25 maja, razem z RODO, czyli unijną reformą ochrony danych osobowych weszła w życie polska ustawa z 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych. Nowe rozwiązania prawne dotyczące stosowania monitoringu wizyjnego wzbudziły u administratorów wiele wątpliwości interpretacyjnych i obawy o możliwość spełnienia nowych obowiązków w tak krótkim okresie. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych dostrzegł te problemy i przygotował specjalne wskazówki dla administratorów. Dodatkowo wyznaczył administratorom okres przejściowy na dostosowanie się do nowych regulacji – koniec września 2018 r. – Ten koniec września oznacza, że do tego czasu Prezes UODO nie będzie podejmował żadnych działań władczych w związku z nowymi przepisami – mówi Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych dr Edyta Bielak-Jomaa.

Wskazówki dotyczące stosowania monitoringu wizyjnego

Wspomniane wskazówki dotyczące stosowania monitoringu wizyjnego mają formę dokumentu, który w sposób kompleksowy omawia dopuszczalne cele stosowania monitoringu wizyjnego, prawa osób obserwowanych i obowiązki administratorów. Zawiera też odpowiedzi na często zadawane pytania. 15 czerwca przedstawiono wstępną wersję wskazówek, która teraz – do 15 lipca – będzie konsultowana. Uwagi może zgłosić każdy - należy je przesyłać na adres: desiwm@uodo.gov.pl, a w tytule wiadomości wskazać hasło „Konsultacje Monitoring”. – Po zakończeniu konsultacji przygotujemy finalną wersję dokumentu – mówi Piotr Drobek, Dyrektor Zespołu Analiz i Strategii UODO.

Wstępną wersję wskazówek dotyczących stosowania monitoringu wizyjnego można pobrać ze strony Urzędu >>

Czy kamera jest naprawdę potrzebna

– Monitoring wizyjny jest bardzo inwazyjną formą przetwarzania danych osobowych i powinien podlegać szczególnej weryfikacji i regulacji, po to, żeby prywatność jak najbardziej chronić, wkraczać w nią w jak najmniej inwazyjny sposób – mówi Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Administrator powinien zawsze zadać sobie pytanie o adekwatność wprowadzenia monitoringu wizyjnego, jako metody zapewnienia bezpieczeństwa czy ochrony mienia. Dyrektor szkoły powinien ocenić, czy inne, mniej ingerujące w prywatność rozwiązania nie przyniosłyby oczekiwanych i wystarczających efektów w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa.

Elementem dokonywanej oceny powinna być zatem analiza potrzeb i celowości budowy systemu wideomonitoringu wraz z prognozą jego skuteczności w kontekście wpływu na prywatność (privacy impact assessment). Może się bowiem okazać, że rozwiązania mniej inwazyjne stanowią alternatywę dla kosztownego systemu monitoringu i z powodzeniem mogą go zastąpić.

Monitoring wizyjny stwarza również ryzyko przetwarzania danych osobowych nie tylko uczniów, ale innych osób, które mogą znaleźć się w obszarze monitorowanym (wejścia na teren, jego otoczenie – ulice, chodniki, boiska czy place zabaw). Wobec tych osób administrator ma obowiązek poinformowania o stosowaniu obserwacji, zapewnienia dostępu do ich danych i ich zabezpieczenia.

Ochrona danych osobowych w szkole i przedszkolu. Komentarz praktyczny, wzory dokumentów, procedury >>

Pamiętać też należy, że przy okazji system monitoringu mógłby zostać również pośrednio wykorzystany jako narzędzie nadzoru i kontroli pracy, a to nie jest dozwolone. Piotr Drobek, Dyrektor Zespołu Analiz i Strategii UODO przypomina, że do Prawa oświatowego wprowadzono regulacje dotyczące celu stosowania monitoringu. Niedopuszczalne jest instalowanie monitoringu w klasach, w których podczas trwania zajęć lekcyjnych to nauczyciel (nie zaś kamera monitoringu wizyjnego) sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem uczniów i mienia – podkreśla UODO.

Szkoła, jako podmiot odpowiedzialny za instalację monitoringu, a następnie za gromadzenie i przechowywanie zapisów z kamer, musi stosować się wprost do przepisów Prawa oświatowego i rozporządzenia 2016/679.

Podstawowym warunkiem stosowania monitoringu wizyjnego w szkole jest uprzednie poinformowanie całej społeczności szkolnej o instalacji tego systemu poprzez wywieszenie w widocznych miejscach tablic informacyjnych na ten temat. Powinny one informować nie tylko o obecności kamer monitoringu wizyjnego i jego zasięgu, ale m.in. również o celu ich instalacji i warunkach, na jakich szkoła stosuje to narzędzie nadzoru. Ważne jest również poinformowanie o przysługującym osobie monitorowanej prawie do kontroli dotyczących jej danych osobowych.

Zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt 5a ustawy o systemie oświaty, to dyrektor szkoły wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a zgodnie z ust. 4 przywołanego przepisu, przy wykonywaniu swoich zadań współpracuje z radą pedagogiczną, rodzicami i samorządem uczniowskim. Zasada ta została zachowana w art. 108a Prawa oświatowego, zgodnie z którym cała społeczność szkolna powinna współpracować z dyrektorem i organem prowadzącym w kwestii podjęcia decyzji o uruchomieniu monitoringu wizyjnego na terenie placówki. Niezależnie od powyższego dyrektor powinien przeprowadzić ocenę ryzyka. Pamiętać przy tym także należy, że wprowadzenie monitoringu powinno być poprzedzone analizą w zakresie możliwości zastosowania innych, mniej ingerujących w prywatność środków.

Tam, gdzie monitoring już istnieje, powinny być natomiast przeprowadzane konsultacje wraz z przeglądem stanu bezpieczeństwa w związku ze stosowaniem monitoringu, także w celu podjęcia decyzji, czy jego stosowanie jest nadal zasadne.

Wpływ systemu monitoringu na bezpieczeństwo powinien być okresowo badany, celem stwierdzenia, czy rozwiązanie takie przynosi zamierzone skutki i nie narusza w sposób nadmierny praw osób obserwowanych.

UODO przypomina również, że są miejsca, w których kamer nie powinno być. Prawo oświatowe do takich obszarów zakazanych zalicza pomieszczenia, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, czy te pomieszczenia, w których uczniom jest udzielana pomoc psychologiczno–pedagogiczna, jak również pomieszczenia przeznaczone do odpoczynku i rekreacji pracowników, sanitarnohigieniczne, gabinet profilaktyki zdrowotnej, a także szatnie i przebieralnie.

Miejsca monitorowane powinny być wyznaczone tam, gdzie dochodzi do incydentów albo istnieje realne zagrożenie dla bezpieczeństwa, zaś niemożliwe jest objęcie takich miejsc innymi formami nadzoru, jak np. w przypadku szkół dyżurami nauczycieli czy pracowników.

Kodeks by wiele ułatwił

RODO nie precyzuje wielu kwestii. Jednym z mechanizmów, które mają wesprzeć administratorów w prawidłowym stosowaniu przepisów rozporządzenia, mogą być kodeksy postępowania. – Mamy sygnały środowisk zainteresowanych kodeksami postępowania – mówi Piotr Drobek, ale w przypadku oświaty problem polega na tym, że nie ma jednej organizacji, która zrzeszałaby administratorów danych i mogłaby taki kodeks wypracować. – Będziemy pozytywnie odnosić się do wszelkich prób przygotowania takiego kodeksu – dodaje.

W UODO jest już 500 skarg

RODO obowiązuje od zaledwie 3 tygodni, a do Urzędu Ochrony Danych Osobowych wpłynęło już ok. 500 skarg i ok. 150 zgłoszeń naruszeń bezpieczeństwa procesu przetwarzania danych, których dokonali sami administratorzy. – Jesteśmy jeszcze na etapie analizowania braków formalnych, dlatego trudno powiedzieć, jak wyglądają statystyki – informuje Paulina Dawidczyk, Dyrektor Zespołu ds. Sektora Zdrowia, Zatrudnienia i Szkolnictwa UODO. Dodaje, że oprócz skarg i zgłoszeń naruszeń jest też dużo pytań. Czego dotyczą? Przekrój jest naprawdę szeroki, a dużo dotyczy sektora oświaty.

– Niestety, część z tych pytań wynika z nieznajomości przepisów i obawy przed stosowaniem przepisów – mówi Prezes UODO. Jako przykład podaje pytania od dyrektorów szkół, którzy zastanawiają się, czy można w klasie wywoływać dzieci do odpowiedzi po nazwisku, czy tylko po numerze z dziennika. – To świadczy o tym, że dyrektorzy nie znają przepisów, na podstawie których powinni działać – mówi Prezes UODO.

 
X

RODO


Potrzebujesz WIĘCEJ wiarygodnych informacji o zagadnieniu RODO? Sprawdź, co jeszcze na ten temat znajdziesz w LEX.
LEX Search – nowa wersja wyszukiwarki LEX z elementami sztucznej inteligencji. Chcesz łatwiej i szybciej znaleźć właściwe dokumenty?

Sprawdź, co zyskasz dzięki LEX Search >>
 
 
X

Szkoła


Potrzebujesz WIĘCEJ wiarygodnych informacji o zagadnieniu Szkoła? Sprawdź, co jeszcze na ten temat znajdziesz w LEX.
LEX Search – nowa wersja wyszukiwarki LEX z elementami sztucznej inteligencji. Chcesz łatwiej i szybciej znaleźć właściwe dokumenty?

Sprawdź, co zyskasz dzięki LEX Search >>