Niniejsza publikacja uprawnia do zgłoszenia sprzeciwu zgodnie z art. 51 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1151/2012 1 w terminie trzech miesięcy od daty niniejszej publikacji.JEDNOLITY DOKUMENT
"Goranski medun"
Nr UE: PDO-HR-02617 - 7.7.2020
ChNP (X) ChOG ()
1. Nazwa lub nazwy [ChNP lub ChOG]
"Goranski medun"
2. Państwo członkowskie lub państwo trzecie
REPUBLIKA CHORWACJI
3. Opis produktu rolnego lub środka spożywczego
3.1. Typ produktu
Klasa 1.4 Inne produkty pochodzenia zwierzęcego (jaja, miód, różne produkty mleczne z wyjątkiem masła itp.)
3.2. Opis produktu, do którego odnosi się nazwa podana w pkt 1
"Goranski medun" to miód produkowany przez autochtoniczny gatunek pszczoły, pszczołę miodną rasy kraińskiej (Apis mellifera carnica, Pollmann (1879)) ze spadzi, słodkiej cieczy występującej najczęściej, przy odpowiednich warunkach, zarówno na drzewach iglastych (jodła, świerk), jak i liściastych (dąb, buk, klon).
Jego skład i jakość sprawiają, że "Goranski medun" zdecydowanie wyróżnia się na tle większości innych miodów dostępnych na rynku. "Goranski medun" zawiera więcej substancji mineralnych, co powoduje jego wyższą przewodność elektryczną i szczególne właściwości organoleptyczne (smak, zapach, wrażenia dotykowe i właściwości wizualne).
"Goranski medun" jest zbierany poprzez wirowanie, występuje w postaci płynnej i skrystalizowanej oraz ma specyficzne właściwości organoleptyczne, fizykochemiczne i melisopalinologiczne.
| WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE |
| Właściwości fizykochemiczne |
Wartość |
| Zawartość wody |
Maksymalnie 18,00 % |
| Przewodność elektryczna |
Minimum 0,9 mS/cm |
| Hydroksymetylofurfural (HMF) |
Maksymalnie 15 mg/kg |
| Właściwości fizykochemiczne są ustalane przez wykwalifikowane laboratoria, które mogą przedstawić dowód akredytacji swoich metod w odniesieniu do każdego z odpowiednich parametrów (ISO 17025); wyniki są przekazywane do weryfikacji Stowarzyszeniu Producentów Medun. |
Wartości innych parametrów fizykochemicznych, takich jak zawartość fruktozy i glukozy (suma obydwu), sacharozy, substancji nierozpuszczalnych w wodzie, wolnych kwasów oraz aktywność diastazy, muszą być zgodne z kryteriami określonymi w załączniku II do dyrektywy Rady 2001/110/WE z dnia 20 grudnia 2001 r. odnoszącej się do miodu oraz dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/63/UE z dnia 15 maja 2014 r. zmieniającej dyrektywę Rady 2001/110/WE odnoszącą się do miodu.
| WŁAŚCIWOŚCI MELISOPALINOLOGICZNE |
| Właściwość |
Opis |
| Wskaźniki spadzi |
Wyraźna obecność wskaźników spadzi (zarodniki grzybów, części strzępków, zielenice) ustalona zgodnie z zasadami melisopalynologii. |
| Skład pyłkowy |
Najczęściej występujące gatunki i rodziny roślin charakterystyczne dla określonego obszaru (gatunki nektarodajne i nienektarodajne) opisane w rozdziale 3 specyfikacji produktu są ustalane zgodnie z zasadami melisopalynologii (możliwe są odstępstwa sezonowe). Spektrum pyłkowe najczęściej występujących rodzin i rodzajów roślin nektarodajnych: - Wyraźna obecność: Apiaceae, Asteraceae
- Obecność towarzysząca: Rhamnaceae, Trifolium repens, Ranunculaceae, Asteraceae T, Rosaceae, Acer spp., Fabaceae, Castanea sativa
Spektrum pyłkowe najczęściej występujących rodzin i rodzajów roślin nienektarodajnych:
- Poaceae, Plantago spp., Filipendula spp., Quercus spp., Fagus n., Artemisia spp., Salix spp., Helianthemum spp.
