Regulaminy pracy oraz zasady usprawiedliwiania nieobecności w pracy i udzielania zwolnień od pracy.

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 20 grudnia 1974 r.

w sprawie regulaminów pracy oraz zasad usprawiedliwiania nieobecności w pracy i udzielania zwolnień od pracy.

Na podstawie art. 104 § 2 i 3 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1974 r. Nr 24, poz. 141) Rada Ministrów po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych zarządza, co następuje:

Rozdział  1

Regulaminy pracy.

§  1.

1. W każdym zakładzie pracy zatrudniającym stale co najmniej 50 pracowników powinien obowiązywać regulamin pracy.

2. Regulamin pracy ustala porządek wewnętrzny w zakładzie pracy oraz określa związane z procesem pracy obowiązki zakładu i pracowników.

§  2.

1. W zakładach pracy, w których stosunek pracy pracowników unormowany jest przepisami wydanymi na podstawie art. 298 § 1 Kodeksu pracy lub przepisami odrębnymi, regulaminy pracy mogą być stosowane zależnie od potrzeby.

2. Sprawy regulaminów pracy w zakładach górniczych, do których stosuje się prawo górnicze, normują przepisy tego prawa i przepisy wydane na jego podstawie.

§ 3. 1  

1. Regulamin pracy ustala kierownik zakładu pracy w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową, a jeżeli w zakładzie pracy działa więcej niż jedna organizacja związkowa - w uzgodnieniu ze wspólną reprezentacją związkową, tworzoną na zasadach określonych w ustawie z dnia 8 października 1982 r. o związkach zawodowych (Dz.U. z 1985 r. Nr 54, poz. 277, z 1988 r. Nr 11, poz. 84 i z 1989 r. Nr 20, poz. 105).

2. Jeżeli w zakładzie pracy nie działa zakładowa organizacja związkowa, regulamin pracy ustala kierownik zakładu pracy.

3. W przedsiębiorstwie państwowym regulamin pracy uchwala, na wniosek dyrektora, rada pracownicza przedsiębiorstwa po uprzednim uzgodnieniu treści regulaminu z zakładową organizacją związkową. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.

4. Jeżeli w przedsiębiorstwie państwowym nie działa rada pracownicza przedsiębiorstwa, stosuje się odpowiednio przepisy ust. 1 i 2.

§  4.

1. 2 Regulamin pracy wchodzi w życie po upływie 2 tygodni od podania go pracownikom do wiadomości.

2. Podanie regulaminu pracy do wiadomości pracowników następuje przez wywieszenie w widocznych miejscach lub w innej formie przyjętej w danym zakładzie pracy.

3. Regulamin pracy powinien być podany do wiadowmości każdego przyjętego do pracy pracownika przed jego przystąpieniem do pracy.

§  5.

1. Regulamin pracy powinien stwierdzać, że czas pracy należy wykorzystywać w pełni na pracę zawodową i że podstawowym obowiązkiem pracownika jest:

1) rzetelne i efektywne wykonywanie pracy,

2) przestrzeganie ustalonego w zakładzie czasu pracy i porządku,

3) dokładne i sumienne wykonywanie poleceń przełożonych,

4) przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych,

5) przejawianie koleżeńskiego stosunku do współtowarzyszy pracy, okazywanie pomocy podwładnym, a w szczególności pracownikom młodocianym,

6) sumienny stosunek do mienia zakładu pracy oraz wszelkich urządzeń i materiałów stanowiących własność społeczną,

7) prestrzeganie tajemnicy państwowej i służbowej.

2. Regulamin pracy powinien także wskazywać, że szczególnie rażącym naruszeniem ustalonego porządku i dyscypliny pracy jest:

1) złe i niedbałe wykonywanie pracy oraz psucie materiałów, narzędzi i maszyn, a także wykonywanie prac nie związanych z zadaniami wynikającymi ze stosunku pracy,

2) nieprzybycie do pracy, spóźnianie się do pracy lub samowolne jej opuszczanie bez usprawiedliwienia,

3) 3 stawienie się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywanie alkoholu w czasie pracy lub w miejscu pracy,

4) zakłócenie porządku i spokoju w miejscu pracy,

5) niewykonywanie poleceń przełożonych,

6) niewłaściwy stosunek do przełożonych i współtowarzyszy pracy,

7) nieprzestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych,

8) nieprzestrzeganie tajemnicy państwowej i służbowej,

§  6.

