Spółka z o.o. korzystająca z usług outsourcingu pracowniczego, zatrudnia 3 pracowników na podstawie umowy zlecenia. Zleceniobiorca jest w ciąży (7 miesiąc). Od 4 miesiąca ciąży pracodawca opłacał pełną składkę na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, w poprzednich miesiącach opłacał jedynie składkę zdrowotną.
Czy zleceniobiorcą będzie miał prawo do zasiłku macierzyńskiego?

Zleceniobiorcy będzie przysługiwał zasiłek macierzyński.
Zasiłek macierzyński jest to świadczenie które przysługuje z ubezpieczenia chorobowego. Zleceniobiorca musi wtedy podlegać dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zgodnie z art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 z późn. zm.) - dalej u.ś.p. zasiłek macierzyński przysługuje kobiecie zatrudnionej na umowę o pracę lub umowę zlecenia, która w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu urodziła dziecko. Generalnie zleceniobiorcy nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu. Jednakże na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.) - dalej u.s.u.s., zleceniobiorcy, którzy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, mogą także dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Zgodnie z art. 14 u.s.u.s taki zleceniobiorca powinien wystąpić do ZUS z wnioskiem o objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy jego wymiaru będzie zatem przysługiwał zleceniobiorcom, którzy podlegali w chwili urodzenia lub przyjęcia na wychowanie dziecka dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W myśl przepisu art. 29 ust. 5 u.ś.p. zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami art. 180 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p., jako urlop macierzyński., czyli:
20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Zasiłek macierzyński dla zleceniobiorcy przysługuje w takim samym wymiarze jak urlop macierzyński. Co ważne, jeżeli zleceniobiorca podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w przypadku zasiłku macierzyńskiego nie ma okresu wyczekiwania. Natomiast urlop macierzyński nie należy się zleceniobiorcom, ponieważ jest to uprawnienie pracownicze.
W niekorzystnej sytuacji w zakresie uprawnień do zasiłku macierzyńskiego są zleceniobiorcy będący uczniami gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 roku życia. Tacy zleceniobiorcy nie podlegają bowiem obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, a zatem nie mogą także przystąpić do ubezpieczenia chorobowego uprawniającego do otrzymania zasiłku macierzyńskiego w razie urodzenia lub przyjęcia na wychowanie dziecka.
Podstawę wymiaru zasiłku przysługującego zleceniobiorcy zarówno z ubezpieczenia chorobowego, jak i ubezpieczenia wypadkowego, stanowi przeciętna miesięczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli ubezpieczenie z tytułu wykonywania umowy zlecenia trwa krócej niż 12 miesięcy lub też w okresie krótszym podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, podstawę wymiaru zasiłku stanowi podstawa wymiaru składek z faktycznego okresu ubezpieczenia. Kwotę stanowiącą podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe pomniejsza się o kwotę odpowiadającą 13,71% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. W podstawie wymiaru zasiłków uwzględnia się przychód (stanowiący podstawę wymiaru składek) w faktycznej wysokości, bez uzupełniania.
Michał Szalak - specjalista z zakresu prawa pracy