| Doradczyni i doradcy | Samuel CORNELLA (z ramienia sprawozdawcy) |
| Wniosek o konsultację | Pismo Marosa SEFCOVICA, komisarza Komisji Europejskiej do spraw handlu i bezpieczeństwa gospodarczego oraz stosunków międzyinstytucjonalnych i przejrzystości, 20.3.2025 |
| Podstawa prawna | Artykuł 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności Gospodarczej i Społecznej |
| Data przyjęcia przez sekcję | 4.7.2025 |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 17.7.2025 |
| Sesja plenarna nr | 598 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 131/0/2 |
1. Wnioski i zalecenia
1.1. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) podkreśla, że wiedza finansowa ma zasadnicze znaczenie dla zwiększenia zdolności ludzi i rodzin do oszczędzania i inwestowania, ponieważ umożliwia im dążenie do stabilności i niezależności ekonomicznej. Należy zatem aktywnie kształtować tę umiejętność, która jest konieczna do przyswojenia wiedzy finansowej.
1.2. Komitet zwraca uwagę, że wiedza finansowa pomaga w dogłębnym zrozumieniu zadłużenia, funkcjonowania rynków finansowych, skutków podatkowych inwestycji, a także ubezpieczeń jako narzędzia zarządzania ryzykiem. Te aspekty mają pierwszoplanowe znaczenie dla umiejętności stawienia przez ludzi czoła ryzyku finansowemu i niefinansowemu oraz świadomego korzystania z możliwości ekonomicznych i planowania własnej emerytury.
1.3. EKES odnotowuje, że należy zająć się znacznymi różnicami w poziomie wiedzy finansowej między państwami członkowskimi i między różnymi grupami ludności poprzez ukierunkowane inicjatywy, w tym na szczeblu europejskim. Te inicjatywy powinny uwzględniać działania podjęte już na szczeblu krajowym oraz różnice w poziomie wiedzy występujące między rozmaitymi środowiskami.
1.4. Komitet zauważa, że inwestowanie w wiedzę finansową ma również zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia nierówności, zaradzenia trudnym sytuacjom życiowym oraz wzmocnienia praw socjalnych w Unii Europejskiej. Badania i ankiety pokazują bowiem, że niedobór umiejętności finansowych najbardziej dotyka najsłabsze grupy społeczne.
1.5. EKES uważa, że wiedza finansowa jest - i będzie w coraz większym stopniu w przyszłości - komplementarnym narzędziem skutecznego planowania zabezpieczenia społecznego i świadczeń emerytalnych, a także korzystania z ochrony ubezpieczeniowej przed utratą zdrowia lub samodzielności. Jest to szczególnie istotne w świetle tendencji demograficznych oraz rosnącej presji na krajowe systemy ochrony socjalnej.
1.6. Komitet podkreśla, że istotne jest lepsze zrozumienie przez obywatelki i obywateli w każdym wieku trzech kluczowych pojęć:
i) wagi dywersyfikacji; ii) roli korelacji między klasami aktywów, a także roli zmniejszenia korelacji między nimi, również w świetle przypadków wysokiej korelacji między akcjami a obligacjami odnotowanych w okresie inflacji (2022 r., 2025 r.); iii) znaczenia czasu, cierpliwości oraz długofalowej wizji dla odniesienia pełnych korzyści z odsetek składanych.
1.7. EKES zachęca instytucje do podejmowania znaczących inicjatyw na rzecz rozwijania wiedzy finansowej począwszy już od pierwszych lat edukacji szkolnej obywatelek i obywateli europejskich, a także do zastanowienia się nad wprowadzeniem takiego przedmiotu do programów nauczania szkolnego. Konieczne jest zarazem krzewienie wiedzy finansowej i umiejętności w zakresie przedsiębiorczości wśród osób rozpoczynających działalność gospodarczą, zwłaszcza tych pochodzących ze środowisk znajdujących się w trudnej sytuacji, również poza tradycyjnym systemem edukacji. EKES zachęca społeczeństwo obywatelskie do aktywności w tym względzie i podkreśla, że podmioty nienastawione na zysk muszą odgrywać wiodącą rolę, aby zapewnić bezstronne i krytyczne podejście do programów edukacji finansowej. Z tej perspektywy przydatne mogłoby być ogłoszenie Europejskiego Dnia Edukacji Finansowej, by propagować stałe akcje uświadamiające.