|
| Analizę pyłkową przeprowadzają laboratoria, które mogą wykazać, że ich pracownicy mają kwalifikacje do przeprowadzania analizy pyłkowej miodu; wyniki są przekazywane do weryfikacji Stowarzyszeniu Producentów Medun. |
| WŁAŚCIWOŚCI ORGANOLEPTYCZNE |
| Właściwości organoleptyczne |
Opis |
| Właściwości wizualne (stan fizyczny, barwa) |
Stan fizyczny: postać skrystalizowana lub płynna, o lekko opalizujących tonach; próbki skrystalizowane mają nieco jaśniejszy odcień niż próbki miodu skrystalizowanego. Barwa: najczęściej od ciemnobeżowej, przez ciemnobursztynową do czerwonobrązowej, z możliwymi perłowymi odcieniami w strukturze i zielonkawym refleksem na powierzchni w próbkach miodu płynnego. W zależności od pory roku "Goranski medun" może przybierać ciemniejsze odcienie, takie jak brązowy po ciemnobrązowy lub prawie czarny, często z olejopodobnymi zielonkawymi smugami.
|
| Właściwości zapachowe |
Zapach: umiarkowany do wyrazistego, balsamiczny, zbliżony do wanilii, z nutami przypominającymi karmel, żywicę, suche liście i zwęglone drewno. |
| Właściwości smakowe |
Smak: charakteryzuje się stosunkowo słabą słodyczą (w porównaniu z miodami nektarowymi), której towarzyszy umiarkowanie intensywny aromat kojarzący się ze słodem i przywołujący wyżej wymienione właściwości zapachowe. |
| Wrażenia dotykowe |
Wrażenia dotykowe: płynny po delikatnie skrystalizowany, czasami w postaci lepkich kryształów. |
| Właściwości organoleptyczne są ustalane przez zespół ekspertów, który dysponuje potwierdzeniem kwalifikacji specjalnie wyszkolonych analityków sensorycznych zgodnie ze standardem szkolenia chorwackiego Stowarzyszenia Degustacji Miodu; wyniki są przekazywane do weryfikacji Stowarzyszeniu Producentów Medun. |
3.3. Pasza (wyłącznie w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego) i surowce (wyłącznie w odniesieniu do produktów przetworzonych)
Zabrania się dokarmiania rojów pszczół w okresie zbierania pożytku.
3.4. Poszczególne etapy produkcji, które muszą odbywać się na wyznaczonym obszarze geograficznym
Wszystkie etapy produkcji miodu "Goranski medun" muszą odbywać się na wyznaczonym obszarze geograficznym określonym w pkt 4, w następujący sposób:
1. pszczoły zbierają pożytek;
2. pszczoły zbierają spadź, dodają do niej swoje specyficzne substancje, składują ją, pobierają z niej wodę i przechowują w komórkach plastra miodu do czasu, aż dojrzeje do postaci miodu spadziowego;
3. zbieranie miodu "Goranski medun";
4. filtrowanie, odseparowywanie i przechowywanie miodu "Goranski medun".
3.5. Szczegółowe zasady dotyczące krojenia, tarcia, pakowania itp. produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
Proces zbierania miodu i przechowywania słoików z miodem jest przeprowadzany w sposób pozwalający na zachowanie jakości miodu "Goranski medun" i zapobiegający obecności jakichkolwiek zapachów zewnętrznych, zanieczyszczeń lub potencjalnych substancji rozcieńczających, które mogłyby zaszkodzić jakości produktu. Z tego powodu rozlewanie odbywa się na określonym obszarze geograficznym, na którym miód "Goranski medun", przechowywany w pojemnikach do przewozu luzem (które mogą być podgrzewane do temperatury 40 °C, aby zapobiec krystalizacji), jest rozlewany do szklanych słoików o pojemności 720 ml, 370 ml lub 210 ml, zamykanych metalową zakrętką.
3.6. Szczegółowe zasady dotyczące etykietowania produktu, do którego odnosi się zarejestrowana nazwa
Przy wprowadzaniu do obrotu miód "Goranski medun" jest opatrzony etykietą zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dozwolone jest umieszczenie nazwy gospodarstwa lub lokalizacji pasieki obok chronionej nazwy pochodzenia "Goranski medun", ale wyłącznie wówczas, gdy produkt końcowy powstał ze spadzi zebranej w obrębie pasieki znajdującej się w dogodnym miejscu i na obszarze geograficznym określonym w pkt 4.
