uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 338 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
po konsultacji z Komitetem Regionów,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2 ,
(1) Statystyki europejskie dotyczące ludności i mieszkań odgrywają kluczową rolę w procesie tworzenia polityki i podejmowania decyzji i dlatego są niezbędne do celów planowania, wdrażania i oceny unijnych polityk, w szczególności polityk związanych ze zmianą demograficzną i z zieloną i cyfrową transformacją, polityk odnoszących się do ram promowania efektywności energetycznej, spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, oraz w politykach związanych z zasadami Europejskiego filaru praw socjalnych, a także w tych, które są niezbędne do osiągania celów określonych w Agendzie Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, w zakresie, w jakim wchodzą w zakres stosowania niniejszego rozporządzenia.
(2) Europejskie statystyki społeczne, w tym statystyki dotyczące ludności i mieszkań, są obecnie tworzone na podstawie szeregu aktów prawnych. Niniejsze rozporządzenie powinno kontynuować płynną konsolidację i usprawnianie europejskich statystyk społecznych, które rozpoczęto rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1700 3 .
(3) Statystyki dotyczące ludności stanowią istotną podstawę wielu różnych wskaźników polityki i są stosowane jako punkt odniesienia w całej statystyce europejskiej, w szczególności do określania operatów losowania na potrzeby przeprowadzania reprezentatywnych badań osób oraz gospodarstw domowych na podstawie rozporządzenia (UE) 2019/1700.
(4) Rada do Spraw Gospodarczych i Finansowych regularnie udziela mandatu Komitetowi ds. Polityki Gospodarczej w zakresie oceny długoterminowej trwałości i jakości finansów publicznych na podstawie prognoz dotyczących ludności, tworzonych przez Eurostat. Takie prognozy ludności są również wykorzystywane do analiz politycznych w kontekście europejskiego semestru. Komisja (Eurostat) powinna dysponować wszystkimi statystykami niezbędnymi do opracowywania i publikowania prognoz dotyczących ludności odpowiadającym potrzebom Unii w zakresie informacji.
(5) Zgodnie z art. 175 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) co trzy lata Komisja ma przedstawiać Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Europejskiemu Komitetowi Ekonomiczno-Społecznemu i Komitetowi Regionów sprawozdanie dotyczące postępów w osiąganiu spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej. Dane regionalne i lokalne, w tym dotyczące różnych rodzajów terytoriów, takich jak regiony przygraniczne, miasta i ich miejskie obszary funkcjonalne, obszary wiejskie oraz regiony górskie i wyspiarskie, są niezbędne do przygotowania tych sprawozdań, a także do regularnego monitorowania zmian sytuacji demograficznej i ewentualnych przyszłych wyzwań demograficznych na terytoriach Unii.
(6) Zgodnie z art. 16 ust. 4 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) większość kwalifikowana członków Rady jest określana, między innymi, na podstawie liczby ludności państw członkowskich. W tym celu, zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1260/2013 4 , państwa członkowskie mają obecnie obowiązek przekazywać Komisji (Eurostatowi) dane o ich liczbie ludności ogółem na poziomie krajowym. Państwa członkowskie powinny nadal przekazywać takie informacje Komisji (Eurostatowi) na podstawie niniejszego rozporządzenia.
(7) W 2017 r. Komitet ds. Europejskiego Systemu Statystycznego (zwany dalej "Komitetem ds. ESS") przyjął "Memorandum budapeszteńskie w sprawie ruchów migracyjnych i integracji - Statystyki migracyjne" (zwane dalej "memorandum budapeszteńskim"), w którym wyrażono potrzebę opracowywania rocznych statystyk dotyczących liczby ludności oraz wybranych jej cech społecznych, ekonomicznych i demograficznych. Unia potrzebuje wiarygodnych i porównywalnych statystyk, aby przestrzegać zasad równości i niedyskryminacji oraz by przestrzegać praw obywateli zapisanych w art. 21 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz w art. 10 i 19 TFUE. Rozporządzenie (UE) 2019/1700 zapewnia ramy zbierania danych metodą doboru próby, umożliwiające zbieranie danych dotyczących równości i niedyskryminacji w zakresie, w jakim jest to wykonalne w oparciu o badania na próbach, oraz analizę niektórych aspektów równości i dyskryminacji dzięki opracowywanym wskaźnikom społecznoekonomicznym i informacjom na temat doświadczenia dyskryminacji. Dodatkowo Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) i Europejski Instytut ds. Równości Kobiet i Mężczyzn (EIGE) prowadzą szczegółowe badania i specjalne ankiety, które mogą zwiększać dostępność statystyk dotyczących równości na poziomie Unii. Ponadto Europejska Fundacja na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy (Eurofound) udostępnia dane i informacje dotyczące warunków życia i pracy, zebrane za pomocą badań. Należy wzmocnić przyszłą współpracę i koordynację między państwami członkowskimi, Eurostatem, FRA, EIGE i Eurofound w odpowiednich ramach prawnych, aby zaspokoić rosnące potrzeby użytkowników w zakresie wiarygodnych i kompleksowych danych dotyczących równości i różnorodności w Unii.
