– uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2023)0533),
– uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 114 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C9-0338/2023),
– uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,
– uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z 17 stycznia 2024 r. 1 ,
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z 31 stycznia 2024 r. 2 ,
– uwzględniając art. 59 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (A9-0156/2024),
1. przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;
2. zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli zastąpi ona pierwotny wniosek, wprowadzi w nim istotne zmiany lub planuje ich wprowadzenie;
3. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji, a także parlamentom narodowym.
P9_TC1-COD(2023)0323
Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 23 kwietnia 2024 r. w celu przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/... w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 3 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) W ramach rynku wewnętrznego większość towarów i usług dostarczanych jest przez podmioty gospodarcze innym podmiotom gospodarczym oraz organom publicznym na zasadzie odroczenia płatności, zgodnie z którą dostawca pozostawia swojemu klientowi czas na zapłacenie faktury, w terminie uzgodnionym przez strony, określonym w fakturze dostawcy lub przewidzianym przez prawo.
(2) Wiele płatności w transakcjach handlowych między podmiotami gospodarczymi lub między podmiotami gospodarczymi a organami publicznymi dokonywanych jest po terminie uzgodnionym w umowie lub określonym w ogólnych warunkach handlowych lub w prawie, mimo że towary zostały dostarczone lub usługi - wykonane. [Popr. 1]
(3) Opóźnienia w płatnościach i płatności odroczone tak, że przekraczają terminy przewidziane prawem, mają bezpośredni wpływ na płynność i przewidywalność przepływów środków pieniężnych, przez co zwiększają zapotrzebowanie na kapitał obrotowy i utrudniają przedsiębiorstwu dostęp do finansowania zewnętrznego obniżają rentowność, gdy wierzyciel musi uzyskać finansowanie zewnętrzne z powodu opóźnień w płatnościach. Wpływa to negatywnie na konkurencyjność, zmniejsza produktywność, prowadzi do zwolnień z pracy, zwiększa prawdopodobieństwo niewypłacalności i upadłości oraz stanowi jedną z głównych przeszkód w rozwoju, również z uwagi na to, że inflacja zmniejsza realną wartość kredytów w czasie. Szkodliwe skutki opóźnień w płatnościach rozciągają się na całe łańcuchy dostaw, ponieważ opóźnienia te są często przenoszone na dostawców. Te negatywne konsekwencje w dużym stopniu dotykają małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), a zwłaszcza mikroprzedsiębiorstwa, które są zależne od regularnych i przewidywalnych przepływów środków pieniężnych. Dla gospodarki unijnej opóźnienia w płatnościach stanowią zatem problem ze względu na ich negatywne konsekwencje gospodarcze i społeczne. Ryzyko takich negatywnych skutków znacznie wzrasta w okresach spowolnienia gospodarczego, kiedy uzyskanie dostępu do finansowania jest trudniejsze. [Popr. 2]
(4) Chociaż ułatwienia w ramach sądowego dochodzenia roszczeń związanych z opóźnieniami w płatnościach przewidziano już w rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 805/2004 4 , (WE) nr 1896/2006 5 , (WE) nr 861/2007 6 oraz (UE) nr 1215/2012 7 , to aby zniechęcić do opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, konieczne jest ustanowienie przepisów uzupełniających.
(5) Przedsiębiorstwa powinny mieć możliwość prowadzenia swojej działalności na rynku wewnętrznym na warunkach zapewniających, by operacje transgraniczne nie pociągały za sobą większego ryzyka niż sprzedaż krajowa. Jeśli istniałyby zasadniczo różne zasady stosowane do operacji krajowych i transgranicznych, mogłoby dojść do zakłócenia konkurencji.