Dozwolone jest wskazanie jednokwiatowego pochodzenia botanicznego produktu, pod warunkiem że informację tę można potwierdzić na podstawie dowodów w postaci dokumentów i analizy. Przy wprowadzaniu do obrotu miodu "Goranski medun" w dowolnym rodzaju szklanego słoika, o którym mowa w pkt 3.5, nazwa pochodzenia "Goranski medun" musi bardziej wyróżniać się pod względem wielkości, rodzaju i koloru zastosowanej czcionki (typografii) od wszelkich innych napisów lub logo bądź pieczęci producenta. Wielkość napisu z nazwą producenta nie może przekraczać 75 % wielkości logo nazwy pochodzenia miodu "Goranski medun". Na etykiecie produktu należy wskazać rok produkcji.
Wszystkie opakowania muszą być opatrzone logo nazwy pochodzenia "Goranski medun". Wszyscy użytkownicy nazwy, którzy wprowadzają produkt do obrotu zgodnie z jego specyfikacją, mają prawo używania logo na tych samych warunkach. Logo nazwy pochodzenia "Goranski medun" ma okrągły kształt, na którym znajduje się abstrakcyjne przedstawienie jodły w kolorze ciemnozielonym, na tle trawy w różnych odcieniach zieleni, pod czystym blado- niebieskim niebem, poprzecinanym kontrastującymi białymi kształtami gór. Poniżej okrągłego kształtu znajduje się napis "GORANSKI MEDUN" wykonany dużymi zielonymi literami, przy czym słowo "GORANSKI" jest wydrukowane mniejszą czcionką niż słowo "MEDUN". Logo nazwy pochodzenia "Goranski medun" może być przedstawiane również w kolorze czarnym i białym.
grafika
4. Zwięzłe określenie obszaru geograficznego
"Goranski medun" jest produkowany na obszarze geograficznym Gorski Kotar, który leży w żupani primorsko-gor- skiej, oraz na obszarze geograficznym niziny Ogulin-Plaški, która należy do żupani karlowackiej. Obszar ten położony jest w granicach administracyjnych miast Čabar, Delnice, Vrbovsko, Novi Vinodolski, Bakar i Ogulin oraz gmin Brod Moravice, Fužine, Lokve, Mrkopalj, Ravna Gora, Skrad, Vinodolska općina, Klana, Jelenje, Čavle, Tounj, Josipdol, Plaški i Saborsko.
5. Związek z obszarem geograficznym
Dzięki zróżnicowanym cechom geograficznym Gorski Kotar i nizina Ogulin-Plaski mają charakter pogranicza o pokrywających się cechach. Te dwa obszary leżą na skraju górzystej Chorwacji, ciągną się w kierunku Adriatyku i bardzo przylegają do siebie na stosunkowo niewielkiej odległości. Gorski Kotar, który stanowi część żupani primor- sko-gorskiej, jest tradycyjnie określany jako zalesiony obszar pagórkowaty i górski. Chociaż jego najwyższe szczyty nie sięgają powyżej wysokości 1 500 metrów, obszar ten ma wyraźnie alpejski charakter. Obejmuje on rozległe pasma leśne, które są poprzecinane mniejszymi odcinkami krajobrazu krasowego. Pod względem charakteru Gorski Kotar różni się znacznie od sąsiednich obszarów (Primorje, Notranjska w Słowenii i reszta Płaskowyżu Liki), na których cechy górskie są mniej widoczne.
Klimat na określonym obszarze geograficznym charakteryzuje się chłodną, rześką i deszczową wiosną, umiarkowanie ciepłym i wilgotnym latem, deszczową i mglistą jesienią oraz mroźną zimą z obfitymi opadami śniegu, podczas której występują także nagłe porywy wiatrów południowych przynoszących wyższe temperatury i opady deszczu, po których przychodzi wiatr bura i wiatr północny, zwiastujące umiarkowane lub silne mrozy i śnieg. Niestabilność klimatu, obfite opady i niskie średnie temperatury stwarzają warunki, w których doskonale rozwijają się miejscowe skupiska roślin.
