W chwili obecnej SP ZOZ-y zgodnie z art. 35 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej "mogą udzielać zamówienia na świadczenia zdrowotne (...) niepublicznemu zakładowi opieki zdrowotnej, w zakresie zadań określonych w statucie tego zakładu (...)". Świadczenia te w dużej mierze wiążą się z dyżurami personelu medycznego, co musi zostać właściwie określone w statucie Przyjmującego Zamówienie wybranego w drodze przeprowadzonego konkursu ofert.
Wraz z wejściem w życie 1 lipca 2011 r. nowej ustawy o działalności leczniczej, zgodnie z art. 26 ust. 2 "Przedmiot zamówienia nie może wykraczać poza rodzaj działalności leczniczej oraz zakres świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez udzielającego zamówienia i przyjmującego zamówienie, zgodnie z wpisem do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą (...)".
Czy w związku z powyższym wpis w rejestrze stanie się nadrzędny wobec statutu przyjmującego zamówienie?
Ze względów formalnych nie było do tej pory możliwe umieszczenie w rejestrze zakładów opieki zdrowotnej informacji np. o realizacji zadań z zakresu outsourcingu personelu medycznego, a informacje o tego typu świadczeniach zawiera statut zakładu opieki zdrowotnej.
Czy powyższa zmiana będzie oznaczała, że szpital chcąc udzielić zamówienia na świadczenia zdrowotne w postaci dyżurów personelu medycznego na swoich oddziałach będzie mógł nawiązać współpracę jedynie z innym szpitalem mającym wpisane do swego rejestru te same oddziały, poradnie, itp.?
Jak wynika z analizy procesu legislacyjnego oraz uzasadnienia brzmienia obecnego art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) - dalej u.dz.l., ustawodawca przyjmował że przyjmującym zlecenie nie będzie tylko podmiot leczniczy w rozumieniu ustawy.
Zgodnie z przywołanym w pytaniu art. 26 ust. 2 u.dz.l., w przypadku udzielenia zamówienia na udzielanie w określonym zakresie świadczeń zdrowotnych, przedmiot zamówienia nie może wykraczać poza rodzaj działalności leczniczej oraz zakres świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez udzielającego zamówienia i przyjmującego zamówienie zgodnie z wpisem do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, o którym mowa w art. 100 u.dz.l. Artykuł 100 u.dz.l. stanowi o rejestrze podmiotów leczniczych. Dopiero kolejne tj. art. 101 i 102 u.dz.l. dotyczą rejestrów praktyk.
W art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.) ustawodawca posługiwał się określeniem "w zakresie zadań określonych w statucie tego zakładu".
Powyższa zmiana i odniesienie w ustawie o działalności leczniczej do rejestru jest w pełni zasadne z uwagi na konstrukcję podmiotów leczniczych oraz fakt, że spośród nich jedynie podmioty lecznicze niebędące przedsiębiorcami obowiązane są do posiadania statutu. Pozostałe podmioty takiego obowiązku nie mają. Sprawy dotyczące funkcjonowania tychże podmiotów ma określać regulamin organizacyjny.
Uwzględniając powyższe, zmiana nie stanowi o "nadrzędności" rejestru nad statutem.
Rodzajami działalności leczniczej są zgodnie z art. 8 u.dz.l.:
•\stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (szpitalne, inne niż szpitalne);
•\ambulatoryjne świadczenia zdrowotne.