1. Regulamin pracy powinien szczegółowo określać:

1) godziny oraz porządek rozpoczynania i kończenia pracy,

2) początek i koniec pracy dla każdej zmiany i poszczególnych grup pracowników (w tym młodocianych i innych pracowników korzystających ze skróconego czasu pracy) oraz tryb przesuwania zmian,

3) przerwy w pracy,

4) porę nocną, obejmującą 8 godzin pomiędzy godzinami 21.00 a 7.00,

5) obowiązek i sposób potwierdzania przez pracownika przybycia do pracy i obecności w pracy,

6) sposób zabezpieczenia pomieszczeń i narzędzi pracy po zakończeniu godzin pracy,

7) warunki przebywania pracowników na terenie zakładu pracy poza godzinami pracy,

8) inne postanowienia dotyczące zachowania porządku i czystości w zakładzie pracy i na stanowisku pracy.

2. Regulamin pracy powinien określać tryb usprawiedliwiania nieobecności w pracy i spóźnień do pracy, udzielania zwolnień od pracy i urlopów, ze wskazaniem osób uprawnionych do tego, a także zasady zastępowania pracowników nieobecnych i prowadzenia ich ewidencji.

3. 4 Regulamin pracy powinien określać szczegółowo zasady i tryb postępowania w sprawach związanych z zapewnieniem przestrzegania na terenie zakładu obowiązku trzeźwości, a w szczególności:

1) system kontroli przestrzegania przez pracowników obowiązku trzeźwości lub zasady postępowania w razie podejrzenia lub stwierdzenia naruszenia tego obowiązku,

2) informację o przysługującym pracownikowi prawie żądania przeprowadzenia badania stanu trzeźwości i obowiązku poniesienia kosztów badania w razie potwierdzenia stanu po użyciu alkoholu wynikiem tego badania,

3) obowiązek niedopuszczenia do wykonywania pracy oraz do przebywania na terenie zakładu pracownika w stanie po użyciu alkoholu,

4) zasady dokumentowania ustaleń dotyczących naruszenia przez pracownika obowiązku trzeźwości.

4. Regulamin pracy powinien określać tryb zapoznawania pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisami przeciwpożarowymi, a także ustalać zasady ograniczenia palenia tytoniu w pomieszczeniach pracy.

5. Regulamin pracy może zawierać również inne postanowienia dotyczące organizacji pracy.

§ 7. 5 Regulamin pracy powinien zawierać informację o karach stosowanych w myśl art. 108 Kodeksu pracy za nieprzestrzeganie ustalonego porządku i dyscypliny pracy, regulaminu pracy, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisów przeciwpożarowych, a także za opuszczenie pracy bez usprawiedliwienia oraz stawianie się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo spożywanie alkoholu w czasie pracy lub w miejscu pracy.

§ 8. W zakresie obowiązków zakładu pracy regulamin pracy powinien określać zasady:

1) przydziału pracownikowi pracy,

2) organizowania stanowisk pracy oraz dostarczania potrzebnych do pracy narzędzi i materiałów,

3) wydawania odzieży roboczej i ochronnej oraz sprzętu ochrony osobistej,

oraz zawierać informacje dotyczące:

4) terminu, miejsca i czasu wypłaty wynagrodzenia,

5) rodzajów prac, przy których - zgodnie z wykazami prac wzbronionych - nie wolno zatrudniać kobiet i młodocianych,

6) miejsca i czasu przyjmowania pracowników przez kierownika zakładu pracy.

Rozdział  2

Zasady usprawiedliwiania nieobecności w pracy i spóźnień do pracy.

§  9.

