(C/2025/5162)
(Dz.U.UE C z dnia 28 października 2025 r.)
Sprawozdawca: Marcin NOWACKI
Współsprawozdawca: Carlos Manuel TRINDADE
| Doradczynie i doradcy | Paulo José FERNANDES PEDROSO (z ramienia współsprawozdawcy) |
| Wniosek o konsultację | 11.4.2025 |
| Podstawa prawna | Artykuł 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Stosunków Zewnętrznych |
| Data przyjęcia przez sekcję | 12.6.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 17.7.2025 |
| Sesja plenarna nr | 598 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 137/3/0 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) popiera kompleksową, inkluzywną europejską strategię obronną, która łączy gotowość wojskową z gotowością cywilną, odpornością społeczną, dyplomacją, prawem międzynarodowym oraz promowaniem pokoju, demokracji i praw człowieka. Popiera białą księgę Komisji Europejskiej i wzywa do przyjęcia skoordynowanego podejścia UE, w ramach którego traktowano by obronność, pokój i bezpieczeństwo jako wspólne dobra publiczne w oparciu o solidne ramy prawne, instytucjonalne i finansowe oraz nadzór demokratyczny.
1.2. UE musi pilnie zająć się zagrożeniami hybrydowymi i konwencjonalnymi, zmniejszyć zależność od podmiotów zewnętrznych i wzmocnić strategiczną autonomię. Wymaga to inwestycji w technologie krytyczne, ze szczególnym uwzględnieniem zwiększenia europejskich zdolności przemysłowych i technologicznych. Europa musi też pozostać konkurencyjna na światowym rynku obronnym.
1.3. EKES podkreśla potrzebę ukierunkowanego wsparcia dla MŚP i rozwoju regionalnego, opowiadając się za uproszczonymi procedurami, sprawiedliwym dostępem do finansowania i ściślejszą integracją z łańcuchami wartości w dziedzinie obronności. Przyczyni się to do innowacji i zwiększy konkurencyjność przemysłu obronnego UE, a jednocześnie zapewni utrzymanie wysokich standardów społecznych, środowiskowych i pracowniczych.
1.4. Inwestycje w obronność muszą obejmować infrastrukturę cywilną, edukację i technologie podwójnego zastosowania, w tym w dziedzinie medycyny wojskowej i cyberbezpieczeństwa. Prognozowanie strategiczne, szkolenie pracowników oraz wsparcie badań i rozwoju w tych obszarach mają kluczowe znaczenie dla zapewnienia przewagi technologicznej Europy i jej długoterminowych zdolności obronnych.
1.5. EKES popiera wezwanie do działania zawarte w konkluzjach Rady Europejskiej w sprawie europejskiej obronności, wydanych 6 marca 2025 r. 1 UE musi działać szybko, aby zlikwidować krytyczne luki w zdolnościach, mobilizując instrumenty niezbędne do zwiększenia bezpieczeństwa UE i ochrony jej obywateli. Inwestycje w infrastrukturę transportową, energetyczną i cyfrową muszą być dostosowane do mobilności wojskowej i odporności łańcucha dostaw, tak aby zdolności obronne Europy opierały się na solidnej bazie przemysłowej.
1.6. EKES z zadowoleniem przyjmuje proponowane mechanizmy finansowania, ale podkreśla potrzebę zapewnienia każdemu państwu członkowskiemu równego i przejrzystego dostępu do finansowania. Istotne jest również, aby mechanizmy te wspierały sprawiedliwość fiskalną i sprzyjały spójności społecznej, a także zapewniały stabilność niezbędną do rozwoju przemysłu związanego z obronnością. Umożliwi to sektorowi biznesu łączenie zasobów sektora publicznego i prywatnego, by odgrywać kluczową rolę we wzmacnianiu strategicznych zdolności obronnych Europy.
1.7. EKES popiera inicjatywy dotyczące oceny wykonalności rozwiązań przyjętych przez państwa członkowskie w celu utworzenia stałego mechanizmu finansowania obronności, który mógłby wynikać z umowy międzyrządowej i obejmować państwa spoza UE.
