Wójt Gminy Miedźno zatwierdził konkurs na stanowisko dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Miedźnie.
To zarządzenie zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach wojewoda śląski. W skardze wskazał, że zaskarżone zarządzenie zostało wydane w konsekwencji wcześniejszego zarządzenia z 23 września 2019 r. o odwołaniu dyrektora.
Przedwczesne zatwierdzenie konkursu
Sąd I instancji uwzględnił skargę. W uzasadnieniu wyroku sąd orzekł, że zaskarżone zarządzenie zostało wydane przedwcześnie, jako że w sprawie nie zaistniały przesłanki uzasadniające odwołanie dotychczasowego dyrektora. W dniu wydania zaskarżonego zarządzenia stanowisko dyrektora było nadal obsadzone, z uwagi na uprawomocnienie się rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody śląskiego z 2019 r., stwierdzającego nieważność zarządzenia wójta z 23 września 2019 r. w sprawie odwołania dyrektora.
A to oznacza, że na stanowisku dyrektora nie występuje wakat. W konsekwencji zdaniem sądu zaskarżone zarządzenie zostało wydane z naruszeniem art. 63 w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, co uzasadniało jego uchylenie.
Skargę kasacyjną złożyła gmina Miedźno, zaskarżając powyższy wyrok w całości. Zarzuciła naruszenie prawa materialnego, tj. art. 63 ust. 10 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe przez jego niewłaściwe zastosowanie. Polegało ono na uznaniu, że w tej sprawie w chwili wydania zaskarżonego zarządzenia nie istniał wakat na stanowisku dyrektora, co uniemożliwiało zdaniem sądu przeprowadzenie konkursu na to stanowisko.
Prawomocne stwierdzenie nieważności zarządzenia o odwołaniu dyrektora nie reaktywuje stosunku pracy odwołanego dyrektora, a jedynie może być podstawą do wystąpienia z roszczeniem odszkodowawczym wywołanym niezgodnym z prawem działaniem władzy publicznej.
Ponadto gmina zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 146 par. 1 p.p.s.a. przez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na uchyleniu zaskarżonego zarządzenia, podczas gdy w niniejszej sprawie nie sposób uznać, by zaskarżone zarządzenie zostało wydane z naruszeniem prawa w sytuacji, gdy w dacie jego wydania nie doszło nawet do zawiadomienia o wszczęciu postępowania w sprawie stwierdzenia jego nieważności.
Czytaj też w LEX: Kadencja dyrektora placówki oświatowej >
Błędne skutki unieważnienia
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej gmina wskazała, że jakkolwiek sąd I instancji prawidłowo ustalił, iż prawomocne jest rozstrzygnięcie nadzorcze stwierdzające nieważność zarządzenia w sprawie odwołania dyrektora, to sąd błędnie określił skutki prawne takiego stanu rzeczy.
W ocenie skarżącej kasacyjnie nie sposób uznać, by fakt stwierdzenia nieważności zarządzenia o odwołaniu dyrektora powodował reaktywację stosunku pracy nauczyciela na stanowisku dyrektora. Ani tym bardziej, by powstał stan, w którym można byłoby uznać, że ten nauczyciel przez cały okres trwania postępowania zajmował stanowisko dyrektora. Akt odwołania dyrektora wywołuje skutki administracyjne oraz pracownicze, a zwalczanie jego skutków następuje w drodze rozstrzygnięcia nadzorczego (bądź skargi do WSA) oraz w drodze powództwa do sądu pracy. Podjęcie każdej z tych dwóch dróg prawnych należy traktować od siebie niezależnie, ponieważ każda z nich jest obwarowana osobnymi warunkami i terminami.
A zatem samo stwierdzenie nieważności odwołania dyrektora nie powoduje, że automatycznie odwołany dyrektor wraca na to stanowisko pracy.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną wojewoda śląski stwierdził, że unieważnione zarządzenie nie wywołuje żadnych skutków prawnych. W konsekwencji odwołanie dyrektora było nieskuteczne i nie nastąpił wakat na tym stanowisku, a zatem nie jest prawidłowe zaskarżone zarządzenie w sprawie zatwierdzenia konkursu na stanowisko dyrektora ww. zespołu.
Czytaj też w LEX: Powołanie i odwołanie ze stanowiska dyrektora szkoły i przedszkola - aktualne regulacje prawne >
NSA: Nie było wakatu
Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że konkurs na dyrektora szkoły lub placówki w trakcie kadencji ogłasza się, a następnie zatwierdza, tylko w związku z wakatem na tym stanowisku. Konieczność obsadzenia stanowiska może bowiem mieć miejsce bądź ze względu na upływ kadencji na jaką powierzono dyrektorowi stanowisko (art. 63 ust. 21 ustawy Prawo oświatowe bądź też w związku z jego odwołaniem przez organ prowadzący w trybie art. 66 ustawy Prawo oświatowe).
