Rosnące znaczenie mediów społecznościowych niesie ze sobą poważne zagrożenie – masowe rozpowszechnianie dezinformacji, zmanipulowanych lub wprowadzających w błąd treści, a także cyberprzemocy wobec uczniów i nauczycieli. Niedawno oburzenie opinii publicznej wzbudziły rolki i zdjęcia chłopaków, którzy w żółtych kamizelkach z napisem "Szon patrol" zaczepiali dziewczyny, a także umieszczali ich dane w internecie, opatrując je niewybrednymi komentarzami. Resort edukacji radzi szkołom, by reagowały na takie zachowania.
Zobacz również: Pseudozabawa w "szon patrol" nie bez konsekwencji
Szkoła nie może zamiatać spraw pod dywan
- Realizowany w każdej szkole program wychowawczo-profilaktyczny powinien uwzględniać działania skierowane do uczniów, które mają za zadanie kształtować zasady współżycia społecznego i tolerancji, w szczególności: poszanowanie godności drugiego człowieka, odpowiedzialność za własne decyzje i wybory, zaufanie oraz przestrzeganie praw ucznia - wyjaśnia wiceminister edukacji Paulina Piechna-Więckiewicz.
Podkreśla, że każde zachowanie noszące znamiona agresji, w tym również cyberprzemoc, wymaga podjęcia odpowiednich działań profilaktycznych. Zasady organizacji pracy szkoły oraz kwestie związane z bezpieczeństwem uczniów reguluje statut placówki. Dyrektor, jako osoba odpowiedzialna za zapewnienie bezpieczeństwa, powinien wprowadzić skuteczne rozwiązania służące eliminowaniu zagrożeń zarówno na terenie szkoły, jak i podczas nauki zdalnej. Trzeba przy tym pamiętać, że postanowienia statutu nie mogą pozostawać w sprzeczności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, w tym z Konwencją o prawach dziecka.
- Sprawa walki z hejtem tzw. nielegalnych grup „szon patroli“, jeżeli wystąpi w środowisku szkolnym, powinna zostać eliminowana na bieżąco. Jest to działalność niedozwolona, za którą uczniowie mogą ponieść kary określone w statucie szkoły. Nie wolno nikogo dyskryminować - zauważa.
Cena promocyjna: 80.09 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 62.3 zł
Kary w statucie
Według art. 98 ust. 1 pkt 19 Prawa oświatowego statut powinien określać katalog kar i procedurę odwoławczą. Szkoła nie ma dowolności w ustaleniu sankcji.
- Nie można do statutowego katalogu nagród i kar wpisać np. prac porządkowych na rzecz szkoły - wyjaśnia Krzysztof Gawroński, ekspert od prawa oświatowego. - Zawarty w statucie wykaz kar musi być zgodny szczególnie z odpowiednimi przepisami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i Konwencji o prawach dziecka ratyfikowanej 7 czerwca 1991 r. Statuty szkół mogą poszerzać prawa przysługujące uczniom, nie mogą natomiast ich ograniczać oraz wprowadzać obowiązki nie przewidzianych w przepisach aktów prawnych wyższej rangi. Wprowadzenie tego rodzaju zapisu w statucie szkoły nosiłoby znamiona łamania prawa - wskazuje. Przypomina, że nie wolno stosować kar naruszających poszanowanie godności ucznia np. zakaz obrażania, poniżania, wyśmiewania, stosowania presji psychicznej.
Policja i sąd rodzinny
Szkoła ma też obowiązek zawiadamiać organy ścigania o popełnionych przez uczniów przestępstwach, jeżeli poweźmie takie informacje. Wymaga tego ustawa o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, a brak takiego zawiadomienia może spotkać się z zarzutem niedopełnienia obowiązków. Wiele przejawów cyberprzemocy spełnia znamiona czynu karalnego.
