Jaka jest procedura skreślenia ucznia z listy uczniów w szkole niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej?
Czy zapis w statucie szkoły niepublicznej, że od decyzji dyrektora szkoły o skreśleniu z listy uczniów przysługuje odwołanie do organu prowadzącego jest prawidłowe?
Czy powinien być zawarty zapis, że do kuratora oświaty właściwego dla siedziby szkoły w terminie 14 dni od wydania decyzji?

Przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) odrębnie regulują skreślenie ucznia z listy uczniów w szkołach publicznych (art. 39 ust. 2 i 2a zawarty w rozdziale 3 ustawy, zatytułowanym "Zarządzanie szkołami i placówkami publicznymi") oraz skreślenie ucznia z listy uczniów w szkołach niepublicznych, w tym niepublicznych o uprawnieniach szkoły publicznej (art. 84 zawarty w rozdziale 8 ustawy, zatytułowanym "Szkoły i placówki niepubliczne").


I tak, w odniesieniu do szkół publicznych art. 39 ust. 2 ustawy o systemie oświaty stanowi, że dyrektor szkoły może, w drodze decyzji, skreślić ucznia z listy uczniów w przypadkach określonych w statucie szkoły, na podstawie uchwały rady pedagogicznej i po zasięgnięciu opinii samorządu terytorialnego. Jednakże równocześnie w art. 39 ust.2a ustawa o systemie oświaty zastrzega, że skreślenie nie dotyczy ucznia objętego obowiązkiem szkolnym, gdyż w uzasadnionych przypadkach uczeń ten, na wniosek dyrektora szkoły, może zostać przeniesiony przez kuratora oświaty do innej szkoły. Omawiany powyżej przepis art. 39 ust. 2 i 2a ustawy ma jednakże zastosowanie tylko do uczniów szkół publicznych, ze względu na swoje umiejscowienie w rozdziale dotyczącym szkół publicznych.
W odniesieniu natomiast do szkół niepublicznych, w tym również niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, kwestia skreślenia ucznia z listy uczniów uregulowana została w art. 84 ust. 2 pkt 5 ustawy o systemie oświaty. Zgodnie z tym przepisem, szkoła niepubliczna, w tym również niepubliczna o uprawnieniach szkoły publicznej, działa na podstawie statutu nadanego przez osobę prowadzącą. Przepis ten zawiera katalog spraw, które statut szkoły niepublicznej powinien określać, w tym w szczególności organy szkoły oraz zakres ich zadań, organizację szkoły, a także prawa i obowiązki uczniów szkoły, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły niepublicznej. Jak wynika z powyższego, w statucie szkoły niepublicznej powinny być "określone przypadki", w których może nastąpić skreślenie ucznia z listy uczniów. Oznacza to, że tylko w tych konkretnych, enumeratywnie wymienionych w statucie szkoły niepublicznej przypadkach może nastąpić skreślenie ucznia. Jeżeli spełnione zostaną określone w statucie szkoły niepublicznej przesłanki prawne uzasadniające skreślenie ucznia z listy uczniów tej szkoły (np. niewywiązywanie się rodziców ucznia z obowiązku płacenia tzw. czesnego) to wówczas można skreślić ucznia, nawet jeżeli jest on objęty obowiązkiem szkolnym. W tym przypadku bowiem dyrektor szkoły - jak wspomniano wyżej - nie jest związany ograniczeniem ustawowym wynikającym z art. 39 ust. 2a ustawy o systemie oświaty bowiem przepis art. 39 ust. 2 i 2a dotyczy wyłącznie uczniów szkół publicznych. Trzeba jednak pamiętać, że podejmując na podstawie statutu szkoły decyzję o skreśleniu ucznia objętego obowiązkiem szkolnym z listy uczniów szkoły niepublicznej, dyrektor szkoły niepublicznej obowiązany jest równocześnie poinformować o tym fakcie dyrektora szkoły publicznej, w której obwodzie ten uczeń mieszka, a to w celu umożliwienia temu organowi skutecznej kontroli dopełnienia przez rodziców ucznia obowiązku zapewnienia dalszej realizacji obowiązku szkolnego (art. 16 ust. 6 w związku z art. 84 ust. 2 pkt 5 oraz art. 19 ust. 1 w związku z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie oświaty). Zatem statut szkoły niepublicznej określa przypadki, w których uczeń takiej szkoły może zostać skreślony z listy uczniów, niezależnie od tego, czy podlega on obowiązkowi szkolnemu czy też nie.
Na gruncie orzecznictwa sądowego utrwalony jest pogląd prawny, że skreślenie ucznia z listy uczniów szkoły niepublicznej, w tym niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, następuje w drodze decyzji administracyjnej podjętej przez dyrektora szkoły na podstawie statutu tej szkoły (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 października 1995 r. sygn. akt III AZP 28/95), zaś organem odwoławczym od takiej decyzji jest kurator oświaty. Trzeba przy tym zaznaczyć, iż treść, a nie forma, przesądza o tym, czy dany akt jest decyzją administracyjną. Jeżeli więc określona sprawa podlega załatwieniu w drodze decyzji, to za decyzję należy uznać pismo organu rozstrzygającego sprawę, zawierające co najmniej oznaczenie tego organu, oznaczenie adresata aktu, rozstrzygnięcie w sprawie oraz podpis upoważnionego pracownika organu, gdyż wówczas spełnia ono podstawowe, niezbędne warunki decyzji wymienione w art. 107 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego. Usunięcie ucznia ze szkoły stanowi dziedzinę prawa administracyjnego, nie zaś dziedzinę prawa cywilnego, z tego względu, że między szkołą a uczniem nie ma równorzędności podmiotów lecz stosunek podporządkowania.
Decyzja dyrektora szkoły niepublicznej o skreśleniu ucznia z listy uczniów szkoły jest decyzją administracyjną w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego i może być zaskarżona do organu wyższego stopnia, którym jest kurator oświaty. Na decyzję kuratora oświaty z kolei służy skarga do sądu administracyjnego.