Dumitru FORNEA
lonut SIBIAN
| Doradczynie i doradcy |
Mircea MITRUTIU (doradca sprawozdawcy, Grupa I) Igor ZUBCU (doradca sprawozdawcy, Grupa II) Simona CONSTANTINESCU (doradczyni sprawozdawcy, Grupa III) |
| Decyzja Zgromadzenia Plenarnego | 23.1.2025 |
| Podstawa prawna | Art. 52 ust. 2 regulaminu wewnętrznego |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Stosunków Zewnętrznych |
| Data przyjęcia przez sekcję | 12.6.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 17.7.2025 |
| Sesja plenarna nr | 598 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 187/0/2 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Niezależne i dynamiczne społeczeństwo obywatelskie ma zasadnicze znaczenie dla demokracji, ochrony podstawowych praw i wolności oraz przeciwdziałania rosnącym ruchom ekstremistycznym, które kwestionują wartości UE. Zorganizowane społeczeństwo obywatelskie, oparte na wartościach demokratycznych, działa w interesie publicznym poprzez mediację między władzami a obywatelkami i obywatelami i nagłaśnianie różnych głosów - w tym słabszych grup społecznych. Stanowi platformę pokojowego aktywizmu, rzecznictwa i obrony praw, przez co przyczynia się do zwiększenia demokratycznego zaangażowania i odpowiedzialności.
1.2. Opierając się na swych wcześniejszych wnioskach dotyczących dialogu obywatelskiego 1 i dialogu społecznego 2 , Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) ponownie podkreśla znaczenie instytucjonalizacji dialogu obywatelskiego i społecznego także w krajach kandydujących do UE i krajach partnerskich 3 , czemu mają przyświecać następujące doprecyzowane cele:
- Ustanowienie kompleksowych i sprzyjających ram legislacyjnych zapewniających faktyczny udział organizacji społeczeństwa obywatelskiego, partnerów społecznych i innych odpowiednich zainteresowanych stron w projektowaniu, wdrażaniu, monitorowaniu i ocenie prac legislacyjnych i politycznych. Ramy te powinny być zgodne z normami UE dotyczącymi inkluzywności, przejrzystości i rozliczalności, a także z normami ustanowionymi przez Organizację Narodów Zjednoczonych (ONZ), w szczególności w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 16.
- Dostosowanie struktury instytucjonalnej dialogu obywatelskiego i społecznego w krajach kandydujących do przyjętych w Unii Europejskiej zasad, norm i dobrych praktyk, a także wspieranie tego rodzaju struktury w krajach partnerskich, wraz z odniesieniem do Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego. Należy wspierać zarówno dialog obywatelski, jak i społeczny za pomocą odpowiednich zasobów i krajowych ram regulacyjnych, które gwarantowałyby ich skuteczne prowadzenie oraz zbieżność, z myślą o zapewnieniu stałego dialogu między państwem a społeczeństwem.
- Promowanie autentycznego i zorganizowanego dialogu trójstronnego między rządami, związkami zawodowymi i organizacjami pracodawców w celu wspierania współpracy w kluczowych obszarach - takich jak zatrudnienie, prawa pracownicze, rokowania zbiorowe, rozwój regionalny, edukacja i strategie sprawiedliwej transformacji.
- Zwiększenie zdolności organizacji społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych do skutecznego i równorzędnego uczestnictwa w dialogu obywatelskim i społecznym dzięki ukierunkowanemu wsparciu finansowemu, szkoleniom, partnerstwom instytucjonalnym i pomocy operacyjnej i bez uszczerbku dla ich niezależności od rządu.
- Zachęcanie do wymiany dobrych praktyk i wiedzy fachowej państw członkowskich UE w drodze zorganizowanej współpracy, programów wzajemnego uczenia się, pomocy technicznej i partnerstw strategicznych.
- Zwiększenie zaangażowania zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w ramy współpracy finansowane przez UE w celu wspierania partycypacyjnego sprawowania rządów.