Specyfika miodu spadziowego polega na tym, że powstaje on ze spadzi, a nie z nektaru. Spadź jest słodką cieczą występującą najczęściej, przy odpowiednich warunkach, zarówno na drzewach iglastych (jodła, świerk), jak i liściastych (dąb, buk, klon). Jest ona wytwarzana przez owady, najczęściej mszyce i czerwce, które przebijają komórki roślinne swoją kłujką, aby uzyskać dostęp do soków roślinnych, z których pobierają substancje azotowe, a resztę wydalają - właśnie jako spadź.
"Goranski medun" jest miodem o szczególnych właściwościach, które zależą przede wszystkim od zagęszczenia głównych roślin na obszarze Gorski Kotar i na Nizinie Ogulin-Plaski: jodły (Abies alba Mill.) i świerka (Picea abies L.) występujących razem z drzewostanami buka (Fagus sylvatica L.) i klonu (Acer spp.). Drzewa te są siedliskami mszyc i czerwców, które wytwarzają spadź, zbieraną następnie przez pszczoły i przetwarzaną na miód. Najczęściej spadź jest wytwarzana przez miodownicę jodłową zieloną, która przyczepia się do pędów jodły i może występować przez całe lato, gdy jest ciepło i wilgotno. Świerk jest drzewem iglastym, dzięki któremu wytwarzane są zazwyczaj duże ilości spadzi wydzielanej przez różne mszyce i czerwce. W przeciwieństwie do jodeł świerki mają jednak płytkie korzenie, co może stanowić wyjaśnienie, dlaczego spadź nie jest na nich wytwarzana w suchych miesiącach lipcu i sierpniu. Na świerkach najwięcej spadzi powstaje w maju i czerwcu, kiedy to są siedliskiem świerkowca i innych czerwców, które są głównym źródłem spadzi. Ze wszystkich drzew iglastych największe znaczenie dla pszczelarstwa ma jodła. Duża ilość spadzi wytwarzanej na jodłach wynika z obecności różnorodnych czerwców oraz wspomnianej wcześniej mio- downicy jodłowej zielonej.
Czerwce i mszyce mają dobrze rozwinięty aparat gębowy, który umożliwia im przebicie komórek roślinnych, dostanie się do tkanki przewodzącej rośliny i wyssanie soków. Ponieważ soki drzewne są pod dużym ciśnieniem kapilarnym, są one pobierane przez mszyce/czerwce w nadmiernej ilości; nadmiar soku przechodzi przez układ pokarmowy owada i jest wydzielany w postaci kropel spadzi, które trafiają na sąsiednie gałęzie, igły, liście i glebę. Chociaż duże ilości spadzi na jodłach występują stosunkowo rzadko (co 5-7 lat), to zwykła ilość spadzi na jodle jest z pewnością znacznie większa niż na innych drzewach. Co do zasady spadź na jodłach jest wytwarzana co roku, ale jej ilość zależy w dużej mierze od warunków klimatycznych i glebowych. Na obszarach, na których przeważają jodły, spadź jest wytwarzana głównie w lipcu i sierpniu, ale jej produkcja może trwać do września.
Z uwagi na swój skład chemiczny miód spadziowy ma charakterystyczne cechy, które pod wieloma względami odróżniają go od miodów kwiatowych. Ma on wysoką zawartość minerałów i tendencję do szybszej krystalizacji niż niektóre inne odmiany miodu. "Goranski medun" to szczególna kategoria miodu spadziowego i jeden z najbardziej znanych miodów w Chorwacji. Dzięki swoim charakterystycznym właściwościom miód ten stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek obszaru Gorski Kotar i niziny Ogulin-Plaski i zyskał szczególną nazwę - "medun".
"Goranski medun" to szczególna kategoria miodu, która różni się od innych odmian miodu ze względu na swoje charakterystyczne cechy (maksymalna zawartość wilgoci 18,00 %, maksymalna zawartość HMF 15 mg/kg, minimalna przewodność elektryczna 0,9 mS/cm). Spektrum pyłkowe miodu "Goranski medun" obejmuje wskaźniki spadzi w miodzie (zarodniki grzybów, części strzępków, zielenice) oraz pyłki gatunków roślin występujących na tym obszarze w czasie produkcji. Fakt ten oraz charakterystyczne właściwości organoleptyczne i fizykochemiczne odróżniają go od innych odmian miodu.