1.8. Komitet obawia się, że ograniczona elastyczność zaproponowana przez Komisję Europejską - poprzez uruchomienie krajowych klauzul ochronnych dotyczących wydatków na obronę - nie wyeliminuje ryzyka relacji wymienialności między wydatkami obronnymi a wydatkami socjalnymi. W tym kontekście proponuje Komisji, Radzie, Parlamentowi Europejskiemu i państwom członkowskim dokonanie przeglądu paktu stabilności i wzrostu, aby umożliwić wprowadzenie w kontekście ram fiskalnych środków wspierających inwestycje publiczne pobudzające wzrost gospodarczy. Sugeruje również jasne wskazanie, że fundusze spójności społecznej i regionalnej nie powinny być przeznaczane na wydatki na obronność - ani na szczeblu europejskim, ani na szczeblu państw członkowskich.
1.9. EKES podkreśla strategiczne znaczenie wschodniej części Europy i wzywa do zacieśnienia współpracy z państwami znajdującymi się na pierwszej linii. Obejmuje to ukierunkowane inwestycje w infrastrukturę obronną, wspólne szkolenia i zwiększoną mobilność transgraniczną w celu zwiększenia bezpieczeństwa i odporności UE w regionie.
1.10. Niezbędna jest ścisła współpraca z NATO, państwami trzecimi i kluczowymi partnerami, takimi jak Ukraina. UE powinna priorytetowo traktować wspólne szkolenia, wymianę technologii i mobilność transgraniczną, co sprzyjałoby wspólnym innowacjom i zacieśniało współpracę w zakresie zdolności obronnych.
2. Kontekst ogólny
2.1. EKES podkreśla, że strategia bezpieczeństwa UE musi zostać uzupełniona szerszą strategią na rzecz pokoju w całej Europie, której ostatecznym celem jest osiągnięcie sprawiedliwego i trwałego pokoju. Strategia ta powinna również obejmować wzmożone wysiłki na rzecz wspierania pokoju w strefach światowego konfliktu. Jak podkreślał EKES we wcześniejszych opiniach, trwały pokój można osiągnąć jedynie poprzez zajęcie się podstawowymi przyczynami konfliktów w sposób zapobiegawczy oraz poprzez promowanie godności ludzkiej, równości i postępu społecznego. Wszystkie środki muszą być ściśle zgodne z kartą Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) i prawem międzynarodowym, w tym międzynarodowym prawem humanitarnym 2 .
2.2. Europejskie dobra publiczne przyczyniają się do zbiorowego dobrobytu i bezpieczeństwa wszystkich Europejczyków. Obronność należy postrzegać jako zasadniczy element wspólnego dobra, wymagający skoordynowanych działań na szczeblu UE, zgodny z wartościami i zobowiązaniami międzynarodowymi UE.
2.3. EKES uznaje, że zagrożenia dla demokracji są ściśle związane z bezpieczeństwem Europy. Pojawienie się reżimów autorytarnych i totalitarnych, zwłaszcza w sąsiednich regionach, stanowi wyzwanie dla stabilności regionalnej i wartości demokratycznych. W tym zmieniającym się globalnym krajobrazie ważne jest, aby UE wzmocniła swoją strategię bezpieczeństwa przy jednoczesnym zachowaniu swoich zasad demokratycznych.
2.4. EKES jest również zaniepokojony aktualnymi tendencjami do populizmu i autokracji, zarówno w samej UE, jak i wśród partnerów z NATO, w tym pewnymi sygnałami wynikającymi z działań podejmowanych przez obecną administrację USA.
2.5. Niniejsza opinia jest bezpośrednią odpowiedzią na białą księgę w sprawie obronności europejskiej - Gotowość 2030, opublikowaną przez Komisję 19 marca 2025 r. Biała księga, wraz z planem ReArm Europe, stanowi znaczący krok naprzód w przekształcaniu krajobrazu obronnego UE i jest powiązana z propozycjami dotyczącymi strategii na rzecz unii gotowości i strategii ProtectEU - nowej europejskiej strategii bezpieczeństwa wewnętrznego.