(6) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE 8 ustanawia przepisy dotyczące zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. W 2019 r. Parlament Europejski wskazał szereg niedociągnięć tej dyrektywy. W strategii MŚP na rzecz zrównoważonej i cyfrowej Europy 9 wezwano do zapewnienia MŚP środowiska wolnego od opóźnień w płatnościach oraz skuteczniejszego egzekwowania dyrektywy 2011/7/UE. W 2021 r. w opinii platformy ds. dostosowania się do wymogów przyszłości zwrócono uwagę na zagadnienia, które mają kluczowy charakter przy wdrażaniu tej dyrektywy. Główne niedociągnięcia wskazane w tych inicjatywach dotyczą: niejednoznacznych przepisów w odniesieniu do "rażącej nieuczciwości" dotyczących terminów płatności w transakcjach między przedsiębiorstwami, nieuczciwych praktyk w zakresie płatności oraz terminów dotyczących procedur przyjęcia i weryfikacji; zryczałtowanej rekompensaty; asymetrii między przepisami dotyczącymi warunków płatności w transakcjach między organami administracji a przedsiębiorstwami oraz w transakcjach między przedsiębiorstwami; braku maksymalnego terminu płatności w przypadku transakcji handlowych między przedsiębiorstwami; asymetrii w sile przetargowej między dużymi i potężniejszymi dłużnikami a małymi wierzycielami; braku monitorowania zgodności i egzekwowania prawa; braku narzędzi służących do zwalczania asymetrii informacji; narzędzi dla wierzycieli umożliwiających im podjęcie działań wobec dłużników oraz braku synergii z ramami zamówień publicznych. [Popr. 3]
(7) W celu wyeliminowania tych niedociągnięć należy zastąpić dyrektywę 2011/7/UE.
(8) Należy wprowadzić przepisy zapobiegające opóźnieniom w płatnościach w transakcjach handlowych, obejmujących odpłatną dostawę towarów lub odpłatne świadczenie usług, bez względu na to, czy są one realizowane między przedsiębiorcami czy między przedsiębiorcami a instytucjami/podmiotami zamawiającymi, jeżeli te instytucje/ podmioty są dłużnikami, biorąc pod uwagę fakt, że wskazane instytucje/podmioty zamawiające dokonują znacznych płatności na rzecz przedsiębiorstw.
(9) Zamówienia publiczne na roboty budowlane oraz roboty budowlane i inżynieryjnobudowlane bardzo często objęte są nadmiernie długimi terminami płatności i wiążą się z opóźnieniami w płatnościach. Niniejsze rozporządzenie powinno mieć zatem zastosowanie także do takich zamówień.
(9a) Różnorodność kulturowa, zapisana w art. 167 TFUE, musi być chroniona, a gospodarcze sektory kultury mają specyficzne cechy, w szczególności powolność rotacji w handlu książkami. [Popr. 92]
(10) Z zakresu stosowania niniejszego rozporządzenia powinny zostać wyłączone transakcje z udziałem konsumentów, płatności stanowiące odszkodowanie, w tym płatności zakładów ubezpieczeń, oraz zobowiązania do zapłaty, które mogą zostać anulowane, odroczone lub uchylone w ramach postępowania upadłościowego lub restrukturyzacyjnego lub w związku z nimi, w tym postępowania dotyczącego restrukturyzacji zapobiegawczej, o którym mowa w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 10 . Niniejsze rozporządzenie powinno jednak obejmować płatności dokonywane w ramach realizacji zobowiązań wynikających z umów ubezpieczenia. W zakres niniejszego rozporządzenia powinny wchodzić w szczególności płatności dokonywane z tytułu transakcji między zakładami ubezpieczeń a przedsiębiorstwami w zamian za dostawę towarów lub świadczenie usług za wynagrodzeniem, w tym jako rekompensata dla innych osób trzecich. [Popr. 4]
(11) Opóźnienia w płatnościach stanowią naruszenie postanowień umowy, które jest korzystne finansowo dla dłużników z uwagi na naliczanie niskich lub zerowych odsetek za opóźnienia w płatnościach lub powolne procedury ściągania należności. W celu odwrócenia tej tendencji i zniechęcenia do opóźnień w płatnościach konieczna jest więc zdecydowana zmiana w kierunku kultury szybkich płatności, w której wszelkie zapisy uniemożliwiające naliczanie odsetek za opóźnienia w płatnościach są nieważne. W związku z tym umowne terminy płatności należy ograniczyć do 30 dni kalendarzowych zarówno w transakcjach między przedsiębiorstwami, jak i między organami administracji a przedsiębiorstwami, w których to transakcjach dłużnikiem jest organ publiczny. Zmiana ta jest również konieczna, by zmniejszyć wpływ tzw. "czynnika strachu", który dotyka mikroprzedsiębiorstwa