Dokonywanie potrąceń z emerytur i rent osobom przebywającym w domach rencistów lub w innych zakładach pomocy społecznej, w zamkniętych zakładach społecznych służby zdrowia oraz w zakładach szkolenia inwalidów.

ROZPORZĄDZENIE
PRZEWODNICZĄCEGO KOMITETU PRACY I PŁAC
z dnia 15 sierpnia 1968 r.
w sprawie dokonywania potrąceń z emerytur i rent osobom przebywającym w domach rencistów lub w innych zakładach pomocy społecznej, w zamkniętych zakładach społecznych służby zdrowia oraz w zakładach szkolenia inwalidów.

Na podstawie art. 63 ust. 3 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz. U. Nr 3, poz. 6) oraz art. 30 ust. 3 ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 3, poz. 11) zarządza się, co następuje:
§  1.
Przepisy rozporządzenia stosuje się do osób pobierających emerytury lub renty, zwanych dalej "rencistami", w razie ich pobytu w domach rencistów lub w innych zakładach pomocy społecznej, w zamkniętych zakładach społecznych służby zdrowia i w zakładach szkolenia inwalidów, zwanych dalej "zakładami".
§  2.
1.
Na pokrycie kosztów utrzymania rencistów dokonuje się potrąceń z emerytury lub renty:
1)
w razie pobytu w domu rencistów lub w innym zakładzie pomocy społecznej - w wysokości kosztów utrzymania, nie więcej jednak niż 80% emerytury lub renty,
2)
w razie pobytu w zakładzie szkolenia inwalidów - w wysokości kosztów wyżywienia, nie więcej jednak niż 50% renty,
3)
w razie nieprzerwanego pobytu ponad 6 miesięcy w zamkniętym zakładzie społecznym służby zdrowia, poczynając od miesiąca siódmego - w wysokości kosztów wyżywienia, nie więcej jednak niż 50% emerytury lub renty.
2.
Potrąceń, o których mowa w ust. 1 pkt 3, nie dokonuje się w razie pobytu rencisty w zamkniętym zakładzie (oddziale) przeciwgruźliczym.
§  3.
1.
Przy dokonywaniu potrąceń (§ 2 ust. 1) bierze się pod uwagę emeryturę lub rentę wraz z wszystkimi wzrostami i dodatkami, z wyjątkiem dodatków rodzinnych oraz kwot podlegających potrąceniu na zaspokojenie należności alimentacyjnych; dodatki rodzinne wypłaca się w całości bezpośrednio osobom, dla których zostały przyznane, lub ich opiekunom.
2.
W razie pobytu w zakładzie rencisty pobierającego rentę rodzinną, do której uprawnione są również inne osoby, potrąceń dokonuje się z części renty przypadającej renciście z podziału dokonanego w myśl przepisów o podziale renty rodzinnej.
3.
Pozostałą po potrąceniu część emerytury lub renty, nie mniej jednak niż 200 zł miesięcznie, wypłaca się renciście lub wskazanej przez niego osobie.
§  4.
1.
Potrąceń dokonuje organ wypłacający emeryturę lub rentę, zwany dalej "organem rentowym".
2.
Potrąceń dokonuje się poczynając od najbliższego terminu płatności emerytury lub renty przypadającego po otrzymaniu przez organ rentowy zawiadomienia o przyjęciu rencisty do zakładu, z tym że w razie pobytu rencisty w zamkniętym zakładzie społecznym służby zdrowia potrąceń dokonuje się nie wcześniej niż od siódmego miesiąca nieprzerwanego pobytu w tym zakładzie.
§  5.
1.
Zakład przyjmujący rencistę obowiązany jest zawiadomić o tym organ rentowy.
2.
W razie przyjęcia rencisty do zakładu, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 1 i 2, zakład obowiązany jest zawiadomić organ rentowy bezzwłocznie, a w razie przyjęcia rencisty do zakładu, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 3 - przed upływem szóstego miesiąca pobytu rencisty w zakładzie, jeżeli przewiduje się, że pobyt będzie trwał dłużej niż 6 miesięcy.
3.
Zawiadomienie powinno zawierać nazwisko i imię rencisty, numer jego emerytury lub renty, datę przyjęcia do zakładu oraz wysokość kosztów utrzymania lub wyżywienia.
4.
Wysokość kosztów utrzymania i wyżywienia ustala się według norm określonych przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej.
§  6.
1.
Rencistę przebywającego w zakładzie szkolenia inwalidów lub w zamkniętym zakładzie społecznym służby zdrowia zwalnia się od potrąceń z emerytury lub renty, jeżeli ma co najmniej jednego członka rodziny (małżonka, dzieci, wnuki, rodzeństwo i rodziców), który:
1)
spełnia warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej,
2)
nie osiąga zarobku z tytułu zatrudnienia ani dochodu z innych źródeł.
2.
Rencista przebywający w domu rencisty lub w innym zakładzie pomocy społecznej może być częściowo, a nawet całkowicie zwolniony od potrąceń z emerytury lub renty, jeżeli ma co najmniej jednego członka rodziny spełniającego warunki, o których mowa w ust. 1, i znajdującego się w wyjątkowo trudnej sytuacji materialnej.
3.
Częściowe, a nawet całkowite zwolnienie od potrąceń z emerytury lub renty może nastąpić również ze względu na wyjątkowo trudną sytuację materialną rencisty, spowodowaną zdarzeniem losowym, bez względu na to, w którym z zakładów on przebywa.
§  7.
W razie częściowego lub całkowitego zwolnienia od potrąceń z emerytury lub renty wypłaca się:
