Amnestia.

USTAWA
z dnia 21 lipca 1983 r.
o amnestii.

Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, kierując się zasadami humanizmu socjalistycznego i mając na uwadze:

- postępującą normalizację życia społecznego i umocnienie się państwa socjalistycznego,

- wzrost dyscypliny społecznej oraz polepszenie stanu bezpieczeństwa i porządku publicznego,

w celu stworzenia warunków umożliwiających obywatelom, którzy z powodów politycznych albo nieumyślnie dopuścili się naruszeń porządku prawnego, włączenie się do czynnego udziału w życiu kraju i podstaw do wcześniejszego zwolnienia ze względu na wiek i warunki osobiste sprawców niektórych przestępstw stanowi, co następuje:

Art.  1.

Amnestię stosuje się do popełnionych przed dniem zniesienia stanu wojennego:

1)
przestępstw przeciwko porządkowi prawemu stanu wojennego, określonych w art. 46 i 48 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154 i z 1982 r. Nr 3, poz. 18) oraz art. 256 i 257 Kodeksu karnego w związku z art. 49 ust. 1 tego dekretu,
2)
przestępstw związanych z militaryzacją, określonych w art. 303, 304 § 1 i 2 oraz § 3, z wyjątkiem wypadku usiłowania dokonania ucieczki za granicę, art. 305, 306 i 309 Kodeksu karnego,
3)
przestępstw popełnionych z powodów politycznych albo w związku ze strajkiem lub akcją protestacyjną:
a)
przeciwko zdrowiu, określonych w art. 156 § 1 i 2 art. 158 § 1 i art. 160 § 1 Kodeksu karnego,
b)
przeciwko wolności, określonych w art. 165 § 1, art. 166 i 167 § 1, art. 171 § 1 oraz art. 172 § 1 Kodeksu karnego,
c)
przeciwko czci i nietykalności cielesnej, określonych w art. 178 § 1 i 2, art 181 § 1 i art. 182 § 1 Kodeksu karnego,
d)
przeciwko praktykom religijnym, określonych w art. 196 i 197 Kodeksu karnego,
e)
przeciwko mieniu, określonych w art. 212 § 1, art. 214 § 1 i art. 220 Kodeksu karnego,
f)
przeciwko działalności instytucji państwowych i społecznych, określonych w art. 233 i 234 § 1 oraz art. 235-237 Kodeksu karnego,
g)
przeciwko porządkowi publicznemu, określonych w art. 270 § 1, art. 271 i 273 § 1 i 2 w związku z art. 270 § 1 lub art. 271, art. 275 § 1, art. 276 § 1 i 3, art. 278 § 1-3 oraz art. 279-282a, 284, 285, 287 i 288 § 2 Kodeksu karnego,
h)
określonych w art. 6a dekretu z dnia 5 lipca 1946 r. o utworzeniu Głównego Urzędu Kontroli Prasy Publikacji i Widowisk (Dz. U. Nr 34 poz. 210, z 1948 r. Nr 36, poz. 257, z 1952 r. Nr 19, poz. 114, z 1953 r. Nr 49, poz. 239 i z 1981 r. Nr 20, poz. 99).
4)
występków popełnionych przy przeciwdziałaniu strajkom lub akcjom protestacyjnym albo innym zbiorowym naruszeniom bezpieczeństwa i porządku publicznego z powodów politycznych,
5)
przestępstw nieumyślnych z wyjątkiem popełnionych w stanie nietrzeźwości.
Art.  2. 1

Jeżeli sprawca, któremu do dnia zniesienia stanu wojennego nie przedstawiono zarzutów o przestępstwo określone w art. 1 ustawy lub w rozdziale XIX Kodeksu karnego, z wyjątkiem przestępstwa określonego w art. 134 lub 135, albo w art. 254 w związku z art. 122-124 i art. 126-128 Kodeksu karnego, dobrowolnie zgłosi się do dnia 31 grudnia 1983 r. do organu powołanego do ścigania przestępstw albo do polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub urzędu konsularnego i oświadczy do protokołu, że zaniecha przestępczej działalności oraz ujawni rodzaj popełnionego czynu, czas i miejsce jego popełnienia - postępowania karnego nie wszczyna się, a wszczęte umarza.