i małe przedsiębiorstwa, gdy większe przedsiębiorstwa są im winne pieniądze, i który często skłania takich wierzycieli do akceptowania dłuższych terminów płatności, niż by im odpowiadały, w zamian za obietnicę przyszłych zamówień. Jednocześnie przedsiębiorstwom należy zapewnić dodatkową elastyczność, tak aby mogły korzystać ze swobody zawierania umów i negocjować dłuższe terminy płatności do 60 dni kalendarzowych. Wydłużony termin płatności powinien być możliwy, jeżeli przynosi korzyści i wierzycielowi, i dłużnikowi. W tym kontekście przydatnym narzędziem w skracaniu terminu płatności może również być fakturowanie elektroniczne, gdyż umożliwia wierzycielom udokumentowanie daty otrzymania faktury w razie ewentualnych wątpliwości lub sporów. [Popr. 5]
(11a) W tym kontekście konieczne jest uznanie istnienia pewnych modeli biznesowych i praktyk branżowych w sektorze detalicznym, które mają na celu utrzymanie nieco dłuższych terminów płatności. Ponieważ praktyki te odzwierciedlają niską rotację i sezonowość niektórych kategorii produktów, a także wyjątkowe cykle funkcjonowania niektórych wolno rotujących dóbr kultury, takich jak zabawki, biżuteria, sprzęt sportowy lub książki, oraz przynoszą obopólne korzyści wierzycielom i dłużnikom, dobrze byłoby zapewnić w tej kwestii ograniczoną elastyczność, aby umawiające się strony mogły korzystać z terminu płatności wynoszącego maksymalnie 120 dni kalendarzowych. [Popr. 6]
(12) Procedury przyjęcia lub weryfikacji przeprowadzane w celu ustalenia, czy dostarczane towary lub świadczone usługi są zgodne z wymogami umowy, a także weryfikacja poprawności i zgodności faktury są bardzo przydatnymi narzędziami w wielu transakcjach handlowych, w szczególności służą ochronie interesów sprzedawcy i zapobiegają zbędnym sporom prawnym między stronami umowy. Niniejsze rozporządzenie nie ma na celu ograniczenia stosowania tych narzędzi. Procedury te są jednak często wykorzystywane do celowego przedłużania terminu płatności. W kontekście wyznaczenia terminu płatności włączenie ich do umowy powinno być zatem obiektywnie uzasadnione szczególnym charakterem lub szczególnymi elementami danej umowy 11 .. Uwzględnienie takiej procedury przyjęcia lub weryfikacji w umowie powinno być zatem możliwe tylko wtedy, gdy możliwość taka została, w stosownych przypadkach, przewidziana w przepisach krajowych ze względu na szczególny charakter towarów lub usług. Aby zapobiec wykorzystywaniu procedury przyjęcia lub weryfikacji do przedłużania terminu płatności, w umowie powinny zostać jasno określone szczegółowe ustalenia dotyczące takiej procedury, takie jak czas jej trwania. W tym samym celu dłużnik powinien rozpocząć procedurę przyjęcia lub weryfikacji niezwłocznie po otrzymaniu od wierzyciela towarów lub usług będących przedmiotem transakcji handlowej, niezależnie od tego, czy wierzyciel wystawił fakturę lub równoważne wezwanie do zapłaty. Aby osiągnięcie celów niniejszego rozporządzenia nie zostało zagrożone, należy określić maksymalny czas trwania procedury przyjęcia lub weryfikacji do celów wyznaczenia terminu płatności. [Popr. 7]
(13) Niniejsze rozporządzenie powinno pozostawać bez uszczerbku dla krótszych terminów, które mogą być przewidziane w prawie krajowym i które są korzystniejsze dla wierzyciela.
(14) Znaczącą rolę w poprawie terminowości realizacji płatności mogą odgrywać zamówienia publiczne. Należy zatem zwiększyć synergię między polityką i przepisami dotyczącymi zamówień publicznych a celami w zakresie szybkich płatności. Zwłaszcza w przypadku publicznych robót budowlanych podwykonawcy często nie otrzymują płatności od głównego wykonawcy w terminie, nawet jeśli instytucje zamawiające lub podmioty zamawiające dokonały płatności wynikających z umowy na rzecz głównego wykonawcy, co potencjalnie tworzy szkodliwy efekt domina w łańcuchu dostaw. W związku z tym właściwe jest, aby wykonawcy przedstawiali instytucjom zamawiającym i podmiotom zamawiającym dowody realizacji płatności na rzecz swoich bezpośrednich podwykonawców.
(15) Z myślą o zapewnieniu spójności przepisów Unii do celów niniejszego rozporządzenia powinny mieć zastosowanie definicje "instytucji zamawiających" i "podmiotów zamawiających" zawarte w dyrektywach Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE 12 , 2014/24/UE 13 , 2014/25/UE 14 oraz 2009/81/WE 15 .
