Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawo i Zdrowie

Czy po nowelizacji z dnia 21 marca 2014 r. ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz wejściu w dniu 15 czerwca 2014 r. w życie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 czerwca 2014 r. w sprawie wzorów deklaracji wyboru świadczeniodawcy, lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej dotychczasowe deklaracje wyboru lekarza POZ zachowują ważność w przypadku przekształceń organu prowadzącego - np. spółki cywilnej w osobę fizyczną albo spółki partnerskiej w komandytową - z o.o. i zmianą z tego powodu wpisu w rejestrze podmiotów leczniczych?

Odpowiedź:

W efekcie przekształcenia spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej w inną spółkę handlową na podstawie § 551 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) - dalej k.s.h., oraz spółki cywilnej w spółkę jawną na podstawie przepisów § 26 ust. 4-6 k.s.h., spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej, w szczególności spółka przekształcona pozostaje podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem. Konsekwentnie przyjąć należy, iż sukcesja generalna, o której mowa wyżej, wywołuje ten skutek, że złożone przez świadczeniobiorców w trakcie funkcjonowania spółki przekształcanej deklaracje wyboru POZ zachowają swoją ważność po dokonanych zmianach. Powyższe nie dotyczy jednak zmian organizacyjnych polegających na rozwiązaniu umowy spółki cywilnej i wyodrębnieniu niezależnych działalności przez osoby fizyczne - dotychczasowych wspólników spółki cywilnej.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) - dalej u.ś.o.z., świadczeniobiorca ma prawo wyboru świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej spośród lekarzy, pielęgniarek i położnych ubezpieczenia zdrowotnego. Jak stanowi z kolei art. 56 u.ś.o.z., wybór świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarza, pielęgniarki i położnej podstawowej opieki zdrowotnej świadczeniobiorca potwierdza pisemnym oświadczeniem woli - deklaracją wyboru. W tym miejscu wskazać należy, iż sama deklaracja wyboru zawiera między innymi dane dotyczące świadczeniodawcy udzielającego świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, w tym jego nazwę (firmę), siedzibę i miejsce udzielania świadczeń. Pamiętać również należy, iż to świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej obowiązany jest udostępnić świadczeniobiorcy deklarację wyboru i sprawdzić poprawność jej wypełnienia, a przed przyjęciem deklaracji wyboru sprawdzić uprawnienia do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej określonych w ustawie. Wypełnione deklaracje wyboru przechowuje w swojej siedzibie także świadczeniodawca. Konkludując, przepisy obowiązującego prawa, w tym znowelizowany art. 28 u.ś.o.z., wiążą deklarację wyboru w podstawowej opiece zdrowotnej tak z lekarzem, pielęgniarką i położną, jak i z świadczeniodawcą udzielającym świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.