Analiza przepisu art. 26 ust. 2 u.dz.l. musi być powiązana z art. 26 ust. 1 u.dz.l. W art. 26 ust. 1 u.dz.l. ustawodawca używa trzech pojęć: podmiotu leczniczego, podmiotu wykonującego działalność leczniczą, osoby legitymującej się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub określonej dziedzinie medycyny. Podmiotem leczniczym jest podmiot wymieniony w art. 4 ust. 1 u.dz.l. Podmiotem wykonującym działalność leczniczą jest podmiot leczniczy oraz praktyka zawodowa. Tym samym pojęcie podmiotu wykonującego działalność leczniczą jest szersze od pojęcia podmiot leczniczy. Zgodnie z art. 26 ust. 1 u.dz.l. 'podmiot leczniczy" może udzielić zamówienia podmiotowi "wykonującemu działalność leczniczą" albo osobie legitymującej się fachowymi kwalifikacjami. Już chociażby z tego wynika, że udzielenie zamówienia nie ogranicza się tylko i wyłącznie do jego udzielania przez podmiot leczniczy innemu podmiotowi leczniczemu. Wydaje się, że wolą ustawodawcy było stworzenie możliwości udzielenia zamówienia m.in. praktyce zawodowej. Na powyższe wskazuje fakt, że w pierwotnym brzmieniu nie było użyte pojęcie "podmiot wykonujący działalność medyczną", lecz "podmiot leczniczy". Zmiana nazewnictwa nastąpiła wskutek poprawki autorstwa posła Jarosława Katulskiego podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Zdrowia w dniu 3 marca 2011 r., który zaproponował zmianę przepisu: "uważam, że przepis powinien być nieco bardziej doprecyzowany. Chciałbym zaproponować nieco inne brzmienie, które w konsekwencji spowoduje, że Prawo zamówień publicznych nie będzie musiało być stosowane wobec niektórych podmiotów, w tym także w zakresie praktyk lekarskich i pielęgniarskich. Proponuję, aby art. 26 ust. 1 otrzymał brzmienie: "Podmiot leczniczy, spełniający przesłanki określone w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), zwany dalej "udzielającym zamówienia", może udzielić zamówienia na udzielanie w określonym zakresie świadczeń zdrowotnych, zwanego dalej "zamówieniem", podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą, zwanemu dalej "przyjmującym zamówienie".
Poseł Marek Balicki podczas tegoż posiedzenia Komisji wskazywał: "Chciałbym wrócić do art. 26, który w stosunku do pierwotnego projektu rządowego słusznie przywraca tzw. konkursy. Z tym, że art. 26 ogranicza możliwość udzielenia zamówienia na świadczenia zdrowotne tylko do innego podmiotu leczniczego, co eliminuje indywidualne praktyki lekarskie i praktyki specjalistyczne. W związku z tym zawieranie kontraktów musiałoby odbywać się na podstawie ustawy – Prawo zamówień publicznych, co w stosunku do stanu obecnego powodowałoby nadmierne zbiurokratyzowanie całej procedury. Dlatego proponuję, panie przewodniczący, abyśmy wrócili do art. 26 i w ust. 1 wyrazy "innemu podmiotowi leczniczemu" zastąpili wyrazami "innemu podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą". Obecna podczas posiedzenia komisji minister Zdrowia Ewa Kopacz, przedstawiając stanowisko Rządu w sprawie poprawki stwierdziła, że: "Jest to poprawka bezwzględnie konieczna. Popieramy intencję zgłoszoną przez pana posła Balickiego. Ponieważ jednak poprawką dalej idącą jest poprawka zgłoszona przez pana posła Katulskiego, w pełni ją popieramy i rekomendujemy jej przyjęcie". Poprawka została uwzględniona. Ponieważ nie dostosowano brzmienia art. 26 ust. 2 u.dz.l., obecne brzmienie budzi duże wątpliwości i niejednokrotnie stanowić będzie przedmiot sporów. Wobec przyjęcia przez Sejm tekstu proponowanego przez Komisję należy uznać, że wolą ustawodawcy było umożliwienie przyjmowania zamówienia także przez inne podmioty a nie tylko 'podmioty lecznicze' w rozumieniu ustawy.
Uwagi
Dla wykładni i interpretacji przepisu wskazanego w pytaniu konieczne jest, niestety, odwołanie się do wykładni historycznej procesu legislacyjnego tego artykułu.
Zagrożenia
Przepis art. 26 ust. 1 u.dz.l. nie jest skorelowany z pozostałymi przepisami art. 26 u.dz.l. w szczególności ust. 2. Zmiana pierwotnego brzmienia przepisu utrudnia wykładnię tego przepisu w powiązaniu do przepisów pozostałych. Doprowadzać to będzie do rozbieżności interpretacyjnych oraz trudności w stosowaniu prawa.
