Debata roczna na temat postępów poczynionych w 2008 r. w zakresie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (PWBS).

Debata roczna na temat postępów poczynionych w 2008 r. w zakresie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (PWBS)

P6_TA(2009)0329

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 kwietnia 2009 r. w sprawie debaty rocznej na temat postępów poczynionych w 2008 r. w zakresie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (PWBS) (art. 2 i 39 traktatu UE)

(2010/C 184 E/19)

(Dz.U.UE C z dnia 8 lipca 2010 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając art. 2, 6 i 39 Traktatu o Unii Europejskiej, jak również art. 13, 17-22, 61-69, 255 i 286 Traktatu WE, które stanowią główne podstawy prawne w zakresie rozwoju UE i Wspólnoty jako przestrzeni wolności bezpieczeństwa i sprawiedliwości,

– uwzględniając pytania ustne skierowane do Rady (B6-0489/2008) i Komisji (B6-0494/2008), poddane pod dyskusję na posiedzeniu plenarnym w dniu 17 grudnia 2008 r.,

– uwzględniając art. 108 ust. 5 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że po dziesięciu latach od wejścia w życie Traktatu z Amsterdamu:

– dorobek prawny UE w zakresie sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa znacząco rośnie, co potwierdza słuszność podjętej przez państwa członkowskie decyzji o zaangażowaniu instytucji Unii Europejskiej w proces decyzyjny w tej dziedzinie, tak aby zagwarantować wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość obywatelom Unii,

– większość obywateli Unii, według okresowych sondaży Eurobarometru, w coraz większym stopniu odczuwa, że działania na szczeblu UE przynoszą dodatkowe korzyści w porównaniu z działaniami podejmowanymi wyłącznie na szczeblu krajowym, a dwie trzecie obywateli popiera działania na szczeblu UE, które promują i chronią prawa podstawowe (w tym prawa dziecka), a także pomagają zwalczać przestępczość zorganizowaną i terroryzm, zaś jedynie 18 % uważa, że działania na szczeblu UE nie przyniosły żadnych dodatkowych korzyści,

B. mając na uwadze, że wyżej wymienione pozytywne aspekty nie mogą zrekompensować:

– ciągłych wad prawnych i złożoności procesu decyzyjnego w UE, zwłaszcza w dziedzinach takich jak współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych, której brakuje odpowiedniego nadzoru demokratycznego i sądowego na szczeblu UE,

– niechęci większości państw członkowskich do wzmocnienia strategii politycznych związanych z prawami podstawowymi i prawami obywatelskimi; jednocześnie coraz pilniejsze staje się koncentrowanie nie tylko na zagadnieniach transgranicznych, aby uniknąć podwójnych standardów w ramach tego samego państwa członkowskiego,

– ciągłej potrzeby dalszego rozwoju oraz prawidłowego wdrożenia wspólnej polityki imigracyjnej i azylowej UE, które opóźnia się względem harmonogramu uzgodnionego w programie haskim oraz w europejskim pakcie o imigracji i azylu,

– trudności, jakie napotkała Komisja w zapewnieniu terminowego i właściwego wdrożenia znacznej części niedawno przyjętego ustawodawstwa wspólnotowego oprócz obsługi dużej liczby korespondencji, skarg i rosnącej liczby spraw wnoszonych w związku z uchybieniem zobowiązaniom,

– potrzeby większego zaangażowania Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych w ocenę realnego wpływu prawodawstwa unijnego na obywateli,

– wciąż słabo rozwiniętej sieci przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i zainteresowanych podmiotów w poszczególnych obszarach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (PWBS); warto zauważyć, że dopiero niedawno ministrowie sprawiedliwości państw członkowskich podjęli decyzję o stworzeniu sieci mającej na celu wzajemne umacnianie ustawodawstwa krajowego, co powinno mieć miejsce w pozostałych obszarach PWBS,

– faktu, że nawet pomiędzy agencjami UE współpraca rozwija się powoli, a sytuacja ta może się stać tym bardziej złożona w związku z mnożeniem organów wykonujących zadania operacyjne na szczeblu UE,

C. mając na uwadze, że należy przypomnieć:

– ciągle ostrożne stanowisko Rady i Komisji po przyjęciu przez Parlament rezolucji z dnia 25 września 2008 r. w sprawie debaty rocznej na temat postępów poczynionych w 2007 r. w zakresie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (PWBS) (art. 2 i 39 Traktatu UE)⁽¹⁾ i podczas debat plenarnych w grudniu 2008 r. w sprawie ochrony praw podstawowych w Unii Europejskiej i postępów w PWBS,

