Mikołaj Pawlak ukończył prawo i prawo kanoniczne na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 2005-2016 r. pełnił funkcję adwokata przy sądach kościelnych w sprawach o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Od 2006 r. jest członkiem Izby Adwokackiej w Łodzi. Od listopada 2011 r. prowadził indywidualną praktykę adwokacką.

Od czerwca 2016 r. jest dyrektorem Departamentu Spraw Rodzinnych i Nieletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości. W imieniu ministra sprawuje nadzór nad sądami rodzinnymi, zakładami poprawczymi i schroniskami dla nieletnich. Uczestniczył m.in. w przygotowaniu projektu reformy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Kadencja obecnego rzecznika Marka Michalaka, który pełni urząd od 2008 r., upłynęła 27 sierpnia 2018 r. Zgodnie z ustawą o RPD będzie on pełnił swe obowiązki do złożenia ślubowania przez nowego rzecznika.

Mikołaj Pawlak był piątym kandydatem na RPD, trzecim zgłoszonym przez klub PiS. Ostatnia kandydatka PiS, Agnieszka Dudzińska, po drugim głosowaniu w Sejmie została wybrana na stanowisko RPD, ale na jej powołanie nie zgodził się Senat.

Czytaj: Nie ma nowego Rzecznika Praw Dziecka - Sejm nie wyłonił>>