarze oraz Prokuraturze Europejskiej (EPPO), zwłaszcza z uwagi na ich coraz większe obciążenie pracą, w tym w zakresie monitorowania i kontroli wydatków w ramach RRF;
16. podkreśla, że praworządność chroni pozostałe podstawowe wartości, na których opiera się Unia, i jest nierozerwalnie związana z poszanowaniem demokracji i praw podstawowych; wyraża głębokie zaniepokojenie znacznym pogorszeniem się sytuacji w zakresie praworządności, demokracji i praw podstawowych, w tym niezawisłości sądownictwa, podziału władzy, walki z korupcją oraz niezależności i wolności mediów w niektórych państwach członkowskich; podkreśla znaczenie programu "Obywatele, równość, prawa i wartości", zwłaszcza w zakresie ochrony i propagowania praw i wartości zapisanych w traktatach UE i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, oraz jego znaczenie dla utrzymania i dalszego rozwijania zaangażowania i edukacji obywateli, a także dla otwartych, opartych na prawach, demokratycznych, równych i inkluzywnych społeczeństw; w związku z tym wzywa do przeznaczenia na ten program środków w wystarczającej wysokości; przypomina, że współpraca sądowa między organami krajowymi jest kluczowa dla wzmocnienia praworządności w Unii; wzywa do odpowiedniego finansowania programu "Sprawiedliwość";
Większe możliwości dla wszystkich, zwłaszcza dla młodych ludzi w całej Unii
17. uznaje, że kryzys związany z COVID-19 wywarł poważny negatywny wpływ na młodych ludzi, ich perspektywy zatrudnienia, warunki pracy i zdrowie psychiczne, co doprowadziło do utraty szans, ograniczenia perspektyw i powstania dysproporcji edukacyjnych; w tym kontekście zwraca uwagę na znaczenie kształcenia i szkolenia zawodowego; jest głęboko przekonany, że budżet na 2023 r. powinien koncentrować się również na młodzieży i wykorzystać dynamikę Europejskiego Roku Młodzieży 2022 oraz konkretne działania i strategie polityczne, które będą kontynuowane w 2023 r.; podkreśla znaczenie programu Erasmus+ i zwraca uwagę, jak niezwykle istotne jest zapewnienie wystarczających środków finansowych na ten program, którego sukces w poszerzaniu możliwości kształcenia, szkolenia i zatrudnienia w całej Unii jest bezdyskusyjny i który przyniósł konkretne rezultaty; uważa, że powinien on stać się bardziej sprzyjający włączeniu społecznemu oraz oferować większe możliwości i równy dostęp dla wszystkich, zwłaszcza osobom ze środowisk defaworyzowanych oraz z obszarów wiejskich i oddalonych;
18. uważa, że należy znaleźć trwałe i długoterminowe rozwiązania, aby skutecznie stawić czoła strukturalnym wyzwaniom demograficznym, a także ograniczyć drenaż mózgów na wiejskich, oddalonych i słabiej rozwiniętych obszarach UE; podkreśla potrzebę zapewnienia środków finansowych na rewitalizację i tworzenie wysokiej jakości lokalnych miejsc pracy na obszarach dotkniętych spadkiem liczby ludności; podkreśla kluczową rolę budżetu UE w przyczynianiu się do wdrażania Europejskiego filaru praw socjalnych oraz we wzmacnianiu lokalnych i regionalnych działań społecznych, wzmacnianiu dialogu społecznego i zapewnianiu dostępu dla wszystkich do kluczowych usług, takich jak opieka zdrowotna, mobilność, odpowiednie odżywianie i godne warunki mieszkaniowe;
19. zwraca uwagę na potrzebę wzmocnienia Europejskiego Korpusu Solidarności, który pomaga młodym ludziom zdobyć praktyczne doświadczenie w innym państwie członkowskim, a tym samym zwiększa ich szanse na zatrudnienie i szanse życiowe; przypomina o znaczeniu odpowiedniego finansowania działań UE na rzecz młodych ludzi i dzieci, zwłaszcza w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, REACT-EU oraz RRF; przypomina, że Komisja powinna regularnie składać sprawozdania z wdrażania zalecenia w sprawie ustanowienia europejskiej gwarancji dla dzieci i wzmocnionej gwarancji dla młodzieży;