1. O niemożności stawienia się do pracy z przyczyny z góry wiadomej pracownik powinien uprzedzić zakład pracy.

2. W razie niestawienia się do pracy, poza przypadkami określonymi w ust. 1, pracownik jest obowiązany zawiadomić zakład pracy o przyczynie nieobecności i przewidywanym czasie jej trwania pierwszego dnia nieobecności w pracy, nie później jednak niż w dniu następnym, osobiście, przez inne osoby lub przez pocztę. W tym przypadku za datę zawiadomienia uważa się datę stempla pocztowego.

3. Niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 2, jest usprawiedliwione, jeżeli pracownik ze względu na szczególne okoliczności nie mógł zawiadomić o przyczynie nieobecności.

§  10.

1. Pracownik jest obowiązany usprawiedliwić nieobecność w pracy lub spóźnienie się do pracy przedstawiając zakładowi pracy niezwłocznie przyczyny nieobecności, a na żądanie kierownika zakładu pracy także odpowiednie dowody. W razie niebecności w pracy z przyczyn, o których mowa w ust. 2 pkt 1, 3 i 4, pracownik jest obowiązany usprawiedliwić nieobecność, doręczając zakładowi pracy zaświadczenie lekarskie najpóźniej w dniu przystąpienia do pracy.

2. Nieobecność w pracy lub spóźnienie się do pracy usprawiedliwiają przyczyny uniemożliwiające stawienie się do pracy, a w szczególności:

1) niezdolność do pracy spowodowana chorobą pracownika lub jego izolacją z powodu choroby zakaźnej,

2) odsunięcie od pracy na podstawie zaświadczenia (decyzji) lekarza, komisji lekarskiej lub inspektora sanitarnego, jeżeli zakład pracy nie zatrudni pracownika przy innej pracy odpowiedniej do stanu jego zdrowia,

3) leczenie uzdrowiskowe, jeżeli jego okres został uznany zaświadczeniem lekarskim za okres niezdolności do pracy z powodu choroby,

4) choroba członka rodziny pracownika, wymagająca sprawowania przez pracownika osobistej opieki,

5) okoliczność wymagająca sprawowania przez pracownika osobistej opieki nad dzieckiem w wieku do lat 8,

6) konieczność wypoczynku po nocnej podróży służbowej w granicach nie przekraczających 8 godzin od zakończenia podróży, jeżeli pracownik nie korzystał z miejsca sypialnego.

§  11.

1. Za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy z przyczyn określonych:

1) w § 10 ust. 2 pkt 1-5 pracownikowi przysługuje zasiłek na zasadach określonych odrębnymi przepisami,

2) w § 10 ust. 2 pkt 6 pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.

2. Wynagrodzenie pracownika tymczasowo aresztowanego ulega od dnia zaprzestania pracy z powodu aresztowania ograniczeniu do połowy wynagrodzenia wynikającego z osobistego zaszeregowania. Jeżeli postępowanie karne umorzono albo wydano wyrok uniewinniający, pracownikowi należy wypłacić pozostałą część całego wynagrodzenia; nie dotyczy to warunkowego umorzenia postępowania oraz umorzenia postępowania z powodu przedawnienia lub amnestii.

Rozdział  3 ⁶

Zwolnienia od pracy.

§ 12. Zwolnienia od pracy są udzielane na zasadach określonych w Kodeksie pracy, rozporządzeniu oraz odrębnych przepisach.

§  13.

1. Zakład pracy jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika w celu stawienia się na wezwanie organu administracji państwowej, organu samorządu terytorialnego, sądu, prokuratury, policji albo kolegium do spraw wykroczeń oraz wykonywania powszechnego obowiązku obrony na wezwanie organu właściwego w tej sprawie. Za czas tych zwolnień pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, chyba że organ wzywający wypłacił pracownikowi równowartość utraconego wynagrodzenia.

2. Za czas zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1, nie przysługuje wynagrodzenie w razie stawienia się przed sądem w charakterze oskarżonego i przed kolegium do spraw wykroczeń w charakterze obwinionego. Jednakże wynagrodzenie przysługuje, jeżeli oskarżony lub obwiniony został uniewinniony lub postępowanie zostało umorzone.