1.3. Aby osiągnąć te cele, Komitet zaleca, by na wstępie podjąć następujące konkretne działania:
- W relacjach z krajami kandydującymi i partnerskimi odpowiednie instytucje Unii Europejskiej mogą uwypuklać znaczenie przejrzystego i inkluzywnego zaangażowania i skutecznego udziału zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w procesach negocjacyjnych. Przyczyni się to również do wzmocnienia roli wspólnych komitetów konsultacyjnych, platform społeczeństwa obywatelskiego lub wewnętrznych grup doradczych - struktur konsultacyjnych społeczeństwa obywatelskiego, które istnieją i działają na podstawie układów o stowarzyszeniu lub traktatów handlowych UE z różnymi państwami sąsiadującymi lub z innymi regionami świata.
- Należy przewidzieć proces monitorowania, dzięki któremu EKES oraz inne zainteresowane podmioty społeczeństwa
obywatelskiego nadzorowałyby prowadzenie instytucjonalnego dialogu obywatelskiego i społecznego przez cały cykl kształtowania regulacji i polityki publicznej oraz wydawały zalecenia w razie potrzeby.
- W prowadzonych przez UE negocjacjach akcesyjnych i programach współpracy należy uwzględnić warunkowość w odniesieniu do dialogu obywatelskiego i społecznego, zwłaszcza pod względem zgodności z artykułami 151-155 TFUE w sprawie polityki społecznej i konsultacji z zainteresowanymi stronami.
- Należy tworzyć - biorąc EKES za wzorzec - inkluzywne i stałe krajowe platformy dialogu między rządami, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego i partnerami społecznymi, które funkcjonowałyby jako zinstytucjonalizowane fora debaty dotyczącej różnych dziedzin polityki i współtworzenia prawodawstwa.
- Należy wdrażać ukierunkowane programy finansowania, by wspierać rozwój i długoterminową stabilność niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego i struktur partnerów społecznych, umożliwiając im aktywny i sprawiedliwy udział w polityce publicznej i procesach integracji z UE.
- Instytucje Unii Europejskiej i unijne organizacje społeczeństwa obywatelskiego muszą skuteczniej wspierać kampanie informacyjne, w których podkreśla się znaczenie dialogu społecznego i obywatelskiego. Jest to szczególnie ważne dla angażowania młodych ludzi. Należy prowadzić te działania we współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego lub partnerami społecznymi w krajach kandydujących i partnerskich.
1.4. EKES zaleca, by zarówno partnerzy społeczni, jak i organizacje społeczeństwa obywatelskiego byli członkami rad społeczno-gospodarczych. W państwach, w których tylko partnerzy społeczni uczestniczą w pracach istniejącej rady społeczno-gospodarczej, należy ustanowić inne kanały lub platformy dialogu obywatelskiego.
2. Kontekst
Dialog obywatelski i społeczny jest podstawowym filarem europejskiego modelu partycypacyjnego sprawowania rządów. W ostatnich dziesięcioleciach dialog ten znacząco przyczynił się do wzmocnienia demokracji w państwach członkowskich UE i odegrał kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego, sprawiedliwego i sprzyjającego włączeniu społecznemu rozwoju społeczno-gospodarczego.
2.1. Zinstytucjonalizowany dialog społeczny na poziomie europejskim został prawnie uregulowany przez podpisanie traktatów rzymskich przez państwa założycielskie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w dniu 25 marca 1957 r. W tym samym roku, w ramach wdrażania tych traktatów, utworzono Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) - główny europejski organ konsultacyjny, który miał być "pomostem między instytucjami wspólnotowymi a zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim".
2.2. W tytule X Traktatu - "Polityka społeczna" - znajdują się odniesienia do dialogu społecznego i obywatelskiego oraz konsultacji z Europejskim Komitetem Ekonomiczno-Społecznym: mowa tu o artykułach 151, 152, 153, 154 i 155. Na przykład art. 152 stanowi, że: "Unia uznaje i wspiera rolę partnerów społecznych na swoim poziomie, uwzględniając różnorodność systemów krajowych. Ułatwia ona dialog między nimi, szanując ich autonomię".
2.3. Wraz z rozwojem stosunków między Unią Europejską a krajami kandydującymi, a także krajami partnerskimi w regionach wschodnich i południowych, zachodzi potrzeba wzmocnienia dialogu obywatelskiego i społecznego w ramach procesów integracji i współpracy. We wcześniejszych opiniach EKES podkreślił, że zorganizowany dialog społeczny i obywatelski jest kluczowym czynnikiem decydującym o powodzeniu polityki rozwoju, spójności społecznej i demokratyzacji w tych krajach 4 .