2.6. Biała księga zapewnia ramy strategiczne spójne ze stanowiskiem EKES-u, który od wielu lat kładzie nacisk na politykę obronną i przemysłową. Niniejsza opinia opiera się na wcześniejszych pracach EKES-u. Popieramy w niej skoordynowane podejście UE do wzmacniania zdolności obronnych i odporności przemysłu 3 . Odzwierciedla także niedawną opinię rozpoznawczą EKES-u w sprawie finansowania obronności w UE, potwierdzając potrzebę kompleksowych i stabilnych ram finansowych 4 .
2.7. Jak wskazano w białej księdze, zarówno w sprawozdaniu Sauliego Niinisto, jak i w raporcie Maria Draghiego podkreślono, że brak współpracy doprowadził do znaczącego braku efektywności w rozwoju zdolności obronnych, generując dodatkowe koszty dla państw członkowskich. Rozdrobnione i niedostateczne wydatki na obronę, zwłaszcza na innowacje, utrudniają postępy w rozwoju nowych przełomowych technologii, które mają kluczowe znaczenie dla przyszłości europejskiej obronności.
2.8. Wzmocnienie zdolności obronnych Europy musi być częścią szerszej strategii UE na rzecz uprzemysłowienia, która pozwoli uniknąć podejmowania kroków, które:
a) byłyby sprzeczne z wysiłkami na rzecz stworzenia warunków pokoju i na rzecz wzmocnienia spójności gospodarczej, społecznej i regionalnej w UE;
b) mogłyby zagrozić bezpieczeństwu UE w perspektywie średnio- i długoterminowej. Biała księga stanowi istotną zmianę, gdyż zawiera wezwanie do opracowania strategii obronnej łączącej potencjał przemysłowy, technologiczny, społeczny i wojskowy.
W niniejszej opinii podkreślono, że zwiększenie gotowości obronnej UE wymaga całościowego podejścia, w którym innowacje, infrastruktura i odporność są równie ważne jak gotowość wojskowa i cywilna.
2.9. Wzmocnienie zdolności Europy do innowacji i produkcji krytycznych technologii obronnych ma zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia zależności od dostawców zewnętrznych. W niniejszej opinii wzywamy do większego wsparcia dla MŚP i ściślejszej współpracy z instytucjami badawczymi w celu zaspokojenia potrzeb obronnych i ochrony strategicznej autonomii.
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Strategia na rzecz europejskiego przemysłu obronnego (JOIN(2024) 10 final) (Dz.U. C, C/2024/4663, 9.8.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4663/oj).
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające Program na rzecz europejskiego przemysłu obronnego oraz ramy środków w celu zapewnienia terminowej dostępności i dostaw produktów związanych z obronnością (EDIP) (COM(2024) 150 final 2024/0061(COD)) (Dz.U. C, C/2024/4662, 9.8.2024, ELI: http:// data.europa.eu/eli/C/2024/4662/oj).
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Sektor produkcji dronów - studium przypadku służące ocenie wyników, jakie w strategicznym sektorze przynoszą różne działania polityczne mające na celu wzmocnienie europejskiej autonomii strategicznej (opinia z inicjatywy własnej) (Dz.U. C, C/2024/4658, 9.8.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4658/oj).
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia aktu na rzecz wzmocnienia europejskiego przemysłu obronnego przez wspólne zamówienia" [COM(2022) 349 final] (Dz.U. C 486 z 21.12.2022, s. 168).
2.10. Aby zmniejszyć ryzyko wynikające z zależności zewnętrznych, finansowanie krajowe i unijne powinno wspierać rozwój przemysłu i zapewniać ochronę i tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy w Europie, nie tylko w obszarze bezpieczeństwa. Należy skonsolidować dorobek socjalny UE (istniejące regulacje i ustawodawstwo) i nie wolno dopuszczać żadnych wyłączeń ze względu na konieczność zwiększenia produkcji wojskowej.