(16) Odsetki za opóźnienia w płatnościach powinny być naliczane za każdy dzień jako odsetki proste. Odsetki za opóźnienia w płatnościach stanowią dodatek do należności. Uznaje się, że dłużnik wykonał swoje zobowiązania dopiero w chwili otrzymania przez wierzyciela płatności należności wraz z odpowiednimi odsetkami i zryczałtowaną rekompensatą. Kwota odsetek za opóźnienia w płatnościach powinna być naliczana do chwili zapłaty należności wierzycielowi.
(17) Wierzyciel nie powinien mieć możliwości zrzeczenia się prawa do uzyskania odsetek za opóźnienia w płatnościach, ponieważ odsetki takie pełnią dwojaką funkcję: stanowią część rekompensaty za szkodę poniesioną przez wierzyciela z powodu opóźnienia oraz są karą dla dłużnika za naruszenie postanowień umowy. Aby ułatwić wierzycielowi otrzymanie odsetek i rekompensaty w przypadku opóźnienia w płatnościach, prawo wierzyciela do ich uzyskania powinno być automatyczne, z wyjątkiem sytuacji, gdy opóźnienie takie nie wynika z winy dłużnika.
(18) Aby zniechęcić do opóźnień w płatnościach, konieczna jest uczciwa rekompensata za ponoszone przez wierzycieli koszty odzyskiwania należności w związku z opóźnieniami w płatnościach. Koszty te powinny obejmować odzyskiwanie kosztów administracyjnych oraz rekompensatę za koszty wewnętrzne poniesione z powodu opóźnień w płatnościach, powinny być dostosowane do wartości faktur, których dotyczą opóźnienia, i powinny być połączone z odsetkami za opóźnienia w płatnościach w odniesieniu do każdej transakcji handlowej, której dotyczyło takie opóźnienie, zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości 16 . Stała kwota minimalna rekompensaty za koszty odzyskiwania należności powinna zostać ustalona bez uszczerbku dla przepisów krajowych, zgodnie z którymi sąd krajowy może przyznać wierzycielowi rekompensatę za każdą dodatkową szkodę powstałą w związku z opóźnieniem w płatnościach dłużnika. [Popr. 8]
(18a) Niniejsze rozporządzenie stoi na straży swobody umów oraz stosowania art. 16 Karty praw podstawowych dotyczącego wolności prowadzenia działalności gospodarczej. W tym celu pozostawia ono umawiającym się stronom wybór stosunków umownych, jak również rodzaju umowy i jej warunków. Wybór spośród różnych rodzajów umów, w tym umów konsygnacyjnych, w przypadku których faktura jest wystawiana w uzgodnionym terminie po dostawie towarów, nie jest w żaden sposób ograniczony. W przypadku umów konsygnacyjnych lub innych podobnych rodzajów umów terminy określone w niniejszym rozporządzeniu powinny mieć zastosowanie po otrzymaniu faktury. Ponieważ niniejsze rozporządzenie kładzie nacisk na termin płatności po wystawieniu faktury, przyczyniając się w ten sposób do ogólnej poprawy kultury płatności, i jedynie gwarantuje, że ustalenia co do terminu płatności nie będą nadużywać swobody zawierania umów ze szkodą dla wierzyciela, strony powinny mieć możliwość korzystania ze swobody zawierania umów i z przyzwolenia na preferowany przez nie rodzaj umowy. [Popr. 9]
(19) Należy przewidzieć możliwość dokonywania płatności w ratach lub płatności rozłożonych w czasie. Każda poszczególna płatność rozłożona na raty lub rozłożona w czasie powinna być jednak dokonywana na uzgodnionych warunkach i z zastrzeżeniem przepisów dotyczących opóźnień w płatnościach określonych w niniejszym rozporządzeniu.
(20) Oprócz stałej kwoty na pokrycie wewnętrznych kosztów odzyskiwania należności wierzyciele powinni być także upoważnieni do rekompensaty pozostałych kosztów odzyskiwania należności, które ponoszą z powodu opóźnień w płatnościach dłużnika. Do tych kosztów zalicza się na przykład koszty poniesione przez wierzycieli w związku ze skorzystaniem z usług prawnika lub firmy windykacyjnej.