1.8. EKES podkreśla znaczenie szybkiego opracowania ram regulacyjnych, które będą wystarczająco elastyczne, by uwzględnić zmieniające się tendencje na rynkach finansowych. Trzeba przy tym zadbać o to, by rozwiązania regulacyjne były tworzone we właściwym czasie i były adekwatne do rzeczywistych przemian, takich jak np. pojawienie się sieci społecznościowych i tzw. influencerów finansowych.
1.9. Komitet ostrzega przed coraz większymi zagrożeniami wynikającymi z przekrętów finansowych i oszustw internetowych. Te zjawiska pokazują, że ważne są nie tylko wiedza i umiejętności finansowe, lecz również większa świadomość czynników behawioralnych. Ryzyko nasila się wraz z wykorzystywaniem sztucznej inteligencji do oszustw oraz kradzieży danych wrażliwych i dotyczy szczególnie osób mniej doświadczonych w korzystaniu z narzędzi cyfrowych. Pilnie potrzebne i konieczne są zatem działania skoordynowane na szczeblu europejskim, które powinny iść w parze ze środkami krajowymi zarówno na płaszczyźnie regulacyjnej, jak i pod względem inwestycji w cyberbezpieczeństwo.
2. Kontekst wniosku
2.1. Jak wynika z międzynarodowego badania dotyczącego wiedzy finansowej osób dorosłych 1 , około połowy dorosłych mieszkańców UE nie potrafi dobrze zrozumieć podstawowych pojęć finansowych 2 . Szczególnie niepokojące jest to, że ten problem dotyczy najsłabszych grup społecznych znacznie częściej niż innych grup.
2.2. Wyniki badania Eurobarometr na temat wiedzy finansowej, opublikowanego przez Komisję Europejską w lipcu 2023 r. 3 , pokazują, że zaledwie 18 % obywatelek i obywateli UE ma wysoki poziom wiedzy finansowej, 64 % - średni poziom, a pozostałych 18 % - niski. Istnieją również duże różnice między państwami członkowskimi, ponieważ tylko w czterech krajach (w Niderlandach, Szwecji, Danii i Słowenii) ponad 25 % mieszkańców osiąga dobre wyniki w zakresie wiedzy finansowej.
2.3. Wyniki badania Eurobarometr na temat wiedzy finansowej pokazały, że potrzebne jest skierowanie edukacji finansowej szczególnie do kobiet, młodzieży, osób o niskich dochodach oraz do osób o ogólnie niższym poziomie wykształcenia, które średnio mają mniejszą wiedzę finansową niż inne grupy. Ponadto EKES zauważył już, że niższy poziom kształcenia formalnego oraz niższy wskaźnik umiejętności cyfrowych stwarzają trudne perspektywy dla zatrudnienia i włączenia społecznego osób z niepełnosprawnościami 4 .
2.4. W ostatnich latach Komisja podjęła wzmożone wysiłki, by popularyzować wiedzę finansową zarówno wśród osób dorosłych, jak i młodych obywateli europejskich. Opublikowano szereg ram odniesienia w tym zakresie, a Komisja dokłada wszelkich starań, by pomóc organom krajowym, społeczeństwu obywatelskiemu oraz zainteresowanym stronom w opracowywaniu polityki, programów, a także materiałów dydaktycznych dotyczących wiedzy finansowej.
2.5. Komisja i OECD wspólnie opracowały zwłaszcza opublikowane 27 września 2023 r. 5 "Ramy kompetencji finansowych" dla dzieci i młodzieży, aby pomóc państwom członkowskim, przedsiębiorcom i innym zainteresowanym stronom w opracowywaniu inicjatyw i programów mających na celu podniesienie poziomu wiedzy finansowej nowych pokoleń i tym samym umożliwienie im podejmowania świadomych osobistych decyzji finansowych.
