Pytanie
Jesteśmy SP ZOZ-em. Zwróciło się do nas schronisko dla chorych z wnioskiem o wydanie kopii dokumentacji medycznej ich pacjenta z poprzednich lat na podstawie art. 26 ust. 3 pkt 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Wniosek podpisał lekarz. Pacjent jest osobą bezdomną, która od niedawna przebywa w schronisku. Schronisko jest domem opieki socjalnej, udziela świadczeń zdrowotnym swoim pensjonariuszom.
Czy możemy wydać dokumentację?
Odpowiedź
SP ZOZ może wydać kopię dokumentacji medycznej wnioskodawcy jakim jest schronisko dla chorych pod warunkiem upoważnienia przez pacjenta do dostępu do swojej dokumentacji medycznej.
Uzasadnienie
Przepis art. 26 ust. 3 ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - dalej u.p.p., reguluje kwestie udostępniania dokumentacji medycznej. Stosownie do art. 26 ust. 3 pkt 1 u.p.p. podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych udostępnia dokumentację medyczną podmiotom udzielającym świadczeń zdrowotnych, jeżeli dokumentacja ta jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych.
W tym miejscu podkreślić należy, że katalog podmiotów którym przysługuje prawo dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta, wymienionych w treści art. 26 ust. 3 u.p.p. ma charakter zamknięty. Podmiot, który przejmuje leczenie decyduje czy dokumentacja medyczna jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej - dalej u.dz.l., świadczenia zdrowotne to działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania.
Ponadto, według art. 2 ust. 1 pkt 12 u.dz.l. stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne inne niż świadczenie szpitalne to świadczenia opiekuńcze, pielęgnacyjne, paliatywne, hospicyjne, świadczenia z zakresu opieki długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego, udzielane pacjentom, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednio urządzonych, stałych pomieszczeniach.
Autor pytania nie sprecyzował formy w jakiej prowadzone jest schronisko dla chorych. Należy przyjąć zatem, że jest to dom opieki społecznej, a więc zastosowanie znajdą przepisy ustawy z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej - dalej u.o.p.s.
Zgodnie z treścią art. 100 ust. 1 u.o.p.s. w zakresie niezbędnym do przyznawania i udzielania świadczeń z pomocy społecznej można przetwarzać dane osób ubiegających się i korzystających z tych świadczeń dotyczące m.in. stanu zdrowia.
Ponadto stosownie do postanowień art. 105 ust. 1 u.o.p.s. jednostki sektora finansów publicznych, w tym sądy, Policja, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i organy administracji publicznej, a także kuratorzy sądowi, pracodawcy, podmioty wykonujące działalność leczniczą, przedszkola, szkoły, placówki, poradnie i ośrodki, o których mowa w art. 2 pkt 1-7 ustawy z 7 września 1991 roku o systemie oświaty, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 tej ustawy są obowiązani niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku kierownika ośrodka pomocy społecznej lub pracownika socjalnego udostępnić informacje, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia o przyznaniu lub wysokości świadczeń z pomocy społecznej, dla ustalenia wysokości odpłatności za świadczenia z pomocy społecznej lub dla weryfikacji uprawnień do świadczeń z pomocy społecznej, wysokości tych świadczeń lub odpłatności za te świadczenia.
W tym miejscu podkreślić należy, że katalog podmiotów którym przysługuje prawo dostępu do dokumentacji medycznej pacjenta, wymienionych w treści art. 26 ust. 3 u.p.p. ma charakter zamknięty. Podmiot, który przejmuje leczenie decyduje czy dokumentacja medyczna jest niezbędna do zapewnienia ciągłości świadczeń zdrowotnych. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 10 ustawy z 15 kwietnia 2011 roku o działalności leczniczej - dalej u.dz.l., świadczenia zdrowotne to działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania.
Ponadto, według art. 2 ust. 1 pkt 12 u.dz.l. stacjonarne i całodobowe świadczenie zdrowotne inne niż świadczenie szpitalne to świadczenia opiekuńcze, pielęgnacyjne, paliatywne, hospicyjne, świadczenia z zakresu opieki długoterminowej, rehabilitacji leczniczej, leczenia uzależnień, psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz lecznictwa uzdrowiskowego, udzielane pacjentom, których stan zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych w odpowiednio urządzonych, stałych pomieszczeniach.