– wsparcie parlamentów krajowych na rzecz szerszej współpracy międzyparlamentarnej, zwłaszcza w PWBS, które było widoczne w ich udziale w debatach ogólnych i w konkretnych przypadkach, jak przy okazji przeglądu przepisów UE dotyczących jawności, decyzji ramowej Rady 2002/475/WSiSW z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie zwalczania terroryzmu⁽²⁾, w sprawie nowego ustawodawstwa unijnego dotyczącego danych PNR⁽³⁾, wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2004/38/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich⁽⁴⁾, oceny dyrektywy Rady 2003/9/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. ustanawiającej minimalne normy dotyczące przyjmowania osób ubiegających się o azyl⁽⁵⁾ oraz wdrożenia współpracy sądowej w sprawach cywilnych i karnych,

1. wzywa państwa członkowskie, które nie ratyfikowały Traktatu z Lizbony, do jak najszybszej ratyfikacji, ponieważ traktat ten pozwoli zaradzić najpoważniejszym brakom PWBS dzięki:

– utworzeniu bardziej spójnych, przejrzystych i właściwych pod kątem prawnym ram,

– wzmocnieniu ochrony praw podstawowych poprzez nadanie wiążącego charakteru Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej "Kartą") i umożliwienie UE przystąpienia do europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,

– wzmocnieniu pozycji obywateli Unii i społeczeństwa obywatelskiego poprzez zaangażowanie ich w proces legislacyjny i przyznanie im szerszego dostępu do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (ETS),

– zaangażowaniu Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych w ocenę strategii politycznych UE, co ułatwi kontrolę nad europejską i krajową administracją;

2. zwraca się do Rady Europejskiej, Rady i Komisji o:

a) formalne zaangażowanie nowo wybranego Parlamentu Europejskiego w zatwierdzenie kolejnego wieloletniego programu PWBS na lata 2010-2014, gdyż ten program, po wejściu w życie Traktatu z Lizbony, przede wszystkim powinien zostać wdrożony przez Radę i Parlament w drodze procedury współdecyzji; należy wyjść z założenia, że taki wieloletni program powinien także znacznie wykraczać poza sugestie zawarte w sprawozdaniach grupy doradczej wysokiego szczebla ds. polityki wewnętrznej Unii ("Future") i angażować także parlamenty krajowe, ponieważ odgrywają one kluczową rolę w kształtowaniu priorytetów i w ich realizacji na szczeblu krajowym;

b) skoncentrowanie się na przyszłym programie wieloletnim, a zwłaszcza na poprawie praw podstawowych i obywatelskich, co ostatnio zalecał Parlamentw swojej rezolucji z dnia 14 stycznia 2009 r. w sprawie stanu praw podstawowych w Unii Europejskiej w latach 2004-2008⁽⁶⁾, opierając się na celach i zasadach określonych w Karcie, którą instytucje ogłosiły w Nicei w 2000 r. i ponownie w Strasburgu 12 grudnia 2007 r.;

3. uważa za pilne i właściwe, żeby Komisja:

a) podjęła pilne inicjatywy w celu poprawy ochrony praw obywateli, takich jak ochrona danych, ochrona dyplomatyczna i konsularna oraz swoboda przemieszczania się i pobytu;

b) opracowała mechanizm gwarantujący większy udział obywateli w definiowaniu zakresu obywatelstwa unijnego poprzez rozwój mechanizmów konsultacji i wsparcia sieci współpracy zainteresowanych stron;

c) przedstawiła pełny program działań UE wzmacniających prawa proceduralne oskarżonego i gwarancje niezbędne podczas postępowania przedprocesowego i na etapie poprocesowym, zwłaszcza kiedy w postępowaniu występuje osoba niebędąca obywatelem danego kraju, a ogólniej, by opracowała sposoby kontroli europejskich środków w zakresie wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych i bezpieczeństwa odnośnie do ochrony praw obywateli;

d) systematyczne zbierała i upowszechniałą wszelkie istotne, neutralne dane na temat ewolucji głównych strategii w zakresie PWBS, takich jak przepływy migracyjne, ewolucja przestępczości zorganizowanej, a zwłaszcza terroryzmu (zob. ocena zagrożenia przestępczością zorganizowaną w UE (ang. OCTA) i sprawozdanie na temat terroryzmu w UE i ogólnych tendencji (TE-SAT) sporządzone przez Europol);