2.6. W konkluzjach w sprawie wiedzy finansowej zatwierdzonych 14 maja 2024 r. Rada:
i) podkreśliła pilną potrzebę podejmowania dalszych działań w celu popularyzacji wiedzy finansowej w całej UE; ii) przyznała, że wiedza finansowa jest ważna dla poprawy dobrostanu finansowego obywatelek i obywateli UE, a także dla włączenia społecznego pod względem finansowym; iii) podkreśliła, że wiedza finansowa przynosi korzyści nie tylko jednostkom, lecz także ogółowi społeczeństwa, i zauważyła, że pogłębiona wiedza finansowa może zwiększyć zaufanie między obywatelami a instytucjami finansowymi 6 .
2.7. W swoich konkluzjach Rada odnotowała ponadto, że "cyfryzacja krajobrazu finansowego sprawia, że jeszcze bardziej potrzebne i pilniejsze staje się dalsze podnoszenie poziomu wiedzy finansowej i umiejętności cyfrowych w UE", i podkreśliła, że "większa wiedza finansowa może pomagać obywatelkom i obywatelom w korzystaniu z nowych możliwości związanych z finansami cyfrowymi".
2.8. Komitet zwraca uwagę na niedawną kampanię na rzecz pogłębienia wiedzy finansowej i na rzecz włączenia finansowego przeprowadzoną przez "Financial Times", w ramach której zaapelowano do decydentów o uznanie podstawowej wiedzy finansowej za jedną z kluczowych kompetencji życiowych. Należy ją rozwijać za pomocą nauczania matematyki, które kładłoby nacisk na jej praktyczną rolę w życiu 7 . Specjalne badania przeprowadzone przez Annamarię Lusardi z Uniwersytetu Stanforda wykazały empirycznie brak podstawowych umiejętności arytmetycznych, zważywszy, że wiele osób nie jest w stanie zrozumieć wpływu inflacji na własne dochody ani obliczyć rocznych kosztów kredytu o oprocentowaniu w wysokości 2 % 8 .
2.9. W niniejszej opinii EKES pragnie przedstawić pewne uwagi na temat wiedzy finansowej w UE, aby wnieść znaczący wkład w bieżącą debatę w imieniu europejskich przedsiębiorstw i społeczeństwa obywatelskiego, w tym przedstawić zalecenia polityczne. Podziela przy tym stanowisko Komisji i Rady, że wiedza finansowa jest głównym priorytetem z punktu widzenia stworzenia silniejszego i skuteczniejszego rynku wewnętrznego.
2.10. EKES zgadza się z zawartym w komunikacie Komisji z 5 marca 2025 r. pt. "Unia umiejętności" 9 stwierdzeniem, że luka w umiejętnościach finansowych i umiejętnościach w zakresie przedsiębiorczości obywateli europejskich skutkuje ograniczeniem potencjału Unii Europejskiej w zakresie innowacji i wzrostu. W związku z tym zachęca Komisję do podejmowania konkretnych inicjatyw na rzecz rozpowszechnienia edukacji finansowej.
3. Uwagi ogólne i szczegółowe
3.1. EKES podkreśla, że wiedza finansowa może pomagać obywatelom w oszczędzaniu, planowaniu i sporządzaniu budżetu i tym samym sprzyjać ich stabilności i niezależności finansowej. Należy zatem aktywnie ją wspierać i popularyzować.
3.2. Komitet zaznacza ponadto, że podstawowa wiedza finansowa jest konieczna, by umożliwiać poszczególnym osobom i rodzinom dokonywanie świadomych wyborów, które zwiększają stabilność finansową i sprzyjają niezależności ekonomicznej. Ta podstawowa wiedza - rozumiana jako praktyczna umiejętność rozumienia kluczowych pojęć finansowych takich jak oszczędności, planowanie budżetu, odsetki i odpowiedzialne wydatki - jest niezbędna do skutecznego stosowania zasad finansowych w życiu codziennym. Dlatego też należy ją aktywnie popularyzować i wspierać jako podstawę każdej strategii w zakresie wiedzy finansowej.
