Nie warto składać skarg do SN - skutki nieuczciwych warunków kredytu są jasne

Warunek umowny uznany za nieuczciwy należy, co do zasady, uznać za nigdy nieistniejący - tak, by nie wywoływał on skutków wobec konsumenta - powtórzył Sąd Najwyższy za Trybunałem Sprawiedliwości UE. I dodał, że stwierdzenie przez sąd nieuczciwego charakteru takiego warunku powinno mieć z reguły skutek w postaci przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej konsumenta.

Pozwany bank wniósł skargę kasacyjną do Izby Cywilnej SN. W uzasadnieniu wniosku o przyjęcie tej skargi do rozpoznania skarżący wskazał na potrzebę wykładni przepisów budzących poważne wątpliwości i wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, tj. art. 4 ust. 2, art. 6 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.

Sprawdź w LEX: I ACa 716/21, Skutki stwierdzenia nieważności umowy kredytu denominowanego - Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie >>>

Ponadto skarżący powołał się na występujące w sprawie istotne zagadnienie prawne związane z wykładnią art. 69 ust. 3 prawa bankowego. Sprowadzało się ono do odpowiedzi na pytanie: Czy wobec umożliwienia kredytobiorcom posiadającym kredyty denominowane lub indeksowane do waluty obcej dokonywania przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio w tej walucie uzasadnione jest przyjęcie, że te kredyty są kredytami udzielonymi w złotych polskich? Skoro dokonanie przez kredytobiorcę spłaty raty kapitałowo-odsetkowej albo dokonanie przedterminowej spłaty pełnej lub częściowej kwoty kredytu bezpośrednio prowadzi do skutecznego spełnienia świadczenia wynikającego ze stosunku zobowiązaniowego.

Czytaj w LEX: Nieważność umowy kredytu denominowanego i indeksowanego – wnioski z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości >>>

Poznaj LEX Kompas Orzeczniczy, który zawiera ponad 2400 gotowych analiz orzeczeń w formie linii orzeczniczych >

Odmowa rozpoznania sprawy

Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia tej skargi do rozpoznania. Sędzia Marcin Łochowski w uzasadnieniu stwierdził, że skarżący bank nie sporządził w sposób prawidłowy uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania w zakresie potrzeby wykładni wskazanych w skardze przepisów.

Pomimo bowiem wskazania szeregu przepisów, które zdaniem skarżącego, wymagają dokonania wykładni, co powinno wiązać się z odrębnym uzasadnieniem dla każdego z nich, skarżący sporządził tylko jedno wspólne uzasadnienie, z którego dodatkowo wynika, że TSUE wypowiedział się już obszernie odnośnie do wykładni tych przepisów.

ZAPISZ się na szkolenie: Dochodzenie roszczeń w sprawach frankowych przez przedsiębiorców >>>

Czytaj w LEX: Umowy kredytu denominowane w walucie obcej a ochrona konsumenta w świetle orzecznictwa TSUE >>>

Nie ma istotnego, nowego zagadnienia

Natomiast istotnym zagadnieniem prawnym w rozumieniu art. 398(9) par. 1 pkt 1 kpc jest zagadnienie nowe, nierozwiązane dotychczas w orzecznictwie, którego wyjaśnienie może przyczynić się do rozwoju prawa.

Zagadnienie prawne powinno, przede wszystkim, być sformułowane w oparciu o okoliczności mieszczące się w stanie faktycznym sprawy wynikającym z dokonanych przez sąd ustaleń.
A jednocześnie być przedstawione w sposób ogólny i abstrakcyjny tak, aby umożliwić Sądowi Najwyższemu udzielenie uniwersalnej odpowiedzi.

Sformułowane przez skarżącego zagadnienie prawne nie czyni zadość tym wymaganiom – nie stanowi zagadnienia nowego - uznał sędzia Łochowski.

Wszystkie wskazane w skardze przepisy były w ostatnim czasie przedmiotem wielu wypowiedzi Sądu Najwyższego. Stanowisko o niedozwolonym charakterze postanowień, w których możliwość ustalania kursu zależy od arbitralnej decyzji jednej ze stron, jest już ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego.

Czytaj w LEX: Aneksy do umów kredytowych a obowiązki informacyjne względem klienta >>>

Czytaj w LEX: Ocena abuzywności w umowach zawieranych z konsumentami >>>

Co do skutków usunięcia z umowy klauzuli abuzywnej, Sąd Najwyższy również wypowiadał się już wielokrotnie. Konsekwencją stwierdzenia, że dane postanowienie umowne ma charakter niedozwolony w rozumieniu art. 385(1) par. 1 k.c. jest działająca ex lege sankcja bezskuteczności niedozwolonego postanowienia, połączona z zasadą związania stron umową w pozostałym zakresie (zob. m.in uchwałę SN  z 29 czerwca 2007 r., III CZP 62/07, oraz uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 7 maja 2021 r.).

TSUE wyjaśnił przy tym, że warunek umowny uznany za nieuczciwy należy co do zasady uznać za nigdy nieistniejący, tak by nie wywoływał on skutków wobec konsumenta (art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13). W związku z tym sądowe stwierdzenie nieuczciwego charakteru takiego warunku powinno mieć z reguły skutek w postaci przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej konsumenta, w jakiej znajdowałby się on w braku tego warunku - akcentował SN.

Sygnatura  akt I CSK 3771/22, postanowienie z 22 września 2022 r.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.