2.4. Dialog społeczny
2.5. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) definiuje dialog społeczny jako wszystkie rodzaje negocjacji, konsultacji lub wymiany informacji między przedstawicielami rządów, organizacji pracodawców i związków zawodowych w kwestiach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, związanych z polityką gospodarczą i społeczną. Może to być proces trójstronny, w którym rząd jest jedną ze stron, lub też może opierać się na dwustronnych stosunkach między pracownikami a kierownictwem. Dialog społeczny odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu polityki gospodarczej, pracowniczej i społecznej oraz promowaniu konwergencji warunków życia i pracy. Podstawowym narzędziem dialogu społecznego jest proces rokowań zbiorowych, a jego celem jest zagwarantowanie godnych warunków pracy i sprawiedliwości w miejscu pracy.
Dialog obywatelski
2.6. Chociaż nie przyjęto uniwersalnej definicji dialogu obywatelskiego, to jest on powszechnie uznawany za kluczowy element dążenia organizacji społeczeństwa obywatelskiego do tego, by głosy obywatelek i obywateli zostały wysłuchane w procesach decyzyjnych. Sektorowe, przekrojowe i horyzontalne elementy dialogu obywatelskiego sprzyjają współpracy i inkluzywności w zarządzaniu publicznym, zwiększając legitymację i rozliczalność polityk. Można to osiągnąć poprzez dwa uzupełniające się wymiary:
1) dialog między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego umożliwiający wymianę poglądów i wiedzy specjalistycznej; oraz
2) zorganizowany dialog między organizacjami społeczeństwa obywatelskiego a instytucjami rządowymi mający na celu zapewnienie uwzględnienia różnych głosów w procesie kształtowania polityki.
3. Uwagi ogólne
3.1. W wielu krajach kandydujących i partnerskich dialog obywatelski i społeczny pozostaje rozproszony i pozbawiony regulacji instytucjonalnych, co wpływa negatywnie na zdolność tych krajów do opracowywania spójnej i inkluzyjnej polityki publicznej w różnych dziedzinach. Brak jasnych struktur instytucjonalnych skutkuje ograniczonym i nierównomiernym zaangażowaniem społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych w proces decyzyjny, co sprawia, że obywatele nie mają zaufania do procesów demokratycznych i nie są zaangażowani.
3.2. EKES podkreśla, że należy wyraźnie rozróżnić między dialogiem społecznym, o którym mowa w artykułach 151-155 TFUE i w którym uczestniczą partnerzy społeczni (organizacje pracodawców i związki zawodowe), a dialogiem obywatelskim, o którym mowa w art. 11 TUE i który obejmuje szerzej pojęte zorganizowane podmioty społeczeństwa obywatelskiego. Te dwie formy dialogu uzupełniają się, ale różnią się celem, podmiotami i ramami instytucjonalnymi.
3.3. Zorganizowany i dobrze zinstytucjonalizowany dialog obywatelski i społeczny ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia stabilności, pamięci instytucjonalnej, rozwoju gospodarczego i spójności społecznej w krajach kandydujących i partnerskich. Poprzez promowanie i wspieranie takich konstrukcji instytucjonalnych Unia Europejska oraz państwa członkowskie mogą wzmocnić swoją rolę jako wiarygodnego partnera oraz wspierać procesy demokratyczne w tych krajach. Będzie to sprzyjać płynniejszemu i trwalszemu włączaniu krajów kandydujących i partnerskich do wspólnoty europejskiej - zarówno w kontekście procesu rozszerzenia UE, jak i w relacjach z innymi krajami partnerskimi, które mogą być zainspirowane koncepcją zinstytucjonalizowanego dialogu obywatelskiego i społecznego.
Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Zaangażowanie młodzieży w dialog społeczny i obywatelski w regionie śródziemnomorskim (opinia z inicjatywy własnej) (Dz.U. C, C/2025/1189, 21.3.2025, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2025/1189/oj).
3.4. Przewodniczący EKES-u podjął ponadto niedawno inicjatywę mającą na celu bardziej aktywne zaangażowanie krajów kandydujących w działania Komitetu. Inicjatywa ta ma na celu zapewnienie tym krajom możliwości korzystania z fachowej wiedzy i doświadczeń państw członkowskich UE, w szczególności jeśli chodzi o promowanie konkurencyjnych gospodarek w drodze dialogu społecznego i szerszego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego. Dzięki włączaniu krajów kandydujących na wczesnym etapie tych procesów EKES nie tylko pomaga im przygotować się do przyszłego członkostwa w UE, ale także wspiera tworzenie odpornych gospodarek, które mogą konkurować w skali globalnej przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich standardów społecznych.
