RADA ORGANÓW NADZORU EUROPEJSKIEGO URZĘDU NADZORU GIEŁD I PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH,uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1095/2010 z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie ustanowienia Europejskiego Urzędu Nadzoru (Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych), zmiany decyzji nr 716/2009/WE i uchylenia decyzji Komisji 2009/77/WE 1 , w szczególności jego art. 9 ust. 5, art. 43 ust. 2 i art. 44 ust. 1,
uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniające rozporządzenie (EU) nr 648/2012 2 , w szczególności jego art. 40,
uwzględniając rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2017/567 z dnia 18 maja 2016 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 w odniesieniu do definicji, przejrzystości, kompresji portfela i środków nadzorczych w zakresie interwencji produktowej i pozycji 3 , w szczególności jego art. 19,
a także mając na uwadze, co następuje:(1) Na mocy decyzji (UE) 2018/796 4 Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) ograniczył wprowadzanie do obrotu, dystrybucję lub sprzedaż kontraktów na różnicę (ang. contract for differences -CFD) klientom detalicznym ze skutkiem od dnia 1 sierpnia 2018 r. na okres trzech miesięcy.
(2) Zgodnie z art. 40 ust. 6 rozporządzenia (UE) nr 600/2014 ESMA jest zobowiązany do dokonania przeglądu tymczasowego środka w zakresie interwencji produktowej w odpowiednich odstępach czasu, nie rzadziej niż co trzy miesiące.
(3) Na mocy decyzji (UE) 2018/1636 5 ESMA przedłużył okres obowiązywania i dokonał zmiany tymczasowego ograniczenia wprowadzania do obrotu, dystrybucji lub sprzedaży kontraktów na różnicę (ang. contract for differences - CFD) klientom detalicznym ze skutkiem od dnia 1 listopada 2018 r. na okres trzech miesięcy. Decyzją (UE) 2019/155 6 ESMA ponownie przedłużył okres obowiązywania tymczasowego ograniczenia wprowadzania do obrotu, dystrybucji lub sprzedaży kontraktów CFD klientom detalicznym na takich samych warunkach jak te wymienione w decyzji (UE) 2018/1636, ze skutkiem od dnia 1 lutego 2019 r. na okres trzech miesięcy.
(4) Kolejny przegląd ograniczenia dotyczącego kontraktów CFD został dokonany przez ESMA na podstawie m.in. badania przeprowadzonego wśród właściwych organów krajowych 7 w zakresie praktycznego stosowania i wpływu interwencji produktowej, a także na podstawie dodatkowych informacji udzielonych przez właściwe organy krajowe i zainteresowane podmioty. Z informacji tych wynikają podobne trendy, jak z informacji, które doprowadziły do poprzedniego przedłużenia, czyli decyzji (UE) 2019/155.
(5) Właściwe organy krajowe odnotowały jedynie nieliczne przykłady nieprzestrzegania warunków interwencji produktowej ESMA i dotyczyły one głównie ostrzeżeń o ryzyku, mianowicie umieszczania przez dostawców kontraktów CFD banerów internetowych lub innych reklam elektronicznych niezawierających wymaganego ostrzeżenia o ryzyku. Mimo że ani banery internetowe ani inne elektroniczne reklamy co do zasady nie odwoływały się bezpośrednio do kontraktów CFD, a raczej do działań inwestycyjnych w Internecie, to jednak właściwe organy krajowe wraz z ESMA będą nadal monitorować ich zgodność z wymogami w zakresie ostrzeżeń o ryzyku, aby upewnić się, że nie służą one do obejścia przepisów.
(6) Właściwe organy krajowe odnotowały ogólny spadek liczby rachunków kontraktów CFD prowadzonych na rzecz klientów detalicznych, obrotów i salda rejestru operacyjnego na rachunkach klientów detalicznych w okresie trzech miesięcy od listopada 2017 r. do stycznia 2018 r. (pierwszy okres) w porównaniu do okresu od listopada 2018 r. do stycznia 2019 r. (drugi okres). Przy porównaniu tych okresów udział rentownych rachunków był co do zasady stabilny 8 . Średnie koszty poniesione przez klientów detalicznych przy transakcjach CFD, które wydają się mniej uzależnione od warunków rynkowych niż ogólne wyniki klientów, były znacznie niższe w drugim okresie w porównaniu z pierwszym okresem 9 . Średnie koszty w odniesieniu do aktywnych rachunków detalicznych zawierających CFD na kryptowaluty zmniejszyły się nieproporcjonalnie w porównaniu z innymi, choć takie rachunki nadal generują wyższe koszty niż rachunki bez ekspozycji na kryptowaluty. Właściwe organy krajowe odnotowały również ciągły spadek liczby automatycznych zamknięć, a także mniejszą liczbę przypadków rachunków z saldem ujemnym i wielkości ujemnego salda rejestru operacyjnego w odniesieniu do rachunków klientów detalicznych 10 .