20. przypomina, że pandemia poważnie dotknęła również osoby starsze; podkreśla, że budżet na 2023 r. powinien zapewniać wystarczające wsparcie osobom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji oraz chronić ich dobrostan, godność i prawa podstawowe; zauważa, że Erasmus+ oferuje możliwości osobom dorosłym i osobom starszym, a także wzywa Komisję do dopilnowania, by osoby te czerpały z niego większe korzyści; zwraca uwagę na rolę budżetu UE w przyczynianiu się do zapewnienia osobom starszym dostępu do usług społecznych i opieki zdrowotnej, mobilności i możliwości w zakresie wolontariatu; wzywa UE do usprawnienia i zintensyfikowania działań skierowanych do osób starszych w spójnych ramach związanych z finansowaniem z programów UE;
Silniejsza Unia dla swoich obywateli i na świecie
21. z całą stanowczością potępia nielegalną, niesprowokowaną i nieuzasadnioną inwazję na Ukrainę ze strony Federacji Rosyjskiej oraz wszelkie próby destabilizacji partnerów UE we wschodnim sąsiedztwie, a także zaangażowanie Białorusi w tę agresję; podkreśla, że Unia musi pozostać zjednoczona, i wzywa do ściślejszej współpracy i solidarności między państwami członkowskimi w tej trudnej sytuacji; wzywa Unię do zagwarantowania znacznych środków finansowych w celu zaradzenia geopolitycznym skutkom obecnego kryzysu, w tym wsparcia na rzecz rozmieszczenia środków humanitarnych i środków gotowości na potrzeby przyjmowania uchodźców w państwach członkowskich i we wschodnim sąsiedztwie; przypomina, że stabilność Unii zależy również od stabilności jej sąsiedztwa;
22. przypomina swoją rezolucję w sprawie rosyjskiej agresji na Ukrainę oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do uruchomienia wszystkich dostępnych środków finansowych w celu wsparcia Ukrainy; w tym kontekście ponownie wyraża poparcie dla uruchomienia Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju; wzywa Komisję, Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) i państwa członkowskie do przedstawiania Parlamentowi na wczesnym etapie przejrzystych sprawozdań i informacji w tym zakresie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby udzielały Ukrainie dalszej nadzwyczajnej pomocy humanitarnej we współpracy z agencjami humanitarnymi ONZ i innymi międzynarodowymi organizacjami partnerskimi; podkreśla potrzebę położenia szczególnego nacisku na słabsze grupy społeczne, mniejszości oraz kobiety i dzieci, ponieważ są one szczególnie dotknięte konfliktami i potrzebują szczególnej ochrony i wsparcia; wzywa Komisję do rozważenia wszystkich dostępnych środków w celu zapewnienia wsparcia w ramach odpowiednich programów UE, zwłaszcza w odniesieniu do usług społecznych i medycznych oraz edukacji;
23. ponownie wyraża niezachwiane poparcie dla suwerenności i integralności terytorialnej wszystkich krajów Partnerstwa Wschodniego oraz wzywa Komisję i państwa członkowskie do wspierania tych krajów, w szczególności Republiki Mołdawii, w zapewnianiu tymczasowego schronienia uchodźcom z Ukrainy; ponownie podkreśla potrzebę solidarności między państwami członkowskimi w zakresie relokacji uchodźców z Ukrainy, którzy przybyli do Polski, Węgier, Rumunii i Słowacji, do innych państw członkowskich;
24. uznaje znaczenie sankcji i jedność Unii w ich nałożeniu oraz wzywa Komisję do określenia i ułatwienia środków i sposobów radzenia sobie z ich gospodarczymi i społecznymi konsekwencjami dla UE;