2.11. EKES podkreśla znaczenie rozszerzenia międzynarodowej współpracy obronnej, zwłaszcza z kluczowymi partnerami na świecie, w celu wzmocnienia pozycji Europy w dziedzinie bezpieczeństwa. Niniejsza opinia odzwierciedla położony w białej księdze nacisk na współpracę międzynarodową, wzywając do zacieśnienia partnerstwa poprzez wymianę technologii, skoordynowane strategie obronne i inne odpowiednie środki.
3. Uwagi ogólne
3.1. UE powinna rozważyć kompleksową strategię bezpieczeństwa obejmującą bezpieczeństwo wojskowe, gotowość cywilną, odporność społeczną, bezpieczeństwo gospodarcze i ochronę przed innymi zagrożeniami dla demokracji, takimi jak obce ingerencje i dezinformacja, a także cyberbezpieczeństwo. Powinna również uwzględniać zmianę klimatu, transformację cyfrową, klęski żywiołowe i globalne zagrożenia dla zdrowia, a jednocześnie wzmacniać usługi publiczne i infrastrukturę, a także zapewniać strategiczną autonomię dzięki silnej polityce przemysłowej.
3.2. EKES uważa, że UE musi działać na rzecz wspólnej polityki obronnej w szerszych ramach swojej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz ustanowić silny europejski filar obrony. W tym celu należy pilnie przedsięwziąć niezbędne środki prawodawcze i finansowe. Jednocześnie UE musi odgrywać aktywną rolę dyplomatyczną w dążeniu do sprawiedliwego pokoju w Ukrainie i w innych strefach konfliktu, takich jak Bliski Wschód, zwłaszcza w kontekście Palestyny i Izraela, w ścisłej współpracy z właściwymi rządami i w ramach rezolucji ONZ.
3.3. EKES podkreśla potrzebę wzmocnienia unijnych ram bezpieczeństwa w świetle rosyjskiej agresji. Wspiera kluczową rolę Ukrainy jako państwa na pierwszej linii frontu, dysponującego wiedzą fachową w dziedzinie obronności, i podkreśla znaczenie współpracy między UE a Ukrainą dla zwiększenia zdolności, innowacji i odporności. EKES opowiada się również za włączeniem Ukrainy do unijnej mobilności wojskowej, wspólnych zasobów obronnych i kosmicznych na potrzeby współpracy strategicznej.
3.4. Traktując priorytetowo wschodnie obszary UE, które znalazłyby się na pierwszej linii wobec jakiejkolwiek hybrydowej lub wojskowej agresji skierowanej przeciwko UE, Komitet popiera inicjatywę "Tarcza Wschód" - strategię zintegrowanego zarządzania granicą, angażującą państwa pierwszejlinii - która stanowi proaktywny i oparty na współpracy krok w kierunku wzmocnienia obrony zbiorowej i spójności UE. W tym kontekście EKES podkreśla również potrzebę wspierania państw członkowskich w szybkim rozwijaniu ich krajowych zdolności obronnych w celu ochrony podstawowych interesów bezpieczeństwa, bez opóźniania pilnych środków.
3.5. EKES uznaje rosnące znaczenie strategiczne Arktyki dla bezpieczeństwa UE. Ponieważ zmiana klimatu otwiera nowe szlaki żeglugowe i coraz bardziej nasila się rywalizacja o dostęp do zasobów, UE musi zwiększyć swoje zaangażowanie w zarządzanie Arktyką, zapewniając stabilność, zrównoważony rozwój i pokojową współpracę w tym niezwykle ważnym regionie.
3.6. Komitet podkreśla znaczenie bezpieczeństwa śródziemnomorskiego dla UE, zwłaszcza w odniesieniu do migracji i bezpieczeństwa morskiego, ponieważ transport morski ma zasadnicze znaczenie dla gospodarki UE.
3.7. EKES opowiada się za okresem przejściowym umożliwiającym państwom członkowskim niezależne zamawianie sprzętu wojskowego. Wspierając długoterminowy cel, jakim jest europejska autonomia obronna, należy zaspokoić palące potrzeby uzupełnienia zasobów za pomocą wszelkich dostępnych środków. W ciągu najbliższych pięciu lat zezwolenie na nabywanie zasobów "z półki" umożliwi państwom członkowskim szybkie reagowanie na pojawiające się zagrożenia i utrzymanie gotowości operacyjnej.