Wobec tego zasadniczą kwestią dla rozstrzygnięcia było ustalenie czy w dniu wydania zaskarżonego zarządzenia o zatwierdzeniu konkursu na stanowisko dyrektora zespołu szkolno-przedszkolnego stanowisko dyrektora tego zespołu szkolno-przedszkolnego było czy nie było obsadzone.
Sprawdź w LEX: Czy p.o. dyrektora może zrezygnować ze stanowiska? >
NSA ustalił, że w chwili wydawania zaskarżonego skargą zarządzenia w sprawie zatwierdzenia konkursu, zarządzenie o odwołaniu poprzedniego dyrektora pozostawało w obrocie prawnym, wywołując skutki prawne. A co za tym idzie nie ma podstaw do twierdzenia, że w dacie wydawania zarządzenia o zatwierdzeniu konkursu nie istniał wakat na stanowisku dyrektora, ani tym bardziej twierdzić, że było ono zajmowane nadal przez dotychczasowego dyrektora.
Nieważność zarządzenia o odwołaniu dyrektora została stwierdzona przez wojewodę śląskiego rozstrzygnięciem nadzorczym z 22 listopada 2019 r. Zatem stosownie do art. 92 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, dopiero z chwilą doręczenia tego rozstrzygnięcia wójtowi gminy Miedźno z mocy prawa nastąpiło wstrzymanie wykonania zakwestionowanego przez organ nadzoru zarządzenia o odwołaniu dyrektora zespołu szkolno-przedszkolnego. To zaś miało miejsce po 22 listopada 2019 r. Z tego względu stanowisko sądu i organu nadzoru, że na stanowisku dyrektora zespołu szkolno-przedszkolnego był wakat, nie jest prawidłowe.
Polecamy nagranie szkolenia: Konkursy na dyrektora szkoły i placówki w praktyce >
Skutek wsteczny
To rozstrzygnięcie nadzorcze stało się prawomocne i pozostaje w obrocie prawnym. Zatem zarządzenie nr 84/2019 wójta gminy Miedźno z 23 września 2019 r. w sprawie odwołania dyrektora zespołu szkolno-przedszkolnego zostało wyeliminowane z obrotu prawnego z mocą ex tunc. Ta sytuacja nie powoduje jednak automatycznie, że także po 23 września 2019 r. stanowisko dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Miedźnie było obsadzone.
Jak już podano, nie ulega wątpliwości, że stwierdzenie nieważności zarządzenia o odwołaniu skarżącego ze stanowiska dyrektora szkoły działa ex tunc, co oznacza, że co do zasady eliminuje ten akt ze skutkiem wstecznym.
Skoro więc w dacie 30 października 2019 r. stanowisko dyrektora zespołu szkolno-przedszkolnego nie było obsadzone, to nie było przeszkód prawnych do podjęcia przez wójta gminy zarządzenia o zatwierdzeniu konkursu na to stanowisko. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego brak jest podstaw do uznania, że wójt podejmując zaskarżone zarządzenie, naruszył prawo w sposób skutkujący stwierdzeniem jego nieważności. Trafnie zatem zarzucono w skardze kasacyjnej naruszenie art. 63 ust. 10 ustawy Prawo oświatowe, ponieważ Sąd I instancji niezasadnie przyjął, że w chwili wydania zaskarżonego zarządzenia o zatwierdzeniu konkursu nie istniał wakat na stanowisku dyrektora. W konsekwencji Sąd I instancji niezasadnie uchylił zaskarżone zarządzenie.
Mając na uwadze powyższe wywody, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna zawiera usprawiedliwione podstawy i dlatego uchylił zaskarżony wyrok.
Z przedstawionych wyżej wywodów wynika, że zaskarżone zarządzenie nr 98/2019 z 30 października 2019 r. wójta gminy Miedźno o zatwierdzeniu konkursu na stanowisko dyrektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Miedźnie jest zgodne z prawem. Dlatego Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę.
Wyrok NSA z 13 lutego 2024 r., sygnatura akt III OSK 1070/22 .
Zobacz też linię orzeczniczą: Dopuszczalność powoływania w skład komisji konkursowej przeprowadzającej konkurs na stanowisko dyrektora szkoły, przedstawicieli organizacji związkowych reprezentatywnych w przypadku, gdy jej członkowie, nie są zatrudnieni w tej szkole >