(8) W memorandum budapeszteńskim wezwano również do poprawy statystyk dotyczących migracji oraz do opracowania i wdrożenia wspólnych definicji dotyczących ludności i migracji, z uwzględnieniem potrzeby ustanowienia pojęć i definicji, które są miarodajne pod względem statystycznym, istotne i możliwe do zastosowania w odniesieniu do nowych rodzajów migracji. Niedawne i bieżące wydarzenia, takie jak wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z Unii, oraz kryzysy humanitarne, takie jak ten będący konsekwencją rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, podkreślają znaczenie aktualnych i szczegółowych statystyk dotyczących migracji i ochrony międzynarodowej, które mają istotne znaczenie dla ustanowienia przeglądu przepływów migracyjnych do Unii, na terytorium Unii oraz z Unii.
(9) Aby osiągnąć cele określone w komunikacie Komisji z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu, opracowywanie i ocena skutecznych polityk wymaga ulepszonych statystyk dotyczących zużycia energii i efektywności energetycznej budynków mieszkalnych, szczegółowych danych geograficznych pokazujących rozmieszczenie ludności oraz pogłębionych badań nad powiązaniami między ludnością a mieszkalnictwem. Pandemia COVID-19 pokazała, że potrzebne są wiarygodne, częste i aktualne statystyki zgonów w Unii. Unia potrzebuje odpowiedniego mechanizmu obowiązkowego zbierania takich danych w ramach Europejskiego Systemu Statystycznego (ESS), z zachowaniem niezbędnej częstotliwości, aktualności i szczegółowości.
(10) Obowiązkowe zbieranie danych w ramach ESS na podstawie niniejszego rozporządzenia ma na celu ułatwienie regularnego i terminowego monitorowania postępów we wdrażaniu zasad Europejskiego filaru praw socjalnych, w osiągnięciu głównych celów powiązanego z nim planu działania oraz w osiągnięciu celów europejskiej gwarancji dla dzieci ustanowionej zaleceniem Rady (UE) 2021/1004 5 na poziomie krajowym, zapewniając jednocześnie dane ułatwiające ocenę skutków dystrybucyjnych zmiany klimatu i odpowiednich polityk.
(11) Na wniosek Komisji Statystycznej Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ), Rada Gospodarcza i Społeczna ONZ przyjmuje co dziesięć lat rezolucje dotyczące światowego spisu powszechnego ludności i mieszkań, a także wzywa państwa członkowskie ONZ do przeprowadzenia spisów powszechnych ludności i mieszkań zgodnie z międzynarodowymi i regionalnymi zaleceniami oraz do utrzymania integralności, wiarygodności, dokładności i wartości wyników takich spisów. Statystyki europejskie dotyczące ludności i mieszkań powinny uwzględniać te międzynarodowe i regionalne zalecenia.
(12) Jednym z głównych celów Unii jest usprawnienie obowiązków sprawozdawczych i zmniejszenie obciążeń administracyjnych. Celem komunikatu Komisji z dnia 16 marca 2023 r. zatytułowanego "Długoterminowa konkurencyjność UE: perspektywa na przyszłość po 2030 r." jest racjonalizacja i uproszczenie wymogów sprawozdawczych o 25 % dla przedsiębiorstw i administracji, bez jednoczesnego podważania powiązanych celów polityki. Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 6 ustanowiono ramy prawne opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania europejskich statystyk w oparciu o wspólne zasady statystyczne. W rozporządzeniu tym określono kryteria jakości oraz odniesiono się do potrzeby ograniczenia do minimum obciążenia respondentów badań oraz przyczynienia się do realizacji bardziej ogólnego celu, jakim jest zmniejszenie obciążenia administracyjnego. Nowe ramy prawne statystyk europejskich dotyczących ludności i mieszkań powinny być oparte na kryteriach jakości określonych w tym rozporządzeniu i wdrażać te kryteria oraz zmniejszać obciążenia administracyjne dzięki skutecznemu i efektywnemu wykorzystywaniu dostępnych źródeł danych, w tym danych administracyjnych.