25. podkreśla strategiczne znaczenie polityki rozszerzenia w krajach Bałkanów Zachodnich i podkreśla potrzebę zapewnienia odpowiedniego finansowania krajom Bałkanów Zachodnich oraz krajom wschodniego i południowego sąsiedztwa, zwłaszcza krajom wdrażającym układy o stowarzyszeniu z UE, w celu wspierania kompleksowych reform politycznych i społeczno-gospodarczych oraz wzmocnienia społeczeństwa obywatelskiego i praworządności, a także pomocy w wychodzeniu z kryzysu związanego z COVID-19 i jego długoterminowych skutków gospodarczych; podkreśla, jak ważne jest zapewnienie wystarczających środków finansowych na pomoc techniczną w celu poprawy absorpcji funduszy UE w tych regionach;
26. oczekuje, że kwestia azylu i migracji pozostanie istotnym punktem w działaniach UE po zakończeniu obecnego kryzysu; podkreśla potrzebę stałego wsparcia finansowego na rzecz przyjmowania, rejestracji, sprawdzania i integracji osób ubiegających się o azyl oraz zapewnienia odpowiedniego finansowania konkretnych celów Funduszu Azylu, Migracji i Integracji w celu zapewnienia właściwego wdrożenia wspólnego europejskiego systemu azylowego; podkreśla, że system ten musi opierać się na solidarności i wspólnej odpowiedzialności, tj. nie obciążać w sposób nieproporcjonalny niektórych państw członkowskich, a także na poszanowaniu praw człowieka, promowaniu integracji, ustanowieniu ram legalnej migracji, zgodnie z wnioskiem Parlamentu, walce z handlem ludźmi oraz usprawnieniu systemów skutecznego, bezpiecznego i godnego powrotu osób i dobrowolnych powrotów, zgodnie z wartościami UE i zobowiązaniami międzynarodowymi; wzywa ponadto do odpowiedniego finansowania instrumentu na rzecz zarządzania granicami i wiz w celu wzmocnienia systemów zarządzania granicami;
27. podkreśla, że należy dopilnować, by beneficjenci funduszów UE (w tym wykonawcy lub podwykonawcy, uczestnicy warsztatów lub szkoleń oraz strony trzecie) nie znajdowali się na liście osób ani podmiotów objętych unijnymi środkami ograniczającymi;
28. podkreśla, że Unia potrzebuje wystarczających zasobów, aby reagować na poważne kryzysy, jak również na długoterminowe wyzwania w jej sąsiedztwie i na całym świecie, a jednocześnie przypomina, że pułap działu 6 wieloletnich ram finansowych jest już zbyt niski oraz że niezbędny jest przegląd obecnych wieloletnich ram finansowych; apeluje o wystarczające finansowanie Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej oraz Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej, aby mogły one pełnić swoją kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego i demokratycznego rozwoju oraz reform politycznych i gospodarczych, ochronie praworządności i praw człowieka, wspieraniu procesów wyborczych oraz stawianiu czoła wyzwaniom społecznym i klimatycznym oraz podstawowym przyczynom migracji; zwraca uwagę na potrzebę stałego wspierania uchodźców, zwłaszcza w Turcji i w całym regionie, oraz reagowania na wydarzenia w Afganistanie, a także ponownie podkreśla, że budżet Unii nie powinien być jedynym źródłem finansowania; apeluje o to, aby Agencja Narodów Zjednoczonych ds. Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA) otrzymała w 2023 r. ambitne finansowanie z budżetu UE, co umożliwi jej zapewnienie odpowiedniego wsparcia na rzecz stabilności w regionie i wzmocnienie odporności uchodźców palestyńskich; podkreśla znaczenie programu pomocy humanitarnej i zauważa, że zasoby nie rosną stosownie do rekordowo wysokich potrzeb; w związku z tym wzywa do przyznania agencji większych środków finansowych oraz do zwiększenia pomocy humanitarnej przez państwa członkowskie;