Izabela Klisowska
Wraz z wejściem w życie 1 lipca 2011 r. nowej ustawy o działalności leczniczej, zgodnie z art. 26 ust. 2 "Przedmiot zamówienia nie może wykraczać poza rodzaj działalności leczniczej oraz zakres świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez udzielającego zamówienia i przyjmującego zamówienie, zgodnie z wpisem do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą (...)".
Czy w związku z powyższym wpis w rejestrze stanie się nadrzędny wobec statutu przyjmującego zamówienie?
Ze względów formalnych nie było do tej pory możliwe umieszczenie w rejestrze zakładów opieki zdrowotnej informacji np. o realizacji zadań z zakresu outsourcingu personelu medycznego, a informacje o tego typu świadczeniach zawiera statut zakładu opieki zdrowotnej.
Czy powyższa zmiana będzie oznaczała, że szpital chcąc udzielić zamówienia na świadczenia zdrowotne w postaci dyżurów personelu medycznego na swoich oddziałach będzie mógł nawiązać współpracę jedynie z innym szpitalem mającym wpisane do swego rejestru te same oddziały, poradnie, itp.?
Jak wynika z analizy procesu legislacyjnego oraz uzasadnienia brzmienia obecnego art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) - dalej u.dz.l., ustawodawca przyjmował że przyjmującym zlecenie nie będzie tylko podmiot leczniczy w rozumieniu ustawy.
Zgodnie z przywołanym w pytaniu art. 26 ust. 2 u.dz.l., w przypadku udzielenia zamówienia na udzielanie w określonym zakresie świadczeń zdrowotnych, przedmiot zamówienia nie może wykraczać poza rodzaj działalności leczniczej oraz zakres świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez udzielającego zamówienia i przyjmującego zamówienie zgodnie z wpisem do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, o którym mowa w art. 100 u.dz.l. Artykuł 100 u.dz.l. stanowi o rejestrze podmiotów leczniczych. Dopiero kolejne tj. art. 101 i 102 u.dz.l. dotyczą rejestrów praktyk.
W art. 35 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.) ustawodawca posługiwał się określeniem "w zakresie zadań określonych w statucie tego zakładu".
Powyższa zmiana i odniesienie w ustawie o działalności leczniczej do rejestru jest w pełni zasadne z uwagi na konstrukcję podmiotów leczniczych oraz fakt, że spośród nich jedynie podmioty lecznicze niebędące przedsiębiorcami obowiązane są do posiadania statutu. Pozostałe podmioty takiego obowiązku nie mają. Sprawy dotyczące funkcjonowania tychże podmiotów ma określać regulamin organizacyjny.
Uwzględniając powyższe, zmiana nie stanowi o "nadrzędności" rejestru nad statutem.
Rodzajami działalności leczniczej są zgodnie z art. 8 u.dz.l.:
•\stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne (szpitalne, inne niż szpitalne);
•\ambulatoryjne świadczenia zdrowotne.