(13) Ponieważ rejestry administracyjne są najbardziej efektywnymi pod względem kosztów i administracyjnie efektywnymi źródłami danych, które opierają się na zasadzie jednorazowości, powinno być możliwe wykorzystywanie ich w odniesieniu do wszystkich zbiorów danych przekazywanych Komisji, pod warunkiem że państwa członkowskie potwierdzą, w stosownych przypadkach, stosując metody szacowania, że zakres i jakość tych źródeł danych są wystarczające, oraz pod warunkiem że dokładnie opiszą zakres i jakość w sprawozdaniach dotyczących jakości i metadanych towarzyszących przesłanym danym.
(14) Ocena opublikowanych statystyk w zakresie spisów powszechnych ludności i mieszkań w Unii, dotyczących międzynarodowych przepływów migracyjnych, liczby migrantów, nabycia obywatelstwa oraz statystyk demograficznych pokazała, że obecne ramy prawne obejmujące rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 862/2007 7 i (WE) nr 763/2008 8 oraz rozporządzenie (UE) nr 1260/2013 spowodowały znaczącą ogólną poprawę statystyk w porównaniu z sytuacją w 2005 r., przed rozpoczęciem obowiązywania obecnych ram prawnych. Ramy te mogą jednak powodować brak spójności i porównywalności, co należy mieć na uwadze.
(15) Zmiana klimatu, transformacja cyfrowa, zmieniająca się sytuacja demograficzna i ostatnie trendy migracyjne stworzyły potrzebę bardziej aktualnych, częstszych i bardziej szczegółowych statystyk europejskich dotyczących ludności, zmian społecznoekonomicznych, ruchu naturalnego i mieszkań, w tym obejmujących szczegółowe informacje dotyczące tematów lub grup, które w ciągu ostatniego dziesięciolecia stały się istotne z politycznego i społecznego punktu widzenia. Obecne ramy prawne na dodatek nie są wystarczająco elastyczne, aby mogły być dostosowywane do zmieniających się potrzeb polityki i aby umożliwiały wykorzystanie nowych źródeł danych na poziomie unijnym i krajowym. Ponadto struktura obecnych ram prawnych, składająca się z trzech odrębnych rozporządzeń, przyjętych w różnym czasie, prowadzi do niespójności w opracowywanych wynikach statystycznych. Rozporządzenie (UE) nr 1260/2013 przestanie mieć zastosowanie w dniu 31 sierpnia 2028 r., w związku z czym konieczne są nowe ramy prawne dla statystyk demograficznych, które są zbierane na podstawie tego rozporządzenia. Nowe ramy prawne powinny być bardziej spójne i elastyczne, powinny obejmować zmianę odpowiednich części rozporządzenia (WE) nr 862/2007 oraz powinny uchylić rozporządzenia (WE) nr 763/2008 i (UE) nr 1260/2013.
(16) Art. 3 rozporządzenia (WE) nr 862/2007 obejmuje statystyki dotyczące obywatelstwa i kraju urodzenia ludności rezydującej (liczba migrantów), zmiany miejsca zamieszkania między państwami (międzynarodowe przepływy migracyjne) oraz nabycia obywatelstwa przez ludność rezydującą. Pozostałe statystyki zbierane na podstawie tego rozporządzenia dotyczą procedur administracyjnych i sądowych związanych z prawodawstwem imigracyjnym i ochroną międzynarodową. Statystyki, o których mowa w art. 3 tego rozporządzenia, są ściśle powiązane i powinny być spójne ze statystykami dotyczącymi ludności rezydującej i zmianami demograficznymi, przewidzianymi w rozporządzeniach (WE) nr 763/2008 i (UE) nr 1260/2013. Aby zapewnić spójność, statystyki te należy zatem włączyć do jednej podstawy prawnej, a art. 3 rozporządzenia (WE) nr 862/2007 należy uchylić.
(17) Duża zmienność niektórych cech ludności i mieszkań, w szczególności w powiązaniu ze zjawiskami demograficznymi, społecznoekonomicznymi i migracyjnymi, oraz związana z tym potrzeba natychmiastowego ukierunkowania i dostosowania polityk oznacza, że istnieje zapotrzebowanie na szybko dostępne statystyki wkrótce po odpowiednim dla nich okresie odniesienia. Należy zatem istotnie zwiększyć częstotliwość i aktualność statystyk, w miarę możliwości poprzez wykorzystanie danych administracyjnych i rejestrów administracyjnych. W tym celu konieczne jest, aby państwa członkowskie zapewniły swoim krajowym urzędom statystycznym odpowiednie zasoby.