Art.  3.
1.
W sprawach o przestępstwa wymienione w art. 1, popełnione przez kobiety oraz przez sprawców którzy w chwili czynu nie ukończyli lat 21, orzeczoną prawomocnie kary zasadnicze i dodatkowe, nie ściągnie grzywny, opłaty oraz koszty sądowe daruje się w całości.
2.
Podlegają jednak wykonaniu prawomocne orzeczenie o przypadku rzeczy, degradacji i obniżeniu stopnia wojskowego, nawiązce i zasądzonym odszkodowaniu.
3.
W sprawach, o których mowa w ust. 1, postępowanie karne umarza się. W takim wypadku orzeka się przepadek narzędzi i innych przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, a także przedmiotów pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa, jak również przedmiotów, których posiadanie jest zakazane lub wymaga zezwolenia.
4.
Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio, w razie gdy darowanie kary nie następuje z powodu jej wykonania.
Art.  4.
1.
W sprawach o przestępstwa wymienione w art. 1 popełnione przez sprawców innych niż określone w art. 3:
1)
prawomocnie orzeczone kary pozbawienia wolności do lat 3 lub kary łagodniejsze oraz kary dodatkowe - daruje się,
2)
prawomocnie orzeczone kary pozbawienia wolności powyżej lat 3 - łagodzi się o połowę.
2.
W sprawach o przestępstwa, o których mowa w ust. 1, postępowanie umarza się, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że należałoby za nie orzec karę, która uległaby darowaniu.
3.
W wypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i ust. 2, przepisy art. 3 stosuje się odpowiednio.
Art.  5.

W szczególnie uzasadnionych wypadkach Sąd Najwyższy, na wniosek Prokuratora Generalnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, może umorzyć postępowanie o przestępstwo, o którym mowa w art. 1, choćby z okoliczności sprawy wynikało, że należałoby za nie orzec karę powyżej 3 lat pozbawienia wolności, o przestępstwo określone w rozdziale XIX Kodeksu karnego, z wyjątkiem przestępstwa określonego w art. 134 i 135, a także o inne przestępstwo - popełnione przed dniem zniesienia stanu wojennego, albo darować prawomocnie orzeczoną karę za takie przestępstwo.