(7) W drugim okresie właściwe organy krajowe odnotowały również wzrost liczby klientów traktowanych jak klientów profesjonalnych na żądanie w porównaniu z pierwszym okresem. ESMA jest świadomy faktu, że niektórzy dostawcy kontraktów CFD reklamują możliwość uznania klientów detalicznych za klientów profesjonalnych na ich wniosek. Klient detaliczny może jednak wnioskować o uznanie go za klienta profesjonalnego, w szczególności gdy złoży wniosek na piśmie zgodnie z wszystkimi wymogami określonymi we właściwych przepisach prawa. Dostawcy powinni przez cały czas zapewniać przestrzeganie powyższych wymogów 11 . ESMA jest również świadomy faktu, iż niektóre firmy z państw trzecich aktywnie nawiązują kontakty z klientami z Unii, a niektórzy dostawcy kontraktów CFD z Unii zachęcają klientów detalicznych do przeniesienia rachunków do podmiotu wchodzącego w skład ich grupy i znajdującego się w państwie trzecim. Jednakże bez pozwolenia lub rejestracji w Unii firmy z państw trzecich mogą świadczyć usługi na rzecz klientów mających siedzibę lub zlokalizowanych w Unii wyłącznie na skutek własnej inicjatywy klienta. ESMA zdaje sobie także sprawę, że przedsiębiorstwa zaczęły oferować inne spekulacyjne produkty inwestycyjne. ESMA będzie nadal monitorował ofertę tych innych produktów, aby stwierdzić, czy stosowne jest wprowadzenie innych środków unijnych.
(8) Od dnia przyjęcia decyzji (UE) 2018/796 ESMA nie uzyskał dowodów zaprzeczających istnieniu istotnych obaw związanych z ochroną inwestorów, które to obawy wskazano w decyzji (UE) 2018/796, decyzji (UE) 2018/1636 lub decyzji (UE) 2019/155 (dalej: "Decyzje"). W związku z tym ESMA stwierdził, iż istotne obawy związane z ochroną inwestorów wskazane w Decyzjach będą nadal istniały, jeżeli okres obowiązywania tymczasowego ograniczenia wprowadzania do obrotu, dystrybucji lub sprzedaży kontraktów CFD klientom detalicznym nie zostanie przedłużony.
(9) Co więcej, dotychczasowe wymogi regulacyjne obowiązujące na mocy prawa unijnego nie uległy zmianie i nadal nie chronią przed zagrożeniem stwierdzonym przez ESMA. Ponadto właściwe organy krajowe nie podjęły działań w celu zaradzenia temu zagrożeniu, a podjęte działania nie rozwiązują tego problemu w wystarczający sposób. Jest to nadal problem ogólnoeuropejski. W związku z tym ESMA jest zdania, że bez podjęcia przez kolejne właściwe organy krajowe działań w zakresie interwencji produktowej, konieczne jest ponowne przedłużenie okresu interwencji ESMA, aby odpowiednio uwzględnić istotne obawy związane z ochroną inwestorów określone w Decyzjach.
(10) Przedłużenie okresu obowiązywania ograniczenia nie ma szkodliwego wpływu na efektywność rynków finansowych ani na inwestorów, który byłby niewspółmierny do korzyści płynących z tego działania, ani nie stwarza ryzyka arbitrażu regulacyjnego z tych samych powodów, które są wymienione w Decyzjach.
(11) ESMA nadal jest zdania, że jeżeli okres obowiązywania tymczasowego ograniczenia nie zostanie przedłużony, istnieje prawdopodobieństwo, że kontrakty CFD będą ponownie oferowane klientom detalicznym bez stosownych ograniczeń, które w wystarczający sposób chroniłyby ich przed ryzykiem związanym z tymi produktami, którego wystąpienie mogłoby spowodować poważne szkody dla konsumentów wskazane w Decyzjach.
(12) Z powyższych względów, jak również z powodów wymienionych w Decyzjach, w celu uwzględnienia istotnych obaw związanych z ochroną inwestorów ESMA podjął decyzję o przedłużeniu okresu obowiązywania ograniczenia na takich samych warunkach jak te wymienione w decyzji (UE) 2018/1636 i decyzji (UE) 2019/155 na okres kolejne trzy miesiące.
(13) Jako że proponowane środki mogą w ograniczonym zakresie odnosić się do instrumentów pochodnych opartych na towarach rolnych, ESMA skonsultował się z organami publicznymi właściwymi dla nadzoru, administracji i regulacji rynków fizycznych produktów rolnych na mocy rozporządzenia (WE) nr 1234/2007 12 . Żaden z tych organów nie zgłosił zastrzeżeń wobec proponowanego przedłużenia okresu obowiązywania środków.
