Sprawa dotyczyła nauczycielki Zdzisławy P. zatrudnionej w Zespole Szkół Łączności im. Mikołaja Kopernika w Poznaniu. Była ona nauczycielem mianowanym. W maju 2018 r. pozwany dyrektor szkół wręczył jej przeniesienie w stan nieczynny, w związku z reorganizacją szkół i utworzeniem gimnazjum (art. 225 przepisy wprowadzające Prawo oświatowe).
Dyrektor wyjaśnił, że w latach 2018-2019 r. brak było godzin dydaktycznych dla przedmiotu wykładanego przez nauczycielkę.
Dwa prawomocne wyroki
W tej sprawie zapadły dwa prawomocne wyroki. Gdy powódka wniosła sprawę do sądu o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, to sąd w wyroku z września 2018 r. uznał, że roszczenie jest zasadne. Przywrócił Zdzisławę P. do pracy, gdyż stwierdził, że wypowiedzenie było bezprawne. I nakazał pozwanemu wypłacenie powódce miesięcznego wynagrodzenia. W drugim postępowaniu powódka wniosła o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy za okres 14 miesięcy. Domagała się zasądzenia 68 tys. zł.
Sąd Okręgowy w Poznaniu 4 listopada 2021 r. oddalił powództwo, uznając, że skoro nauczycielka była zatrudniona na podstawie mianowania, to nie dotyczy jej art. 39 kodeksu pracy. Przepis ten stanowi, że pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku.
Czytaj w LEX: Ochrona przedemerytalna - jak ustalić zakres ochrony >
W tej sytuacji pełnomocnik powódki wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, zarzucając naruszenie przez sąd apelacyjny m.in.; art. 47 kodeksu pracy w związku z art. 91c Karty Nauczyciela przez niewłaściwe zastosowanie.
Jak wskazała Zuzanna Szymańska, radca prawny, pełnomocnik powódki, gdyby Zdzisława P. była zatrudniona na kontrakt podlegałaby kodeksowi pracy i miała ochronę. Ale skoro jest pracownikiem mianowanym i podlega Karcie Nauczyciela, to ma mniejsze prawa. Według pełnomocnik powódki powinien był być zastosowany art. 57 par. 2 k.p. za cały okres pozostawania bez pracy. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym mowa w art. 39 (zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownikowi w wieku przedemerytalnym), (…), wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.
SN oddala skargę
Sąd Najwyższy nie podzielił argumentów skarżącej kasacyjnie. Oddalił skargę i ocenił, że zagadnienie to już posiada ugruntowaną wykładnię.
- Wygaśnięcie stosunku pracy powódki nie kwalifikuje się ani w kategoriach wypowiedzenia, ani rozwiązania umowy bez wypowiedzenia w rozumieniu przepisów kodeksu pracy – wyjaśnił Robert Stefanicki, sędzia sprawozdawca. – Oceniamy prawo do wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, w sytuacji gdy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło poprzez wygaśnięcie w drodze złożenia oświadczenia pracodawcy o przeniesienie powódki zatrudnionej na podstawie mianowania w stan nieczynny w sposób niezgodny z przepisami. Należy mieć na względzie okoliczność, że przeniesienie powódki w stan nieczynny wiązało się z reorganizacją pracy w zespole szkół.
Zobacz również: Przepis nakazujący przywrócenie pracownika do pracy
SN podkreśla, ze od 1 września 2028 r. do 28 lutego 2019 w stanie nieczynnym powódka pobierała wynagrodzenie. Ten mechanizm odnosi się do kodeksu pracy.
Powołany w skardze art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela nie może być wykładany jako odesłanie do stosowania wszystkich przepisów kodeksu pracy, gdy taki odpowiednik nie występuje w Karcie Nauczyciela.
Osobną sprawą pozostaje kwestia konstytucyjna – nierówność wobec prawa nauczycieli zatrudnionych na różnych podstawach: umowy o pracę i mianowania. Ten problem zgodności z art. 32 został przez Trybunał Konstytucyjny oddalony.
SN stoi na stanowisku, ze przyszła regulacja powinna obejmować wyrównanie praw nauczycieli mianowanych i zatrudnionych na umowę o pracę. Uregulowania art. 47 k.p. dotyczące wynagrodzenia za wadliwe wypowiedzenie powinno obejmować wszystkich nauczycieli.
W tej sprawie chodziło o wyjaśnienie, czy pracownik w wieku przedemerytalnym, nie objęty ochroną, mianowany, może dochodzić wynagrodzenia po przywróceniu go do pracy za czas pozostawania bez pracy. W orzecznictwie SN przeważa pogląd, że do nauczyciela mianowanego nie stosuje się art. 57 par. 2 k.p., bo nie ma tutaj zastosowania art. 39 k.p., regulujący umowę o pracę.
Wyrok Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 3 października 2023 r., sygn. akt II PSKP 23/23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