(21) Należy zapobiegać nadużywaniu swobody zawierania umów na niekorzyść wierzyciela. W konsekwencji w przypadku gdy klauzula zawarta w umowie lub dana praktyka dotyczące daty lub terminu płatności, płatności odsetek za opóźnienia w płatnościach lub stopy procentowej takich odsetek lub rekompensaty za koszty odzyskiwania należności, powodujące wydłużenie czasu trwania procedury przyjęcia lub weryfikacji lub celowe opóźnienie momentu wysłania faktury lub uniemożliwienie jejwysłania są niezgodne z niniejszym rozporządzeniem, należy je uznać za nieważne i w każdych okolicznościach zakazane. W tym samym duchu należy również zakazać pewnych praktyk prowadzących do nadużycia swobody zawierania umów ze szkodą dla wierzyciela. Dłużnik nie może uniemożliwiać lub ograniczać przelewu wierzytelności na rzecz osób trzecich ani korzystania przez wierzyciela z nakazu zapłaty wydanego przez sąd. [Popr. 10]
(22) W celu wzmożenia działań mających na celu zapobieganie nadużywaniu swobody zawierania umów ze szkodą dla wierzycieli organizacje oficjalnie uznane za reprezentujące wierzycieli lub organizacje, które mają uzasadniony interes w reprezentowaniu przedsiębiorstw, powinny mieć możliwość wszczynania postępowań przed sądami krajowymi lub organami administracji w celu zapobiegania opóźnieniom w płatnościach oraz położenia kresu warunkom umów i praktykom, które są nieważne. [Popr. 11]
(23) Aby zagwarantować pełną spłatę należności, należy zapewnić, aby sprzedawca mógł zastrzec własność towarów do czasu zapłaty ich ceny w całości, jeśli między nabywcą a sprzedawcą przed dostawą towarów wyraźnie została uzgodniona klauzula zastrzeżenia własności. Aby uwzględnić specyfikę niektórych towarów charakteryzujących się powolną rotacją, sprzedawcy mogą również stosować metodę zachowania tytułu własności i udzielać swoim nabywcom rozszerzonego kredytu w sposób, który pozostaje zgodny z niniejszym rozporządzeniem, na przykład w ramach sprzedaży konsygnacyjnej. [Popr. 12]
(24) W celu zapewnienia prawidłowego stosowania niniejszego rozporządzenia należy zapewnić przejrzystość w zakresie określonych w nim praw i obowiązków. W celu zapewnienia stosowania prawidłowych stóp procentowych odsetek ważne jest, aby państwa członkowskie i Komisja podawały je do publicznej wiadomości. Aby przyczynić się do osiągnięcia celu niniejszego rozporządzenia, państwa członkowskie powinny rozpowszechniać wśród przedsiębiorstw wiedzę o środkach zaradczych dostępnych w razie opóźnień w płatnościach za pomocą publikacji i kampanii oraz wspierać rozpowszechnianie dobrych praktyk. [Popr. 13]
(25) Kary za opóźnienia w płatnościach mogą działać odstraszająco jedynie wtedy, gdy towarzyszą im szybkie i skuteczne dla wierzyciela procedury ściągania należności. W związku z tym dla wszystkich wierzycieli mających siedzibę w Unii powinny być dostępne procedury szybkiego odzyskiwania należności w przypadku roszczeń bezspornych powinny być dostępne dla wszystkich wierzycieli mających siedzibę w Unii zgodnie z zasadą niedyskryminacji określoną w art. 18 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej ("TFUE"). [Popr. 14]
(26) Aby ułatwić osiąganie zgodności z niniejszym rozporządzeniem i zapewnić taką zgodność, państwa członkowskie powinny wyznaczyć niezależne organy odpowiedzialne za jego egzekwowanie, które mają wykonywać swoje obowiązki i zadania w sposób obiektywny i sprawiedliwy oraz mają zapewniać równe traktowanie przedsiębiorstw prywatnych i organów publicznych. Organy te powinny prowadzić dochodzenia z własnej inicjatywy, podejmować działania w odpowiedzi na skargi, również skargi lub zgłoszenia anonimowe, i być uprawnione między innymi do nakładania kar i regularnego publikowania swoich decyzji. Ponadto w celu skuteczniejszego egzekwowania przepisów państwa członkowskie powinny w miarę możliwości korzystać z narzędzi cyfrowych, aby ułatwić ten proces. Komisja powinna oceniać, jak organy egzekwowania prawa wykonują zadania powierzone im na mocy niniejszego rozporządzenia. [Popr. 15]
