Pielęgniarka szkolna sprawuje opiekę medyczną na terenie placówek oświatowo-wychowawczych w gabinecie profilaktyki i pomocy przedlekarskiej lub w pomieszczeniu wyznaczonym przez dyrektora placówki.
Czy w związku z tym wytwarza odpady zakaźne?
Jaki jest kod odpadów medycznych, skoro gabinet nie jest gabinetem zabiegowym?
Czy odpady mogą być zbierane do pojemników tekturowych?

W gabinecie pielęgniarki szkolnej nie są wytwarzane medyczne odpady zakaźne.
Gabinet profilaktyki i pomocy przedlekarskiej nie jest traktowany jako gabinet zabiegowy. Niemniej jednak wszelkie odpady medyczne, jakie mogą powstawać w trakcie udzielania pomocy przedlekarskiej (np. z wypadku, w którym dziecko rozbija głowę i należy natychmiast je opatrzyć do czasu przyjazdu karetki pogotowia, jeśli jest potrzebna dodatkowa interwencja) nie muszą być gromadzone w sposób określony przez rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 sierpnia 2007 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi (Dz. U. Nr 162, poz. 1153). Gabinet higienistki szkolnej nie jest wytwórcą odpadów zakaźnych. Odpady, które mogą powstać w trakcie udzielania pomocy przedlekarskiej (np. zakrwawione gaziki) są traktowane jak zwykłe odpady komunalne i odbiera je przedsiębiorca (lub gminna jednostka organizacyjna) posiadający zezwolenie wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wydane zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Rodzaje odpadów i źródła ich pochodzenia skatalogowane są w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).
Należy jednak zauważyć, że odpady nie powinny być gromadzone w tekturowym pudełku, powinny być gromadzone w niebieskim worku albo w plastikowym zamykanym pojemniku. Gromadzenie zakrwawionych wacików lub bandaży w żółtym worku przeznaczonym na odpady zakaźne (także od zdrowego dziecka) w przypadku szkolnego gabinetu pomocy przedlekarskiej byłoby zbytnim rygoryzmem.
Odpady medyczne są oznaczone symbolem 18 01 - według rozporządzenia w sprawie katalogu odpadów. Natomiast w przypadku odpadów powstających w gabinecie pomocy przedlekarskiej lub w pomieszczeniu wskazanym przez dyrektora placówki nie należy ich traktować jak odpady medyczne, gdyż odpady medyczne sensu stricto powstają w trakcie udzielania świadczeń zdrowotnych. Tymczasem gabinet pomocy przedlekarskiej nie udziela świadczeń medycznych. Oznacza to, że powstające odpady medyczne w gabinecie higienistki powinny być traktowane jak odpady komunalne. Wobec braku jednoznacznie określonych procedur dotyczących postępowania z tego rodzaju odpadami, tzn. odpadami powstającymi w gabinecie pielęgniarki szkolnej, można przyjąć, że są one odpadami komunalnymi objętymi procedurą dotyczącą postępowania z nimi, tzn. są one wywożone przez firmę zbierającą odpady na składowisko odpadów komunalnych. Również mogłoby to oznaczać, że mogą być one gromadzone w sposób dowolny, czyli w np. w tekturowym pudełku.
Może się jednak zdarzyć, że kontrola SANEPID zakwestionuje taki sposób postępowania i zaskarżenie decyzji, np. nakładającej grzywnę w związku z nieprawidłowym postępowaniem z odpadami medycznymi, będzie wymagało pisania odwołań, a ostatecznie procesowania się przed wojewódzkim sądem administracyjnym, aby udowodnić, że odpady medyczne nie powstały w związku z udzielaniem świadczenia medycznego. Dlatego najprostszym rozwiązaniem jest zakupienie niebieskich worków (które są dostępne w każdym supermarkecie) i gromadzenia tam odpadów. Moim zdaniem, można również gromadzić tam zakrwawione waciki, mimo iż rozporządzenie dotyczące postępowania z odpadami medycznymi nakazuje gromadzenie odpadów zawierających krew w workach żółtych. Skoro jednak odpady powstające w gabinecie pomocy przedlekarskiej nie są odpadami medycznymi, to i procedura postępowania z nimi nie jest regulowana tym rozporządzeniem.

Przepisy prawa nie zawierają w zasadzie szczególnych uregulowań odnoszących się wyłącznie do zakresu praw i obowiązków pielęgniarki szkolnej, ani zakresu jej odpowiedzialności. Dlatego też w powyższych kwestiach zastosowanie znajdą ogólne przepisy dotyczące praw i obowiązków pielęgniarek, jak również odpowiedzialności wskazane w przepisach ustawy z dnia 5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217). Dodać jeszcze należy, że zakres czynności, które pielęgniarka może wykonywać samodzielnie, określony został w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 7 listopada 2007 r. w sprawie rodzaju i zakresu świadczeń zapobiegawczych, diagnostycznych, leczniczych i rehabilitacyjnych udzielanych przez pielęgniarkę albo położną samodzielnie bez zlecenia lekarskiego (Dz. U. Nr 210, poz. 1540).

Alicja Brzezińska