3.8. EKES uważa, że kluczowe znaczenie ma skoncentrowanie wysiłków na wyeliminowaniu obecnych krytycznych luk w zdolnościach obronnych w celu zapewnienia kompleksowej gotowości obronnej i zwiększenia jej zdolności odstraszania, zgodnie z decyzją Rady Europejskiej z 6 marca 2025 r. i z koncepcją nakreśloną w białej księdze. Podejście to zostało rozwinięte w rozporządzeniu Rady (UE) 2025/1106 5 ustanawiającym Instrument na rzecz Zwiększenia Bezpieczeństwa Europy (SAFE).
3.9. Rozwój i wdrażanie zaawansowanych technologii komunikacyjnych i obronnych, takich jak 5G i systemy kwantowe, ma zasadnicze znaczenie dla prowadzenia bezpiecznych i skutecznych operacji. Zacieśnienie współpracy między przemysłem, badaniami naukowymi i środowiskiem akademickim przyspieszy innowacje i modernizację w tych obszarach. Chociaż partnerstwa mają kluczowe znaczenie, niektóre technologie o charakterze strategicznym mogą wymagać dostosowanych do potrzeb lub niezależnych inicjatyw wspieranych przez UE w celu ochrony kontroli strategicznej i odporności.
3.10. EKES popiera wysuniętą przez Komisję propozycję SAFE dotyczącą zwiększenia inwestycji w obronność za pomocą pożyczek wspieranych przez UE, podkreślając jednocześnie potrzebę przejrzystości, równego dostępu i spójności z istniejącymi inicjatywami UE. Ponawia również swój apel o stabilny mechanizm finansowania, aby zapewnić długoterminową spójność i nadzór demokratyczny 6 .
3.11. W białej księdze odniesiono się do zaangażowania Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w finansowanie obronności z odpowiednio wyważoną ostrożnością. EKES popiera apel Rady Europejskiej do Rady Gubernatorów EBI o dalsze pilne dostosowywanie praktyk EBI w zakresie udzielania pożyczek przemysłowi obronnemu, w szczególności poprzez ponowną ocenę wykazu wyłączonych działań i zwiększenie wielkości dostępnego finansowania w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony 7 . Uważa, że wymagane inwestycje - we wszystkich sektorach - powinny być finansowane poprzez emisję wspólnego długu UE denominowanego w euro. Zaciąganie pożyczek na szczeblu unijnym może podtrzymać zagregowany popyt, wspierać spójność społeczną i pomóc w budowaniu odporności.
3.12. W ramach inwestycji w obronność należy traktować priorytetowo cele długoterminowe, a nie rozwiązania krótkoterminowe, aby zapewnić, że zdolności Europy pozostaną solidne i możliwe do dostosowania do zmieniających się wyzwań w zakresie bezpieczeństwa. Ponadto wydatki na obronność muszą obejmować inwestycje w gotowość cywilną i odporność społeczną. EKES zauważa, że w białej księdze brakuje tego szerszego podejścia, mimo że jej celem jest zapobieganie konfliktom i kryzysom.
3.13. Wysokie koszty energii w Europie stanowią wyzwanie dla produkcji energochłonnego sprzętu obronnego. W rezultacie wiele krytycznych komponentów jest produkowanych poza Europą, gdzie koszty energii są niższe. Aby rozwiązać ten problem, należy skupić się na zwiększeniu krajowej produkcji energii i podjęciu środków przeciwdziałających wysokim cenom energii.
3.14. EKES zgadza się, że należy wspierać krytyczne łańcuchy dostaw, aby ograniczyć ryzyko i zwiększyć odporność produkcji. Należy jednak również zwrócić taką samą uwagę na zabezpieczenie wszystkich materiałów wsadowych wykorzystywanych w całym procesie produkcji, ponieważ przeoczenie tego ryzyka może spowodować powstanie wąskich gardeł.