- Samo uczestnictwo i chodzenie w odblaskowej kamizelce oczywiście karalne jeszcze nie jest. Z analizy internetowych nagrań można jednak wywnioskować, że mogą oni dopuszczać się czynów karalnych w postaci zniesławienia, znieważenia, a w niektórych wypadkach nawet i uporczywego nękania - wskazuje adwokat Andrzej Zorski z kancelarii PZ. Oczywiście, jeżeli sprawcami są dzieci, staną przed sądem rodzinnym.
- W lżejszych wypadkach, a także w odniesieniu do osób, które ukończyły 10. rok życia sąd może prowadzić także postępowanie w sprawie tzw. demoralizacji i np. oddać pod dozór kuratora sądowego czy orzec upomnienie, albo nawet skorzystać z bardziej dolegliwych środków. Warto jednak zaznaczyć, że demoralizacja, co do zasady, ma charakter długofalowy, nie jest jednorazowym wybrykiem - tłumaczy mec. Zorski.
Edukacja medialna, obywatelska i zdrowotna
Jak deklaruje MEN, ważnym elementem przeciwdziałania takim zjawiskom ma być edukacja - również działania podejmowane w ramach realizacji Polityki Cyfrowej Transformacji Edukacji. Treści związane z bezpieczeństwem cyfrowym są wpisane podstawę programową kształcenia ogólnego, obejmującą wszystkie etapy edukacyjne – od edukacji wczesnoszkolnej po szkoły ponadpodstawowe. Uczniowie uczą się m.in. zasad netykiety, ochrony danych osobowych, bezpiecznego korzystania z technologii, a także etyki w komunikacji i przestrzegania prawa autorskiego.
Resort wskazuje też, że treści dotyczące form i skutków zjawiska poruszane są na lekcjach edukacji zdrowotnej. Obejmuje ona bowiem m.in. profilaktykę uzależnień cyfrowych, cyberprzemoc i zagrożenia wynikające z używania sztucznej inteligencji i rzeczywistości wirtualnej. Biorąc pod uwagę fakt masowego wypisywania się z tego przedmiotu, próżno oczekiwać, że treści trafią do większego grona odbiorców. Więcej nadziei można żywić wobec edukacji obywatelskiej, której cele obejmują m.in. kształtowanie empatii, dialogu oraz umiejętności krytycznego myślenia i weryfikacji informacji.
MEN poleca poradnik
Resort przypomina również, że szkoły i placówki mogą korzystać z Systemu Rekomendacji Programów Profilaktycznych i Promocji Zdrowia Psychicznego, który jest prowadzony przez Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, Ośrodek Rozwoju Edukacji oraz Instytut Psychiatrii i Neurologii. System ten ma gwarantować wysoką jakość działań – każdy program jest oparty na podstawach naukowych, posiada gotowe scenariusze zajęć, obejmuje określony czas realizacji, wskazuje czynniki ryzyka i chroniące, zawiera skuteczne strategie profilaktyczne, materiały dydaktyczne oraz system szkoleń dla osób prowadzących zajęcia.
Programy są oceniane pod względem zgodności ze standardami, które odnoszą się zarówno do całości programu, jak i poszczególnych etapów jego realizacji: diagnozy i analizy potrzeb, określenia grupy docelowej, formułowania celów i sposobów ich osiągania, zapewnienia jakości wdrażania, a także monitorowania i ewaluacji efektów. Ministerstwo Edukacji Narodowej przygotowało i zaktualizowało poradnik dla dyrektorów szkół pt. „Bezpieczna szkoła. Zagrożenia i zalecane działania profilaktyczne w zakresie bezpieczeństwa fizycznego i cyfrowego uczniów”. Jak wyjaśnia, publikacja zawiera rekomendacje i wskazówki dotyczące działań profilaktycznych w obszarze bezpieczeństwa w szkole lub placówce, wraz z odniesieniem do obowiązujących przepisów i zakresu odpowiedzialności. Jej celem jest pomoc w opracowaniu i wdrażaniu procedur bezpieczeństwa oraz wspieranie pracowników szkół i placówek w ich stosowaniu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