W żadnym wypadku nie należy poddawać miodu "Goranski medun" działaniu wysokiej temperatury. Dozwolona jest dekrystalizacja miodu "Goranski medun" w temperaturze nie wyższej niż 40 °C, która nie zmienia jego właściwości wynikających z obecności spadzi pochodzącej z roślin znajdujących się na określonym obszarze.
Nazwa "Goranski medun" odzwierciedla nierozerwalny związek między cechami geograficznymi regionu, w którym miód jest produkowany, a produktem, który charakteryzuje. Wzajemne powiązania między skupiskami jodły i świerka a towarzyszącymi im skupiskami buka i klonu, ich entomofauną i produkcją miodu spadziowego są bezpośrednio uzależnione od cech geograficznych i topograficznych określonego obszaru, co bezpośrednio wpływa na właściwości i wyjątkowość miodu "Goranski medun".
"Goranski medun" jest miodem powstającym na ogół z mieszanki źródeł spadzi, składnika naturalnie bogatego w substancje mineralne. W większości zawiera on spadź pochodzącą ze świerków i jodeł, która jest łączona ze spadzią z drzew liściastych - buków i klonów.
Dzięki miodownicy jodłowej zielonej, która najczęściej wytwarza spadź, miód spadziowy może czasami nabierać czerwonawych odcieni. Spadź może pochodzić także od mszyc, w którym to przypadku przybiera ciemniejsze odcienie od brązowego po ciemnobrązowy lub prawie czarny, często z olejopodobnymi zielonkawymi smugami. Należy podkreślić, że zdobniczka jaworowa wytwarza największe ilości spadzi w drzewostanach klonowych. Dotyczy to w szczególności klonu jaworu (Acer pseudoplatanus L.), klonu zwyczajnego (Acer platanoides L.) i klonu polnego (Acer campestre L.), które mogą dawać stosunkowo duże ilości spadzi i pyłku, zwłaszcza pod koniec kwietnia i w maju. Wymienione powyżej typowe gatunki roślin stanowią dominujące cechy obszaru geograficznego określonego w pkt 4. Rozległa pokrywa leśna i zielony krajobraz należą do najbardziej istotnych ogólnych cech pod względem roślinności na określonym obszarze. Pokrywa leśna rozciąga się głównie na okoliczne i wyżej położone obszary, które są najbardziej istotne z punktu widzenia pszczelarzy.
Długa historia pszczelarstwa na obszarze Gorski Kotar wynika z praktycznej wiedzy fachowej i umiejętności mieszkańców, którzy od wieków zajmują się tym rzemiosłem na tym obszarze. Ich wiedza fachowa i umiejętności obejmują wyjątkową znajomość szczególnej morfologii tego obszaru górskiego, wszechstronną znajomość miejscowych roślin miododajnych, dominujących warunków klimatycznych oraz odpowiednich technologii pszczelarskich stosowanych na tym niezwykłym obszarze. "Goranski medun" jest produkowany przy użyciu tradycyjnych technik pszczelarskich, które mają ponad sto lat. Jedną z takich technik jest stosowanie uli z ruchomymi ramkami, najczęściej są to ule typu Alberti-Żnidarsic (AŻ) lub Langstroth-Root (LR). Te dwa typy uli są najbardziej rozpowszechnione na obszarze Gorski Kotar i okazały się przynosić najlepsze rezultaty w praktyce. Techniki pszczelarskie, takie jak rozmieszczenie uli, oraz procesy technologiczne mające na celu maksymalizację wydajności zbierania pożytku przez pszczoły, ochronę pszczół przed szkodnikami, zapobieganie rojeniu się pszczół i nie tylko, odzwierciedlają warunki klimatyczne i meteorologiczne panujące na obszarze geograficznym produkcji miodu "Goranski medun".
Odesłanie do publikacji specyfikacji
https://poljoprivreda.gov.hr/UserDocsImages/dokumenti/hrana/proizvodi_u_postupku_zastite-zoi-zozp-zts/Specifikacija_Goranski-Medun_izmjena11082021.pdf