e) jak najszybciej przedstawiła znajdujące się w fazie opracowywania instrumenty prawne dotyczące innych kategorii pracowników z krajów trzecich uprawnionych do otrzymania błękitnej karty UE, takich jak pracownicy sezonowi, pracownicy przeniesieni w ramach przedsiębiorstwa oraz wynagradzani stażyści, a także instrumenty dotyczące mandatu agencji FRONTEX; zadbała w szczególności o to, aby FRONTEX posiadał zasoby wystarczające do zagwarantowania realizacji swoich zadań oraz przekazywania Parlamentowi pełnych informacji dotyczących negocjacji porozumień z krajami trzecimi w zakresie migracji;

f) ustanowiła europejską strategię bezpieczeństwa wewnętrznego, która powinna uzupełniać krajowe plany bezpieczeństwa, tak aby obywatele Unii i parlamenty krajowe mieli świadomość dodatkowych korzyści płynących z działań UE; wzmocniła w szczególności polityki UE w zakresie zwalczania niektórych rodzajów przestępczości zorganizowanej, takich jak handel ludźmi, seksualne wykorzystywanie dzieci lub korupcja, poprzez podjęcie skutecznych działań i wykorzystanie wszelkich dostępnych instrumentów współpracy do osiągnięcia wymiernych rezultatów, w tym działań mających na celu przyjęcie instrumentu legislacyjnego dotyczącego konfiskaty aktywów finansowych i własności międzynarodowych organizacji przestępczych oraz wykorzystanie ich do celów społecznych;

g) kontynuowała wdrażanie zasady wzajemnego uznawania orzeczeń w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, jak i karnych, na wszystkich etapach postępowania sądowego, zwłaszcza jeśli chodzi o sprawy karne, aby zapewnić ogólnoeuropejski system uznawania i wzajemnej akceptacji dowodów, uwzględniając w jak największym stopniu poszanowanie praw podstawowych;

h) uzupełniła proces rozwijania wzajemnego uznawania o szereg działań wzmacniających wzajemne zaufanie, zwłaszcza poprzez pewne zbliżenie materialnego i proceduralnego prawa karnego, praw proceduralnych, poprawę wzajemnej oceny funkcjonowania systemów wymiaru sprawiedliwości i poprawę sposobów rozwijania wzajemnego zaufania w ramach zawodów prawniczych, takich jak zwiększenie liczby szkoleń dla pracowników wymiaru sprawiedliwości i wspieranie sieci współpracy;

i) opracowała przejrzystą i skuteczną strategię zewnętrzną UE w ramach PWBS, opartą na wiarygodnej strategii, zwłaszcza tam, gdzie Wspólnota posiada wyłączne kompetencje, na przykład w umowach o readmisji, ochronie granic zewnętrznych i polityce wizowej (jak w przypadku zwolnienia z obowiązku posiadania wizy USA);

j) zwróciła się do Rady, żeby regularnie zasięgała ona opinii Parlamentu nawet w przypadku umów międzynarodowych dotyczących współpracy sądowej i policyjnej w sprawach karnych, gdyż obecne negatywne stanowisko Rady w tym zakresie jest sprzeczne z unijną zasadą lojalnej współpracy i demokratycznej kontroli; wzywa w szczególności Komisję do przedstawienia kryteriów rozwoju własnej polityki europejskiej w zakresie umów z krajami trzecimi w sprawie wzajemnej pomocy prawnej lub ekstradycji w sprawach karnych, biorąc pod uwagę zasadę niedyskryminacji między obywatelami UE i obywatelami danego kraju trzeciego;

k) wprowadziła specjalne prawodawstwo przyznające ochronę dyplomatyczną i konsularną wszystkim obywatelom Unii, niezależnie od faktu, czy dane państw członkowskie posiada przedstawicielstwo na terenie kraju trzeciego;

l) przedłożyła nowe wnioski w celu osiągnięcia zgodności z orzeczeniami ETS dotyczącymi ochrony podstawowych praw w przypadku zamrożenia aktywów osób prawnych i fizycznych, uwzględniając również orzeczenia ETS dotyczące osób z listy zawartej w załączniku do decyzji Rady wykonującej art. 2 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 2580/2001 z dnia 27 grudnia 2001 r. w sprawie szczególnych środków restrykcyjnych skierowanych przeciwko niektórym osobom i podmiotom mających na celu zwalczanie terroryzmu⁽⁷⁾;

m) wzmocniła wzajemne zaufanie i solidarność między administracjami państw członkowskich poprzez:

– określenie, we współpracy z Radą Europy, wyższych standardów jakości współpracy wymiaru sprawiedliwości⁽⁸⁾ i policji;

– wzmocnienie i demokratyzację mechanizmów wzajemnej oceny, przewidzianych już w ramach współpracy w obszarze Schengen i zwalczania terroryzmu;