(14) ESMA powiadomił właściwe organy krajowe o przedłużeniu okresu obowiązywania decyzji,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
1 Dz.U. L 331 z 15.12.2010, s. 84.
2 Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 84.
3 Dz.U. L 87 z 31.3.2017, s. 90.
4 Decyzja Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (UE) 2018/796 z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie tymczasowego wprowadzenia ograniczeń w zakresie kontraktów na różnicę w Unii Europejskiej zgodnie z art. 40 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 600/2014 (Dz.U. L 136 z 1.6.2018, s. 50).
5 Decyzja Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (UE) 2018/1636 z dnia 23 października 2018 r. w sprawie przedłużenia okresu obowiązywania oraz zmiany tymczasowego ograniczenia określonego w decyzji (UE) 2018/796 dotyczącego wprowadzania do obrotu, dystrybucji lub sprzedaży kontraktów na różnicę klientom detalicznym (Dz.U. L 272 z 31.10.2018, s. 62).
6 Decyzja Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (UE) 2019/155 z dnia 23 stycznia 2019 r. w sprawie przedłużenia okresu obowiązywania tymczasowego ograniczenia dotyczącego wprowadzania do obrotu, dystrybucji lub sprzedaży kontraktów na różnicę klientom detalicznym (Dz.U. L 27 z 31.1.2019, s. 36).
7 Odpowiedzi udzieliło 20 właściwych organów krajowych: Austriacki Urząd Nadzoru Finansowego (AT - FMA), Cypryjska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (CY - CySEC), Bundesanstalt für Finanzdienstleistungsaufsicht (DE - BaFiN), Finanstilsynet (DK -Finanstilsynet), Komisja ds. Rynków Kapitałowych Grecji (EL - HCMC), Comisión Nacional del Mercado de Valores (ES - CNMV), Fiński Urząd Nadzoru Finansowego (FI - FSA), Autorité des Marchés Financiers (FR - AMF), Magyar Nemzeti Bank (HU - MNB), Centralny Bank Irlandii (IE - CBI), Commissione Nazionale per le Società e la Borsa (IT - Consob), Commission de Surveillance du Secteur Financier (LU -CSSF), Finanšu un kapitāla tirgus komisija (LV - FKTK), Maltański Urząd Regulacji Rynków Finansowych (MT - MFSA), Autoriteit Financiële Markten (NL - AFM), Komisja Nadzoru Finansowego (PL - KNF), Comissão do Mercado de Valores Mobiliários (PT - CMVM), Rumuński Urząd Nadzoru Finansowego (RO - FSA), Finansinspektionen (SE - Finansinspektionen), Financial Conduct Authority (UK -FCA).
8 Udział rentownych rachunków klientów detalicznych wzrósł w styczniu 2019 r., co może być związane z warunkami rynkowymi.
9 Jest to zgodne z zaobserwowanymi spadkami łącznej wielkości transakcji, według której zwykle oblicza się spready i opłaty. Wśród aktywnych rachunków klientów detalicznych nieznaczniewzrósła średnia wartość salda rejestru opreracyjnego klienta, choć procentowa zmiana była znacznie mniejsza niż spadek łącznej wielkości transakcji i całkowitej ekspozycji na tych rachunkach.
10 W drugim okresie obowiązywała ochrona przed ujemnym saldem. Luki cenowe na rynku mogą początkowo prowadzić do zamknięcia pozycji klienta po cenie, która przyczynia się do powstania ujemnego salda, a rachunek zostanie przeksięgowany z saldem zerowym przez dostawcę, aby ten rachunek mógł spełnić nowe wymagania ochrony przed ujemnym saldem. Sytuacja ta dotyczyła również tych dostawców, którzy oferowali ochronę przed ujemnym saldem w pierwszym okresie.
11 Załącznik II sekcja II dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/65/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz zmieniająca dyrektywę 2002/92/WE i dyrektywę 2011/61/UE (Dz.U. L 173 z 12.6.2014, s. 349). Zob. również pkt 11 Pytań i odpowiedzi ESMA dotyczących dyrektywy MiFID II oraz rozporządzenia MiFIR w kontekście ochrony inwestorów oraz tematów związanych z pośrednikami (ESMA35-43-349), w których ESMA wskazał formy praktyk, jakich firmy inwestycyjne powinny unikać przy stosowaniu wymogów prawnych dotyczących kategoryzacji klientów jako klientów profesjonalnych na żądanie. Ostatnia aktualizacja punktu 11 nastąpiła dnia 25 maja 2018 r.
12 Rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych ("rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku") (Dz.U. 299 L z 16.11.2007, s. 1).