W tym miejscu zauważyć należy, iż zgodnie z przepisem art. 551 § 1 k.s.h., spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna może być przekształcona w inną spółkę handlową. Jak stanowi z kolei przepis art. 551 § 2 k.s.h., spółka cywilna może być przekształcona w spółkę handlową, inną niż spółka jawna, przy czym przepis ten nie narusza przepisów art. 26 § 4-6 k.s.h., zgodnie z którymi spółka cywilna może być przekształcona w spółkę jawną, z zastrzeżeniem jednak, że przy umowa spółki jawnej nie może być zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, zaś przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. W tym miejscu zauważyć należy, iż po myśli art. 553 § 1-2 k.s.h., spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej, w szczególności spółka przekształcona pozostaje podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane spółce przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej. Powyższe oznacza, że w efekcie przekształcenia dokonanego na podstawie przepisów § 551 k.s.h oraz § 26 ust. 4-6 k.s.h. dochodzi do sukcesji generalnej praw i obowiązków, tak istotnej z punktu widzenia realizacji umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia. Waloru takiego z pewnością nie można przypisywać zmianom organizacyjnym polegającym na rozwiązaniu umowy spółki cywilnej i wyodrębnieniu niezależnych działalności przez osoby fizyczne - dotychczasowych wspólników spółki cywilnej. Istotą tych ostatnich nie pozostaje bowiem tak naprawdę przekształcenie określonej struktury, a jedynie likwidacja jednego podmiotu i powołanie kolejnego (kolejnych). Uwzględniając powyższe ustalenia podkreślić jednocześnie należy, co wydaje się zresztą rozstrzygające dla treści sformułowanego pytania, iż przekształcenie spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej w inną spółkę handlową, stanowi nic innego jak zmianę formy organizacyjno-prawnej podmiotu. Stąd też w omawianym przypadku zastosowanie znajdzie § 11 zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 27 listopada 2013 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju: podstawowa opieka zdrowotna Nr 69/2013/DSOZ, zgodnie z którym w sytuacji zaprzestania przez lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ udzielania świadczeń u świadczeniodawcy, zmiany miejsca udzielania świadczeń przez świadczeniodawcę lub podziału, zmiany formy organizacyjno-prawnej świadczeniodawcy lub połączenia z innym świadczeniodawcą, świadczeniodawca zobowiązany jest poinformować o tym fakcie właściwy oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia oraz zamieścić w miejscu udzielania świadczeń stosowne ogłoszenie w celu poinformowania świadczeniobiorców. Co istotne, w przypadku zaprzestania przez lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ udzielania świadczeń u świadczeniodawcy, świadczeniodawca udziela świadczeń świadczeniobiorcom zadeklarowanym do określonego lekarza, pielęgniarki lub położnej do czasu dokonania ponownego wyboru lekarza, pielęgniarki lub położnej, a złożone uprzednio deklaracje zachowują swoją ważność do czasu ponownego złożenia deklaracji przez świadczeniobiorcę. Tym bardziej przyjąć należy, że w przypadku zmiany formy organizacyjno-prawnej świadczeniodawcy, świadczeniodawca kontynuuje swoją działalność, a złożone uprzednio deklaracje zachowują niezmiennie swoją ważność. Na marginesie tylko wskazania wymaga, iż prezentowaną niekiedy odmienną wykładnię przepisu § 11 zarządzenia, po myśli której deklaracje zachowują swoją ważność (i to do czasu ponownego złożenia deklaracji przez świadczeniobiorcę) jedynie w przypadku zaprzestania przez lekarza POZ, pielęgniarkę POZ lub położną POZ udzielania świadczeń u świadczeniodawcy, a już nie w pozostałych okolicznościach wskazanych wyżej, uznać należy za zupełnie nieuprawnioną. Przyjmując taki sposób interpretacji normy wynikającej z § 11 zarządzenia nr 69/2013/DSOZ przyjąć należałoby jednocześnie, że deklaracje tracą swoją ważność w przypadku zmiany miejsca udzielania świadczeń. Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia przyjąć należy, iż do sukcesji generalnej praw i obowiązków dochodzi w przypadku przekształcenia spółki jawnej, spółki partnerskiej, spółki komandytowej, spółki komandytowo-akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej w inną spółkę handlową na podstawie § 551 k.s.h. oraz spółki cywilnej w spółkę jawną na podstawie przepisów § 26 ust. 4-6 k.s.h. Wtedy bowiem spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przysługujące dotąd spółce przekształcanej. Co istotne, w przypadku sukcesji generalnej, złożone przez świadczeniobiorców w trakcie funkcjonowania spółki przekształcanej deklaracje wyboru POZ zachowają swoją ważność. Powyższe nie dotyczy jednak zmian organizacyjnych polegających na rozwiązaniu umowy spółki cywilnej i wyodrębnieniu niezależnych działalności przez osoby fizyczne - dotychczasowych wspólników spółki cywilnej.

Artur Paszkowski, autor współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie

Odpowiedzi udzielono 12.08.2015 r.