3.5. W tym kontekście instytucjonalizacja dialogu obywatelskiego i społecznego staje się kluczową siłą napędową nie tylko postępu społecznego i demokratycznego, ale także wyników gospodarczych. Wspiera to proces dostosowania krajów kandydujących i partnerskich do norm UE i ONZ oraz do wymogów konkurencyjności.
3.6. W niektórych krajach kandydujących, w których takie organy jeszcze nie istnieją, rozpoczęto już proces oceny możliwości utworzenia rady społeczno-gospodarczej lub podobnego organu na szczeblu krajowym, a wiedza ekspercka EKES-u oraz innych podobnych instytucji państw członkowskich byłaby bardzo przydatna przy analizowaniu związanych z tym potrzeb oraz finalizowaniu procesów legislacyjnych i administracyjnych dotyczących tej struktury instytucjonalnej.
3.7. Utworzenie rad społeczno-gospodarczych w krajach kandydujących i niektórych krajach partnerskich, w których takie organy jeszcze nie istnieją, mogłoby ułatwić ściślejszą współpracę i lepszą synchronizację działań UE z interesami zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego w tych krajach.
3.8. Dzięki instytucjonalizacji dialogu społecznego i obywatelskiego organizacje społeczeństwa obywatelskiego i partnerzy społeczni są traktowani z szacunkiem i mogą korzystać w sposób zorganizowany, skuteczny i przejrzysty z publicznych środków finansowych przeznaczonych na procesy dialogu obywatelskiego i społecznego na szczeblu lokalnym, regionalnym, krajowym, europejskim i światowym.
3.9. Utworzenie rady społeczno-gospodarczej w krajach, w których jeszcze nie istnieje, umożliwiłoby również powstanie zespołu zawodowych urzędników służby cywilnej w określonych obszarach, odpowiedzialnych za opracowywanie opinii i zaleceń przyjmowanych w drodze konsensusu stron społeczeństwa obywatelskiego. Przyczyni się to do ulepszania projektów dokumentów przygotowywanych przez organy publiczne i zapobiegania sporom społecznym.
3.10. Partnerzy społeczni (związki zawodowe i stowarzyszenia pracodawców) oraz przedstawiciele innych organizacji społeczeństwa obywatelskiego, którzy wejdą w skład rady społeczno-gospodarczej lub podobnego organu, odnieśliby następujące korzyści:
- braliby udział w obowiązkowych konsultacjach projektów aktów normatywnych w specjalistycznych dziedzinach przewidzianych prawem - konsultacjach inicjowanych przez rząd, a także z ustawodawczej inicjatywy posłów,
- uczestniczyliby w opracowywaniu, na wniosek rządu, parlamentu lub z własnej inicjatywy, analiz lub badań dotyczących realiów gospodarczych, społecznych i środowiskowych, na co rządy powinny zapewnić wsparcie administracyjne i finansowe,
- informowaliby rząd lub parlament o pojawieniu się zjawisk gospodarczych i społecznych wymagających opracowania nowych aktów normatywnych lub zmiany już obowiązujących przepisów.
4. Uwagi szczegółowe
4.1. Dialog społeczny i obywatelski można zinstytucjonalizować w ramach różnych struktur organizacyjnych, z poszanowaniem specyfiki każdego państwa i z uwzględnieniem interesów i aspiracji organizacji społeczeństwa obywatelskiego i partnerów społecznych, a jednocześnie z uwzględnieniem najlepszych praktyk na poziomie europejskim i międzynarodowym w tej dziedzinie.
4.2. EKES uważa, że instytucjonalizacja dialogu obywatelskiego i społecznego przyspiesza integrację państw kandydujących i partnerskich z europejskim modelem rozwoju społecznego w oparciu o reprezentatywność i różnorodność partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz ich zaangażowanie w publiczny proces decyzyjny.