29. ponownie wyraża pogląd, że Unia powinna dysponować wystarczającymi środkami umożliwiającymi reagowanie na nieoczekiwane wydarzenia w UE i poza nią; w związku z tym wzywa Komisję do przeprowadzenia dogłębnej analizy różnych skutków obecnych wyzwań i ich wpływu na procedurę budżetową na 2023 r., jak i na całe WRF na lata 20212027, a także do oceny, kiedy należałoby dokonać przeglądu WRF;
30. uważa, że niedawny gwałtowny wzrost liczby zakażeń COVID-19 jest kolejnym dowodem na to, że należy zrobić więcej, aby wyszczepić cały świat; przypomina, że w ramach budżetu na 2022 r. trzy instytucje uzgodniły, że do końca czerwca 2022 r. dokonają przeglądu działań podejmowanych w reakcji na pandemię, w szczególności w odniesieniu do szczepień na szczeblu międzynarodowym, oraz podejmą wszelkie niezbędne działania bez dalszej zwłoki;
31. podkreśla coraz pilniejszą potrzebę odpowiedniego wsparcia finansowego na rzecz bezpieczeństwa i obrony Unii, w tym za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Obronnego, który wspiera badania naukowe i rozwojowe w sektorze obronnym; wzywa do zwiększenia wysiłków na rzecz poprawy zdolności w zakresie rozmieszczenia i skuteczności operacyjnej oraz poprawy mobilności wojskowej, również z myślą o wzmocnieniu stabilności w sąsiedztwie UE i poza nim, a także w zakresie radzenia sobie z zagrożeniami hybrydowymi i cybernetycznymi; uważa, że takie wysiłki zwiększyłyby strategiczną autonomię Unii i wzmocniły konkurencyjność europejskiego przemysłu obronnego; ponadto wzywa do zapewnienia odpowiedniego finansowania Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
32. zdecydowanie popiera wysiłki UE na rzecz przeciwdziałania rosnącym zagrożeniom dla bezpieczeństwa, takim jak rozprzestrzenianie dezinformacji, w tym dezinformacji w internecie, kampanie fałszywych informacji wymierzone przeciwko UE, terroryzm, radykalizacja postaw i brutalny ekstremizm w UE i krajach z nią sąsiadujących; uważa, że przydziały środków finansowych powinny odzwierciedlać zmieniający się charakter zagrożeń oraz potrzebę zajęcia się ich podstawowymi przyczynami i zapewnienia lepszej koordynacji wysiłków Unii w tej dziedzinie;
33. wzywa Radę i państwa członkowskie do zwiększenia wysiłków na rzecz pełnego włączenia do strefy Schengen wszystkich państw członkowskich, zwłaszcza Rumunii, Bułgarii i Chorwacji, które spełniają wszystkie wymogi techniczne; uważa, że wzrost gospodarczy i dobrobyt, bezpieczeństwo wewnętrzne, ochrona granic zewnętrznych UE, prawa podstawowe, właściwe funkcjonowanie strefy Schengen i swoboda przemieszczania się w obrębie UE są nierozerwalnie ze sobą powiązane i przynoszą wzajemne korzyści; uważa, że należy zapewnić odpowiednie finansowanie, zasoby kadrowe i szkolenie personelu we wszystkich agencjach działających w dziedzinie praw podstawowych, azylu, bezpieczeństwa, sprawiedliwości i zintegrowanego zarządzania granicami; przypomina, że strefa Schengen przynosi korzyści gospodarcze uczestniczącym w niej państwom;
Zagadnienia przekrojowe
34. przypomina, że koszty finansowania Instrumentu Unii Europejskiej na rzecz Odbudowy (EURI) mają być pokrywane z budżetu Unii, w tym z wystarczających wpływów z tytułu nowych zasobów własnych, i że należy udostępniać niezbędne środki w odpowiednim momencie; podkreśla, że pule środków finansowych przewidziane na programy wydatków nie powinny być wykorzystywane do radzenia sobie z nieprzewidywalnością kosztów finansowania EURI; uważa, że władza budżetowa ma pełne uprawnienia do decydowania o wzmocnieniu wszelkich programów UE, w tym również poprzez wykorzystanie niższych niż oczekiwano kosztów finansowania EURI; przypomina, że wspólne oświadczenie Parlamentu, Rady i Komisji w sprawie kosztów finansowania EURI w 2022 r., uzgodnione 15 listopada 2021 r. w okresie pojednawczym, dotyczy procedury budżetowej na 2022 r. i nie stanowi precedensu; przypomina, że wszystkie przyszłe decyzje mogą być podejmowane wyłącznie w trakcie rocznej procedury budżetowej;