3.3. Komitet zaznacza, że nabycie pełnej wiedzy finansowej wymaga dogłębnego zrozumienia zadłużenia, profili podatkowych związanych z inwestycjami, zobowiązań prawnych, a także ochrony ubezpieczeniowej jako formy zarządzania ryzykiem. Te aspekty mają decydujące znaczenie dla umiejętności zarządzania ryzykiem finansowym i niefinansowym przez jednostkę oraz dla umiejętności korzystania z możliwości ekonomicznych. Ludzie, którzy nie posiadają odpowiedniej wiedzy w tej dziedzinie, są bardziej narażeni na ryzyko nadmiernego zadłużenia oraz skutki finansowe nieprzewidzianych zdarzeń.
3.4. EKES zauważa, że inwestowanie w wiedzę finansową ma pierwszoplanowe znaczenie dla zmniejszenia nierówności i trudności, a także dla wzmocnienia praw socjalnych w całej UE. Różnorakie analizy i badania 10 wskazują bowiem, że najsłabszym grupom społecznym w większym stopniu brakuje wiedzy finansowej.
3.5. Komitet zwraca szczególnie uwagę, że konieczne jest ukierunkowanie edukacji finansowej na potrzeby kobiet z uwzględnieniem:
i) szczególnych wyzwań życiowych stojących przed kobietami, takich jak niższe zarobki niż w przypadku mężczyzn lub przerwy w karierze zawodowej; ii) roli kobiet w decyzjach zakupowych rodzin; iii) wpływu niezależności ekonomicznej kobiet na zapobieganie przemocy na tle płciowym, która w wielu wypadkach idzie w parze z przymusem zależności ekonomicznej lub nasila się wskutek takiego przymusu.
3.6. EKES podkreśla, że znacznym rozbieżnościom w poziomie wiedzy finansowej między państwami członkowskimi należy stawić czoła za pomocą ukierunkowanych inicjatyw na szczeblu europejskim. Inicjatywy te powinny należycie uwzględniać inicjatywy już podjęte przez państwa członkowskie oraz różne poziomy wiedzy finansowej w całej Europie. Pomogłoby to w szerokim rozpowszechnieniu wiedzy finansowej na rynku wewnętrznym i byłoby dodatkowym sposobem przyczyniania się do konwergencji oraz ogólnego dobrobytu w UE.
3.7. EKES jest zdania, że dzięki lepszej wiedzy finansowej obywatelki i obywatele europejscy mogliby lepiej stawiać czoła nagłym wstrząsom wpływającym na dochody, co może okazać się kluczowe w kontekście rosnących napięć w handlu międzynarodowym oraz w globalnych łańcuchach wartości. Według niedawnego badania jeden na czterech respondentów (25 %) stwierdził, że w przypadku utraty głównego źródła dochodów może pokryć koszty utrzymania tylko przez miesiąc bez konieczności korzystania z pożyczek lub transferów 11 . Szczególnie podatne na zagrożenie okazały się osoby należące do grupy posiadającej najmniejszą wiedzę finansową, co unaocznia dodatkowo pilną potrzebę podjęcia działań w tej dziedzinie.
3.8. EKES uważa, że wiedza finansowa staje się uzupełniającym lub dodatkowym środkiem przydatnym do skutecznego planowania instrumentów zabezpieczenia społecznego, a w przyszłości będzie mieć jeszcze większe znaczenie w tym względzie, przy założeniu, że odpowiedzialność za zapewnienie odpowiedniego systemu ochrony socjalnej pozostanie podstawowym filarem publicznych systemów emerytalnych. Niemniej coraz istotniejszą formą zabezpieczenia wydają się być emerytury dodatkowe, ubezpieczenie zdrowotne, ochrona ubezpieczeniowa przed utratą samodzielności oraz pokrycie ubezpieczeniem opieki długoterminowej. Jest to kluczowa kwestia w świetle rosnącej presji demograficznej oraz stałego obciążenia krajowych systemów ochrony socjalnej. Jak podkreśla się w istotnych publikacjach, "brak wiedzy finansowej uniemożliwia ludziom przygotowanie się na przyszłość. Osoby o niewielkiej wiedzy finansowej są mniej skłonne do planowania emerytury lub ubezpieczenia opieki długoterminowej. Ten wynik jest bardzo podobny w różnych krajach 12 .