4.3. Komitet zauważa, że rady społeczno-gospodarcze oraz inne formy zinstytucjonalizowanego dialogu obywatelskiego i społecznego znacząco przyczyniają się do wzmocnienia modelu sprawowania rządów i demokracji uczestniczącej oraz odgrywają kluczową rolę w promowaniu zrównoważonego, sprawiedliwego i sprzyjającego włączeniu społecznemu rozwoju społeczno-gospodarczego.
4.4. EKES podkreśla potrzebę wzmocnienia dialogu obywatelskiego i społecznego w ramach procesów integracji i współpracy między krajami kandydującymi a państwami członkowskimi. Zorganizowany dialog społeczny i obywatelski jest kluczowym czynnikiem decydującym o powodzeniu polityki dotyczącej zrównoważonego rozwoju, spójności społecznej i demokratyzacji w tych krajach.
4.5. Dialog społeczny, zwłaszcza w formie trójstronnej, obejmuje zorganizowane interakcje między rządami, organizacjami pracodawców i związkami zawodowymi, koncentrujące się przede wszystkim na rynku pracy, warunkach pracy i polityce gospodarczej. Natomiast dialog obywatelski obejmuje szerszy zakres podmiotów, przy czym organizacje społeczeństwa obywatelskiego uczestniczą w procesie zarządzania partycypacyjnego wraz z trzema innymi kluczowymi zainteresowanymi stronami: władzami publicznymi, instytucjami politycznymi oraz, w niektórych przypadkach, podmiotami gospodarczymi i społecznymi. Te dwie formy dialogu, choć odrębne, wzajemnie się uzupełniają i reprezentują podstawowe filary legitymacji demokratycznej i integracyjnego kształtowania polityki w UE.
4.6. Zinstytucjonalizowane i ustrukturyzowane konsultacje zapewniają pokój społeczny oraz sprzyjające warunki społeczno-gospodarcze dla rozwoju i modernizacji w krajach kandydujących i partnerskich - zarówno poprzez rozładowywanie nagromadzonych napięć społecznych w drodze dialogu i negocjacji, jak i przez tworzenie warunków do ustanowienia i utrzymania przewidywalnych ram instytucjonalnych i prawnych dla obywateli oraz podmiotów gospodarczych w kraju i za granicą.
4.7. EKES zauważa, że prowadzenie zinstytucjonalizowanego dialogu obywatelskiego i społecznego przy podejmowaniu wszystkich decyzji legislacyjnych i w sferze polityki publicznej, które mają znaczący wpływ społeczny, gospodarczy i środowiskowy, zapewnia reprezentację różnych interesów społecznych: MŚP, inwestorów zagranicznych, przedsiębiorstw publicznych, pracowników, społeczeństwa obywatelskiego i społeczności lokalnych.
4.8. W radach społeczno-gospodarczych partnerzy społeczni i organizacje społeczeństwa obywatelskiego reprezentujące różne interesy rozwijają swoją zdolność do osiągania konsensusu i kompromisu w drodze negocjacji i dialogu oraz uczą się negocjować i równoważyć swoje opinie, by osiągnąć wspólny punkt widzenia w relacjach z decydentami.
4.9. W państwach, w których rady społeczno-gospodarcze nie istnieją, ich ustanowienie wzmocni rolę i pozycję partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w ramach konsultacji i partnerstwa z rządami państw kandydujących i partnerskich poprzez nałożenie obowiązku konsultowania się z nimi oraz zasięgania ich opinii w odniesieniu do wszystkich projektów dotyczących aktów prawnych i polityk publicznych o istotnym wpływie społecznym, gospodarczym i środowiskowym.
4.10. W ten sam sposób reprezentatywni partnerzy społeczni i organizacje społeczeństwa obywatelskiego będą musieli rozwinąć własne umiejętności w zakresie analizowania polityk publicznych i formułowania opinii, poprawek i alternatywnych strategii publicznych, aby należycie korzystać z nowo nabytych uprawnień instytucjonalnych.
4.11. EKES zaleca, aby kraje kandydujące i partnerskie ustanowiły jasne i przejrzyste kryteria wyboru przedstawicieli uczestniczących w dialogu obywatelskim i społecznym, w tym mechanizmy rotacji, środki odpowiedzialności publicznej i regularne oceny reprezentatywności, w celu zapewnienia legitymacji, wiarygodności i różnorodności.
