(C/2025/5157)
(Dz.U.UE C z dnia 28 października 2025 r.)
Sprawozdawca: Javier GARAT PÉREZ
| Doradczyni i doradcy | Daniel VOCES DE ONAINDI (z ramienia sprawozdawcy) |
| Procedura ustawodawcza | 2025/0090 (COD) |
| Wniosek o konsultację |
Parlament Europejski, 7.7.2025 Rada Unii Europejskiej, 5.6.2025 |
| Podstawa prawna | Art. 192 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Dokumenty Komisji Europejskiej |
COM(2025) 173 final Streszczenie COM(2025) 173 final |
| Odpowiednie cele zrównoważonego rozwoju | CEL 14 - Życie pod wodą, CEL 16 - Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Rolnictwa, Rozwoju Wsi i Środowiska Naturalnego |
| Data przyjęcia | 25.6.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 16.7.2025 |
| Sesja plenarna nr | 598 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 183/1/3 |
1. ZALECENIA
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES)
1.1. Z zadowoleniem przyjmuje wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie włączenia do prawa UE międzynarodowego porozumienia dotyczącego morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową (BBNJ). Jego głównym celem jest ochrona oceanów, propagowanie zrównoważonego wykorzystania zasobów morskich, zapobieganie degradacji środowiska, przeciwdziałanie zmianie klimatu oraz powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej. Porozumienie, które znane jest również jako Traktat o pełnym morzu, pomoże osiągnąć cele i założenia określone w globalnych ramach różnorodności biologicznej z Kunmingu/Montrealu, Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu oraz w Agendzie ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, zwłaszcza w celu nr 14 ("Życie pod wodą").
1.2. Popiera stanowisko Komisji Europejskiej w sprawie ścisłej transpozycji porozumienia BBNJ do dorobku prawnego UE oraz utrzymania jednolitego wdrażania i równych warunków działania dla wszystkich podmiotów działających na terytorium UE. To podejście umożliwi przyspieszenie procedur oraz skuteczne uproszczenie administracyjne. Porozumienie pozwoli na ustanowienie narzędzi zarządzania obszarami, w tym chronionymi obszarami morskimi na morzu pełnym, wprowadzenie wymogu sporządzania ocen oddziaływania na środowisko odnośnie do nowej działalności, uregulowanie sprawiedliwego podziału korzyści płynących z wykorzystania morskich zasobów genetycznych oraz na wspieranie krajów rozwijających się poprzez finansowanie, budowanie zdolności i transfer technologii.
1.3. Zaleca, by zapewniono pełną spójność porozumienia BBNJ z ramami europejskimi, ocenami oddziaływania na środowisko oraz wielostronnymi umowami środowiskowymi, których stronami są Unia Europejska i jej państwa członkowskie, i tym samym by zagwarantowano harmonizację i skuteczność polityki ochrony środowiska na szczeblu europejskim i międzynarodowym.
1.4. Zaleca w tym względzie, aby zgodnie z siecią Natura 2000 i dyrektywą ramową w sprawie strategii morskiej przedsięwzięte środki uwzględniały produkcję żywności oraz wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe, a także specyfikę regionalną i lokalną.
1.5. Uważa, że konieczne jest dopilnowanie, aby dyrektywa wspierała sprawiedliwą i sprzyjającą włączeniu społecznemu transformację sektorów, na które mogą rzutować nowe środki ochrony lub zarządzania obszarami.
1.6. Zgadza się z Komisją Europejską, że transpozycja porozumienia BBNJ do prawa UE powinna być zgodna z przepisami sektorowymi oraz polityką sektorową UE.
1.7. Zaleca, aby nowe ramy porozumienia BBNJ były koordynowane z istniejącymi organami międzynarodowymi takimi jak regionalne organizacje ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO), FAO oraz Międzynarodowa Organizacja Morska, a także by były wobec nich komplementarne. Jak zaznaczono w samym porozumieniu, nie należy podważać funkcji, uprawnień ani kompetencji tych organów. Trzeba nadać priorytet komplementarności i koordynacji, aby uniknąć nakładania się przepisów i zapewnić spójność międzynarodowej polityki morskiej.
1.8. Zgodnie z nowymi globalnymi ramami różnorodności biologicznej z Kunmingu/Montrealu wzywa do dopilnowania, aby do 2030 r. co najmniej 30 % wód pełnomorskich było skutecznie chronionych i zarządzanych poprzez reprezentatywne pod względem ekologicznym, dobrze połączone i sprawiedliwie zarządzane systemy obszarów chronionych i inne skuteczne obszarowe środki ochrony. Te działania powinny zarazem zapewniać zrównoważone wykorzystywanie dzikiej fauny i flory oraz uznanie i poszanowanie praw ludności rdzennej i społeczności lokalnych, a także powinny przynosić ludziom korzyści społeczne, gospodarcze i środowiskowe.