3.9. EKES popiera metodykę przyjętą przez Komisję Europejską w badaniu z 2023 r., którego celem było ocenienie wiedzy finansowej w UE 13 . Badanie skupiało się na pięciu głównych czynnikach:
i) rozumieniu skutków inflacji; ii) rozumieniu odsetek składanych i ich funkcjonowania; iii) ustalaniu ceny bazowej aktywów; iv) stosunku ryzyka do zwrotu;
v) dywersyfikacji ryzyka.
3.10. Komitet sądzi, że dla celów inwestycyjnych istotne jest koncentrowanie się na lepszym rozumieniu przez obywatelki i obywateli w każdym wieku trzech kluczowych pojęć, zwłaszcza:
i) znaczenia dywersyfikacji poprzez korzystanie z bardzo zróżnicowanych instrumentów, takich jak fundusze inwestycyjne typu ETF lub fundusze indeksowane, które są co prawda ryzykowne, lecz na ogół zapobiegają nadmiernej koncentracji ryzyka na jednej akcji lub obligacji; ii) roli korelacji i braku korelacji między różnymi klasami aktywów, szczególnie w świetle ostatnich tendencji inflacyjnych (w 2022 r. i 2025 r.), które doprowadziły do większej niż zwykle korelacji między akcjami i obligacjami; iii) znaczenia czasu, cierpliwości oraz perspektywy długofalowej dla odniesienia pełnych korzyści ze składanych stóp procentowych.
3.11. Komitet uważa ponadto, że strategiczne znaczenie ma skupienie się na lepszym rozumieniu zadłużenia i kredytów hipotecznych, tak aby obywatele mogli dostosować kredyt do swojej konkretnej sytuacji życiowej oraz zyskać odpowiednie instrumenty zapobiegające ubóstwu i sprzyjające oszczędzaniu.
Obywatelki i obywatele w każdym wieku powinni mieć podstawową wiedzę na temat między innymi następujących kryteriów:
i) rodzaju dostępnej pożyczki (stała lub zmienna stopa oprocentowania, kredyt z elastyczną możliwością korekty); ii) czasu trwania; iii) stopy oprocentowania; iv) pożyczonego kapitału w stosunku do wyznaczonego celu;
v) pobieranych opłat bankowych; vi) rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania (RRSO); vii) możliwości refinansowania.
3.12. EKES podziela pogląd Rady 14 , że na decyzje finansowe w coraz większym stopniu wpływają technologie finansowe, a sposób uzyskiwania informacji i podejmowania decyzji zmienia się w niespotykanym dotąd tempie.
3.13. Komitet ostrzega zarazem przed zagrożeniami wynikającymi z rosnącego ryzyka przekrętów finansowych i oszustw internetowych, na które ludzie są coraz bardziej narażeni. Te tendencje uwidoczniają znaczenie nie tylko wiedzy i kompetencji finansowych, lecz także świadomości czynników behawioralnych. Zagrożenia potęgują się szczególnie z powodu wykorzystywania sztucznej inteligencji do popełniania oszustw i kradzieży danych, które dotykają przede wszystkim osoby niepotrafiące w pełni posługiwać się urządzeniami cyfrowymi i zarządzać nimi. Przydatne, a nawet konieczne byłyby zatem skoordynowane na szczeblu europejskim i realizowane przez państwa członkowskie działania zarówno na płaszczyźnie regulacyjnej, jak i inwestycyjnej w zakresie cyberbezpieczeństwa.
3.14. EKES podkreśla znaczenie szybkiego opracowania ram regulacyjnych, które będą wystarczająco elastyczne, by uwzględnić zmieniające się nowe tendencje na rynkach finansowych, co zagwarantuje dopasowanie w odpowiednim czasie reakcji regulacyjnych do rozwoju sytuacji w świecie rzeczywistym. Jak zauważyła Carmine Di Noia, dyrektorka OECD ds. finansowych i przedsiębiorczości, "docelowe umiejętności potrzebne do zdobycia podstawowej wiedzy finansowej ciągle się zmieniają. Jest to mało zbadana dziedzina. Dziesięć lat temu nie mówiliśmy o kryptowalutach, sztucznej inteligencji czy finfluencerach (influencerach finansowych) 15 .