§ 14. Zakład pracy jest obowiązany zwolnić od pracy - bez zachowania prawa do wynagrodzenia - pracownika powołanego w charakterze biegłego na czas niezbędny, nie dłuższy niż 6 dni w roku, do wykonywania czynności biegłego w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym i sądowym, a także członka rady nadzorczej jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, również na czas nie dłuższy niż 6 dni w roku, do wykonywania czynności członka tej rady.

§ 15. Zakład pracy jest obowiązany zwolnić od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia pracownika w celu wzięcia udziału w charakterze strony w posiedzeniu zakładowej komisji pojednawczej oraz komisji pojednawczej przy sądzie pracy.

§  16.

1. Zakład pracy jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika w celu przeprowadzenia badań przewidzianych przepisami w sprawie obowiązkowych badań lekarskich lub szczepień albo badań stanu zdrowia osób wykonujących niektóre zajęcia zarobkowe, jeżeli nie jest możliwe przeprowadzenie badań lub szczepień w czasie wolnym od pracy.

2. Za czas zwolnień przewidzianych w ust. 1 pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wypadkach i granicach ustalonych odrębnymi przepisami..

§ 17. Zakład pracy jest obowiązany zwolnić od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, pracownika powołanego przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli lub dyrektora delegatury Najwyższej Izby Kontroli do wykonywania czynności inspektora- rzeczoznawcy w wymiarze nie przekraczającym 20 dni w roku.

§ 18. Zakład pracy jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w celu pełnienia funkcji członka komisji społecznej lub innego społecznego organu konsultacyjnego, powoływanych przez naczelne organy władzy państwowej albo Radę Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, a także funkcji członka komisji Komitetu Badań Naukowych.

§  19.

1. Zakład pracy jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika:

1) do wykonywania zadań członka ochotniczej lub obowiązkowej straży pożarnej w celu uczestniczenia w akcji gaszenia pożaru, a ponadto - w wymiarze nie przekraczającym 6 dni w roku - na szkolenie pożarnicze i do wykonywania kontroli zabezpieczenia przeciwpożarowego poza zakładem pracy, w którym jest zatrudniony,

2) ratownika Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego na czas niezbędny do wykonywania funkcji ratownika i do wypoczynku koniecznego po zakończeniu akcji ratowniczej,

3) do udziału w bezpośredniej ochronie przed powodzią,

4) w celu oddania krwi i na okresowe badania lekarskie na czas oznaczony przez stację krwiodawstwa.

2. Zwolnienie pracownika na szkolenie pożarnicze i do wykonywania kontroli zabezpieczenia przeciwpożarowego poza zakładem pracy, w którym jest zatrudniony, następuje na wniosek właściwego terenowego organu administracji rządowej, a do udziału w akcji gaszenia pożaru, w akcji ratowniczej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, jak również w akcji bezpośredniej ochrony przed powodzią, następuje w trybie przyjętym do organizowania tych akcji.

3. Za czas zwolnień od pracy, o których mowa w ust. 1, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

§  20.

1. Pracownikom pełniącym funkcję wykładowców w szkołach zawodowych, w szkołach wyższych oraz w samodzielnych placówkach naukowych, naukowo-badawczych i naukowo-dydaktycznych przysługuje zwolnienie od pracy na czas niezbędny do prowadzenia zajęć, w wymiarze nie przekraczającym 6 godzin tygodniowo lub 24 godzin w miesiącu, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również do pracowników będących wykładowcami na kursach zawodowych prowadzonych przez:

1) ministerstwa oraz urzędy centralne, a także terenowe organy administracji rządowej i jednostki im podległe,

2) jednostki organizacyjne Ministerstwa Edukacji Narodowej,

3) stowarzyszenia i organizacje społeczne, które na podstawie obowiązujących przepisów uzyskały zezwolenie Ministra Edukacji Narodowej albo właściwego organu administracji państwowej na prowadzenie kursów na zlecenie uspołecznionych jednostek organizacyjnych.

§ 21. Pracownik może być zwolniony od pracy na czas niezbędny do załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych, które wymagają załatwienia w godzinach pracy. Czas zwolnienia może być odpracowany przez pracownika, a odpracowanie to nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych.