(18) Rozporządzeniem (WE) nr 1059/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady 9 ustanowiono opartą na siatce metodykę określania typologii terytorialnej w oparciu o rozmieszczenie ludności w komórkach siatki kilometrowej. Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/1799 10 , którym ustanowiono tymczasowe bezpośrednie działanie w dziedzinie statystyki na rzecz upowszechnienia wybranych tematów towarzyszących spisom powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r., przewiduje główne kategorie wyników spisów powszechnych w oparciu o siatkę kilometrową obejmującą całą Europę. Nowe ramy prawne powinny zapewnić dalsze rozpowszechnianie georeferencyjnych statystyk ludnościowych opartych na siatkach oraz ich rozszerzenie na statystyki dotyczące mieszkań.
(19) Jednostki terytorialne i siatki statystyczne, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, mają być takie same, jak te przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1059/2003.
(20) Do celów geokodowania lokalizacji ma być wykorzystywany temat jednostek statystycznych określonych w załączniku III do dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 11 .
(21) Obecne ramy prawne statystyk europejskich dotyczących ludności i mieszkań należy zaktualizować w celu zapewnienia, aby obecnie odrębne procesy statystyczne zostały zintegrowane we wspólnych ramach, co umożliwi ESS skuteczne reagowanie na nowe potrzeby Unii w zakresie informacji i sprzyjać będzie innowacjom w dziedzinie statystyki. Konieczne jest ulepszenie produktów statystyki, aby zachowały one aktualność w obliczu zmian i wyzwań demograficznych, migracyjnych, społecznych i gospodarczych, tak aby stanowiły one wsparcie dla kształtowania polityki i procesu decyzyjnego.
(22) Ulepszone regularne (roczne i śródroczne) statystyki dotyczące ludności i mieszkań należy uzupełnić informacjami pochodzącymi ze skoordynowanych spisów powszechnych ludności i mieszkań w Unii przeprowadzanych co dziesięć lat zgodnie z zasadami i zaleceniami ONZ dotyczącymi spisów powszechnych ludności i mieszkań. Spisy powszechne ludności i mieszkań to także wyjątkowa okazja do zaprezentowania statystyki publicznej od strony działań i wyników.
(23) Unijne spisy powszechne ludności i mieszkań powinny stać się bardziej efektywne pod względem kosztów dzięki pełnemu wykorzystaniu bogatego zestawu danych administracyjnych dostępnych w państwach członkowskich lub dzięki połączeniu innowacyjnych metod i źródeł, w tym nowych źródeł pojawiających się w związku ze świadczeniem usług cyfrowych. Spisy te powinno się również wykorzystać do aktualizacji demograficznego poziomu odniesienia. Korzystanie z takich nowych źródeł powinno podlegać zabezpieczeniom prawnym, technicznym i proceduralnym ustanowionym rozporządzeniem (WE) nr 223/2009.
(24) Państwa członkowskie i Komisja (Eurostat) powinny mieć dostęp do jak najszerszego katalogu możliwych źródeł danych, aby tworzyć wysokiej jakości statystyki europejskie dotyczące ludności i mieszkań w sposób efektywny pod względem kosztów. W tym względzie kluczowe jest, aby krajowe urzędy statystyczne i inne organy krajowe umieszczone w wykazie, o którym mowa w art. 5 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 (zwane dalej "krajowymi organami statystycznymi"), mogły mieć w odpowiednim czasie dostęp do danych administracyjnych będących w posiadaniu administracji publicznych na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym oraz prawo do ich wykorzystywania, zgodnie z art. 17a rozporządzenia (WE) nr 223/2009. Przykładowo, statystyki dotyczące efektywności energetycznej budynków mogą opierać się na danych administracyjnych dotyczących wydawania świadectw energetycznych dla budynków na podstawie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE 12 . Krajowe organy statystyczne powinny mieć regularny i w odpowiednim czasie dostęp do baz danych dotyczących charakterystyki energetycznej budynków, zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 13 . Krajowe organy statystyczne muszą być również zaangażowane w podejmowanie decyzji dotyczących projektu i rozbudowy odpowiednich administracyjnych źródeł danych w celu zapewnienia, aby te źródła danych mogły być dalej wykorzystywane na potrzeby opracowywania statystyk publicznych.
(25) W ostatnich latach na poziomie Unii stworzono kompleksowe bazy danych i systemy interoperacyjności dotyczące miejsca pobytu, ruchu naturalnego, obywatelstwa oraz przepływów migracyjnych i transgranicznych ludności, takie jak te ustanowione na podstawie rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 910/2014 14 , (UE) 2018/1724 15 , (UE) 2019/817 16 oraz (UE) 2019/818 17 . Zawierają one cenne informacje, które można wykorzystać do opracowywania i zapewniania jakości statystyk europejskich dotyczących ludności i mieszkań.