1.9. Podkreśla, że wiele RFMO wdraża już środki zarządzania obszarami, w tym morskimi obszarami chronionymi, i rozpoczęło opracowywanie innych skutecznych obszarowych środków ochrony (OECM) zgodnie z celami "30 x 30". Ten zasób doświadczeń należy w pełni wykorzystać jako podstawę skutecznego i praktycznego wdrożenia BBNJ w taki sposób, by nie narażać na szwank zrównoważonego charakteru rybołówstwa. Zgodnie z wcześniejszymi zaleceniami 1 EKES apeluje o wyznaczenie obszarów objętych ścisłą ochroną (stref zakazu pozyskiwania zasobów) na podstawie ocenianych indywidualnie kryteriów naukowych z uwzględnieniem specyfiki każdego regionu. Trzeba przy tym zapewnić też odpowiednią równowagę między ochroną różnorodności biologicznej a ciągłością działalności gospodarczej.
1.10. Podkreśla znaczenie skutecznej koordynacji między różnymi instytucjami zaangażowanymi we wdrażanie porozumienia BBNJ. Transpozycją i wdrażaniem dyrektywy przez państwa członkowskie powinny zająć się różne ministerstwa i dyrekcje generalne Komisji Europejskiej: DG ds. Środowiska, DG ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa oraz DG ds. Mobilności i Transportu. Muszą przy tym przyjąć zintegrowane i całościowe podejście oparte na nowym Europejskim pakcie na rzecz wszechoceanu z poszanowaniem kompetencji każdego departamentu i zasady pomocniczości zależnie od danego działania. Zaleca zatem ustanowienie jasnych mechanizmów współpracy międzyinstytucjonalnej, aby zapewnić spójne i skuteczne wdrażanie zgodnie z celami UE w zakresie ochrony środowiska, transportu i rybołówstwa.
2. NOTY WYJAŚNIAJĄCE
Argumenty na poparcie zalecenia 1.4
2.1. Uważa za wskazane, by stosować się do interpretacji przyjętej przez Komisję Europejską w odpowiedzi na sprawozdanie Trybunału Obrachunkowego 2 , w której stwierdza, że "wyznaczenie chronionych obszarów morskich nie musi prowadzić do całkowitego ograniczenia działalności człowieka, lecz raczej do ustanowienia skutecznych środków zarządzania zgodnie z celami ochrony obszarów oraz w oparciu o najlepsze dostępne opinie naukowe". Tę samą logikę odzwierciedla dyrektywa siedliskowa, w której stwierdza się, że "środki podejmowane zgodnie z niniejszą dyrektywą uwzględniają wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne", oprócz wymogu przeprowadzenia oceny skutków w każdym przypadku i przedsięwzięcia środków w uzasadniony sposób (art. 2 ust. 3).
3. PROPONOWANE ZMIANY DO WNIOSKU USTAWODAWCZEGO KOMISJI EUROPEJSKIEJ
POPRAWKA 1 - motyw 7
powiązana z zaleceniem 1.3
| Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską | Poprawka EKES-u |
|
(7) Jako strony Konwencji o różnorodności biologicznej Unia i jej państwa członkowskie są zobowiązane do osiągnięcia celów i założeń określonych w globalnych ramach różnorodności biologicznej z Kunmingu/Montrealu, przyjętych na piętnastym posiedzeniu Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej w dniach 7-19 grudnia 2022 r., oraz długoterminowej strategicznej wizji, zgodnie z którą do 2050 r. różnorodność biologiczna ma być ceniona, chroniona, przywracana i mądrze wykorzystywana, aby zachować usługi ekosystemowe, dbać o kondycję planety i zapewniać korzyści niezbędne dla każdego człowieka. W unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 - tj. komunikacie Komisji z dnia 20 maja 2020 r. zatytułowanym "Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2023 - Przywracanie przyrody do naszego życia" - określono wiele celów, w tym cel polegający na przywróceniu dobrego stanu środowiska ekosystemów morskich. |
(7) Jako strony Konwencji o różnorodności biologicznej Unia i jej państwa członkowskie są zobowiązane do osiągnięcia celów i założeń określonych w globalnych ramach różnorodności biologicznej z Kunmingu/Montrealu, przyjętych na piętnastym posiedzeniu Konferencji Stron Konwencji o różnorodności biologicznej w dniach 7-19 grudnia 2022 r., do dążenia do objęcia co najmniej 30 % oceanów na świecie zarządzaniem w ramach systemów obszarów chronionych i innych skutecznych obszarowych środków ochrony oraz do realizacji długoterminowej strategicznej wizji, zgodnie z którą do 2050 r. różnorodność biologiczna ma być ceniona, chroniona, przywracana i mądrze wykorzystywana, aby zachować usługi ekosystemowe, dbać o kondycję planety i zapewniać korzyści niezbędne dla każdego człowieka. W unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 - tj. komunikacie Komisji z dnia 20 maja 2020 r. zatytułowanym "Unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2023 - Przywracanie przyrody do naszego życia" - określono wiele celów, w tym cel polegający na przywróceniu dobrego stanu środowiska ekosystemów morskich. |
Uzasadnienie
Dyrektywa powinna odnosić się do ram prawnych odzwierciedlających obecne zobowiązania i priorytety Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska, gospodarki morskiej i klimatu.