§ 22. Pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w razie:

1) ślubu pracownika - przez 2 dni,

2) urodzenia się dziecka pracownika - przez 2 dni,

3) ślubu dziecka - przez 1 dzień,

4) zgonu i pogrzebu małżonka, dziecka, ojca lub matki - przez 2 dni,

5) zgonu i pogrzebu siostry lub brata, teściowej lub teścia, babki lub dziadka albo innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką - przez 1 dzień.

§ 23. Zakład pracy może udzielić pracownikowi odbywającemu szkolenie w związku z pełnieniem funkcji członka zarządu zakładowej organizacji związkowej lub rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego oraz społecznego inspektora pracy - zwolnienia od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w celu wzięcia udziału w konsultacjach i egzaminach w wymiarze nie przekraczającym 10 dni w czasie kadencji. Wymiar ten dotyczy również wypadków, gdy pracownik łączy wymienione funkcje społeczne.

§ 24-26. 7 (skreślone).

Rozdział  4

Przepisy końcowe.

§  27.

1. Zakłady pracy są obowiązane do prowadzenia ewidencji wszystkich udzielanych zwolnień od pracy oraz okresów usprawiedliwionej i nie usprawiedliwionej nieobecności w pracy, jak również do przeprowadzania okresowej analizy prawidłowości i celowości udzielania zwolnień oraz kontroli właściwego ich wykorzystania.

2. Minister Pracy, Płac i Spraw Socjalnych w porozumieniu z Prezesem Głównego Urzędu Statystycznego określi zasady ewidencji, o której mowa w ust. 1.

§ 28. 8 (skreślony).

§ 29. Tracą moc:

1) uchwała nr 327 Rady Ministrów z dnia 16 sierpnia 1957 r. w sprawie przestrzegania porządku i dyscypliny pracy (Monitor Polski z 1968 r. Nr 3, poz. 22 z późniejszymi zmianami),

2) uchwała nr 78 Rady Ministrów z dnia 4 kwietnia 1973 r. w sprawie zwolnień od pracy w uspołecznionych zakładach pracy (Monitor Polski Nr 17, poz. 103),

3) pismo okólne nr 188 Prezesa Rady Ministrów z dnia 11 grudnia 1951 r. w sprawie zwolnień od pracy krwiodawców (Monitor Polski Nr A-103, poz. 1509),

4) pismo okólne nr 332 Prezesa Rady Ministrów z dnia 21 listopada 1956 r. w sprawie współpracy w zakresie nauczania w szkolnictwie zawodowym (Monitor Polski Nr 99, poz. 1152),

5) zarządzenie nr 28 Prezesa Rady Ministrów z dnia 17 marca 1962 r. w sprawie zasad udzielania zwolnień od pracy członkom ochotniczych i obowiązkowych straży pożarnych zatrudnionym w zakładach pracy (Monitor Polski z 1962 r. Nr 28, poz. 117 i z 1973 r. Nr 17, poz. 103).

§ 30. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1975 r.

1 § 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.49.272) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 sierpnia 1989 r.

2 § 4 ust. 1 zmieniony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.49.272) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 sierpnia 1989 r.

3 § 5 ust. 2 pkt 3 zmieniony przez § 1 pkt 3 rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.49.272) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 sierpnia 1989 r.

4 § 6 ust. 3 zmieniony przez § 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.49.272) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 sierpnia 1989 r.

5 § 7 zmieniony przez § 1 pkt 5 rozporządzenia z dnia 11 sierpnia 1989 r. (Dz.U.89.49.272) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 29 sierpnia 1989 r.

6 Rozdział 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 1 października 1991 r. (Dz.U.91.92.409) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 października 1991 r.

7 § 24 - 26 skreślone przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 1 października 1991 r. (Dz.U.91.92.409) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 października 1991 r.

8 § 28 skreślony przez § 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 1 października 1991 r. (Dz.U.91.92.409) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 16 października 1991 r.

• Identyfikator: Dz.U.1974.49.299
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Regulaminy pracy oraz zasady usprawiedliwiania nieobecności w pracy i udzielania zwolnień od pracy.
• Data aktu: 20/12/1974
• Data ogłoszenia: 28/12/1974
• Data wejścia w życie: 01/01/1975