(27) Aby zapewnić łatwe i dostępne środki dochodzenia roszczeń, państwa członkowskie powinny zachęcać do dobrowolnego stosowania skutecznych i niezależnych alternatywnych mechanizmów rozwiązywania sporów dotyczących płatności w transakcjach handlowych. Państwa członkowskie mogłyby wyznaczyć swoje izby handlowo-przemysłowe na organy odpowiedzialne za alternatywne metody rozwiązywania sporów, pod warunkiem że będą one mogły wykazać się bezstronnością i niezależnością od stron. Ponieważ strony mogą przystępować do negocjacji w celu osiągnięcia ugody w sprawie długów, które są przedmiotem sporu, ugody takie mogą dotyczyć korekty roszczeń odsetkowych i roszczeń o rekompensatę, pod warunkiem że będą one zgodne z zasadami sprawiedliwości i nie będą w nieuzasadniony sposób działać na niekorzyść wierzyciela. [Popr. 16]
(27a) Ze względu na potrzebę zwiększenia przejrzystości i odpowiedzialności w transakcjach handlowych oraz zgodnie z celami promowania odpowiedzialnego zarządzania finansami i uczciwych praktyk biznesowych konieczne jest wprowadzenie szczególnych obowiązków sprawozdawczych dla instytucji zamawiających, zgodnie z tym, o czym mowa w art. 2 ust. 1 dyrektywy 2014/24/UE. Instytucje zamawiające powinny co roku składać sprawozdania na temat swoich praktyk płatniczych i dostarczać w nich szczegółowych informacji na temat terminowości dokonywanych przez nie płatności. Ustrukturyzowane podejście do sprawozdawczości jest niezbędne, by zwiększyć przejrzystość praktyk płatniczych i pomóc w identyfikowaniu obszarów, w których potrzebne są usprawnienia. Obowiązek sprawozdawczy powinien obejmować ujawnianie kwot w euro wypłaconych w różnych ramach czasowych po terminie płatności określonym w niniejszym rozporządzeniu. Szczegółowe sprawozdania powinny obejmować klasyfikację płatności dokonanych w okresach od 1 do 30 dni, 31-60 dni, 61-90 dni i po upływie 90 dni od wyznaczonego terminu płatności. W sprawozdaniu powinien się też znaleźć średni czas, który upływał do zapłaty faktury. Aby informacje te były wykorzystywane nie tylko do celów zgodności regulacyjnej, ale także służyły za narzędzie kontroli publicznej i zachęcały do stosowania najlepszych praktyk w zakresie dyscypliny płatniczej, sprawozdania te powinny być udostępniane publicznie i przedkładane w formie elektronicznej właściwemu organowi egzekwowania prawa w państwach członkowskich. [Popr. 17]
(28) Faktury są równoznaczne z wezwaniami do zapłaty i są ważnymi dokumentami w łańcuchu transakcji związanych z dostawami towarów i świadczeniem usług, między innymi do celów ustalenia terminów płatności. Należy promować systemy dające pewność prawa w odniesieniu do dokładnej daty otrzymywania faktur przez dłużników, w tym w dziedzinie fakturowania elektronicznego, w przypadku którego otrzymanie faktury mogłoby być uzupełnione wygenerowaniem elektronicznego materiału dowodowego i mogłoby pomóc w skuteczniejszym wywiązywaniu się z obowiązków w zakresie VAT, co jest częściowo regulowane przepisami dotyczącymi fakturowania zawartymi w dyrektywie2006/112/WE Rady 17 i dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/55/UE 18 . [Popr. 18]
(28a) Stopniowe wprowadzenie obowiązkowego fakturowania elektronicznego może przyczynić się do skrócenia czasu płatności, zwiększenia kontroli nad płatnościami i zachęcenia MŚP do transformacji cyfrowej. Władze krajowe powinny wspierać MŚP poprzez zapewnienie odpowiedniej infrastruktury i wsparcia. [Popr. 19]
(29) Skuteczny dostęp przedsiębiorstw, a zwłaszcza mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw, do szkoleń z zakresu zarządzania wierzytelnościami, włącznie z usługami finansowymi, i wiedzy finansowej może mieć znaczący wpływ na zmniejszenie opóźnień w płatnościach, utrzymanie optymalnych przepływów środków pieniężnych, zmniejszenie ryzyka niewykonania zobowiązań i zwiększenie potencjału wzrostu. Niemniej jednak mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie przedsiębiorstwa często nie są w stanie zainwestować w takie szkolenia, przy czym niewiele jest obecnie dostępnych szkoleń i materiałów szkoleniowych koncentrujących się na poszerzaniu wiedzy takich przedsiębiorstw na temat zarządzania wierzytelnościami i fakturami. W związku z tym należy przewidzieć, że państwa członkowskie powinny zapewnić mikroprzedsiębiorstwom i MŚP dostępność i możliwość korzystania ze szkoleń z zakresu narzędzi zarządzania fakturami, zarządzania wierzytelnościami, z uwzględnieniem faktoringu, i wiedzy finansowej, w tym dotyczących korzystania z narzędzi cyfrowych w celu terminowego dokonywania płatności oraz usług finansowych. [Popr. 20]