Annamaria Lusardi i Olivia S. Mitchell, The Economic Importance of Financial Literacy: Theory and Evidence, 2014: https://www.aeaweb.org/ articles?id=10.1257/jel.52.1.5.
3.15. Dlatego też EKES zwraca uwagę, że podczas badania przeprowadzonego przez Hargreaves w 2021 r. na rynku brytyjskim - 43 % badanych młodych osób w wieku 18-34 lat stwierdziło, że zdobyło wiedzę finansową na stronach internetowych przedsiębiorstw finansowych. Do lipca 2024 r. ten odsetek spadł do 29 %. Odsetek użytkowników serwisu Reddit do celów inwestycyjnych wzrósł niemniej z 17 % do 26 %, a odsetek osób korzystających z TikToka w tych samych celach wzrósł z 12 % do 20 % 16 .
3.16. EKES odnotowuje rosnące znaczenie zrównoważonych i etycznych inwestycji, a także inwestowania zaangażowanego społecznie, gdyż podczas podejmowania własnych decyzji finansowych znaczna liczba inwestorów koncentruje się na profilach z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego (ESG). W związku z tym zaleca, by w przyszłości istotnym elementem wiedzy finansowej stały się stosowne umiejętności oceny produktów opatrzonych oznakowaniem ESG umożliwiające obywatelom odpowiednie sprawdzenie, czy i w jaki sposób produkty te zachowują równowagę między wartościami etycznymi a stopą zwrotu.
3.17. EKES zachęca instytucje do podejmowania inicjatyw na rzecz popularyzacji wiedzy finansowej już od pierwszych lat edukacji szkolnej obywatelek i obywateli europejskich, a być może również do włączenia tego przedmiotu do ścieżek kształcenia z pomocą nauczycieli i pedagogów. Rozpoczęcie inwestycji w młodym wieku przynosi wiele korzyści, z których najważniejszą jest akumulacja w czasie odsetek składanych z inwestycji. We wczesnych latach szkolnych edukacja powinna skupiać się na podstawowych pojęciach takich jak wartość i funkcja pieniądza. Bardziej skomplikowane tematy - takie jak oszczędności, zarządzanie budżetem oraz inwestycje - mogą być wprowadzane stopniowo wraz z wiekiem.
3.18. Komitet zwraca ponadto uwagę, że zasadnicze znaczenie ma wspieranie nowych pokoleń w rozumieniu związanej z zarządzaniem inwestycjami zmienności od młodego wieku, gdy odnośne kwoty są niższe, a zwroty z inwestycji są mniej potrzebne do pokrywania kosztów utrzymania niż w późniejszym wieku.
3.19. EKES podkreśla częsty brak umiejętności finansowych wśród nowych przedsiębiorców, którzy nie znają świata finansów i nie mają dostępu do istniejących, potencjalnie przydatnych narzędzi. Aby wyeliminować tę lukę, można by opracowywać programy szkoleniowe dla nowych przedsiębiorców z udziałem przedsiębiorców oraz ekspertów ds. MŚP. EKES zachęca społeczeństwo obywatelskie do aktywności w tym względzie i podkreśla, że podmioty nienastawione na zysk muszą odgrywać wiodącą rolę, aby zapewnić bezstronne i krytyczne podejście do programów edukacji finansowej. Z tej perspektywy przydatne mogłoby być ogłoszenie Europejskiego Dnia Edukacji Finansowej, by propagować stałe akcje uświadamiające.