(26) Należy umożliwić Komisji (Eurostatowi) wykorzystywanie baz danych i systemów interoperacyjności na poziomie unijnym wyłącznie do celów statystycznych, z zastrzeżeniem rygorystycznego stosowania przepisów dotyczących ochrony danych i prywatności danych zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1725 18 . Powinno to mieć zastosowanie, w szczególności, do danych statystycznych przechowywanych w centralnym repozytorium sprawozdawczo-statystycznym (CRRS), ustanowionym na podstawie art. 39 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2019/817 i art. 39 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2019/818 oraz na podstawie rozporządzeń ustanawiających systemy, których dane statystyczne są przechowywane w CRRS. W szczególności, zważywszy na to, że CRRS ma zawierać międzysystemowe dane statystyczne i sprawozdania analityczne służące politykom, celom operacyjnym i celom związanym z jakością danych, Komisja (Eurostat) powinna, w największym możliwym zakresie, współpracować z Agencją Unii Europejskiej ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi w Przestrzeni Wolności, Bezpieczeństwa i Sprawiedliwości (eu-LISA) w celu zapewnienia wymaganych statystyk europejskich.
(27) W odniesieniu do danych od podmiotów prywatnych, mowa o ogromnych zasobach danych posiadanych przez te podmioty, uzyskanych w wyniku prowadzonej przez nie działalności, które to dane krajowe organy statystyczne oraz Komisja (Eurostat) mogłyby wykorzystywać do tworzenia statystyki publicznej. Takie dane mogą ulepszyć statystyki europejskie dotyczące ludności i mieszkań pod względem ich zakresu, aktualności i użyteczności w kontekście reagowania kryzysowego oraz mogą umożliwić innowacje statystyczne. Takie dane mogą stanowić uzupełnienie istniejących statystyk demograficznych i migracyjnych, prowadzić do innowacji statystycznych, a nawet służyć do opracowywania wczesnych szacunków, pod warunkiem zapewnienia ochrony praw i wolności posiadaczy danych. Krajowe organy statystyczne oraz Komisja (Eurostat) mają dostęp do takich danych oraz mają możliwość ich wykorzystywania, a także powinny współpracować z prywatnymi posiadaczami danych zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 223/2009.
(28) Aby zapewnić porównywalność statystyk europejskich dotyczących ludności i mieszkań na poziomie Unii, konieczne jest zharmonizowane stosowanie i wdrażanie wspólnych definicji odnoszących się do ludności. Aby wdrożyć jednolitą zharmonizowaną bazę ludności w sposób spójny, solidny i efektywny pod względem kosztów, a jednocześnie zapewnić wyniki w odpowiednim czasie, w stosownych przypadkach powinna istnieć możliwość stosowania opartych na podstawach naukowych technik modelowania i metod statystycznych, takich jak ślady życia.
(29) W celu zapewnienia jak największej kompletności państwa członkowskie powinny stosować metody szacowania w celu uzyskania dokładnych szacunków liczby ludności ogółem na poziomie krajowym. Państwa członkowskie powinny mieć możliwość stosowania metod szacowania w odniesieniu do bardziej szczegółowych podziałów, w tym podziałów geograficznych. Istotny brak wiedzy na temat indywidualnych cech, takich jak wiek i płeć, jest nieodłącznym elementem niektórych metod szacowania, na przykład przy szacowaniu statystyk opartych na danych, które nie są dostępne ze źródeł administracyjnych lub innych. W przypadku gdy takie metody szacowania skutkują niewystarczającym poziomem szczegółowości podziału, państwa członkowskie powinny mieć możliwość zastosowania specjalnej kategorii dostosowania w celu oszacowania liczby ludności we wszystkich odpowiednich zbiorach danych. Stosowanie takich kategorii dostosowania, ze wskazaniem "nieustalonych" danych, zapewnia niezbędną elastyczność w sytuacjach, w których wykorzystano wszystkie dostępne źródła danych i nie można uzyskać bardziej szczegółowych danych. W przypadku gdy państwa członkowskie stosują specjalną kategorię dostosowania, powinny wyjaśnić swoją metodologię oraz podać powody użycia kategorii dostosowania w odpowiednich raportach jakości.
(30) Państwa członkowskie powinny przekazywać dane i metadane w formie elektronicznej, w odpowiednim formacie technicznym, który ma być zapewniony przez Komisję (Eurostat). Standardy międzynarodowe, takie jak inicjatywa w sprawie wymiany danych statystycznych i metadanych (SDMX), oraz standardy statystyczne lub techniczne opracowane w Unii, takie jak standardy dotyczące metadanych i walidacji lub zasady europejskich ram interoperacyjności, powinny być stosowane w zakresie, w jakim są one istotne dla statystyk europejskich dotyczących ludności i mieszkań. Komitet ds. ESS zatwierdził standardy ESS w zakresie metadanych i raportów jakości określonych w art. 12 rozporządzenia (WE) nr 223/2009. Standardy te mają się przyczynić do harmonizacji sprawozdawczości oraz zapewniania jakości na podstawie niniejszego rozporządzenia, wobec czego należy je wprowadzić.