Art.  6.
1.
W sprawach o przestępstwa popełnione przed dniem zniesienia stanu wojennego, inne niż określone w art. 1, warunkowe przedterminowe zwolnienie może nastąpić już pod odbyciu połowy kary, jeżeli sprawca:
1)
ukończył - kobieta 50, a mężczyzna 60 lat, albo
2)
do dnia wejścia w życie ustawy sprawował sam pieczę nad dzieckiem do lat 16, do której wykonywania są obowiązani rodzice.
2.
Przepisu ust. 1 nie stosuje się:
1)
do zbrodni określonej w art. 1 pkt 1 dekretu z dnia 31 sierpnia 1944 r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców Narodu Polskiego (Dz. U. z 1946 r. Nr 69, poz. 377, z 1947 r. Nr 65, poz. 390 z 1948 r. Nr 18, poz. 124 i z 1949 r. Nr 32, poz. 238) oraz do innych zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości,
2)
do zbrodni określonych w art. 122, 123, 124, 126, 127, 129, 130 i 131 Kodeksu karnego, do przestępstw określonych w art. 125 w związku z art. 122-124 oraz 128 § 1 w związku z art. 122-124 i 127 Kodeksu karnego, jak również do przestępstw określonych w art. 129 w związku z tymi przepisami,
3)
do zbrodni zabójstwa określonej w art. 148 § 1 Kodeksu karnego,
4)
do zbrodni określonych w art. 134 i 135 Kodeksu karnego oraz w art. 201 i 202 § 2 Kodeksu, jeżeli zagarnięto mienie znacznej wartości, jak również do osób organizacyjnych lub kierujących wykonaniem przez inne osoby przestępstwa polegającego na zagarnięciu mienia społecznego w porozumieniu z innymi osobami, bez względu na wysokość wyrządzonej szkody,
5)
do przestępstw łapownictwa i płatnej produkcji określonych w art. 239, 240 i 241 § 1, 3 i 4 Kodeksu karnego, w art. 242 w związku z tymi przepisami oraz w art. 244 Kodeksu karnego,
6)
do przestępstw zgwałcenia określonych w art. 168 Kodeksu karnego,
7)
do przestępstw o charakterze chuligańskim albo popełnionych w stanie nietrzeźwości,
8)
do przestępstw określonych w art. 208 Kodeksu karnego oraz do przestępstw rozboju i wymuszenia rozbójniczego określonych w art. 210 i 211 Kodeksu karnego,
9)
do przestępstw gospodarczych określonych w rozdziale XXX kodeksu karnego i do przestępstw określonych w ustawie z dnia 25 września 1981 r. o zwalczaniu spekulacji (Dz. U. z 1982 r. Nr 36, poz. 243).
Art.  7.
1.
W razie popełnienia przez sprawcę przestępstwa, do którego zastosowano amnestię, w okresie do dnia 31 grudnia 1985 r. nowego umyślnego przestępstwa podobnego, za które orzeczono karę pozbawienia wolności, wydane orzeczenie o zastosowaniu amnestii ulega uchyleniu; w takim wypadku postępowanie karne podejmuje się, darowane lub złagodzone kary podlegają wykonaniu odpowiednio w całości lub w części, nie uiszczone opłaty i koszty sądowe ulegają ściągnięciu.
2.
Organ stosujący amnestię jest obowiązany pouczyć osobę korzystającą z amnestii o treści przepisu ust. 1; przyjęcie pouczenia do wiadomości osoba ta potwierdza w protokole własnoręcznym podpisem.
Art.  8.

Przebacza się i puszcza w niepamięć wykroczenia popełnione przed dniem zniesienia stanu wojennego z powodów politycznych lub na tle konfliktów społecznych, a nie wykonane kary - daruje się.

Art.  9.
1.
W razie zbiegu przestępstw podlegających amnestii, stosuje się amnestię do każdego ze zbiegających się przestępstw. W razie zbiegu przestępstwa podlegającego amnestii z innym przestępstwem, stosuje się amnestię do przestępstwa podlegającego amnestii.
2.
Po zastosowaniu amnestii w miarę potrzeby orzeka się karę łączną na ogólnych zasadach.
Art.  10.
1.
Do kar już złagodzonych w drodze amnestii lub łaski stosuje się przepisy ustawy, biorąc za podstawę karę złagodzoną. Okres próby wyznaczony indywidualnym aktem łaski skraca się do dnia 31 grudnia 1985 r.
2.
Jeżeli w drodze amnestii lub łaski złagodzono jedynie karę łączną, uważa się że kary wymierzone za poszczególne zbiegające się przestępstwa zostały złagodzone do wysokości złagodzonej kary łącznej.
Art.  11.
1.
Amnestię stosuje sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy.
2.
W postępowaniu przygotowawczym amnestię stosuje prokurator, jednakże sąd orzeka na wniosek prokuratora o umorzeniu postępowania na podstawie art. 3 ust. 3 i art. 4 ust. 2.
3.
W sprawach o wykroczenia amnestię stosuje kolegium do spraw wykroczeń.
4.
W stosunku do osób odbywających karę pozbawienia wolności i karę aresztu, jeżeli nie zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej, amnestię stosuje sąd wojewódzki, w którego okręgu skazany odbywa karę, a w zakresie właściwości sądów wojskowych - sąd wojskowy; sąd orzeka na posiedzeniu w składzie jednego sędziego.
Art.  12.
1.
Orzeczenia w przedmiocie amnestii zapadają w formie postanowień, chyba że amnestię zastosowano w wyroku; w sprawach rozpoznawanych na rozprawie o umorzeniu postępowania, darowaniu lub złagodzeniu kary orzeka się w wyroku.
2.
Na postanowienie w przedmiocie amnestii przysługuje zażalenie. W wypadkach, o których mowa w art. 11 ust. 4, zażalenie rozpoznaje sąd wojewódzki lub sąd wojskowy w składzie trzech sędziów.
Art.  13.
1.
W wypadkach, o których mowa w art. 7, orzeka organ właściwy do rozpoznania sprawy, w której na podstawie amnestii darowano karę, a jeżeli umorzono postępowanie - organ, który je umorzył.
2.
Sąd orzeka na posiedzeniu, chociażby amnestię zastosowano w wyroku.
3.
Na postanowienie przysługuje zażalenie.
Art.  14.

