Spółka z o.o. wniosła skargę na bezczynność Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego polegającą na niedopisaniu skarżącej spółki do sporządzonego przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Wykazu wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe.
W uzasadnieniu skargi skarżąca stwierdziła, że tego rodzaju akty (czynności) muszą mieć indywidualny charakter i muszą być skierowane do konkretnych, imiennie oznaczonych podmiotów. Powinny też wywoływać dla tych podmiotów skutki prawne, przewidziane przepisami prawa, a więc w sposób prawnie wiążący wpływać bezpośrednio lub nawet pośrednio na ich sytuację prawną.
Skarga do WSA
Rozpoznając skargę sąd pierwszej instancji wskazał, że sporządzane przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki, na podstawie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce wykazy wydawnictw i czasopism naukowych, o których mowa w art. 265 ust. 9 pkt 1 i 2 tej ustawy stanowią element procedury ewaluacji (ceny) jakości działalności naukowej, prowadzonej przez uczelnię akademicką, instytut PAN oraz instytut międzynarodowy, uczelnię zawodową, instytut badawczy.
Ewaluacja obejmuje osiągnięcia wszystkich pracowników prowadzących działalność naukową w tych podmiotach (art. 265 ust. 1 i 2 ustawy).
Czytaj też: Wrzutka na liście punktowanych czasopism – niektóre nagle docenione>>
Jednym z podstawowych kryteriów tej oceny jest poziom naukowy lub artystyczny prowadzonej działalności, a miarą tego poziomu są publikacje naukowe, umieszczone w wydawnictwach objętych wykazem wydawnictw sporządzonym przez ministra.
Zdaniem WSA w Warszawie wykaz wydawnictw jest aktem odnoszącą się wyłącznie do relacji zachodzących pomiędzy ocenianym podmiotem naukowym lub naukowo-dydaktycznym i ministrem do spraw nauki i szkolnictwa wyższego.
Nie dotyczy natomiast w jakikolwiek sposób sytuacji prawnej wydawnictwa umieszczonego lub nieumieszczonego w wykazie. Omawiane przepisy prawne nie przyznają wydawnictwu prawa domagania się umieszczenia w wykazie. Nieumieszczenie w wykazie nie pozbawia wydawnictwa ani nie uszczupla żadnych jego praw, a więc nie ma w ogóle wpływu na sferę prawną tego podmiotu.
W ocenie Sądu, wbrew sugestiom skarżącej spółki nie ma podstaw do uznania, że wykaz jest aktem skierowanym do indywidualnych podmiotów - wydawnictw nim objętych. W tym sensie wydawnictwa wymienione w Wykazie nie są adresatami tego aktu.
Wydawnictwo nie jest adresatem
W ocenie WSA, wykaz wydawnictw nie jest aktem o charakterze indywidualnym, gdyż nie zawiera jednostkowych "rozstrzygnięć" indywidualnych, odnoszących się do konkretnych wydawnictw, umieszczonych albo nieumieszczonych w tym wykazie.
Nie dotyczy praw lub obowiązków tych podmiotów - wydawnictw. Nie ustala (odmawia ustalenia), nie stwierdza ani nie potwierdza (nie odmawia stwierdzenia lub potwierdzenia), określonych uprawnień lub obowiązków indywidualnego podmiotu przewidzianych przepisami materialnego prawa administracyjnego. Inaczej mówiąc - nie wywołuje dla spółki skutków prawnych.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie skargę spółki odrzucił.
Skutki prawne wykazu
Skargę kasacyjną od tego postanowienia wniosła spółka. Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania przez stwierdzenie, że wykaz wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe nie wywołuje dla określonego podmiotu żadnych skutków prawnych, wynikających z przepisów prawa.
WSA pozbawił w ten sposób spółkę ochrony sądowej (prawa do sądu) w odniesieniu do bezczynności w zakresie podjęcia w oparciu o wniosek skarżącej władczej, jednostronnej i dyskrecjonalnej czynności organu wykonującego zadania z zakresu administracji publicznej.
Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.
- Należy wskazać, że wpis do wykazu wydawnictw publikujących recenzowane monografie naukowe nie następuje w formie decyzji administracyjnej, jak również innego aktu - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Sąd nie może ministrowi nakazać wpisu
Minister sporządza i udostępnia w BIP na swojej stronie podmiotowej, wykaz wydawnictw monografii naukowych. Przepisy rozporządzenia wymagają, aby zmiany w wykazie wydawnictw monografii naukowych oraz czasopism naukowych każdorazowo były przygotowane przez KEN.
Natomiast minister nauki nie prowadzi postępowania administracyjnego w reżimie normatywnym kpa. Nie ogłasza naboru wniosków i nie wydaje decyzji administracyjnej lub innego aktu administracyjnego w sprawie umieszczenia lub odmowy umieszczenia danego wydawnictwa w wykazie wydawnictw monografii naukowych.
- Wbrew argumentacji skargi kasacyjnej, sąd administracyjny nie może sformułować pod adresem ministra obowiązku rozpatrzenia wniosku o wpisanie do wykazu konkretnego wydawnictwa, ponieważ naruszyłby konstytucyjną zasadę państwa prawa (art. 2 Konstytucji) i zasadę praworządności (art. 7 Konstytucji) - stwierdziła sędzia sprawozdawca Małgorzata Masternak-Kubiak.
Skarga podlegała, więc odrzuceniu, gdyż tryb postępowania w sprawie sporządzania wykazów wydawnictw monografii naukowych, nie jest sprawą indywidulaną podlegającą kontroli sądu administracyjnego.
Sygnatura akt III OSK 3469/21, postanowienie z 2 lipca 2021 r.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