(31) Statystyki europejskie dotyczące ludności i mieszkań powinny spełniać kryteria jakości dotyczące przydatności, dokładności, aktualności i terminowości, dostępności i przejrzystości, porównywalności i spójności określone w rozporządzeniu (WE) nr 223/2009. Należy zwiększać jakość tych statystyk zgodnie ze zmieniającymi się potrzebami Unii oraz ustanowić mechanizmy w celu uwzględnienia możliwych sytuacji, w których jakość danych nie jest zagwarantowana. Odpowiednie wyniki ocen jakości przeprowadzanych przez Komisję (Eurostat) powinny być publicznie dostępne dla użytkowników statystyk poprzez zapewnienie bezpłatnego i prostego dostępu do tych statystyk w bazach danych Komisji (Eurostatu) na stronie internetowej i w jej publikacjach.
(32) Europejskie statystyki dotyczące ludności i mieszkań powinny uwzględniać utrzymujący się problem braku danych dotyczących grup ludności trudnych do zbadania, takich jak osoby mieszkające w instytucjach, osoby z niepełnosprawnościami, osoby bezdomne, osoby ze środowisk migracyjnych i bezpaństwowcy. Aby uzyskać możliwie najlepszy obraz społeczeństwa oraz zapobiegać nierównościom społecznym i ekonomicznym, państwa członkowskie powinny dążyć do tego, aby zapewnić dokładne uwzględnienie grup ludności trudnych do zbadania. Do rozwiązania tej kwestii należy wykorzystywać badania pilotażowe i studia wykonalności przeprowadzone na podstawie niniejszego rozporządzenia.
(33) W celu wypracowania odpowiednich, terminowych i skutecznych polityk należy pozyskać wiarygodne i porównywalne dane, w podziale według płci, wieku oraz, w stosownych przypadkach, obywatelstwa, statusu społecznoekonomicznego, obszaru geograficznego i innych cech zgodnie z zasadami statystycznymi określonymi w art. 338 TFUE oraz w Europejskim kodeksie praktyk statystycznych i ramach zapewniania jakości ESS. Dane te są istotne dla lepszego zrozumienia tendencji demograficznych i mieszkaniowych, zwalczania dyskryminacji wielowymiarowej oraz wdrożenia i oceny unijnych polityk, celów i działań politycznych, takich jak europejska strategia w dziedzinie opieki określona w komunikacie Komisji z dnia 7 września 2022 r. w sprawie europejskiej strategii w dziedzinie opieki, europejska strategia na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami określona w komunikacie Komisji z dnia 3 marca 2021 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz praw osób z niepełnosprawnościami na lata 2021-2030 i europejska platforma zwalczania bezdomności określona w deklaracji lizbońskiej z 21 czerwca 2021 r. w sprawie europejskiej platformy zwalczania bezdomności, które w dużej mierze opierają się na danych o gospodarstwach domowych i rodzinach. Należy zachęcać do podziału danych według niepełnosprawności poprzez wykorzystanie istniejących i nowych administracyjnych źródeł danych jako środek nacisku. Zbieranie i wykorzystanie danych ma być prowadzone z pełnym poszanowaniem unijnych i krajowych norm dotyczących prywatności i innych praw podstawowych, w szczególności jeśli chodzi o dane dotyczące niepełnoletnich. Podział według płci powinien odzwierciedlać dane dostępne w państwach członkowskich. W niektórych państwach członkowskich istnieje obecnie prawna możliwość zarejestrowania się przez daną osobę jako osoba trzeciej płci, często jako osoba neutralna płciowo. Niniejsze rozporządzenie nie ma wpływu na odpowiednie przepisy krajowe nadające skuteczność takiemu uznaniu.
(34) Rozporządzenie (WE) nr 223/2009 zawiera przepisy dotyczące przekazywania Komisji (Eurostatowi) danych przez państwa członkowskie i wykorzystywania tych danych, w tym przepisy dotyczące przekazywania i ochrony danych poufnych. Środki podjęte zgodnie z niniejszym rozporządzeniem powinny zapewniać, aby dane poufne były przekazywane i wykorzystywane wyłącznie do celów statystycznych na podstawie art. 21 i 22 tego rozporządzenia.