Analiza przepisu art. 26 ust. 2 u.dz.l. musi być powiązana z art. 26 ust. 1 u.dz.l. W art. 26 ust. 1 u.dz.l. ustawodawca używa trzech pojęć: podmiotu leczniczego, podmiotu wykonującego działalność leczniczą, osoby legitymującej się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub określonej dziedzinie medycyny. Podmiotem leczniczym jest podmiot wymieniony w art. 4 ust. 1 u.dz.l. Podmiotem wykonującym działalność leczniczą jest podmiot leczniczy oraz praktyka zawodowa. Tym samym pojęcie podmiotu wykonującego działalność leczniczą jest szersze od pojęcia podmiot leczniczy. Zgodnie z art. 26 ust. 1 u.dz.l. 'podmiot leczniczy" może udzielić zamówienia podmiotowi "wykonującemu działalność leczniczą" albo osobie legitymującej się fachowymi kwalifikacjami. Już chociażby z tego wynika, że udzielenie zamówienia nie ogranicza się tylko i wyłącznie do jego udzielania przez podmiot leczniczy innemu podmiotowi leczniczemu. Wydaje się, że wolą ustawodawcy było stworzenie możliwości udzielenia zamówienia m.in. praktyce zawodowej. Na powyższe wskazuje fakt, że w pierwotnym brzmieniu nie było użyte pojęcie "podmiot wykonujący działalność medyczną", lecz "podmiot leczniczy". Zmiana nazewnictwa nastąpiła wskutek poprawki autorstwa posła Jarosława Katulskiego podczas posiedzenia Sejmowej Komisji Zdrowia w dniu 3 marca 2011 r., który zaproponował zmianę przepisu: "uważam, że przepis powinien być nieco bardziej doprecyzowany. Chciałbym zaproponować nieco inne brzmienie, które w konsekwencji spowoduje, że Prawo zamówień publicznych nie będzie musiało być stosowane wobec niektórych podmiotów, w tym także w zakresie praktyk lekarskich i pielęgniarskich. Proponuję, aby art. 26 ust. 1 otrzymał brzmienie: "Podmiot leczniczy, spełniający przesłanki określone w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759 z późn. zm.), zwany dalej "udzielającym zamówienia", może udzielić zamówienia na udzielanie w określonym zakresie świadczeń zdrowotnych, zwanego dalej "zamówieniem", podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą, zwanemu dalej "przyjmującym zamówienie".
Poseł Marek Balicki podczas tegoż posiedzenia Komisji wskazywał: "Chciałbym wrócić do art. 26, który w stosunku do pierwotnego projektu rządowego słusznie przywraca tzw. konkursy. Z tym, że art. 26 ogranicza możliwość udzielenia zamówienia na świadczenia zdrowotne tylko do innego podmiotu leczniczego, co eliminuje indywidualne praktyki lekarskie i praktyki specjalistyczne. W związku z tym zawieranie kontraktów musiałoby odbywać się na podstawie ustawy – Prawo zamówień publicznych, co w stosunku do stanu obecnego powodowałoby nadmierne zbiurokratyzowanie całej procedury. Dlatego proponuję, panie przewodniczący, abyśmy wrócili do art. 26 i w ust. 1 wyrazy "innemu podmiotowi leczniczemu" zastąpili wyrazami "innemu podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą". Obecna podczas posiedzenia komisji minister Zdrowia Ewa Kopacz, przedstawiając stanowisko Rządu w sprawie poprawki stwierdziła, że: "Jest to poprawka bezwzględnie konieczna. Popieramy intencję zgłoszoną przez pana posła Balickiego. Ponieważ jednak poprawką dalej idącą jest poprawka zgłoszona przez pana posła Katulskiego, w pełni ją popieramy i rekomendujemy jej przyjęcie". Poprawka została uwzględniona. Ponieważ nie dostosowano brzmienia art. 26 ust. 2 u.dz.l., obecne brzmienie budzi duże wątpliwości i niejednokrotnie stanowić będzie przedmiot sporów. Wobec przyjęcia przez Sejm tekstu proponowanego przez Komisję należy uznać, że wolą ustawodawcy było umożliwienie przyjmowania zamówienia także przez inne podmioty a nie tylko 'podmioty lecznicze' w rozumieniu ustawy.
Uwagi
Dla wykładni i interpretacji przepisu wskazanego w pytaniu konieczne jest, niestety, odwołanie się do wykładni historycznej procesu legislacyjnego tego artykułu.
Zagrożenia
Przepis art. 26 ust. 1 u.dz.l. nie jest skorelowany z pozostałymi przepisami art. 26 u.dz.l. w szczególności ust. 2. Zmiana pierwotnego brzmienia przepisu utrudnia wykładnię tego przepisu w powiązaniu do przepisów pozostałych. Doprowadzać to będzie do rozbieżności interpretacyjnych oraz trudności w stosowaniu prawa.
Izabela Klisowska