Dyrektor gimnazjum otrzymał informację od organu prowadzącego, że w jego rejonie jest zameldowanych 108 uczniów. W związku z tym w kwietniu, w arkuszu organizacyjnym zaplanował 4 oddziały klas pierwszych. Do 15 maja wpłynęło również 57 wniosków rodziców spoza rejonu o przyjęcie ich dzieci do szkoły. W dniu 15 maja, organ prowadzący, nakazał dyrektorowi likwidację jednego oddziału. Dyrektor szkoły odmówił w związku z tym został poinformowany, że arkusz zostanie nie zatwierdzony.
Jakie są konsekwencje niezatwierdzenia arkusza i co może w tej sytuacji zrobić dyrektor?

Jeśli organ prowadzący nie zatwierdzi arkusza organizacyjnego szkoły, to znaczy, że szkoła nie ma postaw prawnych i finansowych do funkcjonowania - nie jest możliwe aby istniała i działała. Taki przypadek oznaczałby destabilizację funkcjonowania szkoły w obszarze dydaktycznym, wychowawczym i opiekuńczym. Oznacza to, iż konieczne jest osiągnięcie kompromisowego porozumienia w sprawie arkusza organizacji szkoły, którego wymaga interes obu zainteresowanych stron. Dyrektor szkoły i organ prowadzący muszą bezwzględnie wynegocjować warunki, na których jest możliwe zatwierdzenia arkusza organizacyjnego szkoły, a jeżeli nie osiągną kompromisu można zwrócić się o pomoc do właściwego kuratorium oświaty.
 
Uzasadnienie
Arkusz organizacji szkoły określa, z uwzględnieniem szkolnego planu nauczania, szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym. Szkoły sporządzają arkusze organizacji w oparciu o przepisy i uregulowania prawne dotyczące organizacji pracy szkół i placówek oświatowych, statuty szkół i placówek, przepisy prawa miejscowego wydane z upoważnienia art. 42 ust. 7 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.), wytyczne organu prowadzącego (przy założeniu, że organ prowadzący nie ma kompetencji do stanowienia prawa dotyczącego organizacji pracy szkoły). Organ prowadzący przed przystąpieniem dyrektorów szkół do sporządzania arkuszy organizacyjnych szkół powinien określić ilość oddziałów w szkole i ich liczebność. Przepisy nie określają ani minimalnej ani maksymalnej liczby uczniów w oddziale szkoły ogólnodostępnej.@page_break@

W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2012 r. poz. 977) w rozdziale "Zalecane warunki i sposób realizacji" dotyczącym edukacji wczesnoszkolnej jest sformułowane wskazanie, aby edukacja w klasach I-III szkoły podstawowej odbywała się w zespołach rówieśniczych liczących nie więcej niż 26 osób. W kompetencjach organu prowadzącego pozostaje kwestia ustalenia maksymalnej liczby uczniów w ogólnodostępnych oddziałach szkolnych. Zgodnie z zapisem § 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych (Dz. U. Nr 26, poz. 232 z późn. zm.) do klasy pierwszej szkoły podstawowej ogólnodostępnej prowadzonej przez gminę z urzędu dzieci zamieszkałe w obwodzie danej szkoły podstawowej oraz na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) dzieci zamieszkałe poza obwodem danej szkoły podstawowej, w przypadku gdy szkoła dysponuje wolnymi miejscami. Ustalanie liczby uczniów w klasach jest kompetencją organu prowadzącego szkołę. Organ prowadzący musi zapewnić wszystkim dzieciom zamieszkałym na terenie jednostki samorządu terytorialnego naukę w szkole publicznej. Jednostka samorządu terytorialnego ustala plan sieci prowadzonych szkół oraz ustala granice ich obwodów. Kwestie liczebności klas w szkole związane są z wysokością środków finansowych przeznaczonych na funkcjonowanie szkół. Plan finansowy, zwany często budżetem szkoły, to najczęściej kompromis między potrzebami szkoły, a możliwościami finansowymi organu prowadzącego. Organ prowadzący na przykład może ingerować w projekt organizacyjny, jeżeli propozycje dyrektora szkoły powodują skutki finansowe nie przewidziane w planie finansowym szkoły.
Organ prowadzący określa dopuszczalną liczebność oddziałów w szkole i ich liczebność. Ustalenie liczebności uczniów w oddziałach to kompetencja poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego i liczebność w szkołach prowadzonych przez poszczególne j.s.t. może być różna. Ponieważ uzależnione jest to w głównej mierze od wysokości środków finansowych, jakie dana jednostka samorządu terytorialnego przeznacza na prowadzenie szkół.

Polecamy: Zmiany wprowadzone do arkusza organizacyjnego opiniuje rada pedagogiczna

Więcej o dostępie do publikacji Prawo Oświatowe/ABC, za pośrednictwem której można zadawać pytania ekspertom>>