Autor pytania nie sprecyzował formy w jakiej prowadzone jest schronisko dla chorych. Należy przyjąć zatem, że jest to dom opieki społecznej, a więc zastosowanie znajdą przepisy ustawy z 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej - dalej u.o.p.s.
Zgodnie z treścią art. 100 ust. 1 u.o.p.s. w zakresie niezbędnym do przyznawania i udzielania świadczeń z pomocy społecznej można przetwarzać dane osób ubiegających się i korzystających z tych świadczeń dotyczące m.in. stanu zdrowia.
Ponadto stosownie do postanowień art. 105 ust. 1 u.o.p.s. jednostki sektora finansów publicznych, w tym sądy, Policja, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i organy administracji publicznej, a także kuratorzy sądowi, pracodawcy, podmioty wykonujące działalność leczniczą, przedszkola, szkoły, placówki, poradnie i ośrodki, o których mowa w art. 2 pkt 1-7 ustawy z 7 września 1991 roku o systemie oświaty, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 tej ustawy są obowiązani niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku kierownika ośrodka pomocy społecznej lub pracownika socjalnego udostępnić informacje, które mają znaczenie dla rozstrzygnięcia o przyznaniu lub wysokości świadczeń z pomocy społecznej, dla ustalenia wysokości odpłatności za świadczenia z pomocy społecznej lub dla weryfikacji uprawnień do świadczeń z pomocy społecznej, wysokości tych świadczeń lub odpłatności za te świadczenia.
W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (do 31 grudnia 2003 roku) w Warszawie z 2 marca 2001 roiu sygn. akt II SA 401/00 sąd stwierdził, że ośrodek pomocy społecznej przyznający świadczenia warunkowane stanem zdrowia wnioskodawcy ma prawo zbierać (przetwarzać) informacje dotyczące jego zdrowia.
Wskazać należy, że sąd w analizowanej sprawie nie rozważał trybu udostępnienia informacji o stanie zdrowia przez podmiot leczniczy, a ponadto został wydany wejściem w życie u.p.p. W świetle przytoczonych wyżej przepisów przyjąć można, że SP ZOZ może wydać OPS dokumentację medyczną pacjenta, z zastrzeżeniem obowiązku wykazania przez wnioskodawcę przesłanki ciągłości świadczeń, o której mowa w art. 26 ust. 3 pkt 1 u.p.p.
Jeśli we wniosku brak jest wskazania, że dokumentacja niezbędna jest dla zapewnienia ciągłości świadczeń, wniosek o udostępnienie dokumentacji nie powinien zostać uwzględniony.
Na marginesie niniejszych rozważań wskazać należy na komentarz I. Kaczorowskiej-Kossowskiej, zamieszczony w Serwisie Prawo i Zdrowie pt. Udostępnianie dokumentacji medycznej podmiotom niewymienionym w ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, w którym autorka wskazuje, że z uwagi na to, że postępowanie w sprawie przyznania świadczeń z pomocy społecznej jest postępowaniem wnioskowym, w którym należy wziąć pod uwagę możliwość wyrażenia przez wnioskodawcę zgody na udostępnienie organowi pomocy społecznej dokumentacji medycznej dotyczącej jego osoby zgodnie z art. 26 ust. 1 u.p.p., to brak jest podstaw do przyjęcia, iż w toku tego postępowania zachodzić będzie w każdym przypadku konieczność działania organu z pominięciem wnioskodawcy i bez jego zgody. W świetle powyższych ustaleń przyjąć należy, że schronisko dla chorych może uzyskać wgląd w dokumentację medyczną jeśli pacjent upoważni je do dostępu do swojej dokumentacji medycznej.
Monika Urbaniak
Radca prawny, doktor nauk prawnych. Jest adiunktem w Pracowni Prawa w Ochronie Zdrowia Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu. Specjalizuje się w prawie ochrony zdrowia, prawie medycznym, konstytucyjnym i zamówień publicznych. Autorka ponad 30 publikacji, w tym książkowych z zakresu prawa medycznego i konstytucyjnego. Posiada kilkuletnią praktykę w obsłudze prawnej podmiotów leczniczych. Prowadzi wykłady i szkolenia z zakresu funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, w szczególności dotyczące problematyki badań klinicznych.