Postępowanie w sprawach amnestii prowadzi się zgodnie z przepisami obowiązującymi w postępowaniu przed organem, który je prowadzi, jeżeli przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej.

Art.  15.
1.
Przy zwalnianiu z zakładów karnych i aresztów śledczych na podstawie amnestii w pierwszej kolejności podlegają zwolnieniu odbywający karę aresztu, karę pozbawienia wolności - kobiety i młodociani oraz osoby tymczasowo aresztowane.
2.
Zwolnienie osób pozbawionych wolności powinno nastąpić nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy.
Art.  16.

Ministrowie: Obrony Narodowej, Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych oraz Prokurator Generalny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej mogą wydawać przepisy niezbędne do wykonania ustawy.

Art.  17.

Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

1 Art. 2 zmieniony przez art. 1 ustawy z dnia 22 listopada 1983 r. (Dz.U.83.63.287) zmieniającej nin. ustawę z dniem 26 listopada 1983 r.

Zmiany w prawie

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024
Ratownik medyczny wykona USG i zrobi test na COVID

Mimo krytycznych uwag Naczelnej Rady Lekarskiej, Ministerstwo Zdrowia zmieniło rozporządzenie regulujące uprawnienia ratowników medycznych. Już wkrótce, po ukończeniu odpowiedniego kursu będą mogli wykonywać USG, przywrócono im też możliwość wykonywania testów na obecność wirusów, którą mieli w pandemii, a do listy leków, które mogą zaordynować, dodano trzy nowe preparaty. Większość zmian wejdzie w życie pod koniec marca.

Agnieszka Matłacz 12.03.2024
Jak zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego w wyborach samorządowych

Nie wszyscy wyborcy będą mogli udać się osobiście 7 kwietnia, aby oddać głos w obwodowych komisjach wyborczych. Dla nich ustawodawca wprowadził instytucję głosowania korespondencyjnego jako jednej z tzw. alternatywnych procedur głosowania. Przypominamy zasady, terminy i procedurę tego udogodnienia dla wyborców z niepełnosprawnością, seniorów i osób w obowiązkowej kwarantannie.

Artur Pytel 09.03.2024
Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 21.02.2024
Standardy ochrony dzieci. Placówki medyczne mają pół roku

Lekarz czy pielęgniarka nie będą mogli się tłumaczyć, że nie wiedzieli komu zgłosić podejrzenie przemocy wobec dziecka. Placówki medyczne obowiązkowo muszą opracować standardy postępowania w takich sytuacjach. Przepisy, które je do tego obligują wchodzą właśnie w życie, choć dają jeszcze pół roku na przygotowania. Brak standardów będzie zagrożony grzywną. Kar nie przewidziano natomiast za ich nieprzestrzeganie.

Katarzyna Nocuń 14.02.2024
Wszystkie wyroby tytoniowe wkrótce trafią do systemu Track&Trace

Punkty sprzedaży wyrobów tytoniowych czekają nowe obowiązki. Unijnym Systemem Śledzenia Ruchu i Pochodzenia Wyrobów Tytoniowych (Track&Trace) obecnie objęte są papierosy i tytoń do samodzielnego skręcania papierosów. Od 20 maja trafią do niego także wszystkie inne wyroby zawierające w swoim składzie tytoń. W systemie muszą się również zarejestrować punkty sprzedaży wyrobów tytoniowych.

Krzysztof Koślicki 05.02.2024