Zaangażowanie władz samorządowych we wczesną diagnostykę jaskry to jedyna szansa na zmniejszenie liczby niewidomych w naszym kraju -  apelują eksperci. Aby ułatwić jednostkom samorządów terytorialnych przygotowanie efektywnego programu diagnostyki jaskry Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich opracowało przykładowy schemat programu oraz oddało do dyspozycji władz samorządowych ulotkę edukacyjną na temat choroby. Wszystkie materiały można bezpłatnie pobrać na stronie – www.szmp.pl. 

Jaskra jest drugą po zaćmie najczęstszą przyczyną ślepoty w krajach rozwiniętych, jednak zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia dużo groźniejszą, ponieważ utrata wzroku jest nieodwracalna. W Polsce problem jaskry może dotyczyć nawet 800 tysięcy osób. Szacuje się, że tylko połowa z nich została  zdiagnozowana. Powodem jest niska świadomość społeczna oraz bezobjawowy przebieg choroby - w 90 procentach przypadków jaskra przebiega bezobjawowo. Osoby nieświadome swojego schorzenia dowiadują się o nim przypadkowo podczas rutynowej wizyty u lekarza lub w momencie pojawienia się widocznych i nieodwracalnych ubytków nerwu wzrokowego.

Czytaj:  Trwa kampania edukacyjna „Jaskra nie boli – kradnie wzrok”. >>>

- W Polsce aż 70 procent przypadków jaskry wykrywana jest w jej zaawansowanym stadium kiedy na uratowanie wzroku jest już za późno. Wierzymy, że zaangażowanie samorządów w realizację programów wczesnego rozpoznania jaskry i działania edukacyjne zmierzające do wzrostu świadomości Polaków w tym zakresie mogą tę sytuację zmienić a tym samym uratować wzrok wielu osobom – podkreśla dr Iwona Iwanicka, Prezes Stowarzyszenia Zdrowych Miast Polskich,  p.o. z-cy dyrektora Wydziału Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Łodzi.

Na jaskrę może zachorować każdy, bez względu na wiek. Należy jednak pamiętać, że są osoby szczególnie narażone. Do czynników ryzyka zachorowania na jaskrę należą między innymi podwyższony poziom ciśnienia wewnątrzgałkowego w oku, krótkowzroczność, zaburzenia gospodarki tłuszczowej, czy rodzinne występowanie jaskry (I stopień pokrewieństwa – rodzice, rodzeństwo). 

- To właśnie dziedziczność jest najistotniejszym czynnikiem, gdyż zwiększa 8-krotnie ryzyko zachorowania – zaznacza profesor dr hab. Marta Misiuk-Hojło, przewodnicząca sekcji jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistycznego. Osoby, których krewni chorują na jaskrę powinny regularnie wykonywać badania okulistyczne w tym kierunku, ponieważ jedynie odpowiednio wczesne wykrycie choroby i wdrożenie specjalistycznego leczenia pozwoli im na zachowanie wzroku do końca życia – dodaje prof. dr hab. Marta Misiuk-Hojło.

Badania diagnostyczne w kierunku jaskry, czyli pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, analiza budowy dna oka, nerwu wzrokowego oraz pola widzenia należą do koszyka świadczeń gwarantowanych. Każdy okulista może wykonać takie badania jednak w wyniku decyzji Ministerstwa Zdrowia od stycznia 2015 roku, aby umówić się na wizytę do okulisty, należy wcześniej uzyskać skierowanie od lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Wydłuża to znacznie czas oczekiwania na konsultację ze specjalistą i opóźnia postawienie diagnozy, co w przypadku jaskry ma kluczowe znaczenie.

- Decyzja Ministerstwa oznacza przełożenie odpowiedzialności za rozpoznanie jaskry na lekarza niewykwalifikowanego w diagnostyce chorób oczu oraz jest kolejną barierą wykrywalności, która w niedalekiej przyszłości może spowodować znaczny wzrost liczby pacjentów z nieodwracalnym uszkodzeniem wzroku – ostrzega prof. Marta Misiuk-Hojło. 

Diagnoza zaawansowanej jaskry i perspektywa trwałej utraty wzroku to również problem społeczny. Oznacza wyłączenie z życia publicznego, zawodowego, niezdolność do wykonywania ról społecznych. Degradacja wzroku związana z jaskrą uniemożliwia normalne funkcjonowanie, może prowadzić do depresji, poczucia odosobnienia, wymusza na bliskich całodobową opiekę i nieustającą kontrolę. Chorzy są zmuszeni do korzystania ze wsparcia państwa, co powoduje ekonomiczne obciążenie dla gospodarki kraju.

Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia aż 85 procent przypadków uszkodzenia nerwu wzrokowego spowodowanego jaskrą można uniknąć poprzez wdrożenie kompleksowych programów diagnostycznych. 

Kampania edukacyjna „Jaskra nie boli – kradnie wzrok” została zainicjowana przez Stowarzyszenie Chorych na Jaskrę w celu zmotywowania Polaków do wykonywania badań diagnostycznych. Partnerem akcji jest Polskie Towarzystwo Okulistyczne, Sekcja Jaskry Polskiego Towarzystwa Okulistyczne, Polski Związek Niewidomych oraz Stowarzyszenie Zdrowych Miast Polskich. W ramach kampanii prowadzone są działania edukacyjne na temat choroby. Kampania rozpoczęła się wraz ze Światowym Tygodniem Jaskry przypadającym w 2015 roku na 8-14 marca.