POPRAWKA 2 - motyw 5
powiązana z zaleceniem 1.4
| Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską | Poprawka EKES-u |
| (5) Unia zobowiązała się zintensyfikować starania zmierzające do zaradzenia zmianie klimatu oraz wdrażać porozumienie paryskie przyjęte na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu ("porozumienie paryskie"), w oparciu o zapisane w nim zasady oraz najlepszą dostępną wiedzę naukową w kontekście długoterminowego celu dotyczącego temperatury określonego w porozumieniu paryskim. | (5) Unia zobowiązała się zintensyfikować starania zmierzające do zaradzenia zmianie klimatu oraz wdrażać porozumienie paryskie przyjęte na podstawie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu ("porozumienie paryskie") w sposób niezagrażający produkcji żywności, w oparciu o zapisane w nim zasady oraz najlepszą dostępną wiedzę naukową w kontekście długoterminowego celu dotyczącego temperatury określonego w porozumieniu paryskim. |
Uzasadnienie
Art. 2 ust. 1 lit. b) porozumienia paryskiego stanowi, że działania mające zaradzić zmianie klimatu muszą być podejmowane "w sposób niezagrażający produkcji żywności".
POPRAWKA 3 - art. 17 ust. 3: nowa lit. k)
powiązana z zaleceniami 1.4 i 1.5
| Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską |
Poprawka EKES-u k) społeczno-gospodarcze skutki proponowanych środków, w tym - w stosownych przypadkach - środki kompensacyjne mające na celu złagodzenie niekorzystnych konsekwencji dla poszkodowanych społeczności i sektorów. |
Uzasadnienie
Zgodnie z europejskim prawodawstwem w zakresie ochrony środowiska i unijnym Programem lepszego stanowienia prawa wszelkie proponowane środki zarządzania powinny uwzględniać skutki społeczno-gospodarcze, w tym wpływ na produkcję żywności (zgodnie z porozumieniem paryskim).
POPRAWKA 4 - art. 4 ust. 2 lit. a)
powiązana z zaleceniem 1.6
| Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską | Poprawka EKES-u |
| a) połowów regulowanych mającym zastosowanie prawem międzynarodowym i działalności związanej z połowami; oraz | a) połowów regulowanych mającym zastosowanie prawem międzynarodowym i europejskim i działalności związanej z połowami; oraz |
Uzasadnienie
W dyrektywie należy uznać działalność podlegającą nie tylko międzynarodowym, lecz również europejskim przepisom w dziedzinie rybołówstwa.
POPRAWKA 5 - art. 18 ust. 2
powiązana z zaleceniem 1.7
| Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską | Poprawka EKES-u |
| W stosownych przypadkach państwa członkowskie propagują przyjmowanie środków na mocy odpowiednich instrumentów i ram prawnych oraz wśród właściwych organów światowych, regionalnych, subregionalnych i sektorowych, których są członkami, w celu wsparcia wdrożenia decyzji i zaleceń wydanych przez Konferencję Stron na podstawie części III porozumienia BBNJ. | Art. 18 ust. 2: Podejmując decyzje na podstawie niniejszego rozdziału, państwa członkowskie i Komisja Europejska zapewniają poszanowanie i nie podważają kompetencji wynikających z odpowiednich instrumentów i ram prawnych ani kompetencji właściwych organów światowych, regionalnych, subregionalnych i sektorowych. W stosownych przypadkach propagują przyjmowanie środków wśród tych samych organów i ram, których są członkami, w celu wsparcia i ułatwienia wdrożenia decyzji i zaleceń przyjętych przez Konferencję Stron na podstawie części III porozumienia BBNJ. |
Uzasadnienie
EKES uważa, że istotne jest uwzględnienie art. 22 ust. 2 porozumienia BBNJ w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania i koordynacji organów międzynarodowych oraz spójności międzynarodowego systemu prawnego.
POPRAWKA 6 - nowy art. 3a
powiązana z zaleceniem 1.7
| Tekst zaproponowany przez Komisję Europejską | Poprawka EKES-u |
|
Artykuł 3a Niniejszą dyrektywę interpretuje się i stosuje w sposób niepodważający odpowiednich instrumentów i ram prawnych ani właściwych organów światowych, regionalnych, subregionalnych i sektorowych oraz sprzyjający spójności i koordynacji z tymi instrumentami, przepisami ramowymi i organami. |
Uzasadnienie
EKES uważa, że istotne jest uwzględnienie art. 5 ust. 2 porozumienia BBNJ w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania i koordynacji organów międzynarodowych oraz spójności międzynarodowego systemu prawnego.
Bruksela, dnia 16 lipca 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.5157 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony i zrównoważonego wykorzystywania morskiej różnorodności biologicznej na obszarach znajdujących się poza jurysdykcją krajową (COM(2025) 173 final - 2025/90 COD) |
| Data aktu: | 28/10/2025 |
| Data ogłoszenia: | 28/10/2025 |