(35) Komisja (Eurostat) ma przestrzegać poufności danych statystycznych przekazywanych jej przez państwa członkowskie na podstawie rozporządzenia (WE) nr 223/2009. W odniesieniu do statystyk ludnościowych zbieranych na podstawie niniejszego rozporządzenia należy wypracować zharmonizowane podejście pozwalające na zapewnienie wysokiej jakości danych zagregowanych na poziomie europejskim, przy jednoczesnym unikaniu ujawniania danych poufnych w produktach statystycznych, w największym możliwym zakresie unikając ukrywania danych.
(36) Źródła danych dostępne na poziomie krajowym nie zawsze są w stanie dokładnie uchwycić zjawiska związane ze swobodnym przepływem osób w Unii, dostępem osób do transgranicznych usług dotyczących ruchu naturalnego oraz korzystaniem z prawa do zakupu i własności nieruchomości mieszkalnych w całej Unii stanowiących główne miejsce zamieszkania, zakwaterowanie wakacyjne lub drugie miejsce zamieszkania. Występują też asymetrie w przypadku dwustronnych przepływów migracyjnych oraz trudności w dokonywaniu pomiarów dotyczących grup ludności, na przykład wśród migrantów, osób bezdomnych lub bezpaństwowców. Z tego względu udostępnianie danych na potrzeby opracowywania statystyk dotyczących ludności i migracji oraz zapewnienia ich jakości powinno zostać wzmocnione i traktowane jako kolejne źródło danych. Takie usprawnione udostępnianie danych powinno obejmować zakres odpowiednich danych, w tym danych, które w oczywisty sposób nie umożliwiają, bezpośrednio ani pośrednio, identyfikacji jednostek statystycznych. Powinno ono obejmować również dane, które mogą być objęte poufnością informacji statystycznych. Państwa członkowskie powinny, w swoim własnym interesie oraz w interesie innych państw członkowskich, uczestniczyć w działaniach służących udostępnianiu danych, w tym w projektach pilotażowych oceniających innowacyjne bezpieczne rozwiązania. Komisja (Eurostat) powinna również ustanowić bezpieczną infrastrukturę ułatwiającą takie udostępnianie danych, przy jednoczesnym zapewnieniu wszystkich koniecznych zabezpieczeń na potrzeby ochrony danych.
(37) Udostępnianie danych poufnych powinno się odbywać wyłącznie na podstawie wniosku uzasadniającego konieczność udostępniania tych danych na podstawie rozdziału V rozporządzenia (WE) nr 223/2009.
(38) W dłuższej perspektywie wspólne działania w ramach ESS na rzecz złagodzenia obaw związanych z jakością statystyk transgranicznych - takich jak podwójne liczenie mieszkańców Unii korzystających ze swobody przemieszczania się - powinny korzystać, na przykład, z unikalnych identyfikatorów cyfrowych ustanowionych na poziomie Unii na podstawie rozporządzenia (UE) nr 910/2014.
(39) Niniejsze rozporządzenie pozostaje bez uszczerbku dla rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 19 i rozporządzenia (UE) 2018/1725 oraz dyrektywy 2002/58/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 20 . Te akty ustawodawcze - w ich odpowiednich zakresach stosowania - mają zastosowanie do przetwarzania danych osobowych na podstawie niniejszego rozporządzenia, biorąc pod uwagę, że dane osobowe przetwarzane do celów statystycznych w interesie publicznym są poufnymi danymi statystycznymi, z zastrzeżeniem zasady poufności informacji statystycznych. W związku z tym takie dane mają być wykorzystywane wyłącznie do celów statystycznych i nigdy nie powinny być wykorzystywane do działań lub decyzji dotyczących jakiejkolwiek konkretnej osoby fizycznej. Wskazane jest, aby do przetwarzania, udostępniania i archiwizacji danych osobowych do celów statystycznych na podstawie niniejszego rozporządzenia były wykorzystywane dane zanonimizowane lub spseudonimizowane, aby zagwarantować zabezpieczenia przyjęte na podstawie art. 89 rozporządzenia (UE) 2016/679 i art. 13 rozporządzenia (UE) 2018/1725. W przypadku przetwarzania danych osobowych na podstawie rozporządzenia (UE) 2016/679 lub (UE) 2018/1725, należy w pełni stosować zasady zgodności z prawem, sprawiedliwości, przejrzystości i dokładności, celowości, minimalizacji danych, ograniczenia przechowywania oraz integralności i poufności danych. Podobnie, zastosowanie powinny mieć zasady statystyczne określone w art. 2 rozporządzenia (WE) nr 223/2009 i dalej rozwijane w Europejskim kodeksie praktyk statystycznych.