3.20. EKES uważa, że treść i materiały inicjatyw szkoleniowych w zakresie wiedzy finansowej powinny być ukierunkowane na konkretne potrzeby beneficjentów i powinny uwzględniać grupy szczególnie wrażliwe. Edukacja finansowa uczennic, uczniów i młodych dorosłych może również poprawiać wiedzę finansową osób wchodzących w skład ich bezpośrednich sieci wiedzy. Świadczy to o tym, że edukacja finansowa skierowana do najmłodszych może mieć efekt naczyń połączonych. "Biorąc pod uwagę strukturę demograficzną populacji uczniów i rodziców, głównymi beneficjentami efektów naczyń połączonych są osoby w wieku 40-50 lat. Efekty naczyń połączonych są silniejsze wśród osób o gorszych początkowych wynikach w zakresie wiedzy finansowej" 17 .
3.21. EKES zachęca do podejmowania wysiłków na rzecz edukowania dzieci i młodych pokoleń również w zakresie nasilającej się cyfryzacji pieniądza i płatności, która charakteryzuje się ograniczonym wykorzystaniem gotówki i coraz większą popularnością kart zbliżeniowych, aplikacji finansowych oraz internetowych usług finansowych. Taka edukacja powinna odbywać się w kontrolowanym środowisku, aby pomagać młodym ludziom w zrozumieniu na wczesnym etapie "cyfrowej kultury finansowej", w tym skutków korzystania z usług takich jak "kup teraz, zapłać później" oraz ryzyka związanego z płatnymi grami online.
3.22. Podobnie osoby starsze powinny mieć możliwości uczenia się, jak bezpiecznie uzyskać dostęp do informacji cyfrowych online na temat produktów finansowych. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą odgrywać zasadniczą rolę w tym względzie, w zapewnianiu możliwości kształcenia ustawicznego i uczenia się przez całe życie konkretnym słabszym grupom społecznym, w tym osobom z niepełnosprawnościami, kobietom z różnych środowisk etnicznych i społecznych i osobom niepiśmiennym, które mogły nie mieć wcześniej możliwości zapoznania się z pojęciami finansowymi.
3.23. Należy udostępniać inicjatywy w zakresie edukacji finansowej również młodym ludziom wymagającym szczególnej troski, poszerzając programy, tak by docierały do młodzieży poza formalnym systemem edukacji oraz do osób znajdujących się w trudnej sytuacji (NEET, młodych ludzi wywodzących się ze środowisk o niskich dochodach, środowisk migrantów lub obszarów wiejskich itd.). Oprócz wspierania potencjalnych inicjatyw społeczeństwa obywatelskiego państwa członkowskie, wspierane z funduszy UE (EFS+, Erasmus+), powinny prowadzić warsztaty społeczne, programy mentorskie i działania w ośrodkach młodzieżowych w celu nauczania umiejętności finansowych.
3.24. Ponadto EKES wyraża uznanie dla programu i praktycznych eksperymentów opracowanych przez Finlandię za pośrednictwem krajowej sieci przedsiębiorczych wsi, które to eksperymenty i program mają na celu poprawę kultury finansowej młodych ludzi. Według niektórych źródeł "aż 91 % fińskich uczennic i uczniów uczestniczy w programie Yrityskyla składającym się z dziesięciu lekcji, podczas których uczą się również o sposobie działania przedsiębiorstw, gospodarki i społeczeństwa oraz ubiegania się o pracę" 18 . Jest to częścią szerszego i ambitniejszego dążenia Finlandii do osiągnięcia najwyższego poziomu wiedzy finansowej na świecie do 2030 r.
3.25. Zdaniem osób zaangażowanych w program "Finlandia dąży to tego, by dzięki nabywaniu wiedzy finansowej ludzie byli w stanie podejmować wyważone decyzje finansowe i tworzyć wartość (...). Decyzje te podejmują osoby wykonujące różne zadania: jako jednostki, jako część rodziny, przedsiębiorstwa oraz w prawie wszystkich obszarach działania społeczeństwa. W związku z tym nie chodzi tylko o to, jak zarządzać swoim dobrostanem finansowym i kapitałem własnym" 19 .
Bruksela, dnia 17 lipca 2025 r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.5149 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Wiedza oraz edukacja finansowa Europejek i Europejczyków (opinia rozpoznawcza na wniosek Komisji Europejskiej) |
| Data aktu: | 28/10/2025 |
| Data ogłoszenia: | 28/10/2025 |