35. przypomina, że w porozumieniu międzyinstytucjonalnym instytucje Unii uzgodniły prawnie wiążący plan działania dotyczący wprowadzenia koszyka nowych zasobów własnych w celu pełnego sfinansowania kwoty głównej i powiązanych odsetek w ramach unijnego planu odbudowy, bez zmniejszania wydatków na programy lub instrumentów inwestycyjnych przewidzianych w wieloletnich ramach finansowych, przy jednoczesnym poszanowaniu zasady uniwersalności; z zadowoleniem przyjmuje przedstawiony przez Komisję 22 grudnia 2021 r. pakiet finansowy, który zawiera aktualizację decyzji w sprawie zasobów własnych 20 oraz trzy nowe źródła zasobów własnych: mechanizm dostosowania emisji dwutlenku węgla na granicach, handel emisjami oraz udział w zyskach rezydualnych osiąganych przez największe i najbardziej rentowne przedsiębiorstwa wielonarodowe; uważa, że kontynuowanie prac nad tym pakietem finansowym ma ogromne znaczenie; w związku z tym zwraca się do Rady, aby przestrzegała uzgodnionego harmonogramu i poczyniła postępy w odniesieniu do pierwszego koszyka zasobów własnych przed zakończeniem procedury budżetowej na 2023 r.; ponadto wzywa Komisję do przedstawienia wniosku w sprawie drugiego koszyka nowych zasobów własnych do grudnia 2023 r., aby zapewnić wystarczające środki na spłatę NextGenerationEU; przypomina, że rok 2023 będzie drugim rokiem stosowania dostosowania dotyczącego poszczególnych programów na mocy art. 5 rozporządzenia w sprawie WRF;
36. zauważa, że odnotowano nieoczekiwanie dużą liczbę umorzeń środków na badania naukowe (ponad 469 mln EUR), na poziomie, którego nie przewidziano, a zatem i nie uwzględniono w porozumieniu w sprawie wieloletnich ram finansowych; uważa, że wszystkie umorzone środki na badania naukowe powinny zostać udostępnione zgodnie z art. 15 ust. 3 rozporządzenia finansowego; zamierza skoncentrować umorzenia dodatkowe w stosunku do kwot, które mają zostać uwzględnione przez Komisję w projekcie budżetu, w kilku kluczowych obszarach;
37. oczekuje na zastosowanie zmienionej metodyki monitorowania wydatków na cele związane z klimatem do projektu budżetu na 2023 r. zgodnie z porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie dyscypliny budżetowej, a także na sprawozdanie z realizacji celów uwzględniające zasadę "nie czyń poważnych szkód"; oczekuje, że Komisja jak najszybciej przyjmie skuteczną, przejrzystą i kompleksową metodykę monitorowania wydatków na cele związane z różnorodnością biologiczną, biorąc pod uwagę cele wyznaczone na 2024 r., 2026 r. i 2027 r.; wzywa Komisję do należytego uwzględnienia wszystkich odnośnych ustaleń i zaleceń w celu osiągnięcia pełnej przejrzystości wszystkich przyszłych wydatków oraz ustanowienia wyraźniejszego związku między wydatkami na rzecz klimatu i różnorodności biologicznej a ich rzeczywistym wpływem, w tym przez zastosowanie wskaźników produktu i rezultatu; wzywa do pełnego zaangażowania Parlamentu w opracowywanie metodyk, jak określono w porozumieniu międzyinstytucjonalnym; oczekuje, że Komisja zasięgnie opinii Parlamentu w sprawie metodyki w zakresie różnorodności biologicznej przed opublikowaniem projektu budżetu na rok 2023;
38. wzywa Komisję do opracowania metodyki monitorowania wydatków socjalnych w budżecie UE w oparciu o zasady Europejskiego filaru praw socjalnych;
