Wstęp
 
W obowiązującym od 1 lutego 2011 r. rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487) - dalej r.p.p.p., została wyjaśniona kluczowa rola przepisów tego rozporządzenia dla organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej przez przedszkola, szkoły i placówki ogólnodostępne dla tych dzieci i młodzieży, u których zostaną rozpoznane specjalne potrzeby edukacyjne, w tym niepełnosprawne. Przez wskazanie w r.p.p.p., powodów będących ewentualną podstawą wystąpienia u uczniów specjalnych potrzeb edukacyjnych zdefiniowano obowiązek ich rozpoznawania przez wszystkich nauczycieli prowadzących zajęcia w przedszkolu, szkole i placówce oraz przekazywania dyrektorowi efektów obserwacji w postaci Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia. Po określeniu przez dyrektora zakresu udzielanej pomocy, określono obowiązek zaplanowania działań wspierających kształcenie i wychowanie dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Natomiast dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami, dla których rodzice wybrali szkołę ogólnodostępną, jako miejsce kształcenia, nauczyciele i specjaliści prowadzący z nimi zajęcia mają obowiązek realizacji zaleceń publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej określonych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanym przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną oraz opracowania indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego. Wskazano, że istotą wprowadzanych zmian w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest prowadzenie przez nauczycieli, na etapie edukacji przedszkolnej, obserwacji pedagogicznej zakończonej analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna), która dotychczas była realizowana w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17).
Regulacje r.p.p.p. szczegółowo określają zadania nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia edukacyjne z konkretnym uczniem oraz skład zespołu, który po dokonaniu analizy poziomu wiadomości, umiejętności i funkcjonowania danego ucznia oraz określeniu trudności, na jakie napotykają w pracy z uczniem, jest zobowiązany do:
– zaplanowania dla niego indywidualnej ścieżki edukacyjnej uwzględniającej specjalne potrzeby zdiagnozowane zarówno w przedszkolu i w szkole przez samych nauczycieli, jak również, w przypadku posiadania przez dziecko opinii wydanej przez poradnię psychologiczno-pedagogiczną, zaleceń wynikających z tej opinii,
– założenia Karty Indywidualnych Potrzeb Ucznia, dającej podstawę stawiania dzieciom i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wymagań dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb psychofizycznych, bądź przydzielania im np. dodatkowych godzin zajęć dydaktyczno-wyrównawczych, logopedycznych czy innych z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej lub/i odpowiedniego wyposażenia szkoły w pomoce dydaktyczno-wychowawcze,
– prowadzenia w gimnazjum i szkole ponadgimnazjalnej (czyli szkołach, które uczniowi mają pomagać w dokonywaniu jak najlepszych wyborów dalszej drogi edukacyjnej i zawodowej) doradztwa edukacyjno–zawodowego,
– współpracy z rodzicami oraz udzielania im niezbędnej pomocy.
Współdziałanie wszystkich nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z danym uczniem pozwoli na opracowanie, przyjęcie i realizację spójnego i konsekwentnego planu oddziaływań edukacyjnych i/lub terapeutycznych oraz - w przypadku uczniów z niepełnosprawnościami- prowadzenie zajęć rewalidacyjnych określonych przez załączone do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U Nr 15, poz. 142 z późn. zm.), ramowe plany nauczania odpowiedniej szkoły specjalnej, także na terenie szkoły ogólnodostępnej. Zalecana forma współpracy nauczycieli umożliwi także ustalenie działań przedszkola, szkoły i placówki wobec danego ucznia o znaczeniu priorytetowym i ich systematyczną realizację podczas obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych.

Obowiązek powołania zespołów w roku szkolnym 2011/2012 w przedszkolach i oddziałach przedszkolnych zorganizowanych w szkołach podstawowych jest związany z objęciem zindywidualizowanym wsparciem dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym, w szczególności posiadających diagnozę przedszkolną wynikającą z podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Uzasadnieniem dla rozpoczęcia od dnia 1 września 2011 r. realizacji tych zadań w gimnazjach jest nowa formuła egzaminu gimnazjalnego określona w rozporządzeniu z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) - dalej r.o.k.p., w roku szkolnym 2011/2012 oraz związana z tym nowa kompetencja szkoły.
Jak już wskazano, r.p.p.p. zobowiązuje wszystkie typy przedszkoli, szkół i placówek do opracowywania dla uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną z powodu niepełnosprawności lub niedostosowania społecznego, czy zagrożenia niepełnosprawnością indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych dostosowanych do ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości przez zespół nauczycieli powołany przez dyrektora niezwłocznie po otrzymaniu orzeczenia. Dokładne regulacje dotyczące zawartości tych programów określają wchodzące w życie od 1 września 2011 r. dwa nowe rozporządzenia:
– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1490) - dalej r.k.w.s.o.,
– rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1489) - dalej r.k.w.p.s.

Powiązanie nowej formuły udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej z regulacjami ww. rozporządzeń dotyczących kształcenia specjalnego
 
Z dniem 31 sierpnia 2011 r. tracą moc obowiązującą: rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19, poz. 167) oraz rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 19, poz. 166).
W ich miejsce wchodzą nowe przepisy r.k.w.s.o. oraz r.k.w.p.s., które m.in.
a) precyzują rodzaje niepełnosprawności uczniów, dla których organizowane jest kształcenie specjalne w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych oraz prowadzone są przedszkola, szkoły i placówki specjalne,
b) doprecyzowują dotychczasowe przepisy,
c) wprowadzają regulacje związane z obowiązkiem dokonywania wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania uczniów i tworzenia dla nich indywidualnych programów edukacyjno-terapeutycznych,
d) porządkują przepisy regulujące warunki organizowania kształcenia specjalnego na każdym etapie edukacyjnym, w tym w integracji z uczniami pełnosprawnymi.
Szczegółowe regulacje oraz powiązanie tych regulacji z innymi przepisami omówione zostały w tabeli poniżej.

Teresa Serafin