(29a) Ze względu na ogromny wpływ praktyk polegających na opóźnieniach w płatnościach na środowisko gospodarcze Unii Europejskiej, w trosce o wsparcie przejrzystości, zgodności i najlepszych praktyk Komisja powinna ustanowić europejskie Centrum Monitorowania Opóźnień w Płatnościach (zwane dalej "Centrum"). Centrum powinno być filarem monitorowania, analizy i wymiany spostrzeżeń na temat zachowań płatniczych w całej Unii, a jego podstawową funkcją powinno być monitorowanie praktyk dotyczących zarówno terminowych, jak i opóźnionych płatności, gromadzenie i rozpowszechnianie wiedzy fachowej, identyfikowanie najlepszych i potencjalnie szkodliwych praktyk oraz ocena skuteczności organów egzekwowania prawa w ich rolach regulacyjnych. Centrum powinno koncentrować się na udzielaniu Komisji stałego doradztwa i wiedzy fachowej o kluczowym znaczeniu dla zrozumienia i kształtowania praktyk w zakresie płatności i opóźnień w płatnościach w Unii. Aby ułatwić kompleksowe monitorowanie i skuteczne funkcjonowanie, państwa członkowskie powinny przekazywać Centrum istotne informacje, w tym wykazy towarów i usług podlegających szczególnym procedurom płatniczym, zagregowane dane dotyczące odpowiednich artykułów oraz szczegółowe informacje dotyczące środków i wyników egzekwowania prawa. Centrum, któremu przewodniczyłaby Komisja i w skład którego wchodziłaby zrównoważona reprezentacja ekspertów i zainteresowanych stron, powinno wydawać roczne sprawozdania, opinie i uwagi dotyczące wdrażania i egzekwowania niniejszego rozporządzenia. Wyniki jego działań powinny odzwierciedlać stan praktyk płatniczych oraz zawierać wytyczne i zalecenia dotyczące zwiększenia skuteczności i sprawiedliwości ram regulacyjnych regulujących opóźnienia w płatnościach. [Popr. 21]
(29b) Aby ocenić i zapewnić skuteczność niniejszego rozporządzenia, Komisja powinna wszechstronnie oceniać jego wdrożenie i skutki w drodze kompleksowego sprawozdania. Biorąc pod uwagę dynamiczny charakter transakcji handlowych i zmieniające się warunki rynkowe, takie sprawozdanie powinno się stać kluczowym narzędziem w zrozumieniu skuteczności rozporządzenia i w identyfikowaniu obszarów wymagających udoskonalenia. Komisja, w oparciu o ustalenia zawarte w sprawozdaniu, powinna być przygotowana do dołączenia do niego wniosku ustawodawczego, jeżeli zostanie to uznane za konieczne i właściwe, a przy tym zadbać o to, by rozporządzenie pozostało adekwatne, skuteczne i dostosowane do celu, jakim jest promowanie uczciwych i skutecznych praktyk płatniczych w Unii. W związku z tym po czterech latach od wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, a następnie co trzy lata, Komisja powinna przedkładać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie, w którym zapewni przejrzystość, oceni postępy i dokona niezbędnych dostosowań do rozporządzenia. W sprawozdaniu należy przeanalizować wpływ zakresu niniejszego rozporządzenia, koncentrując się na jego wpływie na poszczególne sektory i na poszczególne modele biznesowe, oraz przedstawić spostrzeżenia dotyczące tego, w jaki sposób rozporządzenie wpływa na różne konteksty handlowe. W sprawozdaniu należy ocenić wpływ wdrożonych środków, zwłaszcza tych związanych z terminami płatności, na zwiększenie przepływu środków pieniężnych i płynności na rynku, aby rzucić światło na praktyczną skuteczność tych środków w poprawie dynamiki finansowej. W sprawozdaniu należy również ocenić skuteczność organów egzekwowania prawa w zapewnianiu zgodności z przepisami i w rozwiązywaniu trudności związanych z płatnościami. Dodatkowym aspektem sprawozdania powinna być ocena potencjalnych korzyści wynikających z wprowadzenia ogólnounijnego fakturowania elektronicznego oraz jego roli w skróceniu terminów płatności. Aby ułatwić tę kompleksową ocenę, państwa członkowskie powinny przekazywać Komisji niezbędne informacje, w tym szczegółowe informacje na temat działań w zakresie egzekwowania prawa i ich wyników. Sprawozdanie powinno również zawierać ocenę ogólnego wpływu niniejszego rozporządzenia na transakcje handlowe oraz ocenę skuteczności europejskiego Centrum Monitorowania Opóźnień w Płatnościach w śledzeniu praktyk w zakresie płatności w UE. [Popr. 22]