– rozszerzenie istniejącego w ramach Schengen modelu wzajemnej oceny i pomocy między państwami członkowskimi na wszystkie strategie polityczne PWBS w przypadkach, gdy dotyczą one obywateli innych państw członkowskich lub krajów trzecich (tak jak w odniesieniu do polityki migracyjnej i integracyjnej, ale także w celu realizacji programów przeciwdziałających terroryzmowi i radykalizacji);

n) wzmocniła koordynację i komplementarność między istniejącymi i przyszłymi agencjami UE, takimi jak Europol, Eurojust, Frontex i Cepol, gdyż organy te powinny wykraczać poza zalążkową i nieokreśloną współpracę i nawiązywać bliższe kontakty z odpowiednimi służbami krajowymi dzięki wyższym standardom wydajności i bezpieczeństwa oraz większej jawności i kontroli ich poczynań ze strony Parlamentu Europejskiego i parlamentów krajowych;

o) nadal trwale rozwijała i wzmacniała wspólną politykę UE w zakresie zarządzania granicami, podkreślając potrzebę jak najszybszego zdefiniowania światowego kontekstu dla strategii UE w sprawie granic, a także sposób interakcji i ogólnego funkcjonowania wszystkich odnośnych programów i projektów, aby zoptymalizować ich wzajemne powiązania i uniknąć powielania i niespójności;

4. wzywa Komisję do podjęcia wszelkich niezbędnych działań w celu zakończenia odnośnych projektów oraz zadbania o to, aby wizowy system informacyjny (VIS) oraz system informacyjny Schengen drugiej generacji (SIS II) mogły jak najszybciej wejść w życie;

5. zaleca, aby Komisja powstrzymała się od przedwczesnego przedstawiania jakichkolwiek wniosków legislacyjnych wprowadzających nowe systemy - szczególnie systemu wjazdu/wyjazdu - do momentu uruchomienia wizowego systemu informacyjnego (VIS) oraz systemu informacyjnego Schengen drugiej generacji (SIS II); opowiada się za dokonaniem oceny rzeczywistego zapotrzebowania na taki system, mając na uwadze, że w oczywisty sposób nakłada się on na zbiór już istniejących systemów; uważa, że konieczna jest analiza wszelkich potrzebnych zmian w istniejących systemach oraz podanie odpowiedniej wartości szacunkowej rzeczywistych kosztów całego procesu;

6. zwraca się do Komisji o włączenie do wniosku dotyczącego programu wieloletniego powyższych zaleceń oraz zaleceń sformułowanych przez Parlament w wyżej wymienionej rezolucji z dnia 25 września 2008 r. oraz 14 stycznia 2009 r., a także następujących rezolucji:

– rezolucji z dnia 2 kwietnia 2009 r. w sprawie problemów i perspektyw obywatelstwa europejskiego⁽⁹⁾,

– rezolucji z dnia 27 września 2007 r. w sprawie stosowania dyrektywy Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzającej w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne⁽¹⁰⁾,

– rezolucji z dnia 10 marca 2009 r. w sprawie kolejnych etapów rozwoju zarządzania granicami w Unii Europejskiej i podobnych doświadczeń w krajach trzecich⁽¹¹⁾ oraz

– rezolucji z dnia 10 marca 2009 r. w sprawie przyszłości wspólnego europejskiego systemu azylowego⁽¹²⁾;

7. zobowiązuje swego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

______

⁽¹⁾ Teksty przyjęte, P6_TA(2008)0458.

⁽²⁾ Dz.U. L 164 z 22.6.2002, s. 3.

⁽³⁾ Wniosek dotyczący decyzji ramowej Rady w sprawie wykorzystywania danych dotyczących rezerwacji pasażera (danych PNR) w celu egzekwowania prawa (COM(2007)0654).

⁽⁴⁾ Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77.

⁽⁵⁾ Dz.U. L 31 z 6.2.2003, s. 18.

⁽⁶⁾ Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0019.

⁽⁷⁾ Dz.U. L 344 z 28.12.2001, s. 70.

⁽⁸⁾ Zalecenie Parlamentu Europejskiego dla Rady w sprawie jakości wymiaru sprawiedliwości w zakresie prawa karnego i harmonizacji ustawodawstwa karnego w państwach członkowskich (Dz.U. C 304 E z 1.12.2005, s. 109).

⁽⁹⁾ Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0204.

⁽¹⁰⁾ Dz.U. C 219 E z 28.8.2008, s. 317.

⁽¹¹⁾ Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0085.

⁽¹²⁾ Teksty przyjęte, P6_TA(2009)0087.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2010.184E.90
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Debata roczna na temat postępów poczynionych w 2008 r. w zakresie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (PWBS).
• Data aktu: 24/04/2009
• Data ogłoszenia: 08/07/2010