(40) Statystyki europejskie dotyczące ludności i mieszkań należy rozwijać, aby uwzględniały pojawiające się potrzeby w zakresie danych wynikające ze zmieniających się priorytetów polityk oraz zmian sytuacji demograficznej, migracyjnej, społecznej lub gospodarczej w Unii. Komisja (Eurostat) powinna w stosownych przypadkach przeprowadzać badania pilotażowe i studia wykonalności oceniające wykonalność danych dostosowań i uwzględniać przy tym takie aspekty jak koszty i obciążenia administracyjne państw członkowskich oraz dostępność odpowiednich źródeł danych. Przygotowując te badania, Komisja powinna zapewnić ich reprezentatywność na poziomie Unii, przy jednoczesnym odzwierciedleniu rozbieżności między państwami członkowskimi. Komisja powinna oceniać wyniki tych badań we współpracy z państwami członkowskimi.
(41) Aby uwzględniać tendencje demograficzne, gospodarcze i społeczne, rozwój technologii oraz potrzeby opracowania dobrze ukierunkowanych polityk w odpowiednim czasie, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 TFUE w celu zmiany wykazu tematów szczegółowych objętych europejskimi statystykami dotyczącymi ludności i mieszkań oraz określania informacji, które mają być przekazywane przez państwa członkowskie do celów gromadzenia dodatkowych danych statystycznych. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 21 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(42) Znaczenie europejskich statystyk jako kluczowej części procesu podejmowania decyzji opartych na dowodach jest odzwierciedlone w ramach programowania i finansowania ustanowionych rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/690 22 w celu opracowywania, tworzenia i rozpowszechniania statystyk europejskich (Program na rzecz jednolitego rynku). Państwa członkowskie powinny mieć możliwość ubiegania się o wsparcie finansowe z Programu na rzecz jednolitego rynku oraz z Instrumentu Wsparcia Technicznego ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/240 23 zgodnie z celami i zasadami dotyczącymi tych instrumentów, w celu dostosowania swoich krajowych systemów statystycznych, poprawy metodologii i jakości danych statystycznych oraz planowania i wdrażania wszelkiego dodatkowego zbierania danych na podstawie niniejszego rozporządzenia.
(43) Na podstawie rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2024/2509 24 i (UE, Euratom) nr 883/2013 25 oraz rozporządzeń Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 26 , (Euratom, WE) nr 2185/96 27 i (UE) 2017/1939 28 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków w zakresie zapobiegania nieprawidłowościom - w tym nadużyciom finansowym - ich wykrywania, korygowania i prowadzenia w ich sprawie postępowań, odzyskiwania środków utraconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania kar administracyjnych. Ponadto Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) jest uprawniony do prowadzenia dochodzeń administracyjnych, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycia finansowe, korupcja lub jakakolwiek inna nielegalna działalność na szkodę interesów finansowych Unii. Prokuratura Europejska ("EPPO") jest uprawniona na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939 do prowadzenia postępowań przygotowawczych oraz do wnoszenia i popierania oskarżeń w sprawie przestępstw naruszających interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 29 . Na podstawie rozporządzenia (UE, Euratom) 2024/2509 każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, są zobowiązane w pełni współpracować w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznać Komisji, OLAF, Trybunałowi Obrachunkowemu oraz - w przypadku państw członkowskich, które uczestniczą we wzmocnionej współpracy na podstawie rozporządzenia (UE) 2017/1939 - EPPO niezbędne prawa i dostęp, a także zapewniać, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące we wdrażaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.
(44) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze w zakresie określania wymogów dotyczących danych i metadanych, formatów technicznych i procedur przekazywania danych i metadanych oraz treści i struktury raportów jakości. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 30 .
(45) W przypadku gdyby wykonanie niniejszego rozporządzenia lub przyjętych na jego podstawie aktów delegowanych lub wykonawczych wymagało istotnych dostosowań w krajowym systemie statystycznym państwa członkowskiego, Komisja powinna mieć możliwość udzielenia danemu państwu członkowskiemu odstępstwa w należycie uzasadnionych przypadkach i na określony czas.
(46) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, a mianowicie systematyczne tworzenie statystyk europejskich dotyczących ludności i mieszkań, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na wymóg spójności i porównywalności możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(47) Zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2018/1725 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 16 marca 2023 r. 31
(48) Skonsultowano się z Komitetem ds. ESS,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Sporządzono ...
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.20254 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.5990 |
| Rodzaj: | Stanowisko |
| Tytuł: | Stanowisko Rady (UE) nr 11/2025 w pierwszym czytaniu w sprawie przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statystyk europejskich dotyczących ludności i mieszkań, zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 862/2007 oraz uchylającego rozporządzenia (WE) nr 763/2008 i (UE) nr 1260/2013 Przyjęte przez Radę w dniu 29 września 2025 r. |
| Data aktu: | 07/11/2025 |
| Data ogłoszenia: | 07/11/2025 |