(30) Niektóre przepisy niniejszego rozporządzenia powiązane są z przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/633 19 . Związek między dyrektywą 2011/7/UE a dyrektywą (UE) 2019/633 wyjaśniono w motywach 17 i 18 oraz w art. 3 ust. 1 dyrektywy (UE) 2019/633. Ponieważ niniejsze rozporządzenie zastępuje dyrektywę 2011/7/UE, nie powinno ono mieć wpływu na przepisy określone w dyrektywie (UE) 2019/633, w tym na przepisy mające zastosowanie do płatności dokonywanych w kontekście programu dla szkół 20 , umów dotyczących podziału wartości 21 i niektórych płatności przy sprzedaży winogron, moszczu i wina w zbiornikach w sektorze wina 22 , z wyjątkiem terminów mających zastosowanie do maksymalnych terminów płatności dotyczących dostaw produktów innych niż łatwo psujące się produkty rolne i spożywcze. Niniejsze rozporządzenie nie uniemożliwia jednak państwom członkowskim wprowadzenia lub utrzymania przepisów krajowych mających zastosowanie w sektorze rolno-spożywczym, przewidujących bardziej rygorystyczne warunki płatności lub inny sposób obliczania terminów płatności, a także korzystniejszy dla wierzyciela termin początkowy oraz korzystniejsze procedury weryfikacji i przyjęcia dla dostawców produktów rolnych i spożywczych. [Popr. 23]
(31) Celem niniejszego rozporządzenia jest zwalczanie opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, wspierając tym samym konkurencyjność przedsiębiorstw, a w szczególności mikroprzedsiębiorstw i MŚP. Państwa członkowskie nie mogą w wystarczającym stopniu osiągnąć tych celów, ponieważ wprowadzenie rozwiązań krajowych prawdopodobnie doprowadziłoby do braku jednolitych przepisów, fragmentacji jednolitego rynku i wyższych kosztów dla przedsiębiorstw prowadzących handel transgraniczny. Tym samym lepsze osiągnięcie tych celów jest możliwe na poziomie Unii. Unia może zatem przyjąć środkipodjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną we wspomnianym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tych celów. [Popr. 24]
(32) Aby zapewnić wszystkim zainteresowanym podmiotom wystarczającą ilość czasu na wprowadzenie rozwiązań niezbędnych do zapewnienia zgodności z niniejszym rozporządzeniem, jego stosowanie należy odroczyć. Aby zapewnić lepszą ochronę wierzycieli, transakcje handlowe, które mają zostać opłacone po dacie wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, powinny jednak podlegać jego przepisom, nawet jeśli odpowiednia umowa została podpisana przed datą rozpoczęcia stosowania niniejszego rozporządzenia, W przypadku mikrojednostek, które borykają się z największymi wyzwaniami w zakresie przepływów pieniężnych, zastosowanie niniejszego rozporządzenia w sytuacjach, gdy są one dłużnikami, powinno zostać odroczone o dalszych 12 miesięcy, [Popr. 25]
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w .. dnia.... r.
Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.
05.12.2025
4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.
05.12.2025
Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.
04.12.2025
Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.
02.12.2025
Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.
25.11.2025
Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.
19.11.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.3726 |
| Rodzaj: | Rezolucja |
| Tytuł: | Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 23 kwietnia 2024 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (COM(2023)0533 - C9-0338/2023 - 2023/0323(COD)) (Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie) |
| Data aktu: | 23/04/2024 |
| Data ogłoszenia: | 17/09/2025 |