39. ponownie stwierdza, że kobiety w nieproporcjonalnym stopniu odczuły skutki kryzysu gospodarczego i społecznego związanego z pandemią COVID-19, w tym nasilenia się przemocy motywowanej płcią; w związku z tym zwraca się o znaczne finansowanie komponentu Dafne w ramach programu "Obywatele, równość, prawa i wartości"; wzywa do dalszego finansowania z budżetu UE działań na rzecz równouprawnienia płci i zwalczania dyskryminacji, zwłaszcza wobec kobiet i osób LGBTI+, a także apeluje do Komisji o dążenie do większej synergii między programami UE w tych dziedzinach; domaga się znacznych zasobów w celu wsparcia ochrony i promowania praw i zdrowia reprodukcyjnego i seksualnego oraz powszechnego dostępu do nich, a także wsparcia obrońców praw kobiet;
40. przypomina, że najpóźniej do 1 stycznia 2023 r. Komisja musi wdrożyć metodykę pomiaru wydatków istotnych dla promowania równouprawnienia płci, a także praw i równych szans dla wszystkich, której towarzyszyć będzie systematyczne gromadzenie i ocena danych segregowanych według kryterium płci oraz sprawozdawczość w tym zakresie; podkreśla znaczenie wdrażania i włączania zasady uwzględniania aspektu płci jako zasady horyzontalnej we wszystkich
działaniach, obszarach polityki i programach UE; podkreśla ważną rolę, jaką odgrywają agencje i organy działające w tym obszarze, a także potrzebę zapewnienia odpowiednich środków finansowych i personelu do realizacji ich zadań; wzywa do sprawnego wdrożenia unijnej strategii na rzecz równouprawnienia płci na lata 2020-2025;
41. przypomina o zasadniczej pracy agencji zdecentralizowanych; uważa, że agencje muszą dysponować odpowiednim personelem i odpowiednimi zasobami, aby mogły wykonywać powierzone im zadania; przypomina, że zadania agencji ewoluują w zależności od priorytetów politycznych, i podkreśla, że nowym obowiązkom muszą towarzyszyć odpowiednio wysokie nowe zasoby;
42. uważa, że budżet na 2023 r. powinien zawierać wystarczający poziom środków na płatności, zarówno na nowe programy, jak i na ukończenie programów będących w trakcie realizacji, w tym również w celu dopilnowania, by budżet Unii zapewniał niezbędny bodziec gospodarczy; wyciągając wnioski z poprzednich wieloletnich ram finansowych, podkreśla, że konieczne jest przyspieszenie wdrażania programów, aby uniknąć zaległości w płatnościach w drugiej połowie okresu obowiązywania wieloletnich ram finansowych;
43. uważa, że w przypadku wdrożenia zaleceń Konferencji w sprawie przyszłości Europy należy udostępnić niezbędne środki;
44. podkreśla wartość projektów pilotażowych i działań przygotowawczych w testowaniu nowych inicjatyw politycznych i tworzeniu podstaw przyszłych działań Unii; zamierza zatem zaproponować pakiet projektów pilotażowych i działań przygotowawczych zgodnie ze swoimi priorytetami politycznymi i oceną Komisji; wyraża nadzieję, że Komisja dokona bezstronnej oceny wniosków dotyczących projektów pilotażowych i działań przygotowawczych na podstawie oceny prawnej i finansowej, a także oczekuje, że otrzyma dokładne i szczegółowe wyjaśnienia, kiedy projekt zostanie uznany za objęty programami i strategiami politycznymi UE, wraz z konkretnymi przykładami działań UE, co do których zakłada się, że stanowią one element wniosku; ponadto wzywa Komisję do zadbania o to, by projekty pilotażowe i działania przygotowawcze przyjęte w budżecie były wdrażane w pełni, terminowo i we współpracy z Parlamentem oraz były bardziej widoczne, aby zmaksymalizować ich oddziaływanie;
o
o o
45. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i Trybunałowi Obrachunkowemu.