1)
renciście lub wskazanej przez niego osobie należną kwotę w całości - jeżeli zwolnienie nastąpiło ze względu na sytuację materialną rencisty (§ 6 ust. 3),
2)
renciście lub wskazanej przez niego osobie określoną w § 3 ust. 3 część należnej kwoty, a członkom rodziny pozostałą część tej kwoty - jeżeli zwolnienie nastąpiło ze względu na sytuację rodzinną rencisty (§ 6 ust. 1 i 2).
§  8.
1.
Decyzję o zwolnieniu od potrąceń z emerytury lub renty wydaje na wniosek rencisty lub jego rodziny właściwy do spraw opieki społecznej organ prezydium powiatowej (miejskiej w mieście stanowiącym powiat, dzielnicowej w mieście wyłączonym z województwa) rady narodowej, po przeprowadzeniu wywiadu społecznego.
2.
Decyzję o zwolnieniu od potrąceń wydaje się na określony czas nie przekraczający jednego roku.
3.
O decyzji zawiadamia się rencistę, jego rodzinę i zakład, a w razie wydania decyzji zwalniającej od potrąceń również organ rentowy.
4.
Zwolnienie od potrąceń na dalsze okresy następuje w trybie określonym w ust. 1-3.
§  9.
1.
Rencistom opuszczającym zakład na stale lub - za zgodą kierownika zakładu - czasowo na okres dłuższy niż 2 tygodnie wypłaca się emeryturę lub rentę w pełnej wysokości za okres od następnego dnia po opuszczeniu zakładu.
2.
Wypłata emerytury lub renty w pełnej wysokości następuje na podstawie zaświadczenia wydanego przez zakład, stwierdzającego datę opuszczenia zakładu oraz okres pozostawania rencisty poza zakładem.
§  10.
Potrąceń z emerytury lub renty nie dokonuje się, jeżeli rencista przebywa w zakładach, w których wydatki nie są pokrywane w całości z budżetu Państwa lub ze środków finansowych przedsiębiorstw państwowych.
§  11.
Przepisy rozporządzenia stosuje się odpowiednio również do rencistów pobierających emerytury i renty przyznane na podstawie:
1)
ustawy z dnia 28 maja 1957 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich rodzin (Dz. U. z 1968 r. Nr 3, poz. 19),
2)
ustawy z dnia 13 grudnia 1957 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i nadterminowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 1963 r. Nr 55, poz. 299),
3)
ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszów Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 12, poz. 70),
4)
ustawy z dnia 10 grudnia 1959 r. o Służbie Więziennej (Dz. U. Nr 69, poz. 436),
5)
ustawy z dnia 28 czerwca 1962 r. o zaopatrzeniu emerytalnym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych, ich domowników oraz ich rodzin (Dz. U. z 1966 r. Nr 1, poz. 1),
6)
ustawy z dnia 29 marca 1965 r. o ubezpieczeniu społecznym rzemieślników (Dz. U. Nr 13, poz. 90),
7)
ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o świadczeniach pieniężnych przysługujących w razie wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 3, poz. 8),
8)
ustawy z dnia 23 stycznia 1968 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz. U. Nr 3, poz. 10),
9)
ustawy z dnia 24 stycznia 1968 r. o rentach i innych świadczeniach dla rolników przekazujących nieruchomości rolne na własność Państwa (Dz. U. Nr 3, poz. 15) oraz w związku z art. 20 ust. 3 tej ustawy również - ustawy z dnia 28 czerwca 1962 r. o przejmowaniu niektórych nieruchomości rolnych w zagospodarowanie lub na własność Państwa oraz o zaopatrzeniu emerytalnym właścicieli tych nieruchomości i ich rodzin (Dz. U. Nr 38, poz. 166).
§  12.
W stosunku do rencistów przebywających w kolejowych domach rencistów:
1)
uprawnienia i obowiązki organów określonych w § 8 wykonuje powołana przez Ministra Komunikacji komisja do spraw przyjmowania rencistów do kolejowych domów rencistów,
2)
wysokość kosztów utrzymania (§ 5 ust. 4) ustala się według norm określonych przez Ministra Komunikacji.
§  13.
1.
Traci moc rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 10 października 1958 r. w sprawie zasad dokonywania potrąceń z rent na pokrycie kosztów utrzymania rencistów przebywających w zakładach opieki społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 315).
2.
Decyzje o częściowym lub całkowitym zwolnieniu od potrąceń, wydane na podstawie rozporządzenia, o którym mowa w ust. 1, zachowują moc na czas ich wydania.
§  14.
Okres sześciu miesięcy, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 3 i w § 5 ust. 2, liczy się od dnia wejścia w życie rozporządzenia.
§  15.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 października 1968 r.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1968.33.229

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Dokonywanie potrąceń z emerytur i rent osobom przebywającym w domach rencistów lub w innych zakładach pomocy społecznej, w zamkniętych zakładach społecznych służby zdrowia oraz w zakładach szkolenia inwalidów.
Data aktu: 15/08/1968
Data ogłoszenia: 29/08/1968
Data wejścia w życie: 01/10/1968