W dniu 9 listopada 2015 r. wejdzie w życie ustawa zmieniająca ustawę o działalności leczniczej, zgodnie z którą zniesiony zostanie obowiązek zawarcia przez podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności umów ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej oraz na rzecz pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych. Wskazana zmiana ma ograniczyć nieracjonalne wydatki budżetu państwa.

Jak wskazano w uzasadnieniu projektu ustawy z dnia 23 października 2015 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej (Dz. U. poz. 1697), ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 618 z późn. zm.) - dalej u.dz.l., nałożyła szereg obowiązków na podmioty lecznicze, np. obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia o odpowiedzialności cywilnej oraz na rzecz pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych określonych w przepisach ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 159 z późn. zm.). Wskazanym obowiązkom podlegały również podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności, ze względu na konieczność zabezpieczenia roszczeń finansowych osób, na rzecz których zasądzono odszkodowania lub zadośćuczynienia w postępowaniu cywilnym lub w związku z zaistnieniem zdarzeń medycznych w przypadku możliwej niewypłacalności zobowiązanego do wypłaty podmiotu leczniczego. Jak wskazano dalej w uzasadnieniu projektu opublikowanej już ustawy, podmioty lecznicze dla osób pozbawionych wolności nie posiadają cechy niewypłacalności, bowiem zgodnie z ich statutem są one jednostkami budżetowymi. Powodowało to, iż wszelkie zobowiązania wskazanych podmiotów musiały zostać uregulowane w ramach środków budżetowych, a to poważnie uszczuplało budżet więziennictwa o środki, które mogłyby być przeznaczone na realizację zadań w sposób rzeczywisty służący ochronie zdrowia osób pozbawionych wolności.

Natomiast w praktyce działalności jednostek służby medycyny pracy Służby Więziennej do tej pory nie występowały przypadki konieczności wypłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia w postępowaniu cywilnym lub w związku z zaistnieniem zdarzeń medycznych. Do zadań służby medycyny pracy nie należy bowiem udzielanie świadczeń zdrowotnych, stanowiących najczęstsze źródło ewentualnych roszczeń z tytułu błędów lekarskich.

Koszty zawarcia umów ubezpieczenia przewyższają koszty poniesione przez Skarb Państwa z tytułu zasądzeń z powództw dotyczących działalności podmiotów leczniczych dla osób pozbawionych wolności. W 2013 r. koszty umów ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej podmiotów leczniczych dla osób pozbawionych wolności wyniosły 2.767.787 zł, zaś koszty umów od odpowiedzialności cywilnej zawieranych przez jednostki medycyny pracy Służby Więziennej wyniosły 40.000 zł. Dodatkowo, od dnia 1 stycznia 2016 r. podmioty lecznicze, w których funkcjonuje szpital, będą musiały zawrzeć umowę ubezpieczenia na rzecz pacjentów z tytułu zdarzeń medycznych określonych w przepisach o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Według szacunków koszt dla podmiotów leczniczych dla osób pozbawionych wolności może opiewać na kwotę ok. 3.400.000 zł. Łącznie daje to sumę ponad 6.000.000 zł, którą będzie musiało ponieść więziennictwo. W 2013 r. całkowite wydatki w zakresie odszkodowań z tytułu niewłaściwego leczenia wyniosły w podmiotach leczniczych dla osób pozbawionych wolności 86.000 zł, zaś w 2014 r. - 30.000 zł. Nie odnotowano natomiast przypadków wypłaty świadczeń finansowych z powództwa cywilnego wobec jednostek medycyny pracy Służby Więziennej.

Zgodnie z ustawą zmieniającą, do jednostki służby medycyny pracy Służby Więziennej przepisy ustawy o działalności leczniczej stosuje się odpowiednio, przy uwzględnieniu przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1184) i ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o Służbie Więziennej (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1415, z późn. zm.) oraz przepisów wydanych na ich podstawie, z tym że przepisów art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 25, art. 30, art. 44-50 u.dz.l. oraz przepisów oddziału 2 w rozdziale 3 działu II u.dz.l. nie stosuje się. Ponadto do podmiotów leczniczych utworzonych przez Ministra Sprawiedliwości dla osób pozbawionych wolności przepisy ustawy o działalności leczniczej stosuje się odpowiednio, przy uwzględnieniu przepisów ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557, z późn. zm.) i ustawy o Służbie Więziennej, z tym że przepisów art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 25, art. 30, art. 34, art. 35, art. 44-46, art. 48-50 u.dz.l. oraz przepisów oddziału 2 w rozdziale 3 działu II u.dz.l. nie stosuje się.

Opracowanie: Jacek Tkacz, RPE WK

Źródło: www.dziennikustaw.gov.pl, stan z dnia 27 października 2015 r.