3.15. Komitet apeluje o zaangażowanie partnerów społecznych w toczące się dyskusje, zgodnie z paktem na rzecz europejskiego dialogu społecznego, zarówno w przemyśle obronnym, jak i w szerszym ujęciu na szczeblu międzysektorowym, ponieważ decyzje te mają wpływ na całe społeczeństwo.
3.16. EKES wzywa również do wzmocnienia mechanizmów dialogu ze społeczeństwem obywatelskim, aby zagwarantować, że europejska strategia obronna będzie podzielana, rozumiana i wspierana przez ogół społeczeństwa, a także że będzie kompleksowa i obejmie edukację obywatelską i cywilny wymiar obrony.
3.17. EKES podkreśla znaczenie inwestowania w edukację, rozwój umiejętności i prognozę strategiczną w dziedzinie obronności. W tym kontekście edukacja obywatelska dla ogółu społeczeństwa będzie miała zasadnicze znaczenie dla budowania świadomości i gotowości. Aby osiągnąć unijne cele obronne, kluczowe jest utrzymanie wykwalifikowanej siły roboczej, w tym inżynierów, techników i ekspertów w dziedzinie cyberbezpieczeństwa. Wymaga to dostosowania kształcenia do zmieniających się potrzeb sektorowych, poprawy szkolenia zawodowego i promowania ścieżek kariery dwutorowej. Ponadto wspieranie technologii medycyny wojskowej jest niezwykle istotne dla poprawy zdrowia i gotowości personelu.
3.18. Komitet podkreśla potrzebę:
a) proaktywnego inwestowania w spójność społeczną i w środki na rzecz zwalczania ubóstwa i nierówności w UE, aby zapewnić utrzymanie powszechnego poparcia dla projektu europejskiego, tak aby nie podważać bezpieczeństwa wewnętrznego UE, oraz
b) zwalczania wzrostu ruchów populistycznych, antydemokratycznych i neofaszystowskich poprzez wdrażanie polityk na szczeblu unijnym i państw członkowskich, przeciwdziałających głębokiej deprywacji ekonomicznej i społecznej około 100 mln osób ubogich lub zagrożonych ubóstwem.
3.19. EKES potwierdza swoje zalecenie, by Komisja informowała opinię publiczną o wyzwaniach związanych z finansowaniem wspólnej obrony w celu budowania bezpieczeństwa i utrzymania integracji europejskiej opartej na pokoju i solidarności. Powinno to obejmować podnoszenie świadomości na temat służby wojskowej dla młodych ludzi i roli sił zbrojnych 8 .
3.20. Komitet zdecydowanie zaleca opracowanie ukierunkowanych strategii wspierania MŚP, w tym lepszego dostępu do finansowania, usprawnionych procedur i lepszych mechanizmów integracji, propagowania współpracy między dużymi konsorcjami a mniejszymi przedsiębiorstwami oraz zapewnienia przejrzystości i inkluzywności planowania zbrojeń.
3.21. MŚP są głównymi podmiotami pobudzającymi innowacje w sektorze obronnym. Priorytetowe traktowanie uproszczenia przepisów i zapewnienie równego dostępu do finansowania publicznego we wszystkich państwach członkowskich pomoże stworzyć odporniejszy i bardziej konkurencyjny sektor obronny. Ponadto jak podkreślono we wniosku zbiorczym dotyczącym obronności, uproszczenie przepisów musi wpisywać się w szerszą strategię rozwoju konkurencyjnego i zróżnicowanego europejskiego przemysłu obronnego. EKES podkreśla jednak, że działania zmierzające do ograniczenia biurokracji nie powinny odbywać się ze szkodą dla przejrzystości ani dla efektywności rynku. Równowaga między konkurencyjnością a zrównoważonym rozwojem ma kluczowe znaczenie, by uniknąć podważania długoterminowych celów społecznych i środowiskowych 9 .
3.22. EKES opowiada się za wykorzystaniem narzędzi finansowych, takich jak gwarantowane przez rządy krajowe niskooprocentowane pożyczki dla producentów obronności, aby pomóc MŚP i przedsiębiorstwom o średniej kapitalizacji w przezwyciężeniu barier w dostępie i zwiększeniu skali ich działalności. Chociaż finansowanie publiczne ma zasadnicze znaczenie, należy uzupełnić je partnerstwami publiczno-prywatnymi, przyspieszając innowacje i wdrażanie w obszarach krytycznych.