4.12. W związku z tym należy przeznaczyć europejskie fundusze przedakcesyjne na wsparcie instytucjonalizacji i uruchomienia zorganizowanych mechanizmów dialogu obywatelskiego i społecznego. Finansowanie powinno koncentrować się na rozwoju ram administracyjnych i regulacyjnych niezbędnych do zarządzania partycypacyjnego i inkluzywnego kształtowania polityki - w tym na transferze wiedzy fachowej i doświadczeń dotyczących struktur dialogu demokratycznego i procesów kształtowania polityki publicznej z EKES-u, krajowych rad społeczno-gospodarczych i podobnych organów w państwach członkowskich do ich odpowiedników w krajach kandydujących i partnerskich. Przy czym nie należy finansować podstawowych działań partnerów społecznych lub organizacji społeczeństwa obywatelskiego, aby zachować ich autonomię i niezależność.
4.13. Należy również opracować programy budowania wzajemnego zaufania między partnerami publicznymi i prywatnymi zaangażowanymi w dialog obywatelski i społeczny. Grono ekspertów zatrudnionych w administracji rad społeczno-gospodarczych i podział działalności według wyspecjalizowanych sekcji przyczyni się do sprawnego działania tych instytucji doradczych.
4.14. EKES był pierwszym organem europejskim, który zaczął oficjalnie angażować kraje kandydujące w swoje prace, dając tym samym pozytywny przykład innym instytucjom UE. "Członek-obserwator z kraju kandydującego" to tytuł honorowy świadczący o poparciu dla przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego z krajów kandydujących do UE i szacunku dla nich, bez nadawania im statusu członka EKES-u.
4.15. Wczesne ustanowienie rad społeczno-gospodarczych i podobnych organów w państwach, w których one jeszcze nie istnieją, oraz zaangażowanie przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego w proces akcesyjny lub negocjacje grup roboczych przyczyni się do przyspieszenia procesu negocjacji w sprawie przystąpienia krajów kandydujących do UE, zwłaszcza w odniesieniu do dwóch grup rozdziałów negocjacyjnych: "Kwestie podstawowe" (rozdziały "Wymiar sprawiedliwości i prawa podstawowe" oraz "Sprawiedliwość, wolność i bezpieczeństwo") oraz "Konkurencyjność i wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu" (rozdziały "Polityka w zakresie przedsiębiorstw i przemysłu" oraz "Polityka społeczna i zatrudnienie").
4.16. Możliwości zapewniania środków finansowych krajom kandydującym mają wspierać wdrażanie dużych reform systemowych, koncentrujących się głównie na klastrze 1 "Kwestie podstawowe". Funkcjonowanie instytucji demokratycznych jest również ściśle związane z przejrzystością sprawowania rządów oraz z konsultacjami lub uczestnictwem organizacji społeczeństwa obywatelskiego w procesie integracji z UE - oba te elementy są integralną częścią celów dotyczących instytucjonalizacji dialogu obywatelskiego i społecznego.
4.17. Zgodnie z zasadą partnerstwa UE oraz społecznymi i gospodarczymi celami planów wzrostu gospodarczego dla krajów kandydujących EKES nalega, by partnerzy społeczni i społeczeństwo obywatelskie byli zaangażowani w etap opracowywania, a także w etapy wdrażania, monitorowania i oceny programów reform w sposób terminowy i znaczący 5 .
4.18. Komitet zaleca, by programy reform zawierały podsumowanie procesu konsultacji pokazujące, w jaki sposób uwzględniono wkład zainteresowanych stron, zgodnie z opinią EKES-u z 2024 r. zatytułowaną "Nowy plan i instrument na rzecz wzrostu gospodarczego na Bałkanach Zachodnich".
4.19. EKES podkreśla, że instytucjonalizacja dialogu obywatelskiego i społecznego w formie rad społeczno- gospodarczych w krajach kandydujących i partnerskich nie zastępuje trójstronnego dialogu społecznego między rządami, pracodawcami i związkami zawodowymi na rynku pracy (wynagrodzenia i warunki pracy) w formie trójstronnych komitetów lub rad dialogu społecznego na szczeblu terytorialnym i krajowym.
Bruksela, dnia 17 lipca 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.5152 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Znaczenie instytucjonalizacji dialogu obywatelskiego i społecznego w krajach kandydujących do UE i krajach partnerskich (opinia z inicjatywy własnej) |
| Data aktu: | 28/10/2025 |
| Data ogłoszenia: | 28/10/2025 |