Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Czy zgodnie z przepisami można czyścić włączone (ewentualnie spowolnione) urządzenie (maszynę)? Czy jakikolwiek przepis bhp dopuszcza taką możliwość?

Odpowiedź:

Wszelkiego rodzaju konserwacja, mycie czy czyszczenie powinno być wykonywane przy wyłączonym urządzeniu. Już na etapie projektowania maszyny należy zapewnić możliwość wykonywania regulacji, konserwacji, naprawy, czyszczenia i innych czynności serwisowych podczas postoju maszyny. Jeśli z przyczyn technicznych jest to niemożliwe, mycie, czyszczenie, konserwacja nie mogą stanowić zagrożenia dla pracownika i powinny być ujęte w dokumentacji technicznej maszyny.

Uzasadnienie:

Zgodnie z § 50 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228 z późn. zm.) – dalej r.z.w.m. punkty regulacji i konserwacji powinny być umieszczone poza strefami niebezpiecznymi. Należy zapewnić możliwość wykonywania regulacji, konserwacji, naprawy, czyszczenia i innych czynności serwisowych podczas postoju maszyny. Jeżeli ze względów technicznych co najmniej jeden z ww. warunków nie może być spełniony, powinna być zapewniona możliwość wykonania regulacji, konserwacji, naprawy, czyszczenia oraz innych czynności bez powstania ryzyka związanego z ich wykonywaniem. W przypadku maszyny automatycznej, a także, w razie potrzeby, w przypadku innych maszyn, należy zapewnić przyłącza do sprzętu diagnostycznego wykrywającego defekty.

Zużywające się elementy maszyny automatycznej powinno się wymieniać łatwo i bezpiecznie. Dostęp do elementów maszyny powinien być ułatwiony i umożliwiać wykonywanie ww. zadań z użyciem potrzebnych środków technicznych, zgodnie z procedurą określoną przez producenta. Konstrukcja maszyny powinna umożliwiać bezpieczny dostęp do wszystkich obszarów niezbędnych podczas obsługi, regulacji i konserwacji.

Zgodnie z § 59 ust. 1 pkt 18-19 r.z.w.m. instrukcja maszyny powinna zawierać co informacje dotyczące: opisu czynności regulacyjnych i konserwacyjnych, jakie powinien wykonywać użytkownik, oraz zapobiegawcze środki konserwacji; instrukcji umożliwiających bezpieczne przeprowadzenie regulacji i konserwacji, w tym środki ochronne, jakie należy podjąć w trakcie tych czynności.

Zgodnie z § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.) wykonywanie prac konserwacyjnych powinno być możliwe podczas postoju maszyny. Jeżeli jest to niemożliwe, w celu wykonania tych prac stosuje się odpowiednie środki ochronne albo prace te wykonuje się poza strefami niebezpiecznymi.

Zgodnie z § 60 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) maszyn będących w ruchu nie wolno naprawiać, czyścić i smarować, z wyjątkiem smarowania za pomocą specjalnych urządzeń określonych w dokumentacji techniczno-ruchowej.

Roman Majer, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP

Odpowiedzi udzielono: 9 kwietnia 2015 r.