3.23. Popierając przeznaczanie do 1,5 % PKB na obronność, EKES podkreśla potrzebę sprawiedliwego podziału wkładów z Funduszu Obronnego UE, tak aby mniej rozwinięty przemysł obronny nie znalazł się w niekorzystnej sytuacji.
3.24. EKES opowiada się za jeszcze większym zaangażowaniem, wzywając członków NATO do dążenia do minimalnych wydatków na obronność na poziomie 2,5 % PKB, na co zwrócił uwagę w swej opinii w sprawie finansowania obrony w UE. Zwiększyłoby to gotowość UE do przeciwdziałania zagrożeniom geopolitycznym i wzmocniło partnerstwo transatlantyckie, przy jednoczesnym poszanowaniu suwerenności państw członkowskich i uzupełnieniu ram bezpieczeństwa NATO 10 .
3.25. EKES stanowczo zaleca, by w finansowaniu obronności i bezpieczeństwa uwzględniać warunkowość społeczną, tak aby zachować lokalizację przedsiębiorstw i zagwarantować wysokiej jakości miejsca pracy, wyższe zatrudnienie, lepsze warunki pracy, rokowania zbiorowe i pełne poszanowanie praw pracowników i związków zawodowych.
3.26. Uznając pierwszoplanową rolę mobilności wojskowej, EKES popiera zawarte w białej księdze propozycje jej wzmocnienia. Aby ułatwić szybkie przemieszczanie się wojsk i usprawnić europejskie sieci transportowe, należy uprościć procedury transgraniczne, zharmonizować przepisy i zmodernizować infrastrukturę podwójnego zastosowania. Ponadto priorytetem pozostaje natychmiastowe wsparcie produkcji środków, sprzętu i materiałów obronnych, których obecnie brakuje.
3.27. Trwałe inwestycje w kluczowe korytarze transportowe zarówno do użytku wojskowego, jak i cywilnego są ważne dla zapewnienia odporności w całej UE i intensyfikacji inicjatyw w celu zagwarantowania sprawniejszego funkcjonowania jednolitego rynku. Konieczne są też kompleksowe analizy infrastruktury transportowej, w tym analizy platform kolejowych i wagonów do przemieszczania amunicji, sprzętu ciężkiego, surowców i komponentów obronnych.
3.28. EKES z zadowoleniem przyjmuje uznanie inwestycji w infrastrukturę za kluczowe dla ułatwienia szybkiego przemieszczania wojsk i sprzętu w całej Europie, co stanowi zasadniczy element poprawy gotowości. Ponadto podkreśla potrzebę uwzględnienia łączności, obok mobilności wojskowej, aby zapewnić zintegrowane i sprawne funkcjonowanie sieci i obiektów transportowych w całej UE.
3.29. EKES podkreśla znaczenie dostosowania unijnych programów infrastrukturalnych, takich jak instrument "Łącząc Europę", do zmieniających się priorytetów w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony. Poprzez włączenie potrzeb obronnych do szerszego unijnego planowania infrastruktury UE może zaradzić dysproporcjom regionalnym, zwiększyć łączność w perspektywie długoterminowej i wzmocnić swoją odporność obronną.
3.30. Komitet podkreśla również znaczenie zacieśnienia międzynarodowej współpracy obronnej poprzez regularną wymianę informacji, wspólne spotkania i obecność wyspecjalizowanych urzędników koordynujących z każdego kraju partnerskiego. Zwraca też uwagę na potrzebę otwartości na współpracę z państwami trzecimi, uznając, że partnerstwa na szczeblu światowym mają zasadnicze znaczenie.
Bruksela, dnia 17 lipca 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.5162 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Wspólna Biała księga w sprawie obronności europejskiej - Gotowość 2030 (JOIN(2025) 120 final) |
| Data aktu: | 28/10/2025 |
| Data ogłoszenia: | 28/10/2025 |