Czy nauczyciel mianowany przed 2000 r., obecnie dyplomowany z wykształceniem wyższym pedagogika specjalna może uczyć geografii w gimnazjum specjalnym i szkole zawodowej specjalnej?
Wcześniej jego kwalifikacje były uznane.
Zasadnicze zmiany w zakresie wymaganych kwalifikacji od nauczycieli zatrudnionych w szkołach specjalnych wprowadziło rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli. Jednak według mojej opinii zmiany te nie dotyczyły nauczycieli już zatrudnionych w tym typie szkół na podstawie mianowania. Dotychczas nauczyciele legitymujący się dyplomem ukończenia studiów magisterskich w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów posiadali kwalifikacje do nauczania przedmiotu i prowadzenia zajęć wychowawczych. Zatem nauczyciele ci z dniem 8 października 2002 r. (dzień wejścia w życie rozporządzenia) zachowali swoje kwalifikacje również do nauczania przedmiotu. Jednak o tym, czy obecnie zatrudnić nauczyciela z takim wykształceniem musi zdecydować dyrektor szkoły.
Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli, wskazując w szczególności poziom wykształcenia i jego zakres w odniesieniu do poszczególnych typów szkół i placówek, określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. Od 1 września 2009 r. szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli określa rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 marca 2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. Nr 50, poz. 400) - dalej r.s.k.n. Stanowisko nauczyciela w gimnazjach specjalnych i szkołach ponadgimnazjalnych specjalnych dla dzieci i młodzieży z niepełnosprawnościami innymi niż upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi może zajmować osoba, która spełnia wymagania określone w § 14 ust. 2 r.s.k.n. Należy jednak zwrócić uwagę na zapis w § 27 r.s.k.n., który określa, że nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie rozporządzenia na podstawie mianowania, którzy spełniali wymagania kwalifikacyjne na podstawie dotychczasowych przepisów, zachowują nabyte kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela. W kontekście zadanego pytania jest to bardzo istotne, gdyż taki sam zapis w § 20 został zawarty w rozporządzeniu z dnia 10 września 2002 r.

W związku z powyższym, nauczyciele legitymujący się dyplomem ukończenia studiów magisterskich w zakresie pedagogiki specjalnej o specjalności odpowiadającej rodzajowi niepełnosprawności uczniów posiadali kwalifikacje do nauczania przedmiotu i prowadzenia zajęć wychowawczych. Zatem nauczyciele ci z dniem 8 października 2002 r. zachowują swoje kwalifikacje również do nauczania przedmiotu na podstawie przepisów § 20 rozporządzenia z dnia 10 września 2002 r. oraz § 27 r.s.k.n.

Krzysztof Lodziński