Unijne agencje do spraw zdrowia będą mieć większe uprawnienia

Europejskie Centrum do spraw Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz Europejska Agencja Leków mają dostać większe uprawnienia. Dzięki temu mają sprawniej ochraniać obywateli UE i reagować na kolejne epidemie. Komisja Europejska poinformowała też o podjęciu pierwszych kroków w kierunku utworzenia Europejskiej Unii Zdrowotnej.

Według Komisji Europejskiej pandemia pokazała, że konieczne jest silniejsza koordynacja działań na poziomie unijnym i przygotowanie bardziej odpornych systemów opieki zdrowotnej, co pozwoli lepiej przeciwdziałać przyszłym kryzysom.  Dlatego Bruksela chce opracować m.in. unijny plan i zaleceń na wypadek kryzysu zdrowotnego, zasady sprawozdawczości i audytu,  a także wzmocnić dwie unijne agencje: Europejskie Centrum do spraw Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz Europejska Agencja Leków. 

Priorytetem ochrona zdrowia obywateli UE

Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej podkreśla, że najważniejsza jest ochrona zdrowia wszystkich obywateli Europy. - Zmieniamy sposób radzenia sobie z transgranicznymi zagrożeniami dla zdrowia. Dziś zaczynamy budować Europejską Unię Zdrowotną, aby zapewnić obywatelom wysokiej jakości opiekę w sytuacjach kryzysowych oraz wyposażyć Unię i jej państwa członkowskie w narzędzia niezbędne do zapobiegania sytuacjom zagrożenia zdrowia, które dotykają całą Europę, oraz zarządzania tymi sytuacjami - mówi Ursula von der Leyen.

Unijne ramy bezpieczeństwa zdrowotnego zostaną wzmocnione

Komisja UE i agencje unijne powinny mieć mocniejszy mandat do koordynacji, dlatego też Komisja proponuje nowe rozporządzenie w sprawie poważnych transgranicznych zagrożeń zdrowia. Nowe ramy prawne obejmować będą:

• zwiększoną gotowość: opracowany zostanie unijny plan oraz zalecenia na wypadek kryzysu zdrowotnego i gotowości na wypadek pandemii w celu przyjęcia planów na szczeblu krajowym, w połączeniu z kompleksowymi, a także przejrzystymi ramami sprawozdawczości i audytu. Przygotowanie planów krajowych wspierać będzie Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz inne agencje UE. Plany będą kontrolowane i poddawane testom warunków skrajnych przez Komisję i agencje UE;
• wzmocniony nadzór: na szczeblu UE utworzony zostanie wzmocniony zintegrowany system nadzoru, wykorzystujący sztuczną inteligencję i inne zaawansowane środki technologiczne;
• poprawioną sprawozdawczość w zakresie danych:  państwa członkowskie będą zobowiązane do częstszego zgłaszania wskaźników dotyczących systemów opieki zdrowotnej (np. dostępności łóżek szpitalnych, możliwości w zakresie specjalistycznego leczenia i intensywnej opieki medycznej, liczby pracowników medycznych itp.);
• w razie ogłoszenia sytuacji nadzwyczajnej w UE umożliwią zwiększoną koordynację i pozwolą na opracowanie, gromadzenie zapasów i zamawianie produktów istotnych w kontekście kryzysu.

Agencje UE zdecydowanie muszą być mocniejsze

Od momentu rozprzestrzenienia się pandemii Covid-19, Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób oraz Europejska Agencja Leków przewodziły unijnym działaniom na rzecz walki z koronawirusem. Pandemia COVID-19 pokazała jednak, że obie agencje powinny ulec wzmocnieniu i zostać wyposażone w większe uprawnienia, by móc lepiej chronić obywateli UE i reagować na transgraniczne zagrożenia dla zdrowia.  ECDC ma wspierać KE i państwa członkowskie w następujących obszarach:

• nadzór epidemiologiczny za pośrednictwem zintegrowanych systemów umożliwiających nadzór w czasie rzeczywistym
• planowanie gotowości i reagowania, sprawozdawczość i audyt
• dostarczanie niewiążących zaleceń i wariantów zarządzania ryzykiem
• zdolność do mobilizowania i uruchomienia unijnej grupy zadaniowej ds. zdrowia w celu wspierania lokalnych działań w państwach członkowskich
• budowa sieci laboratoriów referencyjnych UE i sieci dotyczącej substancji pochodzenia ludzkiego

Z kolei  Europejskiej Agencji Leków ma:

• monitorować i ograniczać ryzyka niedoboru leków i wyrobów medycznych o krytycznym znaczeniu;
• udzielać doradztwa naukowego na temat leków, które mogą mieć potencjał leczenia chorób powodujących te kryzysy, zapobiegania im lub ich diagnozowania;
• koordynować badania w celu monitorowania skuteczności i bezpieczeństwa szczepionek;
• koordynować badania kliniczne.

HERA w 2021 roku

Komisja UE zajęła się także określeniem głównych elementów przyszłego urzędu ds. reagowania kryzysowego w sytuacjach zagrożenia zdrowia (HERA) - zostanie on zaproponowany do końca 2021 roku. Taka struktura będzie ważnym nowym elementem wspierającym lepsze reagowanie na transgraniczne zagrożenia zdrowia na szczeblu unijnym.